Giáo án Đại số Lớp 6 (Sách Cánh Diều) - Chương I - Bài 3: Phép cộng, phép trừ các số tự nhiên

 Ngày dạy: Ngày soạn:
Tiết theo KHBD:
 BÀI 3. PHẫP CỘNG, PHẫP TRỪ CÁC SỐ TỰ NHIấN
 Thời gian thực hiện: 2 tiết
I. Mục tiờu:
1. Về kiến thức:
- Chỉ ra được cỏc tớnh chất của phộp cộng cỏc số tự nhiờn, chỉ ra được cỏc thành phần trong 
phộp trừ (số bị trừ, số trừ, hiệu).
- Áp dụng được phộp cộng, phộp trừ vào cỏc bài toỏn thực hiện phộp tớnh theo cỏch hợp lớ, 
tỡm số tự nhiờn x , giải cỏc bài toỏn thực tế cú sử dụng phộp cộng, phộp trừ.
2. Về năng lực:
* Năng lực chung:
- Năng lực tự học: HS tự hoàn thành được cỏc nhiệm vụ học tập chuẩn bị ở nhà và tại lớp.
- Năng lực giao tiếp và hợp tỏc: HS phõn cụng được nhiệm vụ trong nhúm, biết hỗ trợ nhau, 
trao đổi, thảo luận, thống nhất được ý kiến trong nhúm để hoàn thành nhiệm vụ.
* Năng lực đặc thự:
- Năng lực giao tiếp toỏn học: HS phỏt biểu, nhận biết được số hạng, tổng trong phộp cộng; 
số bị trừ, số trừ, hiệu trong phộp trừ. HS phỏt biểu bằng lời và viết được cụng thức tổng quỏt 
cỏc tớnh chất của phộp cộng. HS trỡnh bày được bài toỏn tỡm x , bài toỏn tớnh nhẩm.
- Năng lực tư duy và lập luận toỏn học, năng lực giải quyết vấn đề toỏn học, năng lực mụ 
hỡnh húa toỏn học: Thực hiện được cỏc thao tỏc tư duy so sỏnh, phõn tớch, tổng hợp, khỏi 
quỏt húa, ... để sử dụng linh hoạt trong cỏc bài toỏn thực hiện phộp tớnh, tớnh nhẩm, tỡm x ; 
Vận dụng cỏc phộp toỏn cộng, trừ cỏc số tự nhiờn để giải bài toỏn thực tế.
3. Về phẩm chất:
- Chăm chỉ: Thực hiện đầy đủ cỏc hoạt động học tập một cỏch tự giỏc, tớch cực.
- Trung thực: Thật thà, thẳng thắn trong bỏo cỏo kết quả hoạt động cỏ nhõn và theo nhúm, 
trong đỏnh giỏ và tự đỏnh giỏ.
- Trỏch nhiệm: Hoàn thành đầy đủ, cú chất lượng cỏc nhiệm vụ học tập.
II. Thiết bị dạy học và học liệu:
1. Giỏo viờn: SGK, kế hoạch bài dạy, thước thẳng, bảng phụ hoặc mỏy chiếu. 2. Học sinh: SGK, thước thẳng, bảng nhúm.
III. Tiến trỡnh dạy học:
Tiết 1: 
1. Hoạt động 1: Mở đầu
a) Mục tiờu: Gợi ý vào bài mới
b) Nội dung: Đọc và quan sỏt vớ dụ mở đầu và cho biết quóng đường từ Hà Nội đến thành 
phố Hồ Chớ Minh dài bao nhiờu ki- lụ - một?
c) Sản phẩm: Tớnh được độ dài quóng đường từ Hà Nội đến thành phố Hồ Chớ Minh.
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 * GV giao nhiệm vụ học tập Cõu hỏi: Quóng đường từ Hà Nội đến Huế 
 - GV nờu cõu hỏi và yờu cầu học sinh lắng khoảng 658km . Quóng đường từ Huế đến 
 nghe và quan sỏt vào sỏch giỏo khoa. thành phố Hồ Chớ Minh dài hơn quóng 
 đường từ Hà Nội đến Huế khoảng 394km . 
