Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 73: Bài học đường đời đầu tiên (Trích Dế mèn phiêu lưu kí) - Nguyễn Thị Nguyệt

TUẦN: 20	Ngày soạn: 
TIẾT: 73	Ngày dạy : 
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
(Trích Dế Mèn phiêu lưu kí) 
 TÔ HOÀI
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Mức độ cần đạt:
- Hiểu được nội dung, ý nghĩa của văn bản
- Thấy được tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật của văn bản
2. Kiến thức:
- Nhân vật sự kiện, cốt truyện trong văn bản truyện viết cho thiếu nhi
- Hình ảnh của Dế Mèn và một số nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc.
3. Kĩ năng :
- Có kĩ năng phân tích nhân vật.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi làm văn miêu tả.
- Biết kết hợp yếu tố miêu tả trong tự sự.
4. Tư tưởng: giáo dục tình yêu thương	
* Giáo dục kĩ năng sống : Tự nhận thức và xác định cách ứng xử khiêm tốn biết tôn trọng người khác ý thức tôn trọng, yêu quí mọi người.
II.CHUẨN BỊ:
1.Thầy: Giáo án, tranh ảnh minh họa, chân dung nhà văn Tô Hoài, tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí.
2.Trò: Sọan trước bài
III.TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
Ổn định:
2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở soạn của học sinh
3.Bài mới:
Truyện đồng thoại đầu tay của Tô Hoài “Dế Mèn phiêu lưu kí” đã và đang được hàng triệu bạn đọc ở các lứa tuổi vô cùng yêu thích đến mức các bạn nhỏ còn gọi ông Tô Hoài là ông Dế Mèn.
 Vậy, Dế Mèn là ai ? Chân dung và tính nết của nhân vật này như thế nào? Đó chính là nội dung chúng ta cùng tìm hiểu trong tiết học này.
	HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ	
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
Mục tiêu: giúp học sinh nắm được tác giả, tác phẩm.
Hình thành kĩ năng phát triển và chọn lọc nội dung phân tích.
HS đọc tiểu dẫn ở Sgk trang 8.
GV lưu ý một số ý về tác giả 
Riêng về tác phẩm : là tác phẩm đầu tiên của Tô Hoài nổi tiếng, được dịch ra nhiều thứ tiếng, được tặng giải thưởng.
Hoạt động 2: Hướng dẫn tìm hiểu chung
GV hướng dẫn HS đọc.
Sau đó, GV đọc mẫu một đoạn.
Dựa vào câu hỏi 1, yêu cầu HS tóm tắt đoạn trích, giải thích từ.
? Truyện được kể theo ngôi thứ mấy.
Truyện kể theo ngôi thứ nhất
? Đó là lời kể của ai.
Nhân vật Dế mèn
? Tác dụng của ngôi kể này?
Tạo không khí thân mật gần gũi: người đọc – nhân vật – người kể chuyện
? Bài có thể chia làm mấy đoạn? ? Ý chính của mỗi đoạn.
Hai đoạn:
- Đoạn 1 : Miêu tả chân dung của Dế Mèn
- Đoạn 2: Việc trêu ghẹo thiếu suy nghĩ của Dế Mèn, sự nghiền ngẫm của Đế Mèn
Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản
Mục tiêu : giúp học sinh tìm hiểu vẻ đẹp của chú, tính cách, và rút ra bài học đường đời của chú Dế mèn.
Hình thành kĩ năng hợp tác, giải quyết vấn đề.
? Nhân vật chính của truyện là ai?	
GV định hướng: Những chi tiết miêu tả hình dáng bên ngoài của Dế Mèn; tả hành động của Dế Mèn, nêu nḥận xét các chi tiết đó?
 Càng : mẫm bóng.
- Vuốt : cứng, nhọn hoắt.
- Cánh : áo dài chấm đuôi.
- Đầu : to, nổi tảng.
- Răng : đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp.
- Râu : dài, uốn cong. 
à Khỏe mạnh, đầy sức sống
b. Hành động.
- Đi đứng oai vệ, làm điệu, 
- Cà khịa với tất cả mọi người trong xóm.
- Quát mấy chị Cào Cào, đá ghẹo anh G.Vó.
à Quá kiêu căng, hợm hĩnh.
GV nhận xét trình tự miêu tả và cách miêu tả trong đoạn văn.
? Tìm những tính từ miêu tả hình dáng, hành động của Dế Mèn. Thử thay vào đó bằng những từ đồng nghĩa với nó. Sau đó, tự rút ra kết luận về cách miêu tả, dùng từ của tác giả.
HS thảo luận theo nhóm. Mỗi nhóm tìm và thay khoảng bốn từ.
* Sử dụng kĩ thuật động não:
? Suy nghĩ về cách ứng xử với mọi người xung quanh của nhân vật Dế Mèn.
( Đó là cách ứng xử không đúng cần sửa chữa )
? Dế mèn có những nét tính cách nào đáng học tập và những nét tích cách nào đáng trách ?
- Tự tin, yêu đời
- Kiêu căng, hợp hĩnh, xốc nổi ...
GV kết luận sơ bộ (nói chậm, HS ghi )
I. Giới thiệu chung :
1. Tác giả :
- Tên thật Nguyễn Sen.
- Sinh năm 1920.
- Quê ở Hà Đông (Hà Nội)
- Là nhà văn thành công trên con đường nghệ thuật từ trước Cách mạng tháng Tám 1945. Ông có nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi
2. Tác phẩm :
Văn bản trích từ truỵên “ Dế Mèn phiêu lưu kí. Tác phẩm được xuất bản lần đầu năm 1941.
II. Đọc, hiểu văn bản.
1. Đọc.
2. Bố cục: 2 đoạn
3. Tìm hiểu văn bản:
a. Vẻ đẹp cường tráng của dế Mèn
- Đôi càng mẫm bóng.
- Vuốt chân nhọn hoắt.
- Cánh dài tận chấm đuôi.
- Đầu to nổi từng tảng.
- Răng đen nhánh.
- Râu dài uốn cong.
=> miêu tả bằng các tính từ độc đáo. Vẻ đẹp khoẻ mạnh, cường tráng, pha chút bướng bỉnh .
b. Tính cách của dế Mèn:
kiêu căng, ngạo mạn, tự cao, tự đại.
4. Củng cố: 
? Nhận xét về bức chân dung tự họa của Dế Mèn.
 Chàng Dế thanh niên cường tráng, đầy sức sống, tự tin yêu đời, nhưng tính tình lại quá kiêu căng, hợp hĩnh
5.Dăn dò:
- Học thộc bài 
- Chuẩn bị bài: “Bài học đường đời đầu tiên” tiết 2
IV. RÚT KINH NGHIÊM BÀI DẠY: