Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 30+31: Văn bản "Ếch ngồi đáy giếng" - Năm học 2020-2021

Ngày soạn: 23/ 10/ 2020
Tuần 8- Tiết 30+31:
Văn bản: ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Có hiểu biết bước đầu về truyện ngụ ngôn.
- Đặc điểm của nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm ngụ ngôn.
- Ý nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện ngụ ngôn.
- Nghệ thuật đặc sắc của truyện mượn chuyện loài vật để nói chuyện con người, ẩn bài học triết lí, tình huống bất ngờ, hài hước, độc đáo.
- Hiểu được nội dung ý nghĩa của truyện Ếch ngồi đáy giếng
- Nắm được những nét chính về nghệ thuật 
2. Kĩ năng: 
Đọc hiểu văn bản truyện ngụ ngôn liện hệ các sự việc trong truyện với tình huống hoàn cảnh thực tế
3. Thái độ: 
Tránh những tính xấu chủ quan, kiêu ngạo, không ngừng học tập để nâng cao hiểu biết.
4. Năng lực : Năng lực đọc hiểu, NL tự học, NL giải quyết vấn đề, NL hợp tác, NL phát triển bản thân, năng lực sử dụng tiếng Việt.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên
 Nghiên cứu tài liệu, chuẩn bị KHDH.
2. Học sinh
 - Soạn bài theo SGK, tự tìm hiểu trước bài học ở nhà.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định tổ chức (1’)
Lớp
Sĩ số - vắng
Ngày giảng
Điều chỉnh
6A1
6A3
6A4
2. Kiểm kiến thức cũ (1’) 
Kiểm tra đồ dùng học tập của học sinh.
3. Bài mới 
Hoạt động 1: Khởi động (kết hợp kiểm tra bài cũ) (10’)
Kể tóm tắt một truyện cổ tích đã học mà em thích nhất? Nêu ý nghĩa của truyện?
GV đặt vấn đề: Ngoài các câu chuyện thuộc thể loại truyền thuyết, cổ tích, em còn đọc những câu chuyện thuộc thể loại nào củ văn học dân gian nữa?
Bên cạnh các thể loại truyền thuyết ,cổ tích đã học ,trong kho tàng truyện dân gian còn có thể loại truyện ngụ ngôn Vậy thể loại truyện này có đặc điểm gì, chúng ta cùng nhau tìm hiểu thông qua bài học ngày hôm nay văn bản Ếch ngồi đáy giếng.
Hoạt động của thầy
HĐ của trò
Nội dung bài học
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (60’)
- GV đọc mẫu
- Gọi HS đọc
- Em hiểu thế nào truyện ngụ ngôn?
- Truyện Ếch ngồi đáy giếng thuộc kiểu văn bản nào?
Theo em, văn bản này có thể chia thành mấy phần?
- Câu văn nào vừa giới thiệu nhân vật, vừa giới thiệu không gian ếch sống?
 - Giếng là một không gian như thế nào?
- Khi ở trong giếng, cuộc sống của ếch như thế nào?
- Em có nhận xét gì về cuộc sống đó?
- Trong cuộc sống ấy, ếch ta tự cảm thấy mình như thế nào?
- Điều đó cho em thấy đặc điểm gì trong tính cách của ếch?
- Kể về ếch với những nét tính cách như vậy, tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì?
- Em thấy cách kể về cuộc sống của ếch trong giếng gợi cho ta liên ttưởng tới một môi trường sống như thế nào? Và với môi trường ấy khiến người ta có thái độ như thế nào?
- GV cho học sinh liên hệ thực tế: Kể lại một câu chuyện mà em đã được chứng kiến, được đọc hay là câu chuyện của chính bản thân em nói về môi trường sống làm nảy sinh tính cách huyênh hoang, kiêu ngạo?
- Gv: Sự kiêu ngạo, huyênh hoang của các bạn trong câu chuyện vừa kể có thường không đem lại những kết quả tốt đẹp, vậy với tính cách của Ếch như trên thì kết cục của ếch ra sao chúng ta cùng chuyển sang phần tiếp theo.
- Ếch ta ra khỏi giếng bằng cách nào?
- Cái cách ra ngoài ấy thuộc về ý muốn chủ quan hay khách quan?
- Không gian ngoài giếng có gì khác với không gian trong giếng?
