Giáo án Công nghệ Lớp 9 - Bài 8: Lắp mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai đèn - Phan Trung Kiên

Trường THCS Sơn Tây Họ và tên giáo viên: Phan Trung Kiên
Tổ: Khoa học tự nhiên
Bài 8: LẮP MẠCH ĐIỆN HAI CÔNG TẮC HAI CỰC ĐIỀU KHIỂN HAI ĐÈN
Môn: Công nghệ Lớp: 9
Thời gian thực hiện:3 tiết (19,20,21)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Vẽ được sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
- Thực hiện đúng quy trình lắp đặt mạch điện bảng điện
2. Năng lực:
a. Năng lực công nghệ:
- Năng lực nhận thức công nghệ: Giải thích được nguyên lý làm việc của mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
- Năng lực sử dụng công nghệ: Lắp được mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn đúng quy trình, đúng kỉ thuật và đảm bảo an toàn điện
- Năng lực thiết kế công nghệ: thiết kế được sơ đồ lắp đặt mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
b. Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực hoàn thành những thao tác lắp đặt mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn theo sự phân công của giáo viên
3. Phẩm chất:
- Trách nhiệm: Thực hiện nhiệm vụ lắp đặt mạch điện đảm bảo an toàn điện, vệ sinh an toàn lao động, nghiêm túc trách nhiệm trong công việc
- Chăm chỉ: Chắm chỉ đọc sách, tài liệu để mở rộng hiểu biết về mạch điện, vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học để thiết kế mạch điện chiếu sang ở nhiều khu vực khác nhau
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
1. Chuẩn bị của giáo viên:
- Nghiên cứu nội dung bài: nghiên cứu SGK, tài liệu tham khảo
- Chuẩn bị phương tiện dạy học:
+ Chuẩn bị dụng cụ: Kìm điện, Tua vít, khoan tay hoặc khoan điện
+ Chuẩn bị vật liệu: Cầu chì 2 cái, công tắc hai cực 2 cái, Ổ điện 1 cái, phích cắm điện 1 cái, đui đèn 2 cái, dây dân điện, bảng điện
- Bảng điện mẫu
2. Chuẩn bị của học sinh
+ Chuẩn bị dụng cụ: Kìm điện, Tua vít, khoan tay
+ Chuẩn bị vật liệu: Cầu chì 2 cái, công tắc hai cực 2 cái, Ổ điện 1 cái, phích cắm điện 1 cái, đui đèn 2 cái, dây dân điện, bảng điện
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
 Hoạt động 1: Tìm hiểu sơ đồ mạch điện
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú và nhu cầu tìm hiểu về nguyên lý và sơ đồ lắp đặt mạch điện hai công tắc điều khiển hai bóng đèn
b.Nội dung: Quan sát sơ đồ nguyên lý mạch điện giáo viên đưa ra và sơ đồ bảng điện mẫu, phòng học lớp mình để nhận xét các bố trí và mối liên hệ điện của các thiết bị điện trong mạch điện.Lập được bảng dự trù vật tư thiết bị cho mạch điện 
c. Sản phẩm : Phiếu học tập số 1, Trả lời các câu hỏi và ghi được vào vở
d. Tổ chức thực hiện:
* Chuyển giao nhiệm vụ: Với những kiến thức đã học và hiểu biết thực tiển hãy trả lời các câu hỏi sau và hoàn thành phiếu học tập số 1
Câu 1: Hai bóng đèn được mắc với nhau như thế nào?
Câu 2: Cầu chì, công tắc mắc vào dây pha hay dây trung tính? Vì sao?
Câu 3: Đưa ra các phương án lắp đặt và lập bảng dự trù vật tư, thiết bị ( phiếu học tập số 1)
* Thực hiện nhiệm vụ: Nhóm thảo luận, thống nhất kết quả và hoàn thành phiếu học tập số 1
* Báo cáo thảo luận: Chọn 1 nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét và thảo luận. 
- Giáo viên đề nghi các học sinh nhận xét, chỉnh sửa, bổ sung. thống nhất ghi kết quả.
* Kết luận: Giáo viên nhận xét, đánh giá về tinh thần, thái độ học tập và kết quả học tập đã báo cáo. GV phân tích cho học sinh thấy những sai sót, hạn chế rồi khuyến khích các em nghiên cứu tìm hiểu nôi dung tiếp theo
Gợi ý trả lời câu hỏi bài tập trong hoạt động:
Câu 1: Hai bóng đèn được mắc song song với nhau
Câu 2: Cầu chì, công tắc được mắc trên dây pha, vì khi chập mạch hoặc quá tải thì nhiệt độ trên dây pha tăng cao, quá nhiệt độ chịu đựng làm cho dây pha ngắt ra khỏi mạch điện và để đảm bảo an toàn khi sửa chữa thay thế, tránh bị tai nạn điện
Hoạt động 2: Xây dựng sơ đồ lắp đặt mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
a. Mục tiêu: Giải thích được nguyên lý làm việc mạch điện từ đó thiết kế được sơ đồ lắp đặt mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
b. Nội dung: Giải thích được nguyên tắc hoạt động của mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn. Xây dựng sơ đồ lắp đặt mạch điện đó
c. Sản phẩm : Vẽ được sơ đồ lắp đặt mạch điện bảng điện vào vở ghi
d. Tổ chức thực hiện:
Gv chia nhóm cho HS thảo luận
Hoạt động dạy
Hoạt động học
* Chuyển giao nhiệm vụ:
- Yêu cầu nhóm học sinh quan sát sơ đồ nguyên lý mạch điện giáo viên đưa ra 
và trả lời các câu hỏi:
? Hai cầu chì được mắc như thế nào? Cầu chì thứ 1 bảo vệ cho thiết bị, đồ dung nào? Cầu chì thứ 2 bảo vệ cho thiết bị, đồ dùng nào?
? Hai công tắc được mắc như thế nào?
? Ổ điện được mắc như thế nào với cầu chì, công tắc và bóng đèn
- Gv yêu cầu nhóm học sinh thảo luận và thiết kế sơ đồ lắp đặt mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
? Xác định các thiết bị có trên bảng điện, vị trí các thiết bị đó trên bảng điện được bố trí như thế nào?
? xác định vị trí của bóng đèn?
? Em hãy chuyển sơ đồ nguyên lý sang sơ đồ lắp đặt theo các bước đã học bài trước?
* Kết luận: 
Gv tổ chức cho học sinh báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận và chốt sơ đồ lắp đặt mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
* Thực hiện nhiệm vụ:
+ Nhóm thảo luận, thống nhất câu trả lời
HS:
- Hai cầu chì được mắc song song với nhau và được mắc trên dây pha, cầu chì thứ nhất được mắc nối tiếp với ổ điện, cầu chì thứ 2 được mắc nối tiếp với hai công tắc hai cực
- Hai công tắc được mắc song song với nhau và nối tiếp với từng bóng đèn một
- Ổ điện được mắc nối tiếp với cầu chì và song song với hai công tắc và bóng đèn
+ Nhóm thảo luận, thống nhất câu trả lời ở trên, dựa vào câu trả lời đó để vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện.
HS: 
- Các thiết bị có trên bảng điện gồm: 2 cầu chì, 2 công tắc hai cực, 1 ổ điện
- Bóng đèn nằm ngoài bảng điện
HS: Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện
 A
O
* Báo cáo, thảo luận:
Chọn 1 nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét và thảo luận, chỉnh sửa, bổ sung. thống nhất ghi kết quả vào vở ghi
Hoạt động 3: Thực hành lắp mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
a. Mục tiêu: Lắp được mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn đúng quy trình, đảm bảo an toàn và đứng yêu cầu kỉ thuật, chủ động tích cực hoàn thành những thao tác lắp đặt mạch điện theo sự phân công của giáo viên.
