Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 62: Văn bản "Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng" - Năm học 2019-2020

Ngày XD kế hoạch: 28/12/2018
Ngày thực hiện: 6A: /11/2019; 6B: /11/2019
Tiết 62. Văn bản
THẦY THUỐC GIỎI CỐT NHẤT Ở TẤM LÒNG
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức: 
Hiểu và cảm phục phẩm chất vô cùng cao đẹp của một bậc lương y chân chính chẳng những đã giỏi về nghề nghiệp mà quan trọng hơn là có tấm lòng nhân đức, thương xót và đặt sinh mạng của đám con đỏ lúc đau ốm lên trên tất cả. Hiểu thêm cách viết truyện gần với cách viết ký, viết sử ở thời trung đại
2. Kĩ năng:
Hiểu thêm cách viết truyện gần với cách viết ký, viết sử ở thời trung đại.
3. Thái độ:
Giáo dục HS tinh thần kính phục nhân cách trong sáng cao thượng của những người hết lòng phụng sự nhân dân.
4. Định hướng phát triển năng lực cho HS:
- Năng lực giải quyết vấn đề: Theo yêu cầu của bài học
- Năng lực sáng tạo: Phát hiện ý tưởng mới
- Năng lực tự quản bản thân: Biết phát huy năng lực của bản thân trong cảm thụ văn bản.
B. CHUẨN BỊ
1. GV: SGK, SGV, chuẩn KTKN, kế hoạch dạy học, tài liệu tham khảo
2. HS: Đọc kĩ văn bản và chuẩn bị bài ở nhà. 
C. CÁC KĨ NĂNG SỐNG GIÁO DỤC TRONG BÀI
- Kĩ năng giải quyết vấn đề: Trả lời các câu hỏi trong SGK
- KN tự nhận thức: Hiểu được y đức của người thầy thuốc, có thái độ trân trọng với nghề y
D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định tổ chức : 6A . 6B ..
2. Kiểm tra kiến thức cũ: 
Truyện trung đại là gì? Kể tên các truyện trung đại mà em biết
3. Bài mới
*Hoạt động khởi động: (thời gian 03 phút)
 GV giới thiệu vi deo về tấm gương bác sĩ giỏi trong thời đại ngày nay.
Hoạt động 1: Tìm hiểu chung văn bản (10 phút)
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
* GV chuyển giao nhiệm vụ - HS thực hiện hoạt động cá nhân chú thích/SGK 163 và trả lời câu hỏi
 H: Nêu những hiểu biết của em về tác giả?
HS trình bày.
GV: giới thiệu về chân dung và những thông tin mở rộng.
GV Chốt :
 H: TP sáng tác trong hoàn cảnh nào? Các em có hiểu biết gì về truyện “Nam ông mộng lục”?
- GV: Giới thiệu thêm về tác phẩm
GV hướng dẫn HS đọc văn bản:
Muốn đọc có hiệu quả phải hiểu nghĩa của từ ngoài những từ khó đã chú giải còn những từ nào các em không rõ nghĩa?
Gọi HS đọc đọc diễn cảm. Chú ý lời thoại nhân vật.
- HD HS đọc văn bản. 
GV nhận xét HS đọc
H: VB được viết theo phương thức biểu đạt nào?
H: Cách kể VB này khác với truyền thuyết cổ tích như thế nào?
- Không kể theo thứ tự thời gian mà kể theo lựa chọn sự việc tiêu biểu. 
H: Văn bản được chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần? 
- PI (Từ đầu trọng vọng): Giới thiệu bậc lương y.
- PII (Tiếp mong mỏi): Y đức của bậc lương y.
- PIII (còn lại): danh tiếng của gia đình lương y.
H: Trong ba phần đó, phần nào quan trọng nhất? Vì sao?
- Là phần dài nhất, trọng tâm của kể về một tình huống căng thẳng, làm rõ phẩm chất cao đẹp của Thái y lệnh
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
- Hồ Nguyên Trừng(1374-1446). 
- Tự Mạnh Nguyên, hiệu Nam Ông.
- Con trưởng Hồ Quý Ly.