- Ếch có thích nghi được với sự thay đổi đó không? Những cử chỉ nào của ếch chứng tỏ điều đó?
- Em có nhận xét gì về thái độ của ếch lúc này so với lúc vẫn còn trong giếng?
- Kết cục, chuyện gì đã xảy ra với ếch?
GV: Cứ tưởng mình oai như trong giếng, coi thường mọi thứ xung quanh; do sống lâu trong môi trường chật hẹp, không có kiến thức về thế giới rộng lớn.
- Mượn sự việc này, dân gian muốn khuyên con người điều gì?
-Theo em, truyện ếch ngồi đáy giếng ngụ ý phê phán điều gì, khuyên răn điều gì?
- Hs đọc văn bản
- Là truyện kể bằng văn vần hoặc văn xuôi.
- Mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió, kín đáo truyện con người.
- Khuyên nhủ, răn dạy người ta một bài học nào đó trong cuộc sống.
- Tự sự
- 2 phần
 + Phần 1 : Từ đầu → vị chú tể : Ếch khi ở trong giếng
+ Phần 2 : Còn lại : Ếch khi ra khỏi giếng.
- Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
- Không gian: nhỏ bé, chật hẹp, không thay đổi.
- Cuộc sống: xung quanh chỉ có một vài con nhái, cua, ốc nhỏ... Hằng ngày...khiếp sợ.
- Cuộc sống chật hẹp, trì trện, đơn giản.
- Trong cuộc sống ấy, ếch ta oai như một vị chúa tể, coi bầu trời chỉ bằng cái vung.
- Hiểu biết nông cạn lại huyênh hoang
- nghệ thuật nhân hóa
- Môi trường hạn hẹp dễ khiến người ta kiêu ngạo, không biết thực chất mình.
- Hs kể những câu chuyện mà mình được biết, được nghe hay từ chính bản thân mình
- Mưa to, nước tràn giếng đưa ếch ra ngoài.
- Khách quan
- Không gian mở rộng với bầu trời khiến ếch ta có thể đi lại khắp nơi.
- Có. Ếch nhâng nháo nhìn bầu trời, chả thèm để ý xung quanh.
- Thái độ không thay đổi
- Kết cục: Bị một con trâu đi qua giẫm bẹp
→ Nhân dân ta muốn khuyên con người: không nhận thức rõ giới hạn của mình sẽ bị thất bại thảm hại.
- Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp nhưng huyênh hoang.
- Khuyên nhủ người ta phải biết mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo.
( Thùng rỗng kêu to, rốt hay khoe chữ).
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Đọc: 
2. Chú thích
a. Truyện ngụ ngôn:
b. Từ khó: SGK
3. Kiểu văn bản: Tự sự
4. Bố cục: 2 phần
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN
1. Cuộc sống của ếch khi ở trong giếng
- Không gian: nhỏ bé, chật hẹp, không thay đổi.
→ Cuộc sống chật hẹp, trì trệ, đơn giản.
- Coi trời bằng vung
→ Hiểu biết nông cạn lại huyênh hoang
2. Ếch ra khỏi giếng
- Không gian mở rộng với bầu trời, môi trường sống thay đổi
- Thái độ, tính cách không thay đổi
- Kết cục: Bị một con trâu đi qua giẫm bẹp
* Ý nghĩa
- Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp nhưng huyênh hoang.
- Khuyên nhủ người ta phải biết mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo.
( Thùng rỗng kêu to, rốt hay khoe chữ).
III. TỔNG KẾT
Sgk
Hoạt động 3 : Luyện tập (5’)
- Tìm hai câu trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất trong việc thể hiện nội dung, ý nghĩa?
- Ếch cứ tưởng ... chúa tể.
- Chả thèm ... bẹp dí.
Hoạt động 4: Vận dụng (10’)
Hãy tưởng tượng em là một nhân vật có trong câu chuyện, chứng kiến toàn bộ các sự việc diễn ra và kể lại câu chuyện theo lời văn của em
- Có thể hóa thân vào các nhân vật như cua, ốc, 
Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng (về nhà)
- Vẽ tranh tóm tắt lại truyện Ếch ngồi đáy giếng
- Tìm những câu chuyện ngụ ngôn nói về thói huyênh hoang, tự đắc 
- Học bài cũ ở nhà
- Tìm hiểu trước bài Danh từ 
IV. RÚT KINH NGHIỆM
 .......................................................................................................................................................