Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 Sách KNTT - Bài: Chuyện cổ tích về loài người

KHỞI ĐỘNG 
 Chúng ta c ùng hát bài: 
Cả nhà thương nhau. 
 Liệt kê những nhân vật được nhắc đến trong bài hát? Mối quan hệ của họ là gì? 
01 
Ghi tên 6 người quan trọng với em 
03 
Em hãy ghi 2 người quan trọng với em 
Trò chơi 
6-4-2 
02 
Em hãy ghi 4 người quan trọng với em 
04 
Những người mà các em giữ lại sau cùng đó chúng ta sẽ gọi là “gia đình” 
Theo em, điều gì quan trọng nhất trong cuộc đời của mỗi con người? 
Tên bài, đề từ của văn bản hướng đến vấn đề nào? 
Qua đó, con hiểu gì về chủ đề của bài học? 
Để thể hiện chủ đề, bài học đưa ra mấy ngữ liệu? Thể loại của các ngữ liệu đó? 
Chủ đề: Tình cảm gia đình 
THẢO LUẬN NHÓM 
Ví dụ 1: 
Trong cuộc chiến chống đại dịch Covid -19, các y, bác sĩ luôn là lực lượng ở tuyến đầu. Căng thẳng, áp lực và nguy cơ lây nhiễm luôn thường trực nhưng những “chiến sĩ áo trắng” vẫn lặng thầm “gánh trên vai” sứ mệnh cao cả chữa bệnh cứu người của mình Dù bao khó khăn, gian khổ nhưng những “chiến sĩ áo trắng” vẫn lao vào “cuộc chiến” với tâm thế sẵn sàng và một trái tim nhiệt huyết nhất vì người dân và đất nước. 
Ví dụ 2: 
”Chiến sĩ áo trắng thương yêu 
Tuyến đầu chống giặc bao điều khó khăn 
Hết mình vì Đảng vì dân 
“Lương y từ mẫu” mười phân vẹn mười 
Trên môi luôn nở nụ cười 
Chăm sóc giường bệnh như người thân thương 
Kiên cường toả sáng thanh cao 
Phục hồi sức khoẻ biết bao nhiêu người” 
(Phạm Thị Tuyết) 
Điểm chung 
Điểm riêng 
Một số đặc điểm của thơ 
01 
02 
01 
Mỗi bài thơ có thể thơ nhất định với đặc điểm riêng về số tiếng trong mỗi dòng, số dòng trong mỗi bài 
Ngôn ngữ thơ cô đọng, giàu nhạc điệu và hình ảnh, sử dụng nhiều biện pháp tu từ 
Nội dung của thơ là tình cảm, cảm xúc của nhà thơ trước cuộc sống. Thơ có thể có yếu tố tự sự và miêu tả 
Chuyện cổ tích về loài người 
I. Đọc – tìm hiểu chung 
Tác giả 
Tác phẩm 
Xuân Quỳnh (19 42 - 1988 ) 
- Truyện và thơ của bà viết cho thiếu nhi tràn đầy tình yêu thương, thể hiện qua hình thức giản dị, ngôn ngữ trong trẻo phù hợp với suy nghĩ của trẻ em 
- TP truyện và thơ viết cho thiếu nhi: Lời ru trên mặt đất ; Bầu trời trong quả ; Bến tàu trong thành phố , 
1. Tác giả 
Đặc trưng 
Biểu hiện 
Phương thức biểu đạt 
Thể thơ 
Vần 
Nhịp 
Âm điệu 
2. Tác phẩm 
Đặc trưng 
Biểu hiện 
Phương thức biểu đạt 
Biểu cảm, tự sự 
Thể thơ 
5 chữ (ngũ ngôn) 
Vần 
Vần chân 
Nhịp 
2/3; 3/2 
Âm điệu 
Nhịp nhàng 
II. 
Tìm hiểu văn bản 
1 . 
Thế giới trước và sau khi trẻ con ra đời 
Thế giới trước khi trẻ con ra đời 
Thế giới sau khi trẻ con ra đời 
Hình ảnh 
Màu sắc 
Âm thanh 
Ánh sáng 
Thế giới trước khi trẻ con ra đời 
Thế giới sau khi trẻ con ra đời 
Hình ảnh 
Trái đất trụi trần, chưa có mặt trời 
Mặt trời nhô cao; cây bằng gang tay, lá bằng sợi tóc, hoa bằng cái cúc, làn gió, dòng sông, biển, đám mây, con đường, 
Màu sắc 
Màu đen 
Màu xanh của cỏ, cây, màu đỏ của hoa 
Âm thanh 
Tiếng chim hót 
Ánh sáng 
“chỉ toàn bóng đêm” 
Mặt trời chiếu sáng 
Nhận xét 
Thế giới tối tăm, đơn điệu, tẻ nhạt, hoang sơ 
Rực rỡ, sinh động, tươi đẹp 
Mọi sự thay đổi trên thế giới đều bắt nguồn từ sự sinh ra của trẻ con 
Các sự vật, hiện tượng nâng đỡ, nuôi dưỡng trẻ con trưởng thành về vật chất và tâm hồn. 
