Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 1: Con rồng cháu tiên (Truyền thuyết) - Năm học 2010-2011 - Nguyễn Thị Hương

Phòng giáo dục đào tạo huyện Hoài ĐứcTrường THCS Minh Khai--------Người thực hiện: Nguyễn Thị HươngĐơn vị công tác : Trường THCS Minh KhaiGiáo ánMôn : Ngữ Văn lớp 6Năm học 2010 - 2011Nội dung tiến trình và phương pháp dạy học1. Kiểm tra bàiKiểm tra vở soạn bài mới và sách vở đồ dùng học tập của các em2. Bài mớiTiết 1 Bài 1 CON RỒNG CHÁU TIÊN (Truyền thuyết) I. Đọc và tìm hiểu chung Đọc – tìm hiểu chú thích. Đọc . Tìm hiểu chú thích Khái niệm Truyền Thuyết_Là loại truyện dân gian truyền miệng , kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ ._Thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo ._Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử . Câu hỏi : kể tên 1 số truyền thuyết mà em biết.2. Bố cục văn bản Chia làm 3 phần :Phần 1 : Từ đầu tới “ Long Trang “: Giới thiệu về Lạc Long Quân và Âu Cơ cùng với việc kết duyên kì lạ .Phần 2 : “Ít lâu” tới “lên đường”: Việc sinh nở của Âu Cơ ; Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con .Phần 3 : Còn lại:Giải thích nguồn gốc Con Rồng Cháu Tiên. II. Tìm hiểu văn bản Giới thiệu về Lạc Long Quân và Âu Cơ ( Giải thích về cội nguồn dân tộc Việt Nam).Những chi tiết thể hiện tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc và cũng như hình dạng của Lạc Long Quân và Âu CơKì lạ , lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc và hình dạng- Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là “Thần” . Long Quân là thần nòi rồng, ở dưới nước, con thần Long Nữ. Âu Cơ dòng tiên, ở trên núi, thuộc họ thần nông, dạy loài người trồng trot và cày cấy. Lạc Long Quân “sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ” còn Âu Cơ “xinh đẹp tuyết trần”b. Sự nghiệp mở nước Lạc Long Quân “giúp dân diệt trừ Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh” – những loại yêu quái làm hại dân lành ở vùng biển, đồng bằng, rừng núi, tức những nơi dân ta thuở ấy khai phá , ổn định cuộc sống. Thần còn “dạy dân cách trồng trọt,chăn nuôi và cách ăn Như vậy Lạc Long Quân đã có công khai phá, ổn định nơi sinh sống cho dân và giúp dân cách sản xuất sinh hoạt. Đó là tưởng tượng của người Việt cổ về sự kì lạ, tài năng phi thường của hai vị tổ đầu tiên của mình2. Việc kết duyên , sinh nở của Âu Cơ, Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con Việc kết duyên của Lạc Long Quân và Âu Cơ có gì lạ?“Cái bọc trăm trứng nở ra trăm người con trai”Ý nghĩa nổi bật nhất của hình tượng" cái bọc trăm trứng" là gì?A, Giải thích sự ra đời của các dân tộc Việt Nam.B, Ca ngợi sự hình thành của nhà nước Văn Lang.C, Tình yêu đất nước và lòng tự hào dân tộcD, Mọi người, mọi dân tộc Việt Nam phải thương yêu nhau như anh em một nhà. Chi tiết kì lạ mang đậm chất hoang đường, nhưng rất thú vị giàu ý nghĩa – nó bắt nguồn từ thực tế : rồng, rắn bò sát đều đẻ trứng – từ “đồng bào” nghĩa là cùng 1 bọc . Tất cả mọi người Việt Nam chúng ta đều sinh ra từ cùng một bọc trúng của mẹ Âu Cơ. Dân tộc Việt Nam chúng ta vốn khỏe mạnh, cường tráng, đẹp đẽ, phát triển nhanh ( trăm người con trai) Như vậy, trong tưởng tượng mộc mạc của người Việt cổ, nguồn gốc dân tộc chúng ta thật cao đẹp, là con cháu thần tiên, là kết quả của một tình yêu, một mối lương duyên Tiên – Rồng Tưởng tượng kì ảo và vai trò của chi tiết này trong truyệnKhái niệm:Tưởng tượng kì ảo có nhiều nghĩa nhưng ở đây được hiểu là chi tiết không có thật ,được tác giả dân gian sáng tạo nhằm mục đích nhất định. Để chỉ các chi tiết này,có khi người ta dùng những khái niệm như chi tiết ( hoặc yếu tố ) thần kì, lạ thường, hư cấu, hoang đường, v.v...