Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tuần 20 - Lê Thị Giàu

Bài 18 - Tiết 73
Tuần 20
Ngày dạy: 06/01/2020
Văn bản:
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN
 (Trích Dế Mèn phiêu lưu kí - Tô Hoài) 
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức: Giúp HS:
 - HS hiểu được nội dung, ý nghĩa Bài học đường đời đầu tiên.
 - Nắm được những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả, kể chuyện và sử dụng từ ngữ.
 - HS biết vận dụng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi viết văn miêu tả.
 1.2. Kĩ năng
 - Văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả.
 - Phân tích các nhân vật trong đoạn trích.
 - Vận dụng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi viết văn miêu tả.
 - Tích hợp KNS: tự nhận thức
 1.3. Thái độ
 HS thấy được tác hại của tính nghịch ranh làm hại đến kẻ khác và rút ra bài học khiêm tốn, tự biết mình, biết thương yêu, giúp đỡ kẻ yếu.
2. TRỌNG TÂM
- Đọc – tóm tắt văn bản
- Phân tích hình ảnh Dế Mèn
3. CHUẨN BỊ
 3.1.Giáo viên: Tranh bảnh minh hoạ hoặc ảnh chân dung Tô Hoài.
 3.2. Học sinh: Đọc kĩ văn bản: tóm tắt, trả lời các câu hỏi SGK/10,11.
4. TIẾN TRÌNH
 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện
 4.2. Kiểm tra miệng: Không kiểm tra.
 4.3. Bài mới 
 Hoạt động của giáo viên và học sinh
 Nội dung bài học
* Hoạt động 1: vào bài 
Giới thiệu: Dế Mèn phiêu lưu kí là tác phẩm nổi tiếng nhất của Tô hoài viết về loài vật dành cho thiếu nhi. Truyện viết về thế giới loài vật bé nhỏ ở đồng quê rất sinh động hóm hỉnh, đồng thời cũng gợi ra những hình ảnh của xã hội con người và thể hiện những khát vọng đẹp đẽ của tuổi trẻ. Bài học đường đời đầu tiên được trích trong chương I của tác phẩm thể hiện được nét đặc sắc của Tô Hoài trong cả hai phương thức miêu tả và kể chuyện.
* Hoạt động 2: Hướng dẫn HS đọc – tìm hiểu chú thích 
* GV Hướng dẫn HS đọc: thong thả, rõ ràng, thể hiện tâm trạng, ý nghĩ, thái độ của nhân vật đối với những gì xảy ra ở xung quanh và đối với chính mình.
 Đọc mẫu 1 đoạn : Từ đầu đến “ sắp đứng đầu thiên hạ rồi.” 
* Gọi HS đọc nối tiếp:
 - Tiếp theo đến “không một chút bận tâm”.
 - Phần còn lại 
HS nhận xét – GV nhận xét.
Gọi HS kể tóm tắt đoạn trích.
* Tóm tắt truyện Dế Mèn phiêu lưu kí theo SGV/6,7.
GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích
? Nêu đôi nét về nhà văn Tô Hoài?
(cho HS xem ảnh chân dung Tô Hoài)
 + Trình bày theo SGK/8 (chú thích *)
? Nêu xuất xứ của đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên”?
- Bài học đường đời đầu tiên: trích từ chương I của Dế Mèn phiêu lưu kí (1941).
Gọi HS kể tóm tắt đoạn trích .
* Cho HS nêu nghĩa của một số từ khó: (6), (8), (15), (18), (30), (31).
* Hoạt động 4: Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản.
? Truyện được kể bằng lời của nhân vật nào?
 + Lời Dế Mèn, kể theo ngôi thứ nhất 
? Bài văn có thể chia làm mấy đoạn , nội dung chính của mỗi đoạn?
 + HS Chia làm hai đoạn:
 - Đoạn 1: Từ đầu đến “sắp đứng đầu thiên hạ rồi.”: Miêu tả vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn.
 - Đoạn 2: Còn lại: Câu chuyện bài học đường đời đầu tiên đối với Dế Mèn.
* GV Chốt ý bảng phụ 
* Gọi HS đọc lại đoạn 1.
? Em hãy tìm những chi tiết miêu tả hình dáng và hành động của Dế Mèn.
*Hình dáng:
- Một chàng Dế thanh niên cường tráng.
+ Càng: mẫm bóng.
+ Vuốt: cứng, nhọn hoắt.
+ Cánh: dài tận chấm đuôi.
 một màu nâu bóng mỡ.