Trẻ em là trung tâm của thế giới, là tương lai của thế giới 
2 . 
Vai trò của bố, mẹ, bà đối với trẻ em 
a . 
Sự chăm sóc, yêu thương mẹ dành cho con 
Món quà của mẹ 
TÌNH YÊU 
+ 
LỜI RU 
Cái bống cái bang 
Cánh cò 
Vị gừng đắng 
b . 
Câu chuyện bà kể 
Những câu chuyện bà kể 
Điều bà muốn gửi gắm 
Tấm Cám 
Thạch Sanh 
Cóc kiện trời 
Nàng tiên ốc 
Ba cô tiên 
Những câu chuyện bà kể 
Điều bà muốn gửi gắm 
Tấm Cám 
Ước mơ về xã hội công bằng, ở hiền gặp lành, ở gác gặp quả báo 
Thạch Sanh 
Ước mơ về xã hội công bằng, ở hiền gặp lành, ở gác gặp quả báo 
Cóc kiện trời 
Đoàn kết sẽ tạo nên sức mạnh 
Nàng tiên ốc 
Lạc quan, tin tưởng vào những điều tốt đẹp 
Ba cô tiên 
Lạc quan, tin tưởng vào những điều tốt đẹp 
c . 
Sự yêu thương, chăm sóc của bố 
Bố dạy con biết ngoan, 
biết nghĩ, cho con hiểu biết. 
Thể hiện tình yêu qua sự truyền dạy kiến thức → trưởng thành trí tuệ 
Vừa nghiêm khắc vừa yêu thương 
Em hãy kể tên một vài chuyện cổ tích mà em biết? 
Thế giới trong truyện cổ tích là thế giới thật hay hoang đường, kì ảo? 
Em hãy cho biết những chuyện em vừa liệt kê được viết bằng thơ hay văn xuôi? 
3 . 
Ý nghĩa n han đề 
Nhan đề 
”Chuyện cổ tích về loài người” gợi ra điều gì? 
Yếu tố tự sự trong thơ: phương thức biểu cảm kết hợp tự sự. 
Gợi liên tưởng tới những câu chuyện về sự xuất hiện của loài người dưới hình thức cổ tích suy nguyên, giải thích nguồn gốc mang màu sắc hoang đường, kì ảo. 
 Thơ trữ tình kết hợp yếu tố tự sự và các màu sắc hoang đường, kỳ ảo. 
III. Tổng kết 
1. Nghệ thuật 
- Thơ trữ tình kết hợp yếu tố tự sự và màu sắc hoang đường, kỳ ảo. 
 2 . Nội dung- ý nghĩa 
- Câu chuyện tưởng tượng về sự xuất hiện của loài người trong vũ trụ. 
- Hãy yêu thương, chăm sóc và dành cho trẻ em những điều tốt đẹp nhất vì các em chính là tương lai của gia đình, đất nước. 
LUYỆN TẬP 
Ẩ 
N 
D 
Ụ 
N 
Ư 
Ớ 
C 
N 
G 
Ư 
Ỡ 
N 
G 
M 
Ộ 
X 
U 
 
N 
Q 
U 
Ỳ 
N 
H 
N 
G 
Ũ 
N 
G 
Ô 
N 
C 
A 
D 
A 
O 
T 
R 
Ụ 
I 
T 
R 
Ầ 
N 
T 
R 
Ẻ 
C 
O 
N 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
Điền từ còn thiếu vào chỗ trống: ... gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác trên cơ sở có nét tương đồng. 
Tác giả so sánh tiếng hót của chim trong như cái gì ? 
Điền từ còn thiếu vào chỗ trống: “ .. là trạng thái tôn sùng, kính phục, yêu mến khi chứng kiến tài năng hoặc đức độ của ai đó”. 
Tác giả bài thơ “Chuyện cổ tích về loài người” là ai? 
Bài thơ “Chuyện cổ tích về loài người” được viết theo thể thơ nào? 
Những lời ru của mẹ thường gắn liền với thể loại văn học nào? 
Trước khi trẻ con ra đời, trái đất được nhà thơ miêu tả bằng từ nào? 
Theo tác giả, trời sinh ra trước nhất là ai ? 
Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) thể hiện cảm xúc của em về một đoạn thơ mà em yêu thích trong bài thơ. 
VẬN DỤNG 
Đã bao giờ em suy nghĩ rằng bố mẹ hay người thân trong gia đình không yêu thương mình chưa. Qua bài học này, em hãy viết một bức thư ngắn gửi tới người thân đó của mình để bày tỏ những cảm xúc, suy nghĩ trong lòng. 
Chúc các em 
học tốt nhé