 * HS thực hiện nhiệm vụ
 Hỏi quóng đường từ Hà Nội đến thành phố 
 - HS tớnh quóng đường từ Huế đến thành phố 
 Hồ Chớ Minh dài bao nhiờu ki- lụ - một?
 Hồ Chớ Minh.
 Trả lời
 - HS tớnh quóng đường từ Hà Nội đến thành 
 phố Hồ Chớ Minh Quóng đường từ Huế đến thành phố Hồ Chớ 
 Minh là 658 394 1052 km 
 * Bỏo cỏo, thảo luận
 Quóng đường từ Hà Nội đến thành phố Hồ 
 - GV gọi HS trả lời cỏc cõu hỏi.
 Chớ Minh là 658 1052 1710 km 
 - HS tớnh quóng đườngtừ Huế đến thành phố 
 Hồ Chớ Minh.
 Sau đú tớnhquóng đường từ Hà Nội đến 
 thành phố Hồ Chớ Minh.
 - Cỏc HS khỏc quan sỏt, lắng nghe và nhận 
 xột.
 * Kết luận, nhận định
 - GV nhận xột cỏc cõu trả lời của học sinh. + Quóngđườngtừ Hà Nội đến thành phố Hồ 
 Chớ Minh dài 1710km . 
 - GV đặt vấn đề vào bài mới: Trong bài toỏn 
 trờn, để tớnh được quóng đường từ Hà Nội 
 đến thành phố Hồ Chớ Minh cỏc em đó thực 
 hiện cỏc phộp tớnh cộng hai số tự nhiờn. Vậy 
 trong bài học hụm nay, cụ và cỏc em cựng 
 đi ụn lại phộp tớnh cộng, trừ số tự nhiờn và 
 tỡm hiểu tớnh chất của chỳng. Cỏc em vào 
 bài học hụm nay.
2. Hoạt động 2: Hỡnh thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1: Phộp cộng.
a) Mục tiờu: HS ỏp dụng được tớnh chất của phộp cộng cỏc số tự nhiờn để thực hiện phộp 
tớnh một cỏch hợp lớ.
b) Nội dung:
- HS nhắc lại cỏc tớnh chất của phộp cộng cỏc số tự nhiờn.
- HS ỏp dụng thực hiện phộp tớnh một cỏch hợp lớ.
c) Sản phẩm:
- Nhắc lại được tớnh chất của phộp cộng cỏc số tự nhiờn.
- Thực hiện được phộp tớnh một cỏch hợp lớ trong vớ dụ 1. 
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 * GV giao nhiệm vụ học tập 1 1. Phộp cộng
 - GV nhắc lại phộp cộng cỏc số tự nhiờn, chỉ a b c
 lạiđõu là số hạng, đõu là tổng của phộp tớnh.   
 Số hạng Số hạng Tổng
 - GV yờu cầu HS nhắc lại tớnh chất của phộp 
 cộng cỏc số tự nhiờn. - Tớnh chất của phộp cộng cỏc số tự nhiờn:
 * HS thực hiện nhiệm vụ 1 + Giao hoỏn: a b b a 
 + Kết hợp: a b c a b c - HS nhắc lại cỏc tớnh chất của phộp cộng + Cộng với số 0: a 0 0 a a
cỏc số tự nhiờn theo yờu cầu của giỏo viờn.
* Bỏo cỏo, thảo luận 1
- HS nhắc lại tớnh chất của phộp cộng cỏc số 
tự nhiờn:
+ Tớnh chất giao hoỏn: Khi đổi chỗ cỏc số 
hạng trong một tổng thỡ tổng khụng thay đổi.
+ Tớnh chất kết hợp: Muốn cộng một tổng 
hai số với số thứ ba, ta cú thể cộng số thứ 
nhất với tổng của số thứ hai và số thứ ba.
+ Tớnh chất cộng với số 0: Bất kỡ số nào 
cộng với số 0 cũng bằng chớnh nú.
- GV gọi HS nhận xột.
* Kết luận, nhận định 1
- GV nhận xột và ghi lại tớnh chất bằng kớ 
hiệu trờn bảng.
* GV giao nhiệm vụ học tập 2 Vớ dụ 1: Tớnh một cỏch hợp lớ
- GV yờu cầu HS ỏp dụng cỏc tớnh chất vừa a) 89 76 24
nhắc lạiđểthực hiện phộp tớnh một cỏch hợp b) 65 97 35
lớ.
 Giải
- GV: Gọi từng HS nờu cỏch làm, sau đú gọi 
 a) 
HS lờn bảng thực hiện.
 89 76 24
* HS thực hiện nhiệm vụ 2 89 76 24 
- Cỏc HS thực hiện hoạt động cỏ nhõn. 89 100
 189
- HS thực hiện quan sỏt, lắng nghe hướng 
 b) 
dẫn, sau đú tiến hành làm bài.
 65 97 35
* Bỏo cỏo, thảo luận 2 65 35 97
- HS nờu cỏch làm: 65 35 97
 100 97
a) Sử dụng tớnh chất kết hợp: 197
89 76 24 89 76 24 b) Sử dụng tớnh chất giao hoỏn → Tớnh chất 
kết hợp:
65 97 35 65 35 97 65 35 97
- 2 HS lờn bảng.
- Cỏc HS quan sỏt vànhận xột.
* Kết luận, nhận định 2
- GV nhận xột và kết luận.
- GV lưuý: Do tớnh chất kết hợp nờn giỏ trị 
của biểu thức cú thể được tớnh theo 
 a b c * Lưu ý: 15 / sgk
một trong hai cỏch sau:
 a b c a b c
Cỏch 1: a b c a b c
 a b c a b c 
Cỏch 2: a b c a b c 
* GV giao nhiệm vụ học tập 3 * Vận dụng 1: 
- GV yờu cầu HS đọc đề bài phần vận dụng Mẹ An mua cho An một bộ đồng phục học 
1. sinh gồm ỏo sơ mi giỏ 125000 đồng, ỏo 
- GV: Số tiền mua đồng phục được tớnh như khoỏc giỏ 140000đồng, quần õu giỏ 
thế nào? 160000đồng. Tớnh số tiền mẹ An đó mua 
- GV gọi 1 HS đứng tại chỗ trả lời cõu hỏi. đồng phục cho An.
- GV gọi 1 HS lờn bảng làm bài. Giải
- GV yờu cầu cỏc HS khỏc suy nghĩ trỡnh bày Số tiền mẹ An đó mua đồng phục cho An là:
vào vở. 125000 140000 160000 425000(đồng)
* HS thực hiện nhiệm vụ 3
- HS thực hiện quan sỏt, lắng nghe và suy 
nghĩ cõu trả lời.
- HS thực hiện hoạt động cỏ nhõn.
* Bỏo cỏo, thảo luận 3
- HS suy nghĩ trả lời: Số tiền mua đồng phục 
bằng tổng số tiền mua ỏo sơ mi, mua ỏo 
khoỏc và mua quần õu. - HS khỏc lắng nghe và nhận xột.
 - Cỏc HS hoạt động theo cặp và trỡnh bày bài 
 làm của mỡnh vào vở.
 * Kết luận, nhận định 3
 - GV nhận xột và kết luận.
Hoạt động 2.2: Phộp trừ
a) Mục tiờu: HS vận dụng được phộp trừ hai số tự nhiờn để giải bài toỏn tỡm số tự nhiờn x .
b) Nội dung: Nhắc lại phộp trừ hai số hai số tự nhiờn, xỏc định được số bị trừ, số trừ, hiệu, 
điều kiện để thực hiện được phộp trừ hai số tự nhiờn.
c) Sản phẩm: HS thực hiện được cỏc bài toỏn tỡm số tự nhiờn x .
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 * GV giao nhiệm vụ học tập 1 2. Phộp trừ
 - GV nhắc lại phộp trừ của hai số tự nhiờn. a b c a b 
 - GV yờu cầu HS chỉ ra số bị trừ, số trừ, hiệu.   
