Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 53: Kể chuyện tưởng tượng - Năm học 2019-2020

Ngày soạn: 29/11/2019
Tuần:14
Tiết: 53 Phần: Tập làm văn
KỂ CHUYỆN TƯỞNG TƯỢNG
I. Mức độ cần đạt:
- Hiểu được thế nào là kể chuyện tưởng tượng.
- Cảm nhận được vai trò của tưởng tượng trong tác phẩm tự sự.
1. Kiến thức: 
- Nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tự sự.
- Vai trò của tưởng tượng trong tự sự. 
2. Kỹ năng: 
- Kể chuyện sáng tạo ở mức độ đơn giản. 
 II. Chuẩn bị của GV – HS : 	
GV nghiên cứu SGK, SGV và soạn bài.
HS chuẩn bị bài soạn trả lời câu hỏi theo SGK.
III. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy – học:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
- Số từ là gì? Lượng từ là gì? Cho ví dụ.
- Cho HS lên bảng làm bài tập về nhà của bài "Số từ và lượng từ"
3. Tổ chức các hoạt động: 
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 
NỘI DUNG GHI BẢNG 
A.Hoạt động giới thiệu bài mới:
Giới thiệu bài: Chúng ta đã được học các kiểu kể chuyện nào? Hôm nay, sẽ học một kiểu kể chuyện mới, đó là: kể chuyện tưởng tượng ...
B. Hoạt động hình thành kiến thức:
- Gọi HS tóm tắt lại truyện “Chân, tay, tai, mắt, miệng”.
- Theo em đây có phải là truyện có thật không? Vì sao em biết? (Không. Bộ phận cơ thể không suy nghĩ, nói được)
Vậy trong truyện này người ta đã tưởng tượng ra những gì? (Các bộ phân cơ thể thành nhân vật; Các bộ phận chống lại cái miệng)
- Có phải tất cả chi tiết đều tưởng tượng không? Vì sao? (Không. Việc suy bì, nạnh tị nhau rất thường bắt gặp ở con người) 
- Tưởng tượng như vậy có tác dụng gì? (Làm nổi bật sự thật thông thường) 
- Vậy tưởng tượng trong tự sự có phải là tùy tiện? Hay nhằm mục đích gì? (Không tùy tiện mà dựa vào lôgic tự nhiên nhằm thể hiện một tư tưởng. Cơ sở sự thật)
Gọi HS đọc truyện “Lục súc tranh công” (yêu cầu tóm tắt ngắn gọn)
- Chỉ ra những chi tiết tưởng tượng trong truyện này? (Sáu con gia súc được tiếng người, kể công và kể khổ)
- Những tưởng tượng ấy dựa trên sự thật nào?
- Tưởng tượng trong truyện này nhằm mục đích gì?
- Gọi HS đọc văn bản “Giấc mơ trò chuyện với Lang Liêu”. 
- Có phải là truyện tưởng tượng không? Vì sao? (Phải) 
C. Hoạt động tổng kết:
- Tưởng tượng nhằm mục đích gì?
GV chốt: Những câu chuyện như vậy người ta gọi là kể chuyện tưởng tượng. Vậy em hiểu kể chuyện tưởng tượng là gì? (Hs đọc ghi nhớ sgk/133)
- Qua đó em có thể rút ra nhận xét gì về sự giống và khác nhau giữa kể chuyện đời thườngvà kể chuyện tưởng tượng?
- Giống: thể loại tự sự
- Khác: kể sự việc có thật
 kể sự việc tưởng tượng dựa trên cơ sở sự thật. Cách xây dựng nhân vật, chi tiết chủ yếu bằng tưởng tượng sáng tạo, nhân hóa, so sánh.
D. Hoạt động luyện tập:
- Gọi HS đọc đề bài tập 1 sgk/134. 
- Cho HS thảo luận 5' theo nhóm ® GV hướng dẫn, trình bày lên bảng. (có thể treo bảng phụ)
- MB: Trận lũ lụt khủng khiếp năm 2000 ở đồng bằng sông Cửu long.
