Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Bài 10: Mẹ thiên nhiên. Văn bản 1: Lễ cúng thần lúa của người Chơ-ro

BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
	Giữ gìn những báu vật mà Mẹ Thiên Nhiên ban tặng có ý nghĩa như thế nào đối với chúng ta? 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
TRI THỨC NGỮ VĂN 
Là văn bả n có mục đích chuyền tải thông tin một cách tin cậy, xác thực. 
Văn bản thông tin: 
Sa-pô : là đoạn văn ngắn nằm ngày dưới nhan đề văn bản nhằm giới thiệu tóm tắt nội dung bài viết và tạo sự lôi cuốn cho người đọc. 
Nhan đề : là tên của văn bản thể hiện nội dung chính của văn bản. 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
TRI THỨC NGỮ VĂN 
Đề mục : là tên của một chương, mục, hoặc một phần của văn bản. Đề mục giúp cho bố cục văn bản mạch lạc và dễ tiếp nhận. Dưới mỗi đề mục là một hoặc một vài đoạn văn tạo thành bộ phận của toàn văn bản. 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
TRI THỨC NGỮ VĂN 
Đặc điểm nổi bật của kiểu bài này là: 
Trình bày các hoạt động theo trình tự thời gian; 
Kết hợp tường thuật với miêu tả, biểu cảm, kết hợp sử dụng phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ 
Thông tin về sự kiện đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy. 
	Thuyết minh thuật lại một sự kiện : thuộc thể loại văn bản thông tin. Mục đích của kiểu văn bản này là giới thiệu, thuyết minh về sự kiện, giúp người đọc hình dung quá trình diễn biến của sự kiện và các thông tin liên quan. 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
Lễ hội mừng lúa mới của người Xê Đăng - KomTum 
Lễ hội Vua Hùng dạy dân cấy lúa 
Lễ hội mừng lúa mới của đồng bào Mạ. 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
BÀI 10: MẸ THIÊN NHIÊN 
Văn bản 1: 
LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
TÌM HIỂU CHUNG 
1. Thể loại : 
2. Phương thức biểu đạt: 
Văn bản thông tin 
 	Kết hợp tường thuật với miêu tả, biểu cảm, kết hợp sử dụng phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ. 
3. Bố cục: 
3 phần 
Phần 1: Từ “ Lễ cúng Thần Lúa .nhà nhà được no đủ” 
Giới thiệu chung về Lễ cúng Thần Lúa. 
Phần 2: “ Tiếp theo Thật tưng bừng, náo nhiệt!” 
Diễn biến của buổi lễ. 
Phần 3: còn lại 
Cảm nghĩ của người viết về buổi lễ. 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
1. Giới thiệu chung về lễ hội 
Sự kiện: 
Thời gian: 
Địa điểm: 
Ý nghĩa: 
Lễ cúng Thần Lúa ( Lễ Sa-Yang-Va) của người Chơ- Ro 
Tổ chức hằng năm ( từ ngày 15 – 30/03 AL) 
Đồng Nai 
để tạ ơn thần linh, cầu xin mưa thuận gió hoà, được mùa. 
 Khát vọng ấm no, hạnh phúc của người Chơ – Ro. 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Thảo luận 2 phút 
Hình ảnh cây nêu 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
2. Diễn biến của buổi lễ cúng 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
Biểu tượng/ ý nghĩa cây nêu 
Hình thù của cây nêu 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Thảo luận 2 phút 
Hình ảnh cây nêu 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
Biểu tượng/ ý nghĩa cây nêu 
Hình thù của cây nêu 
- Thể hiện mối giao hoà giữa con người và thần linh. 
- Thể hiện ước vọng về cuộc sống ổn định, phồn vinh. 
- Ngọn cây nêu có hình bông lúa lớn, phía trên gắn lông chim chèo bẻo (Sự sung túc của gia chủ) 
- Làm từ cây vàng nghệ, thân buộc lá dứa 
2. Diễn biến của buổi lễ cúng 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
2. Diễn biến của buổi lễ cúng 
Chuẩn bị 
Cúng Thần Lúa 
Diễn biến của buổi lễ cúng 
Trước khi cúng lễ 
Trong khi cúng lễ 
Sau khi cúng xong 
Cây nêu 
Người phụ nữ đi rước hồn lúa 
Chuẩn bị 
Cây nêu 
Người phụ nữ đi rước hồn lúa 
b. Cúng Thần Lúa 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
2. Diễn biến của buổi lễ cúng 
Chuẩn bị 
Cây nêu 
Người phụ nữ đi rước hồn lúa 
b. Cúng Thần Lúa 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
2. Diễn biến của buổi lễ cúng 
Chuẩn bị 
Cây nêu 
Người phụ nữ đi rước hồn lúa 
b. Cúng Thần Lúa 
Nhóm 1: Em hãy liệt kê các hoạt động trước khi cúng lễ. 
Nhóm 2: Em hãy liệt kê các hoạt động trong khi cúng lễ 
Nhóm 3. Em hãy liệt kê các hoạt động trong khi cúng lễ 
Nhóm 4: Em hãy liệt kê các hoạt động sau khi cúng lễ xong. 
THẢO LUẬN NHÓM 
 ( 2 phút) 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
b. Cúng Thần Lúa 
Trong khi cúng lễ 
Sau khi cúng xong 
Trước khi cúng lễ 
Người phụ nữ lớn tuổi mang gùi ra rấy lúa vái thần linh rồi cắt bụi lúa đem về để bàn thờ. 
 Lễ cúng trang nghiêm, thiêng liêng, vui vẻ, ấm áp. 
Chuẩn bị 
- Thời gian: vào buổi trưa. 
- Lễ vật: gà, heo, rượu cần, lúa, hoa quả, bánh giày, mè đen, bánh tét. 
- Người cúng: già làng hoặc chủ nhà. 
- Nhạc cụ: nhạc đệm, cồng chiêng, đàn tre, kèn môi, kèn lúa,.. 
- Không khí: thiêng liêng, gắn bó giữa thần linh và con người. 
2. Diễn biến của buổi lễ cúng 
- Mọi người lên sàn dự tiệc 
- Người phụ nữ lớn tuổi nhất uống ly rượu đầu tiên. 
- Vừa uống vừa nhảy múa tưng bừng náo nhiệt. 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
PHIẾU HỌC TẬP ( Thảo luận theo cặp: 2 phút) 
Xác định câu nào là câu tường thuật sự kiện, câu nào là câu miêu tả, câu nào thể hiện cảm xúc của người viết trong đoạn văn bằng cách điền vào bảng sau: 
“ Khi cúng xong, mọi người trở lên sàn nhà chính để dự tiệc. Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn lúa,..Thật tưng bừng, náo nhiệt!” 
Tường thuật sự kiện 
Miêu tả sự kiện 
Cảm xúc của người viết 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
PHIẾU HỌC TẬP ( Thảo luận theo cặp: 2 phút) 
Xác định câu nào là câu tường thuật sự kiện, câu nào là câu miêu tả, câu nào thể hiện cảm xúc của người viết trong đoạn văn bằng cách điền vào bảng sau: 
“ Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn lúa,..Thật tưng bừng, náo nhiệt! 
Tường thuật sự kiện 
Miêu tả sự kiện 
Cảm xúc của người viết 
Khi cúng xong, mọi người trở lên sàn nhà chính để dự tiệc. 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
PHIẾU HỌC TẬP ( Thảo luận theo cặp: 2 phút) 
Xác định câu nào là câu tường thuật sự kiện, câu nào là câu miêu tả, câu nào thể hiện cảm xúc của người viết trong đoạn văn bằng cách điền vào bảng sau: 
“ Thật tưng bừng, náo nhiệt! 
Tường thuật sự kiện 
Miêu tả sự kiện 
Cảm xúc của người viết 
Khi cúng xong, mọi người trở lên sàn nhà chính để dự tiệc. 
Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn lúa,.. 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
PHIẾU HỌC TẬP ( Thảo luận theo cặp: 2 phút) 
Xác định câu nào là câu tường thuật sự kiện, câu nào là câu miêu tả, câu nào thể hiện cảm xúc của người viết trong đoạn văn bằng cách điền vào bảng sau: 
Tường thuật sự kiện 
Miêu tả sự kiện 
Cảm xúc của người viết 
Khi cúng xong, mọi người trở lên sàn nhà chính để dự tiệc. 
 Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn lúa,.. 
Thật tưng bừng, náo nhiệt! 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
Kết hợp tường thuật với miêu tả, biểu cảm, tự sự, kết hợp với ngôn ngữ và hình ảnh. 
Trình bày theo trình tự thời gian cụ thể, chi tiết. 
Thông tin về sự kiện đảm bảo chính xác tin cậy. 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
Trải nghiệm cùng văn bản 
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
2. Ý nghĩa văn bản 
Văn bản giới thiệu một nét sinh hoạt văn hoá độc đáo người Chơ- Ro, góp phần làm phong phú di sản văn hoá dân tộc. 
Sự gắn bó giữa thiên nhiên và con người. Đồng thời thể hiện lòng biết ơn của con người đến thần lúa và khát vọng mong muốn được có một vụ mùa bội thu, ấm no hạnh phúc chính đáng của con người. 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
CỦNG CỐ KIẾN THỨC 
	CÂU 1. Em hãy tóm tắt lại nội dung văn bản mà em và các bạn vừa được trải nghiệm và nêu cảm nghĩ của em về buổi lễ cúng Thần Lúa này. 
Văn bản 1: LỄ CÚNG THẦN LÚA CỦA NGƯỜI CHƠ-RO 
VẬN DỤNG 
	Viết đoạn văn từ 5-7 câu thuyết minh một buổi lễ mà em đã được xem/ chứng kiến.