 Số bịtrừ Số trừ Hiệu
 - GV: Điều kiện để xảy ra phộp trừ hai số tự 
 nhiờn a và b ?
 * HS thực hiện nhiệm vụ 1
 - HS thực hiện quan sỏt, lắng nghe, suy nghĩ 
 và trả lời cõu hỏi.
 - HS thực hiện nhiệm vụ cỏ nhõn.
 * Bỏo cỏo, thảo luận 1
 - HS: Trong phộp trừa b c thỡ
 + a là số bị trừ.
 + b là số trừ.
 + c là hiệu. - HS: Muốn thực hiện được phộp trừ hai số 
tự nhiờn thỡ số bị trừ lớn hơn hoặc bằng số 
trừ.
- Cỏc HS khỏc lắng nghe và nhận xột.
* Kết luận, nhận định 1
- GV nhận xột và kết luận.
* GV giao nhiệm vụ học tập 2 Vớ dụ 2.Tỡm số tự nhiờn x , biết:
- GV yờu cầu HS làm vớ dụ 2 - Tỡm x . x 2015 2021
- GV: Muốn tỡm x ta làm như thế nào? Giải
* HS thực hiện nhiệm vụ 2 x 2015 2021
 x 2021 2015
- HS quan sỏt, suy nghĩ và trả lời cõu hỏi. x 6
- HS thực hiện nhiệm vụ cỏ nhõn. Vậy x 6 .
* Bỏo cỏo, thảo luận 2
- 1 HS nờu cỏch làm: Muốn tỡm số tự nhiờn 
 x , ta lấy tổng trừ đi số hạng đó biết.
- 1 HS lờn bảng trỡnh bày.
- HS dưới lớp hoạt động cỏc nhõn.
- Cỏc HS khỏc nhận xột.
* Kết luận, nhận định 2
- GV nhận xột và kết luận.
- GV lưu ý: Cỏc bài tỡm x đều cú kết luận 
giỏ trị tỡm được. Và để bài làm trỡnh bày 
khoa học, mỗi phộp biến đổi HS nờn viết dấu 
bằng thẳng theo cột. 
* GV giao nhiệm vụ học tập 3 * Vận dụng 2: Tỡm số tự nhiờn x , biết:
- GV yờu cầu HS quan sỏt và đọc yờu cầu 124 318 x 217
vận dụng 2.
 Giải
- GV yờu cầu HS nờu trỡnh tự cỏc bước làm. - GV yờu cầu HS hoạt động theo nhúm, sau 124 318 x 217
 2 phỳt suy nghĩ, đại diện cỏc nhúm lờn bảng 318 x 217 124
 318 x 93
 trỡnh bày. x 318 93
 * HS thực hiện nhiệm vụ 3 x 225
 - HS quan sỏt, suy nghĩ cỏch làm. Vậy x 225.
 - HS thực hiện phõn chia nhúm theo yờu cầu 
 của GV.
 * Bỏo cỏo, thảo luận 3
 - HS nờu cỏch làm: Ta làm qua hai bước:
 + Đầu tiờn coi 318 x là một giỏ trị x cần 
 tỡm, ta làm phộp tớnh trừ: 217 124 .
 + Sau đú muốn tỡm x ta lấy 318 trừ đi kết 
 quả vừa tỡm được.
 - Cỏc nhúm thảo luận tỡm cõu trả lời và cử 
 đại diện lờn trỡnh bày.
 - Cỏc nhúm nhận xột chộo bài làm của nhau. 
 * Kết luận, nhận định 3
 - GV nhận xột và kết luận.
Hướng dẫn tự học ở nhà:
- Ghi nhớ tớnh chất của phộp cộng.
- Xem lại cỏc vớ dụ đó sửa trờn lớp.