2. Tác phẩm:
- Truyện trích: thiên thứ 8 trong tập “Nam ông mộng lục
- PTBĐ: Tự sự
- Bố cục: 3 phần
Hoạt động 2. Tìm hiểu văn bản (25 phút)
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
* GV chuyển giao nhiệm vụ - HS thực hiện hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi
H: Hãy nêu những chi tiết giới thiệu vị Thái y lệnh họ Phạm?
Lai lịch: Cụ tổ bên ngoại của Hồ Nguyên Trừng, họ Phạm húy là Bân.
- Chức vụ: Giữ chức Thái y lệnh để phụng sự Trần Anh Vương.
- Hành động:
+ Mua thuốc tốt, tích trữ thóc gạo, giúp kẻ tật bệnh cơ khổ.
+ Bệnh dầm dề máu mủ cũng không hề né tránh.
+ Giúp đỡ kẻ khốn cùng, cứu sống hơn ngàn người.
GV chuyển giao nhiệm vụ - HS thực hiện hoạt động cặp đôi
H: Những việc làm đã nói lên phẩm chất gì của người thầy thuốc họ Phạm?
=> Một lương y giỏi, hết lòng vì người bệnh, được người đời trọng vọng 
GV chuyển giao nhiệm vụ - HS thực hiện hoạt động chung quan sát vào bức tranh
H: Mô tả (minh họa cho) lại nội dung nào trong truyện
H: Tấm lòng của người thầy thuốc giỏi được bộc lộ trong tình huống nào? Em hãy kể tóm tắt tình huống đó?
H: Thái y lệnh đã quyết định ntn? Vì sao ngài lại quyết định như vậy?
- Trị bệnh cứu người trước, vào cung khám bệnh sau. Vì biết mạng sống của người bệnh trọng trông cậy vào mình.
H: Trước quyết định đó quan Trung sứ đã có lời nói và thể hiện thái độ như thế nào?
- “Phận làm tôi, sao được như vậy? Ông định cứu mạng người ta mà không cứu tính mạng mình chăng?”
H: Theo em, quan Trung sứ đặt vị Thái y lệnh trước khó khăn như thế nào?Em có cảm nhận như thế nào về tình thế đó?
- Đặt vào tình thế gay go, trước mâu thuẫn quyết liệt:
+ Giữa việc cứu người dân thường lâm nguy cấp không cứu thì chết với phận làm tôi. Chọn việc nào?
+ Giữa tính mệnh của người dân thường lâm nguy với tính mệnh của mình trước quyền uy của nhà vua sẽ chọn bên nào? Cần có lựa chọn, giải pháp đúng đắn
H: Trong tình thế ấy lời đáp của Thái y lệnh thế nào?
- “Tôi có mắc tội, cũng không biết làm thế nào. Nếu người kia không được cứu, sẽ chết trong khoảng khắc, chẳng biết trông vào đâu. Tính mệnh của tiểu thần còn trông cậy vào chúa thượng, may ra thoát. Tội tôi xin chịu”.
Hoạt động thảo luận nhóm:
H: Nhận xét về lời đáp của TYL? Qua đó bộc lộ điều gì ở ông? Em hiểu gì về người thầy thuốc qua câu nói của ông:
Trao đổi KQ học tập và trình bày, nhận xét
GV chốt
- Lời đáp chứng tỏ ông vượt qua thử thách một cách nhẹ nhàng. Đã bộc lộ nhân các và bản lĩnh:
+ Quyền uy không thắng nổi y đức, quyền uy thua uy đức.
+ Tính mệnh của mình được đặt dưới tính mệnh của người dân thường lâm bệnh nguy cấp.
GV: Ngoài y đức và bản lĩnh ở Thái y lện còn có sức mạnh của trí tuệ trong phép ứng xử. Bởi nói như vậy, vẫn giữ được phận làm tôi mặc dù không theo đúng lệnh của vua. Nói như thế, nếu vua là người có lương tâm và lương tri, chắc chắn không thể trị tội Thái y lệnh.
H: Thái độ của vua Trần Anh Vương diễn biến ra sao trước cách xử sự của Thái y lệnh?
- Nhà vua lúc đầu có tức giận nhưng sau khi nghe Thái y lệnh tường trình đã không những hết tức giận mà còn ca ngợi Thái y lệnh 
H: Vua Trần Anh Vương là người như thế nào? 
