Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 59: Cụm động từ - Năm học 2019-2020

 Ngày lên kế hoạch: 24/11/2018
Ngày thực hiện: 6A: /12/2018; 6B: /12/2018
Tiết 59. Tiếng Việt:
CỤM ĐỘNG TỪ
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức: Giúp học sinh
- Nắm được đặc điểm của cụm động từ
- Nắm được cấu tạo của cụm động từ
2. Kĩ năng: 
- Nhận biết cụm động từ trong câu .
- Sử dụng cụm động từ để đặt câu.
3. Thái độ: 
- Nhận thức đúng và vận dụng tốt cụm động từ trong nói, viết
- GD ý thức học tập tốt
4. Các năng lực cần đạt:
	- Năng lực phát triển ngôn ngữ, năng lực hợp tác, năng năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo.
B. CHUẨN BỊ
1. GV: SGK, SGV, chuẩn KTKN, kế hoạch dạy học, tài liệu tham khảo, máy tính, loa, phiếu học tập, máy soi vật thể.
2. HS: Soạn bài theo yêu cầu của giáo viên.
C. CÁC KĨ NĂNG SỐNG GIÁO DỤC TRONG BÀI
- Kĩ năng hợp tác, kĩ năng tư duy sáng tạo, kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng suy nghĩ tích cực, kĩ năng làm việc theo nhóm.
D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định tổ chức : 6A . 6B ..
2. Kiểm tra bài cũ: (kết hợp kiểm tra trong quá trình học)
3. Dạy và học bài mới: 
*Hoạt động 1: khởi động: (thời gian 03 phút)
- Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS học bài mới.
 - Phương pháp: Thuyết trình. 
 - Thời gian: 3 phút
* GV cho HS nghe bài hát “Năm ngón tay ngoan”
- Nêu cảm nhận của em sau khi nghe bài hát?
+ Bài hát vui tươi, sử dụng nhiều số đếm 1,2,3,4,5. Nhiều hình ảnh, động tác ngộ nghĩnh như xòe bàn tay, đếm ngón tay, làm vệ sinh, hay quét nhà, múa hát...
GV: Vậy lời bài hát có liên quan gì đến nội dung bài học hôm nay hay không? Để trả lời câu hỏi này chúng ta cùng tìm hiểu tiết 59. Cụm động từ
Điều chỉnh, bổ sung: 
...................................................................................................................................................................... * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới 
- Mục tiêu: HS biết được đặc điểm, cấu tạo của cụm động từ
- Phương pháp: Vấn đáp, nêu vấn đề, thuyết trình, hoạt động cặp đôi, nhóm.
- Thiết bị: Phiếu học tập, máy chiếu
- Thời gian: 27 phút 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
GV chuyển giao nhiệm vụ - HS hoạt động chung đọc bài tập Sgk/ 
GV chuyển giao nhiệm vụ - HS hoạt động cá nhân suy nghĩ và trả lời câu hỏi
H: Các từ ngữ được in đậm bổ sung làm rõ nghĩa cho những từ nào trong câu? 
 đã đi nhiều nơi
cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
H: Những từ “đi”, “ra” thuộc từ loại nào? 
- Động từ.
GV chốt: Những từ đi kèm với động từ, bổ sung ý nghĩa cho động từ tạo thành một tổ hợp từ gọi là cụm động từ.
H: Em hiểu thế nào là cụm động từ?
GV chuyển giao nhiệm vụ - HS hoạt động cá nhân
- Em hãy thử lược bỏ các từ ngữ in đậm trong câu trên? 
+ HS đọc câu lược bỏ từ in đậm
GV chiếu câu lược bỏ từ in đậm
“ Viên quan ấy đi, đến đâu quan ra”.
- Em có nhận xét gì về nghĩa của câu đã lược bỏ từ in đậm?
+ Khi lược bỏ các từ in đậm, câu không rõ nghĩa, thậm chí không hiểu được nghĩa.