- Chuẩn bị cỏc bài tập: Bài 1; 2; 3 (16 / sgk)
Tiết 2: 
3. Hoạt động 3: Luyện tập
a) Mục tiờu:Vận dụng được cỏc tớnh chất của phộp cộng cỏc số tự nhiờn, phộp trừ hai số tự 
nhiờn để làm cỏc bài tập trong sgk.
b) Nội dung: Sửa cỏc bài tập1; 2; 3 trong sgk.
c) Sản phẩm:
- Vận dụng thành thạo phộp cộng, phộp trừ số tự nhiờn. - Vận dụng phộp trừ, phộp trừ số tự nhiờn giải cỏc bài toỏn trong thực tế.
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 * GV giao nhiệm vụ học tập 1 * Luyện tập
 - GV yờu cầu lờn sửa bài 1 (16/ sgk) Dạng 1. Thực hiện phộp tớnh
 - GV gọi 4 HS lờn bảng, mỗi HS sửa mộtý. Bài 1. 16/ sgk
 - GV kiểm tra vở về nhà của cỏc HS.
 a) 127 39 73 127 73 39
 100 39 139
 - Cỏc HS dưới lớp hoàn thiện bài làm của mỡnh 
 và theo dừi bài của cỏc bạn trờn bảng. b) 
 - GV gọi HS nhận xột từng phần và nờu tớnh 135 360 65 40
 chấtđóỏp dụng trong bài làm. 135 65 360 40 
 200 400
 * HS thực hiện nhiệm vụ 1 600
 - 4 HS lờn bảng thực hiện. c)
 - Cỏc HS khỏc theo dừi, quan sỏt và nhận xột. 417 17 299
 417 17 299
 * Bỏo cỏo, thảo luận 1 400 299
 - Cỏc HS khỏcnhận xột và nờu tớnh chất mà bạn 101
 đó ỏp dụng trong bài làm: d)
 a) Tớnh chất giao hoỏn → kết hợp. 981 781 29
 981 781 29
 b) Tớnh chất giao hoỏn → kết hợp. 200 29
 229
 c) d) Tớnh chất kết hợp.
 * Kết luận, nhận định 1
 - GV nhận xột và kết luận.
 - GV lưu ý: Một số HS thực hiện phộp tớnh lần 
 lượt từ trỏi qua phải vẫn là cỏch làm đỳng. Tuy 
 nhiờn, HS nờn chọn cỏch tớnh nhanh, hợp lớ nhất.
 * GV giao nhiệm vụ học tập 2 Dạng 2. Tớnh nhẩm
 Bài 2. 16/ sgk
 a) - GV yờu cầu HS đọc đề bài 2: Cú thể tớnh nhẩm 79 65 79 21 44 
tổng bằng cỏch tỏch một số hạng thành tổng của 79 21 44
hai số hạng khỏc. 100 44 144
- GV hướng dẫn HS (nếu HS chưa nắm được cỏch b) 
làm) thụng qua vớ dụ trong sgk: 996 45 996 4 41 
89 35 89 11 24 996 4 41
 89 11 24 1000 41 1041
 100 24 124 c) 
- GV gọi 4 HS lờn bảng, mỗi HS sửa mộtý. 37 198 35 2 198
- GV kiểm tra vở về nhà của cỏc HS. 35 2 198 
 35 200 235
- Cỏc HS dưới lớp hoàn thiện bài làm của mỡnh 
và theo dừi bài của cỏc bạn trờn bảng. d) 
- GV gọi HS nhận xột từng phần . 3492 319 3492 8 311 
 3492 8 311
* HS thực hiện nhiệm vụ 2 3500 311 3811
- HS quan sỏt và lắng nghe đề bài.
- HS quan sỏt và lắng nghe hướng dẫn của GV.
- 4 HS lờn bảng trỡnh bày.
- HS khỏc theo dừi và nhận xột.
* Bỏo cỏo, thảo luận 2
- GV (cú thể) hướng dẫn: Số 89 cần cộng với11 
đểđược số trũn trăm, vậy ta sẽ tỏch số 35về tổng 
cú chưa số hạng 11 35 11 24 .
- Cỏc HS lờn bảng trỡnh bày.
- Cỏc HS khỏc nhận xột. 
* Kết luận, nhận định 2
- GV nhận xột và kết luận.
* GV giao nhiệm vụ học tập 3 Bài 3. 16/ sgk
 a)