+ Đầu: to, nổi từng tảng rất bướng 
+ Răng: đen nhánh.
+ Râu: dài, cong.
* Hành động:
- Đạp phanh phách. 
- Vũ lên phành phạch.
- Nhai ngoàm ngoạp.
- Trịnh trọng vuốt râu.
- Đi đứng oai vệ dún dẩy (khoeo), rung (râu) 
- Cà khịa (với hàng xóm)
- Quát nạt (Cào Cào)
- Đá ghẹo (Gọng Vó)
? Từ những chi tiết trên em có nhận xét gì về Dế Mèn?
? Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ của tác giả khi miêu tả Dế Mèn?
- Sử dụng nhiều từ láy và hệ thống các tính từ và động từ rất phong phú
-> Từ ngữ đặc sắc gợi tả, tinh tế, sắc cạnh
- Miêu tả ngoại hình kết hợp với miêu tả hành động
? Qua cách miêu tả đó của tác giả đã làm nổi bật lên vẻ đẹp gì về ngoại hình và những tính cách của Dế Mèn?
+ HS trình bày.
 - Tính cách: kiêu căng, xem thường mọi người, hung hăng và xốc nổi.
+ Nhận xét, bổ sung.
 ? Em hãy chỉ ra những nét đẹp trong hình dáng và chưa đẹp trong tính cách của Dế Mèn.
 - Nét đẹp: vẻ đẹp cường tráng, trẻ trung, chứa chất sức sống mạnh mẽ của tuổi trẻ.
 - Nét chưa đẹp: tính kiêu căng tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình, xem thường mọi người, hung hăng, xốc nổi.
I. Đọc – tìm hiểu chú thích 
1. Đọc 
2. Chú thích 
 a) Tác giả:
 - Tô Hoài sinh năm 1920 là nhà văn thành công trên con đường nghệ thuật trước Cách mạng tháng Tám 1945
- Có nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi.
b) Tác phẩm
 - Bài học đường đời đầu tiên: trích từ chương I của Dế Mèn phiêu lưu kí (1941).
 c) Từ khó: SGK/9,10.
II. Đọc - tìm hiểu văn bản 
1. Bức chân dung tự họa của Dế Mèn
- Là chàng dế thanh niên cường tráng, rất khỏe mạnh, đầy sức sống, tự tin và yêu đời.
- > Sử dụng nhiều từ láy và hệ thống các tính từ và động từ rất phong phú
- Tính cách: kiêu căng, xem thường mọi người, hung hăng và xốc nổi.
4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn 1 là gì?
a. Tự sự
b. Miêu tả 
c. Biểu cảm
 Câu 2: Trình bày cảm nhận của em về nhân vật Dế Mèn? 
 Đáp án: Kết hợp giáo dục HS không kiêu căng, tự phụ xem thường mọi người, hung hăng, xốc nổi). 
4.5. Hướng dẫn HS tự học 
 * Đối với tiết học này
 - Đọc lại văn bản, luyện kể tóm tắt 
 - Học thuộc nội dung bài học. 
* Đối với tiết học tiếp theo
 - Chuẩn bị: Bài học đường đời đầu tiên (tiếp theo)
 + Phân tích diễn biến hành động, tâm trạng của Dế Mèn khi trêu trọc chị Cốc và dẫn đến cái chết cho Dế Choắt.
 + Nghệ thuật.
5. RÚT KINH NGHIỆM
* Nội dung
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
* Phương pháp
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
* Sử dụng ĐD, TBDH
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
Bài 18 - Tiết 74
Tuần 20
Ngày dạy: 06/01/2020
Văn bản
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN (TT)
 ( Trích Dế Mèn phiêu lưu kí – Tô Hoài )
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức: Giúp HS:
 - HS hiểu được nội dung, ý nghĩa Bài học đường đời đầu tiên.
 - Nắm được những đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả, kể chuyện và sử dụng từ ngữ.
 - HS biết vận dụng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi viết văn miêu tả.
 1.2. Kĩ năng
 - Văn bản truyện hiện đại có yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả.
 - Phân tích các nhân vật trong đoạn trích.
 - Vận dụng các biện pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa khi viết văn miêu tả.
 - Tích hợp KNS: tự nhận thức
1.3. Thái độ
 HS thấy được tác hại của tính nghịch ranh làm hại đến kẻ khác và rút ra bài học khiêm tốn, tự biết mình, biết thương yêu, giúp đỡ kẻ yếu.
2. TRỌNG TÂM
- Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.
- Nghệ thuật
3. CHUẨN BỊ
 3.1.Giáo viên: Tranh ảnh minh hoạ.