- Vậy các từ ngữ in đậm này có vai trò gì trong câu?
+ Các từ ngữ in đậm giúp biểu đạt trọn vẹn ý nghĩa của câu. -> làm cho hành động, trạng thái của sự vật được cụ thể, rõ ràng.
GV giao nhiệm vụ cho HS thực hiện hoạt động cá nhân
- Hãy so sánh cấu tạo và ý nghĩa của cụm động từ so với động từ ? (chiếu máy)
Động từ
Cụm động từ
đi
đã đi nhiều nơi
ra
cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
- GV tổ chức HS HĐ cặp đôi - phát phiếu học tập cho các cặp (Thời gian 3 phút).
- HS thực hiện nhiệm vụ thảo luận, trả lời câu hỏi
Nhiệm vụ: Xác định CN,VN của các câu sau. Cho biết trong các câu đó, cụm động từ giữ vai trò gì?
- Các cặp thảo luận ghi kết quả ra phiếu học tập và trao đổi nhanh phiếu học tập để KT và tham khảo KQ.
- Đại diện một số cặp trả lời, các cặp khác nhận xét và bổ sung (nếu có).
- GV đánh giá, chốt kiến thức
a) Tôi / làm bài tập.
 CN VN (cụm ĐT) 
b) Lớp tôi /đang lao động ở sân trường.
 CN VN (cụm ĐT) 
c) Lao động ở sân trường /là lớp tôi. 
 CN (cụm ĐT) VN
- Nhắc lại những đặc điểm của cụm động từ? 
HS trả lời – GV chốt ND
HS đọc ghi nhớ
GV dẫn dắt: Các em đã biết cụm động từ có cấu tạo phức tạp hơn động từ vì ngoài động từ còn có các từ ngữ phụ thuộc đứng ở phía trước và phía sau.
Vậy căn cứ vào vị trí các bộ phận trong cụm động từ các em hãy sắp xếp chúng vào mô hình cấu tạo sau.
GV giao nhiệm vụ - HS hoạt động cá nhân (quan sát 1 phút các cụm động từ)
GV chiếu 2 cụm động từ phần I và thêm 2 cụm động từ khác 
- đã đi nhiều nơi.
- cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người
- đừng chặt phá rừng
- đi học bằng xe đạp
- GV tổ chức HS HĐ nhóm (Thời gian 4 phút)
- GV phát bảng phụ cho các nhóm 
- HS thực hiện nhiệm vụ thảo luận, trả lời câu hỏi
Nhiệm vụ: Hãy sắp xếp các cụm động từ sau vào mô hình cấu tạo của cụm ĐT?
- Các nhóm thảo luận ghi kết quả ra bảng phụ, 
trao đổi nhanh phiếu học tập để KT và tham khảo kết quả.
- Đại diện một nhóm trả lời, các nhóm khác nhận xét và bổ sung (nếu có).
- GV đánh giá, chốt kiến thức
Phần trước
Phần TT
Phần sau
đã (thời gian)
đi
nhiều nơi (địa điểm)
cũng (tiếp diễn tương tự)
ra
những câu đố oái oăm (đối tượng)
đừng (ngăn cản hành động)
chặt phá
 rừng (đối tượng)
đi học
bằng xe đạp (phương tiện)
- Vậy cụm động từ có cấu tạo đầy đủ gồm mấy phần?
- Phần phụ trước bổ sung ý nghĩa gì cho động từ?
- HS trả lời- GV ghi lên bảng phụ
- HS ghi vào vở
- Phần phụ sau bổ sung ý nghĩa gì cho động từ?
- HS trả lời- GV ghi lên bảng phụ
- HS ghi vào vở
- GV giao nhiệm vụ: về nhà tìm thêm những từ ngữ có thể làm phụ ngữ ở phần trước, phần sau cụm động từ?