- Điều đó chứng tỏ Trần Anh Vương cũng là một ông vua có lòng nhân đức.
H: Em có nhận xét về việc Thái y lệnh xử sự lại với Vua?
- Thái y lệnh đã lấy tấm lòng trân thành để giải trình điều hơn lẽ thiệt, từ đó thuyết phục được nhà vua. Một lần nữa khẳng định y đức, bản lĩnh, và trí tuệ của Thái y lệnh.
H: Qua phân tích em thấy khối lượng lời văn dành cho việc kể lại hành động này trong văn bản là thế nào? Rút ra nhận xét ý đồ của tác giả khi viết truyện?
+ Khối lượng lời văn chiếm nhiều nhất so với lời văn của các hành động khác trong chuyện. 
+ Điều đó chứng tỏ tác giả có ý thức dồn bút lực vào hành động trong tình huống có tính chất gay cấn đó để làm rõ phẩm chất đạo đức, bản lĩnh và trí tuệ của TYL
H: So sánh tấm lòng của Thái Y đức và Tuệ Tĩnh, em thấy có điểm gì chung?
H: Qua câu chuyện của Tuệ Tĩnh và Thái y họ Phạm, em có suy nghĩ gì về y đức của những người làm nghề y đức cho hôm nay và cho mai sau?
H: Truyện kể, về sau nhiều con cháu họ Phạm đều thành lương y, được người đời khen “Không để sa sút nghiệp nhà”. Em hiểu điều đó như thế nào?
- Lời văn kết thúc truyện dựa theo thuyết nhân quả, dựa trên quan niệm truyền thống “ở hiền gặp lành”. Lời kết truyện càng tạo nên sự thăng hoa cho y đức,cho bản lĩnh của vị thái y.
- GV khái quát nội dung bài
H: Điểm lại những đặc sắc nghệ thuật của truyện?
- Xây dựng tình huống mâu thuẫn để làm rõ tính cách nhân vật. Dùng hình thức ghi chép người thực, việc thực có tác dụng giáo dục sâu sắc.
H: Với nghệ thuật đặc sắc đã đem lại hiệu quả gì?
- Ca ngợi phẩm chất cao quý của Thái y họ Phạm
- Gv chốt ý chính và rút ra ghi nhớ
- HS đọc ghi nhớ.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Giới thiệu Thái y lệnh: 
- Là thầy thuốc giỏi, có lương tâm, thương người, không vụ lợi nên được mọi người yêu mến. 
2. Y đức của Thái y lệnh được thử thách và bộc lộ
=> Thái y lệnh là người có y đức, có bản lĩnh và có trí tuệ ứng xử.
3. Hạnh phúc của Thái y lệnh họ Phạm
- Tài đức, y thuật của ông được con cháu kế tục xứng đáng
* Ý nghĩa của truyện:
* Ghi nhớ: SGK/ 165
* Hoạt động 3: Luyện tập (10 phút)
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
Bài tập 1/165
- HS đọc phần đọc thêm
H: Bậc lương y chân chính theo Trần Anh Vương phải ntn? So sánh nội dung đó với lời thề của Hi-pô-cờ-rát?
- HS đọc BT2
H: Nhan đề “Thầy thuốc giỏi cốt ở tấm lòng” và “Thầy thuốc giỏi ở tấm lòng” có gì khác nhau? Vì sao?
II. Luyện tập:
Bài tập 1/165
Bậc lương y chân chính theo Trần Anh Vương là phải giỏi nghề nghiệp và có lòng nhân đức. Điều đó giống với lời thề của Hi-pô-cờ-rát.
Bài tập 2/165
- Nhan đề “Thầy thuốc giỏi cốt ở tấm lòng” đã nói được rõ ràng hai phương diện của người thầy thuốc là tài và đức nhưng cũng nhằm đề cao, khẳng định y đức của người thầy.
 4. Củng cố :
 	- Giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản
5. Hướng dẫn học ở nhà :
- Học bài, làm bài tập 
- Chuẩn bị bài: Ôn tập tổng hợp
E. RÚT KINH NGHIỆM - ĐIỀU CHỈNH BỔ SUNG