 3.2.Học sinh: Trả lời câu hỏi 3,4,5-SGK/11
4. TIẾN TRÌNH
 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện
 4.2. Kiểm tra miệng
 Câu 1: Nêu đôi nét về nhà văn Tô Hoài? Nêu xuất xứ của đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên”? (3 điểm)
 Câu 2: Em hãy chỉ ra những nét đẹp trong hình dáng và chưa đẹp trong tính cách của Dế Mèn? (6 điểm)
Đáp án
 + Nét đẹp: vẻ đẹp cường tráng, trẻ trung, chứa chất sức sống mạnh mẽ của tuổi trẻ.
 + Nét chưa đẹp: tính kiêu căng tự phụ về vẻ đẹp và sức mạnh của mình, xem thường mọi người, hung hăng , xốc nổi.
 Câu 3: Em nắm được chi tiết nổi bật nào về Dế Choắt khi chuẩn bị bài ở nhà? Kiểm tra vở bài soạn (1 điểm)
Đáp án: Chỉ cần nêu đúng một trong những ý sau:
- Là chú dế chạc tuổi với Mèn.
- Choắt người gầy gò dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. cánh ngắn củn, càng bè bè, râu cụt có một mẩu
- Ăn ở luộm thuộm.
- Mặt mũi lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ
 4.3. Bài mới 
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
 * Hoạt động 1: Vào bài: Ở tiết trước các em đã tìm hiểu hình ảnh của Dế Mèn trong đoạn một của bài văn , nhưng tác giả không cho nhân vật bước luôn vào cuộc phiêu lưu mà để nhân vật vấp phải một câu chuyện ghi nhớ suốt đời.
* Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản
* Cho HS đọc lại đoạn hai của văn bản.
 ? Tìm những chi tiết nói về chàng Dế Choắt.
- Là chú dế chạc tuổi với Mèn.
- Choắt người gầy gò dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Cánh ngắn củn, càng bè bè, râu cụt có một mẩu
- Ăn ở luộm thuộm.
- Mặt mũi lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ
? Qua những chi tiết đó cho ta biết Dế Choắt là người như thế nào? (GV kết hợp với tranh)
- Hình dáng: gầy gò, ốm yếu
- Tính tình: ăn sổi ở thì
-> Choắt tương phản với Mèn
? Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì trong đoạn văn giới thiệu về Dế Choắt?
- Nghệ thuật miêu tả. Tác giả miêu tả ngoại hình với những từ ngữ được chọn lọc tinh tế (lêu nghêu, bè bè, ngẩn ngẩn ngơ ngơ) kết hợp với sự so sánh độc đáo làm nổi bật sự gầy gò, ốm yếu của Dế Choắt.
 ? Tìm những chi tiết nói về cách cư xử của của Dế Mèn đối với Dế Choắt?
- Đặt tên cho bạn là Dế Choắt
- Xưng hô trịch thượng, bề trên: gọi Choắt là “chú mày”
- Chê bạn “hôi như cú”
- Khi Choắt xin giúp đỡ thì “khinh khỉnh”, “mắng” rồi bỏ ra về.
? Qua cách cư xử đó của Dế Mèn, nói lên thái độ gì Dế Mèn đối với Dế Choắt?
HS: Trịch thượng, ích kỉ, hẹp hòi không quan tâm giúp đỡ người khác.
GV: Dế Mèn luôn coi thường, khinh bỉ đối với Dế Choắt; tự cao, tự đắc về mình khi giao tiếp với Dế Choắt. Thể hiện ngay trong cách đặt tên một cách chế giễu, xưng hô kể cả, bề trên. Khi Dế Choắt cần sự giúp đỡ Dế Mèn đã ra về một cách vô tâm bỏ mặc Dế Choắt trong nỗi lo âu khổ sở. Rõ ràng trong con người Dế Mèn chưa có sự thương yêu đồng loại có chăng thì lại bị sự kiêu căng, ích kỉ che lấp mất.
? Khi Dế Mèn rủ Dế Choắt cùng trêu chị Cốc, thái độ của Dế Choắt ntn?
- Từ chối, can ngăn
 ? Dế Mèn đã đối đáp lại sự can ngăn của Dế Choắt ntn? Qua đó thể hiện thái độ gì?
 - “Mày bảo tao còn biết sợ ai hơn tao nữa !”. Là giọng điệu của kẻ ngỡ mình “sắp đứng đầu thiên hạ” -> huênh hoang, ngạo mạn 
 ? Khi trêu xong, Dế Mèn đã làm gì? Qua đó thể hiện thái độ gì của Dế Mèn?