- Vậy cấu tạo của cụm động từ gồm có mấy phần? Phần phụ trước và phụ sau bổ sung ý nghĩa gì cho động từ? 
HS đọc ghi nhớ 2.
GV chiếu sơ đồ tư duy khái quát kiến thức cụm động từ.
I. Cụm động từ là gì?
1. Bài tập: Sgk/147
- Từ “đã, nhiều nơi” bổ sung cho từ “đi”
- Từ “cũng, những câu đố oái oăm để hỏi mọi người” bổ sung cho từ “ra”
-> Cụm động từ
- Cụm động từ có cấu tạo phức tạp hơn nhưng nghĩa đầy đủ hơn một động từ.
- Chức vụ ngữ pháp:
+ Làm vị ngữ
+ Khi làm chủ ngữ mất khả năng kết hợp với các từ ”đã, đang...”
2. Ghi nhớ: (Sgk/117) 
II. Cấu tạo của cụm động từ
1. Bài tập: Sgk
- Cấu tạo cụm động từ: gồm 3 phần
+ Phần trước
+ Phần trung tâm
+ Phần sau
- Phụ ngữ phần trước bổ sung cho động từ về: T.gian, sự tiếp diễn, khẳng định, phủ định.
- Phụ ngữ phần trước bổ sung cho động từ các chi tiết về: đối tượng, hướng, địa điểm, t.gian, mục đích.
2. Ghi nhớ: Sgk/118
Điều chỉnh, bổ sung: 
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
* Hoạt động 3 : Luyện tập
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện. 
Phương pháp: Vấn đáp - Lựa chọn đáp án dúng 
Thời gian: 3 phút
1. Bài tập 1. (Sgk/148) - Thực hiện ở phần vận dụng
2. Bài tập 2 (Sgk/148) - Thực hiện ở phần vận dụng
* Hoạt động 4 : Vận dụng 
Mục tiêu : HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện. 
Phương pháp: Hoạt động nhóm - Thảo luận và trình bày
Thời gian: 7 phút
- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Chiếc nón kì diệu”
Câu 1: Xác định cụm động từ trong câu: “Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà”.
Cụm động từ: còn đang đùa nghịch ở sau nhà
Câu 2: Sắp xếp cụm động từ “đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ” vào mô hình cụm động từ.
Phần trước
Phần trung tâm
Phần sau
đi hỏi
ý kiến em bé thông minh nọ
Câu 3: Diễn tả hành động của đàn chim bằng một cụm động từ thích hợp với bức ảnh.
Câu 4: Hãy điền cụm động từ phù hợp với bức ảnh vào dấu trong câu
Các em học sinh cô giáo.
Câu 5: Câu “Vua cha yêu thương Mị Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng” có mấy cụm động từ?
- 2 cụm động từ
Câu 6: Em hãy quan sát bức ảnh và thêm phụ ngữ ở phần trước hoặc phần sau động từ “bơi” để tạo thành cụm động từ. 
Điều chỉnh, bổ sung:
...................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................
* Hoạt động 5 : Tìm tòi, mở rộng ( Giao bài tập về nhà)
Mục tiêu : HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện. 
Phương pháp : Giao nhiệm vụ 
Thời gian: 2 phút
Câu hỏi: : Viết một đoạn văn 5-6 câu thể hiện tình cảm của em với các chú bộ đội nơi đảo xa trong đó có sử dụng ít nhất 3 cụm động từ. 
Điều chỉnh, bổ sung:
...................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................
4. Củng cố (2 phút):
 	- GV khái quát nội dung bài học
5. Hướng dẫn học ở nhà (1 phút):
- Học bài, làm bài tập 3,4 (Sgk), bài tập phần tìm tòi, mở rộng. 
- Chuẩn bị bài : Tính từ và cụm tính từ
E. RÚT KINH NGHIỆM - ĐIỀU CHỈNH BỔ SUNG