b. Nội dung: Lắp đặt mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn theo sơ đồ lắp đặt
c. Sản phẩm : Mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
d. Tổ chức thực hiện:
* Chuyển giao nhiệm vụ:
- Gv yêu cầu mỗi nhóm từ sơ đồ lắp đặt mạch điện, lập bảng dự trù vật liệu và thiết bị cần sử dụng và điền vào bảng sau: 
Bảng dự trù vật tư thiết bị
TT
Tên vật tư, thiết bị
Số lượng
Yêu cầu kỉ thuật
1
Cầu chì
2
250v- 10A
2
Công tắc hai cực
2
250v- 10A
3
Ổ điện
1
250v- 10A
4
Đui đèn
2
250v- 10A
6
Phích cắm
1
250v- 10A
7
Bóng đèn
2
220v- 40W
8
Bảng điện
1
- Gv yêu cầu các nhóm, cá nhân tự chuẩn bị dụng cụ, vật tư, thiết bị cần sử dụng để thực hành trên sơ đồ mà nhóm mình xây dựng
* Thực hiện nhiệm vụ:
HS: thực hành lắp đặt mạch điện theo 5 bước
Bước 1: Vạch dấu vị trí lắp đặt thiết bị điện, đồ dùng điện và đường đi dây
Bước 2: Khoan lỗ lắp các thiết bị điện và lỗ luồn dây
Bước 3: Lắp đặt thiết bị điện vào bảng điện
Bước 4: Nối dây mạch điện theo sơ đồ lắp đặt
Bước 5: Kiểm tra mạch điện
* Báo cáo thực hiện:
Các nhóm (cá nhân) tự đánh giá kết quả thực hành của nhóm mình( cá nhân) theo các tiêu chí đánh giá sau:
- chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, vật tư và thiết bị
- kiểm tra sản phẩm: Bố trí các thiết bị trên bảng điện có cân đối hay không, nối dây có đúng sơ đồ nguyên lý, sơ đồ lắp đặt hay không, các mối nối có chắc chắn hay không
- Vận hành có đúng theo sơ đồ nguyên lý hay không
* Kết luận, đánh giá:
Các nhóm ( cá nhân) nộp sản phẩm, giáo viên nhận xét, đánh giá theo các tiêu chí sau:
- Kết quả thực hành lắp mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn
- Quá trình thực hành và thời gian hoàn thành
- Thái độ tham gia thực hành của từng học sinh
- Thang điểm cụ thể:
 Điểm
Tiêu chí đánh giá
Thang đánh giá
Điểm
1. Chuẩn bị thực hành
1
2. Đúng quy trình, thời gian, thao tác kỹ thuật
2
3. Yêu cầu sản phẩm thực hành:
 + Bố trí các thiết bị điện đẹp, hợp lý
 + Các mối nối chắc, gọn, đẹp
 + Bảng điện chắc chắn.
 + Bảng điện làm việc tốt, đúng yêu cầu
 1.5
1
1.5
2
4. Đảm bảo an toàn điện.
0.5
5.Vệ sinh nơi làm việc.
0.5
 Tổng số điểm
10
- Gv lưu ý với nhóm / cá nhân học sinh
+ Cần buộc nút trong đui đèn, quan sát và uốn nắn thêm cho học sinh
+ Cần đảm bảo an toàn điện trong quá trình thực hành, chỉ được cấp nguồn khi giáo viên cho phép
Hoạt động 4: Vận dụng
a. Mục tiêu: vận dụng kiến thức, kỷ năng đã học về mạch điện hai công tắc hai cực điều khiển hai bóng đèn vào thiết kế các mạch điện chiếu sáng đơn giản trong thực tiễn cuộc sống như mạch điện phòng khách, mạch điện phòng bếp, khu vực vệ sinh vv
b. Nội dung: Vẽ sơ đồ mạch điện chiếu sáng phòng khách, phòng bếp, phòng vệ sinh vv sử dụng từ 3 công tắc hai cực trở lên.
c. Sản phảm : Sơ đồ lắp đặt mạch điện sử dụng 1 cầu chì và 3 công tắc hai cực điều khiển 3 bóng đèn
d. Tổ chức thực hiện:
* Chuyển giao nhiệm vụ: 
Gv yêu cầu học sinh tìm hiểu thực tiễn ở gia đình để giải quyết tình huống:
Những địa điểm có thể sử dụng mạch điện chiếu sáng sử dụng 3 công tắc hai cực điều khiển 3 bóng đèn
Khu vực lắp đặt mạch điện này
Vị trí để công tắc, bóng đèn
Vẽ sơ đồ nguyên lý và sơ đồ lắp đặt mạch điện và chọn được phượng án tối ưu
* Thực hiện nhiệm vụ:
HS: thảo luận để đưa ra được những điểm có thể sử dụng được mạch điện này
Mạch điện chiếu sáng phòng khách
Mạch điện chiếu sang nhà bếp
Mạch điện chiếu sang khu vực vệ sinh vv
HS: thảo luận, thống nhất và vẽ sơ đồ mạch điện chiếu sang đơn giản dung 1 cầu chì, 3 công tắc hai cực điều khiển 3 bóng đèn ở các vị trí khác nhau
A
O
* Báo cáo, thảo luận:
- Chọn 1 nhóm trình bày về mạch điện ứng dụng trong thực tế, nhóm khác nhận xét và thảo luận, chỉnh sửa, bổ sung. thống nhất ghi kết quả vào báo cáo thực hành
* Kết luận:
- Gv thu báo cáo thực hành, nhận xét kết quả vận dụng thực hành của các nhóm, đánh giá và cho điểm bài thu hoạch vận dụng của học sinh.