Ý nghĩa trong truyện Con Rồng Cháu Tiên_Tô đậm tính chất kì lạ lớn lao đẹp đẽ của nhân vật sự kiện_Thần kì hóa , linh thiêng hóa nguồn gốc giống nòi , dân tộc , để chúng ta thêm tự hào , tin yêu , tôn kính tổ tiên, dân tộc mình._Làm tăng sức hấp dẫn của tác phẩm Lạc Long Quân và Âu Cơ chia tay và chia con.Nguyên nhân :_ Giống Rồng quen ở nước , không thể ở mãi trên cạn được_Nòi tiên quen sống nơi non cao , cũng không thể theo chồng vùng vẫy chốn bể khơi Xa nhau là không thể tránh khỏi.Đàn con đông đúc tất nhiên cũng phải chia đôi ,nửa theo cha về dưới biển , nửa ở lại cùng mẹ trên rừng . Cái lõi của lịch sử là sự phát triển của của cộng đồng dân tộc, đến thời điểm mở mang đất nước về hai hướng : Biển và rừng.đây chính là sự đa dạng của các tộc người sinh sống trên đất VN, nhưng đều chung 1 dòng máu , chung một cha mẹ gia đìnhLời dặn của Lạc long Quân lúc chia tay phản ánh ý nguyện đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau , gắn bó lâu bền của dân tộc VN.3. Giải thích nguồn gốc Con Rồng Cháu TiênNửa cuối của truyện cho ta biết thêm điều gì về xã hội ,phong tục , tập quán của người Việt cổ xưa?5 _Tên nước đầu tiên: Văn Lang “Nghiã là đất nước tươi đẹp ,sáng ngời,có văn hóa(Văn), đất nước của những người đàn ông,những chàng trai khỏe mạnh giàu có(Lang). _kinh đô đầu tiên của Văn Lang đặt ở vùng Phong Châu , Bạch Hạc _Con trai gọi là Lang con gái gọi là Mị Nương _Người con trai trưởng của Lạc Long Quân và Âu Cơ lên làm vua gọi là Hùng Vương (Pò khun ) _Có phong tục đời đời cha truyền con nối, tục truyền ngôi cho con trai trưởng...Xã hội Văn Lang thời đại Hùng Vương đã là 1 xã hội văn hóa dù còn sơ khai4. Ý nghĩa của truyền thuyết Con Rồng Cháu Tiên.Giải thích,suy tôn nguồn gốc cao quý ,thiêng liêng của cộng đồng ngươì Việt. Từ bao đời , người Việt tin vào tính chất xác thực của những điều “truyền thuyết” về sự tích tổ tiên và tự hào về nguồn gốc , dòng giống Tiên,Rồng rất đẹp,rất cao quý ,linh thiêng của mình.Đề cao nguồn gốc chung và biểu hiện ý nguyện đoàn kết ,thống nhất nhân dân ta ở mọi miền đất nước. Người VN, dù miền xuôi hay miền ngược dù ở đồng bằng, miền núi hay ven biển ,trong nước hay ở nước ngoài ,đều cùng chung cội nguồn, đều là con của mẹ Âu Cơ, vì vậy phải luôn yêu thương, đoàn kết .(Đề cao nguồn gốc chung và biểu hiện ý nguyện đoàn kết , thống nhất của nhân dân của mọi miền đất nước.)Tổng kết Về kiến thức : Bước đầu nắm được định nghĩa truyền thuyết hiểu được nội dung ý nghĩa những chi tiết tưởng tượng kì ảo của chuyệnVề kĩ năng : Rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm kể chuyện .Về thái độ : Giáo dục học sinh lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc.Tổng kếtGhi nhớLàm bài tập phần luyện tập 1,2,3Kể lại câu chuyện theo lời kể của mìnhĐọc bài , soạn bài mới.Giờ học kết thúcCảm ơn cô giáo và các bạn đã chú ý lắng nghe