Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 23: Chữa lỗi dùng từ

NGỮ VĂN 6
Tiết 23	 
CHỮA LỖI DÙNG TỪ
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: 
 - Các lỗi dùng từ : lặp từ, lẫn lộn những từ gần âm.
 - Cách sửa chữa các lỗi lặp từ, lẫn lộn những từ gần âm.
2. Kỹ năng: 
 - Bước đầu có kỹ năng phát hiện lỗi, phân tích nguyên nhân mắc lỗi dùng từ.
 - Dùng từ chính xác khi nói, viết .
3. Thái độ: Có ý thức tránh mắc lỗi khi dùng từ.
II . NỘI DUNG HỌC TẬP:
Nhận ra các lỗi lặp từ và lẫn lộn những từ gần âm.
Biết cách sửa chữa các lỗi lặp từ và lẫn lộn những từ gần âm. 
III. CHUẨN BỊ : 
1. Giáo viên : bảng phụ, phiếu học tập. (máy chiếu)
 2. Học sinh : + Thực hiện các bài tập ở mục I, II (sgk/68)
 + Thử tìm nguyên nhân mắc lỗi dùng từ ở từng bài tập đã thực hiện.
 + Chuẩn bị từ điển tiếng Việt, từ điển Hán Nôm (nếu có).
.
IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP:
1. Ổn định tổ chức và kiểm diện: 
2. Kiểm tra miệng
r Thế nào là từ nhiều nghĩa ? Cho ví dụ (8 đ)
r Hiện tượng chuyển nghĩa của từ là gì? Từ hiều nghĩa gồm những bộ phận nào? (8 đ)
- Từ có thể có một hay nhiều nghĩa (4 đ)
Cho ví dụ (4 đ)
- HS Là hiện tượng làm thay đổi nghĩa của từ: có hai bộ phận: nghĩa gốc và nghĩa chuyển. 
3. Tiến trình bài học 
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
* Hoạt động 1: Vào bài
 GV nêu tác hại của việc dùng sai nghĩa của từ -> dẫn vào bài -> ghi tựa.
* Hoạt động 2:
Giáo viên dùng bảng phụ ghi 2 ví dụ (sgk/68)
? Hãy chỉ ra các từ được lặp đi, lặp lại ở 2 ví dụ trên ?
- HS phát hiện
? Ở ví dụ (a) lặp từ như thế có tác dụng gì?
- HS trao đổi, thảo luận
? Ở ví dụ (b) việc lặp từ có cần thiết hay không? Hãy chữa lại câu này ?
- HS trao đổi, thảo luận.
? Theo em, nguyên nhân mắc lỗi ở ví dụ (b) là gì ?
Vốn từ nghèo nàn, dùng từ thiếu cân nhắc.
* Hoạt động 3:
Ghi ví dụ lên bảng.
? Trong hai ví dụ trên, những từ nào được dùng không đúng ? Tại sao ?
- HS suy nghĩ, phát biểu
? Theo em, vì sao có sự dùng từ sai âm như ở hai ví dụ trên ?
- HS trao đổi, bàn luận.
?Hãy sửa lại hai câu trên ?
- HS Xác định trả lời. 
? Theo em, muốn tránh mắc lỗi dùng từ sai âm, cần phải làm gì ?
- HS suy nghĩ, bàn luận.
* Hoạt động 4
I. Söûa loãi laëp töø:
Ví dụ: (SGK/68)
* Caùc töø ñöôïc laëp laïi laø:
a) Tre ( 4 laàn); giöõ (4 laàn); anh huøng (2 laàn)
b) Truyeän daân gian (2 laàn)
* Taùc duïng cuûa caùch laëp töø.
a) Nhaèm taïo nhòp ñieäu haøi hoøa vaø nhaán maïnh yù cuûa baøi vaên.
b) Laëp töø khoâng caàn thieát laøm cho caâu vaên trôû neân naëng neà.
* Chöõa:
Em raát thích ñoïc truyeän daân gian vì truyeän kì aûo.
II. Söûa loãi laãn loän caùc töø gaàn aâm: 
* Töø duøng khoâng ñuùng vì sai aâm.
a) Thaêm quan
b) Nhaáp nhaùy
→ Nhôù khoâng chính xaùc hình thöùc ngöõ aâm cuûa töø.
*Söûa laïi:
a) Thay “thaêm quan” baèng “tham quan”
b) Thay “nhaáp nhaùy” baèng “maáp maùy”
→ Muoán traùnh maéc loãi duøng töø sai aâm caàn hieåu ñuùng nghóa cuûa töø.
III. Luyeän taäp:
Baøi taäp 1 : (SGK/68)
- Löôïc boû töø ngöõ truøng laëp.
a) Boû: baïn,ai,cuõng, raát, laáy, laøm, baïn
Coøn laïi: Lan laø moät lôùp tröôûng göông maåu neân caû lôùp ñeàu raát quí meán.
b) Boû: Caâu chuyeän aáy
Thay: chuyeän naøy = chuyeän aáy, nhaân vaät aáy = hoï, nhöõng nhaân vaät aáy = nhöõng ngöôøi.
Caâu ñuùng: Sau khi nghe coâ giaùo keå, chuùng toâi ai cuõng thích nhöõng nhaân vaät trong caâu chuyeän aáy. Vì hoï ñeàu laø nhöõng ngöôøi coù phaåm chaát ñaïo ñöùc toát ñeïp.
c) Boû: Lôùn leân
Caâu ñuùng: Quaù trình tröôûng thaønh
Bài tập 2
Chữa lỗi dùng từ, nêu nguyên nhân mắc lỗi.
a) Thay: linh động = sinh động
(nhớ không chính xác hình thức ngữ âm)
b) Thay: bàng quang = bàng quan
(nhớ không chính xác hình thức ngữ âm)
c) Thay: thủ tục = hủ tục
4. Tổng kết: 
* Câu 1: Giáo viên dùng bảng phụ ghi bài tập, phát phiếu học tập cho HS, sau đó thu lại, chấm một số bài, cùng cả lớp sửa chữa và củng cố kiến thức.
*GV: nhận xét, thống nhất kết quả → củng cố kiến thức
5. Hướng dẫn học tập:
* Đối với bài học ở tiết học này:
- Xem lại bài viết số 1 xem xó phải mắc các lỗi trên không, sửa lại.
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo Chuẩn bị " trả bài tập làm văn số 1
V. PHỤ LỤC