 ST - TT lại đại chiến với nhau trên chiến trường mới này.
- TB: 
+ Cảnh TT khiêu chiến, tấn công vẫn với những vũ khí cũ nhưng mạnh gấp bội, tàn ác gấp bội.
+ Cảnh ST thời nay chống lũ lụt: huy động sức mạnh tổng lực: đất đá, xe ben, xe ka-ma, tàu hỏa, trực thăng, thuyền, canô, xe lội nước, cát, sỏi, đặc biệt là các hòn bê tông đúc sẵn...
+ Các phương tiện thông tin hiện đại: vô tuyến, điện thoại di động... ứng cứu kịp thời.
+ Cảnh bộ đội công an giúp dân chống lũ.
+ Cảnh cả nước quyên góp, lá lành đùm lá ránh.
+ Cảnh những chiến sĩ hy sinh vì dân.
- KB: Thủy Tinh lại thua những chàng Sơn Tinh TK XXI.
Nếu còn thời gian GV đọc cho HS nghe 1 bài văn mẫu làm theo dàn bài này. 
I. Tìm hiểu chung về kể chuyện tưởng tượng:
a. Truyện “Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng” là câu chuyện không có thật nhưng dựa trên sự thật:
- Công việc của các bộ phận
- Tính suy bì, tị nạnh
® làm nổi bật tư tưởng: con người trong xã hội phải nương tựa vào nhau, tách rời nhau thì không tồn tại được.
b. Truyện “Lục súc tranh công” không có thật nhưng dựa trên sự thật:
- Cuộc sống và công việc của mỗi giống vật.
- Tính tranh giành công lao, kể công kể khổ.
® Thể hiện tư tưởng: các giống vật tuy hác nhau nhưng đều có ích cho con người, không nên so bì.
c. Truyện “Giấc mơ rò chuyện với Lang Liêu” không có thật, nhưng có chi tiết có thật:
- Nhân vật kể chuyện có thật.
- Sự việc nấu bánh chưng có thật. 
® Giúp người đọc hiểu sâu thêm về nhân vật Lang Liêu, phong tục làm bánh chưng bánh giầy của dân tộc Việt.
Ghi nhớ: sgk/133
II. Luyện tập:
BT1/134: Lập dàn ý cho đề 1
- MB: Trận lũ lụt khủng khiếp năm 2000 ở đồng bằng sông Cửu long.
 ST - TT lại đại chiến với nhau trên chiến trường mới này.
- TB: 
+ Cảnh TT khiêu chiến, tấn công vẫn với những vũ khí cũ nhưng mạnh gấp bội, tàn ác gấp bội.
+ Cảnh ST thời nay chống lũ lụt: huy động sức mạnh tổng lực: đất đá, xe ben, xe ka-ma, tàu hỏa, trực thăng, thuyền, canô, xe lội nước, cát, sỏi, đặc biệt là các hòn bê tông đúc sẵn...
+ Các phương tiện thông tin hiện đại: vô tuyến, điện thoại di động... ứng cứu kịp thời.
+ Cảnh bộ đội công an giúp dân chống lũ.
+ Cảnh cả nước quyên góp, lá lành đùm lá ránh.
+ Cảnh những chiến sĩ hy sinh vì dân.
- KB: Thủy Tinh lại thua những chàng Sơn Tinh TK XXI.
E. Hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng:
Chuyển giao nhiệm vụ học tập
 4. Củng cố: 
- Phân biệt kiểu kể chuyện theo văn bản, kể chuyện đời thường, kể chuyện tưởng tượng?
 5. Dặn dò: 
- Lập dàn ý cho các đề còn lại ® viết hoàn chỉnh thành bài văn 1 đề mà em thích.
- Tìm hiểu tác dụng của tưởng tượng trong các truyện ngụ ngôn đã học?
- Soạn bài ôn tập truyện dân gian theo hướng dẫn sgk/134-136.