Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Bài 18: Phó từ

PHÓ TỪa. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người, tuy mất nhiều công mà vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.	 (Theo Em bé thông minh)b. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng.	 (Tô Hoài)I. Phó từ là gì?1. Các từ in đậm sau đây bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào? a. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người, tuy mất nhiều công mà vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.	 (Theo Em bé thông minh)ĐTĐTĐTTT1. Các từ in đậm sau đây bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào? b. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to ra và nổi từng tảng, rất bướng.	 (Tô Hoài)TTTTĐT1. Các từ in đậm sau đây bổ sung ý nghĩa cho những từ nào? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào? 1.Ví dụ:2. Nhận xétVDa. - đã đi - cũng ra - vẫn chưa thấy - thật lỗi lạc DVb: - rất ưa nhìn - rất bướng - soi gương được - to ra Xác địnhvị trí đứng của phó từ trong các câu trên?Vị trí đứng của phó từ: có thể đứng trước động từ và tính từ hoặc đứng sau động từ và tính từ Qua phân tích ví dụ, cho biết thế nào là phó từ? Phó từ là những từ chuyên đi kèm với động từ và tính từ, để bổ sung ý nghĩa cho động từ và tính từI. Phó từ là gì? Phó từ là những chuyên đi kèm động từ, tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ, tính từ. Ví dụ: đã, đang, cũng, vẫn, .II. Các loại phó từ:1. Tìm các phó từ bổ sung ý nghĩa cho những động từ, tính từ in đậm: a. Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. 	 (Tô Hoài)b. Em xin vái cả sáu tay. Anh đừng trêu vào Anh phải sợ (Tô Hoài)c. [ ] không trông thấy tôi, nhưng chị Cốc đã trông thấy Dế Choắt đang loay hoay trong cửa hang. (Tô Hoài)ĐTĐTĐTĐT- cũng ra - vẫn chưa thấy - thật lỗi lạc - soi gương được b. - rất ưa nhìn- rất bướng- to raa. chóng lớn lắmb. đừng trêu vào c. - không trông thấy - đã trông thấy - đang loay hoayCác phó từ ở phần ICác phó từ ở phần IIa. - đã đi2. Điền các phó từ đã tìm được ở phần I và II vào bảng phân loại theo mẫu dưới đây:Phó từ đứng trướcPhó từ đứng sauChỉ quan hệ thời gianChỉ mức độChỉ sự tiếp diễn tương tựChỉ sự phủ địnhChỉ sự cầu khiếnChỉ kết quả và hướngChỉ khả năngPhó từ đứng trướcPhó từ đứng sauChỉ quan hệ thời gianChỉ mức độChỉ sự tiếp diễn tương tựChỉ sự phủ địnhChỉ sự cầu khiếnChỉ kết quả và hướngChỉ khả năngđã, đangthật, rấtlắmcũng, vẫnkhông, chưa,đừngvào, rađược , sẽ từng, mới, sắp,, vừa, , hơi, khá, cực kì, , quá,.. , đều, cứ, còn, chẳng, , hãy, chớ, , xong, rồi, được, lên, xuống, II. Các loại phó từ:Gồm 2 loại:Phó từ đứng trước động từ, tính từPhó từ đứng sau động từ, tính từChỉ quan hệ thời gian.Chỉ mức độ.Chỉ sự tiếp diễn tương tự.Chỉ sự phủ định.Chỉ sự cầu khiến.Ví dụ: Đã, sẽ, đang, rất, quá, lắm, .Chỉ mức độ.Chỉ kết quả và hướng.Chỉ khả năng.Ví dụ: quá, lắm, lên, xuống, được, .III. Luyện tập: a. Thế là mùa xuân mong ước đã đến. Đầu tiên, từ trong vườn, mùi hoa hồng, hoa huệ sực nức. Trong không khí không còn ngửi thấy hơi nước lạnh lẽo mà bây giờ đầy hương thơm và ánh sáng mặt trời. Cây hồng bì đã cởi bỏ hết những cái áo lá già đen thủi. Các cành cây đều lấm tấm màu xanh. Những cành xoan khẳng khiu đương trổ lá lại sắp buông toả ra những tàn hoa sang sáng, tim tím. Ngoài kia, rặng râm bụt cũng sắp có nụ. Mùa xuân xinh đẹp đã về! Thế là các bạn chim đi tránh rét cũng sắp về! 	 ( Tô Hoài )	1. Tìm phó từ và nêu ý nghĩa của mỗi phó từ đã tìm được.III. Luyện tập:1. Tìm phó từ và nêu ý nghĩa của mỗi phó từ đã tìm được.123456789 a. Thế là mùa xuân mong ước đã đến. Đầu tiên, từ trong vườn, mùi hoa hồng, hoa huệ sực nức. Trong không khí không còn ngửi thấy hơi nước lạnh lẽo mà bây giờ đầy hương thơm và ánh sáng mặt trời. Cây hồng bì đã cởi bỏ hết những cái áo lá già đen thủi. Các cành cây đều lấm tấm màu xanh. Những cành xoan khẳng khiu đương trổ lá lại sắp buông toả ra những tàn hoa sang sáng, tim tím. Ngoài kia, rặng râm bụt cũng sắp có nụ. Mùa xuân xinh đẹp đã về! Thế là các bạn chim đi tránh rét cũng sắp về! 	 ( Tô Hoài )	Câu aPhó từÝ nghĩađã chỉ quan hệ thời gian.1	34đã - chỉ sự phủ định; - chỉ sự tiếp diễn tương tự. chỉ quan hệ thời gian.đều chỉ sự tiếp diễn tương tự.- không6- đương, lại - chỉ quan hệ thời gian.- cũng- chỉ sự tiếp diễn tương tự- chỉ sự tiếp diễn tương tự. - chỉ hướng.- chỉ quan hệ thời gian.- còn - sắp- ra75- sắpCâuPhó từÝ nghĩa8 - chỉ sự tiếp diễn tương tự - chỉ quan hệ thời gian.chỉ quan hệ thời gian.9- cũng- sắpđãIII. Luyện tập:1. Tìm phó từ trong các đoạn văn sau đây và cho biết mỗi phó từ bổ sung cho động từ, tính từ ý nghĩa gì?b. Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả nước láng giềng.	 ( Em bé thông minh)b. Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả nước láng giềng.	 ( Em bé thông minh)b. Quả nhiên con kiến càng đã xâu được sợi chỉ xuyên qua đường ruột ốc hộ cho nhà vua trước con mắt thán phục của sứ giả nước láng giềng.	 ( Em bé thông minh)Câu bPhó từÝ nghĩa đã - Chỉ quan hệ thời gian. được- Chỉ kết quả.2. Thuật lại sự việc Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết thương tâm của Dế Choắt bằng một đoạn văn ngắn từ 3 – 5 câu. Chỉ ra một phó từ được dùng trong đoạn văn, cho biết ý nghĩa của phó từ ấy.Gợi ý: - Đọc kĩ văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”, từ “ Một buổi chiều” hết văn bản. Chú ý các chi tiết : Sự việc xảy ra trong hoàn cảnh nào?(Một buổi chiều). Dế Mèn rủ dế Choắt trêu chị Cốc. Không nghe lời can ngăn của Dế Choắt, Dế Mèn vẫn tìm cách trêu chị; sau đó lũi trốn vào hang khi chị cốc tức giận. Không tin lời thanh minh của dế Choắt, Chị Cốc trút cơn giận xuống dế Choắt. - Có thể dùng phó từ chỉ quan hệ thời gian hoặc chỉ sự tiếp diễn tương tự hay chỉ sự phủ định để tạo câu. Đoạn văn tham khảo Một buổi chiều, Dế Mèn ra đứng ở cửa hang. Thấy chị Cốc đang rỉa lông, rỉa cánh, Dế Mèn rủ Dế Choắt đùa trêu chị Cốc. Mặc cho Dế Choắt đã can ngăn, Dế mèn vẫn cất tiếng trêu chọc chị Cốc. Nghe có người trêu chọc, chị Cốc giận lắm, đi đến cửa hang của Dế Mèn, hỏi ai đã cạnh khóe gì chị thì Mèn lủi trốn vào hang. Thấy Dế Choắt đang loay hoay trong cửa hang, thế là bao nhiêu tức giận, chị Cốc đã trút xuống Dế Choắt, làm cho Dế Choắt không dậy được nữa. Đang, vẫn: Chỉ sự tiếp diễn tương tự.Đã: Chỉ quan hệ thời gian.Lắm: chỉ mức độ. Đến, vào, xuống: chỉ hướng. - Học bài, hoàn thành các bài tập.Chuẩn bị bài tiếp theo : SÔNG NƯỚC CÀ MAU. (Đọc văn bản, trả lời câu hỏi SGK/ tr.22)Hướng dẫn về nhà\ CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH!