Bài giảng Vật lý Lớp 6 - Tiết 22: Sự nở vì nhiệt của các chất rắn - Đào Thị Kim Đức

TRƯỜNG THCS HOÀNG VĂN THỤ - TP THÁI NGUYÊNGiaùo vieân : Đào Thị Kim ĐứcVật Lý 6 Các chất dãn nở vì nhiệt như thế nào? Sự nóng chảy, sự đông đặc, sự bay hơi, sự ngưng tụ là gì? Làm thế nào để tìm hiểu tác động của một yếu tố lên một hiện tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc? Làm thế nào để kiểm tra một dự đoán?Chương II: NHIỆT HỌCEpphen (1832- 1923 ) Tháp Epphen làm bằng thép cao 320m, do kĩ sư người Pháp thiết kế. Tháp được xây dựng năm 1889 tại quảng trường Mars, nhân dịp hội chợ quốc tế lần thứ nhất tại Pari. Chương II: NHIỆT HỌCTháp EpphenChương II: NHIỆT HỌCTháng 7Tháng 101-01-189001-07-1890Tháp Epphen (Eiffel) ở Pari, Thủ đô nước Pháp là tháp bằng thép nổi tiếng thế giới. Các phép đo chiều cao tháp vào ngày 01/01/1890 và ngày 01/07/1890 cho thấy, trong vòng 6 tháng tháp cao thêm hơn 10cm. Tại sao lại có sự kì lạ đó? Chẳng lẽ một cái tháp bằng thép lại có thể “lớn lên” được hay sao?TIẾT 22: BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮNBÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm1. Làm thí nghiệm Dùng dụng cụ vẽ ở hình 18.1.+ Quả cầu kim loại+ Vòng kim loại+ Đèn cồnBÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm1. Làm thí nghiệm Dùng dụng cụ vẽ ở hình 18.1.+ Quả cầu kim loại+ Vòng kim loại+ Đèn cồn- Trước khi hơ nóng quả cầu kim loại, thử thả xem quả cầu có lọt qua vòng kim loại không. Nhận xét.- Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu kim loại trong 3 phút, rồi thử thả xem quả cầu có còn lọt qua vòng kim loại nữa không. Nhận xét. - Nhúng quả cầu đã được hơ nóng vào nước lạnh rồi thử thả cho nó lọt qua vòng kim loại. Nhận xét.50100150200Cm3250Bài 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN 1. Làm thí nghiệmTiến hành TN Bước1: Trước khi hơ nóng,thử thả quả cầu vào vòng kim loại. Nhận xét* NX :Trước khi hơ nóng quả cầu, quả cầu lọt qua vòng kim loại.Bước 2: Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu kim loại trong 3 phút, rồi thử thả xem quả cầu có còn lọt qua vòng kim loại nữa không. Nhận xét. * NX : Sau khi hơ nóng quả cầu, quả cầu không còn lọt qua vòng kim loại.Bước 3: Nhúng quả cầu đã được hơ nóng vào nước lạnh rồi thử thả cho nó lọt qua vòng kim loại. Nhận xét.* NX : Sau khi nhúng quả cầu vào nước lạnh, quả cầu lại lọt qua vòng kim loại.50100150200Cm3250Bài 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN 1. Làm thí nghiệm Tại sao khi bị hơ nóng, quả cầu lại không lọt qua vòng kim loại. * TL : Vì quả cầu nở ra khi nóng lên.2. Trả lời câu hỏiC1 Tại sao khi được nhúng vào nước lạnh, quả cầu lại lọt qua vòng kim loại. * TL : Vì quả cầu co lại khi lạnh đi.C23. Rút ra kết luận Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống của các câu sau :C3a) Thể tích quả cầu khi quả cầu nóng lên.b) Thể tích quả cầu giảm khi quả cầu ...... giảm nóng lênlạnh đităng----BÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi 3. Rút ra kết luận Chú ý : Sự nở vì nhiệt theo chiều dài (sự nở dài) của vật rắn có nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật. BÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi 3. Rút ra kết luận Bảng bên ghi độ tăng chiều dài của các thanh kim loại khác nhau có chiều dài ban đầu là 100cm khi nhiệt độ tăng thêm 500C.Nhôm0,12cmĐồng0,086cmSắt0,060cmNĐSNĐSTăng nhiệt độ thêm 500C Từ bảng trên có thể rút ra nhận xét gì về sự nở vì nhiệt của các chất rắn khác nhau ?C4TL : Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau. Nhôm nở nhiều nhất, rồi đến đồng, sắt.BÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi 3. Rút ra kết luận  Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau. Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.* Chú ý: Sự nở vì nhiệt theo chiều dài (sự nở dài) của vật rắn có nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật.Giải thích: Khi ráp đường ray tàu hỏa, người ta thường đặt hai đầu thanh ray cách nhau chừng vài centimét để vào những ngày trời nắng, nhiệt độ tăng cao, các thanh ray nở ra không bị đội lên nhau làm hỏng đường tàu. Ở giữa các nhịp cầu nối đều có những khe hở nhỏ* Chú ý: Sự nở vì nhiệt theo chiều dài (sự nở dài) của vật rắn có nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật.Tại sao tôn lợp nhà thường có dạng lượn sóng?Giải thích: Sở dĩ người ta thường chế tạo tôn lợp mái nhà có dạng hình gợn sóng mà không làm tôn phẳng là vì khi thời tiết nóng tôn có dạng gợn sóng sẽ dãn nở dễ dàng còn tôn phẳng khi dãn nở có thể làm cho mặt tôn bị vênh. Ở đầu cán (chuôi) dao, liềm bằng gỗ, thường có một đai bằng sắt, gọi là cái khâu (H. 18.2) dùng để giữ chặt lưỡi dao hay lưỡi liềm. Tại sao khi lắp khâu, người thợ rèn phải nung nóng khâu rồi mới tra vào cán ?BÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận 4. Vận dụngC54. Vận dụng Ở đầu cán (chuôi) dao, liềm bằng gỗ, thường có một đai bằng sắt, gọi là cái khâu (H. 18.2) dùng để giữ chặt lưỡi dao hay lưỡi liềm. Tại sao khi lắp khâu, người thợ rèn phải nung nóng khâu rồi mới tra vào cán ?BÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận  Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.4. Vận dụngC54. Vận dụngcán (chuôi) daocái khâulưỡi liềmPhải nung nóng khâu dao, liềm vì khi được nung nóng, khâu nở ra dễ lắp vào cán, khi nguội đi khâu co lại xiết chặt vào cán.Trả lời : Hãy nghĩ cách làm cho quả cầu trong thí nghiệm ở hình 18.1, dù đang nóng vẫn có thể lọt qua vòng kim loại. Hãy làm thí nghiệm kiểm chứng.BÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận  Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.4. Vận dụngC64. Vận dụngTrả lời : Nung nóng vòng kim loại. Hãy tự trả lời câu hỏi đã nêu ra ở đầu bài học. Biết rằng, ở Pháp tháng Một đang là mùa Đông, còn tháng Bảy đang là mùa Hạ.BÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận  Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.4. Vận dụngC74. Vận dụngTrả lời : Vào mùa Hạ nhiệt độ tăng lên, thép nở ra, làm cho tháp cao lên.Mùa đôngMùa hèBÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận  Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.4. Vận dụng Ghi nhớ : Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.BÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận  Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.4. Vận dụngBài tập18.1. Hiện tượng nào sau đây sẽ xảy ra khi nung nóng một vật rắn ?Khối lượng của vật tăng.Khối lượng của vật giảm.Khối lượng riêng của vật tăng.Khối lượng riêng của vật giảm. Ghi nhớBÀI 18. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN1. Làm thí nghiệm2. Trả lời câu hỏi3. Rút ra kết luận  Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.4. Vận dụngBài tập18.2. Một lọ thủy tinh được đậy bằng nút thủy tinh. Nút bị kẹt. Hỏi phải mở nút bằng cách nào trong các cách sau đây ?Hơ nóng nút.Hơ nóng cổ lọ.Hơ nóng cả nút và cổ lọ.Hơ nóng đáy lọ. Ghi nhớkhiDặn dòVề nhà học bài, đọc phần có thể em chưa biết.Làm các bài tập 18.1 – 18.5 SBT.Xem trước Bài 19. Sự nở vì nhiệt của chất lỏng.