 - Chui tọt vào hang nằm khểnh vắt chân chữ ngũ và yên trí về sự an toàn của mình. 
-> Trêu xong vẫn tự đắc, ngạo mạn, hả hê và lại còn thách thức.
? Tâm trạng của Dế Mèn được diễn tả qua các chi tiết nào khi nghe tiếng chị Cốc mổ Choắt?
 - Khi Dế Choắt bị Cốc mổ thì Dế Mèn khiếp đảm, nằm im thin thít. Cốc bay đi mới dám mon men bò ra khỏi hang -> lo sợ, hoảng hốt.
? Qua diễn biến tâm lý đó ta biết thêm tính nết gì của Dế Mèn?
- Dế Mèn huênh hoang, ra oai với kẻ yếu, nhưng lại nhát sợ, hoảng hốt trước kẻ mạnh.
- Kiêu căng, xốc nổi gây ra cái chết đáng thương cho Dế Choắt.
? Trước hậu quả đó Dế Mèn đã cư xử như thế nào?
- Quỳ xuống, nâng đầu Dế Choắt lên mà than, đưa xác Choắt chôn vào vùng cỏ bùm tum, đắp mộ to cho Dế Choắt, đứng lặng hồi lâu suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên 
- Cách xưng hô cũng thay đổi: anh - tôi
? Những chi tiết đó nói lên điều gì?
- Sự hối hận
? Qua sự việc ấy, Dế Mèn đã rút ra được bài học đường đời đầu tiên cho mình. Bài học ấy là gì? 
HS: “Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ , có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình”
GV: Đó là bài học được rút ra trong lời khuyên của Dế Choắt. Dế Mèn không ngờ, một Dế Choắt đã từng bị mình khinh thường là ngẩn ngẩn ngơ ngơ mà lại có những suy nghĩ và hiểu đời sâu sắc đến như vậy. Đặc biệt tinh thần vị tha cao thượng không oán hận mà lại khuyên can của Dế Choắt càng làm Dế Mèn thấm thía hơn bài học đường đời đầu tiên.
? Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi miêu tả tâm lý của Dế Mèn trong việc trêu chị Cốc gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt?
- Nghệ thuật nhân hóa: Nhân vật có những suy nghĩ, hành động, trạng thái tâm lý như con người hết sức phức tạp.
- Lời văn giàu cảm xúc, thể hiện tâm trạng phức tạp của Dế Mèn vừa xót thương, vừa ân hận vừa thấy được hậu quả của trò đùa quá trớn của mình.
? Qua hình tượng nhân vật Dế Mèn em rút ra được bài học gì cho bản thân? (KNS)
Không nên kiêu căng, phải suy nghĩ kĩ trước khi hành động.
Đoàn kết thân ái với mọi người
Phải biết nhận lỗi và sửa chữa lỗi lầm.
Phải có lòng vị tha.
? Nghệ thuật đặc sắc của truyện được thể hiện ở những điểm nào? 
- Kể chuyện kết hợp với miêu tả.
- Xây dựng nhân vật gần gũi với trẻ thơ.
- Sử dụng hiệu quả các phép tu từ. (nhân hóa, so sánh)
- Lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc (diễn biến tâm lý của Dế Mèn)
? Nêu ý nghĩa của truyện “bài học đường đời đầu tiên”?
* Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện tập
* Hướng dẫn HS làm bài tập 2
* Cho HS đọc phân vai theo ba nhân vật: Dế Mèn, Dế Choắt, Cốc.
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản
 2. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn
- Trịnh thượng, coi khinh, không quan tâm giúp đỡ Dế Choắt.
- Kiêu căng, xốc nổi gây ra cái chết đáng thương cho Dế Choắt.
- Dế Mèn hối hận và rút ra bài học cho mình “ở đời có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn cũng mang vạ vào mình”.
-> Nghệ thuật nhân hóa, lời văn giàu cảm xúc.
3. Nghệ thuật
- Kể chuyện kết hợp với miêu tả.
- Xây dựng nhân vật gần gũi với trẻ thơ.
- Sử dụng hiệu quả các phép tu từ.
- Lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc.
4. Ý nghĩa
 Tính kiêu căng của tuổi trẻ có thể làm hại người khác, khiến ta phải ân hận suốt đời
III. Luyện tập 
Bài tập 2: Đọc phân vai đoạn Dế Mèn trêu chị Cốc gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt.
 4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố
 Cho HS đóng kịch diễn đoạn trêu chị Cốc gây ra cái chết đáng thương cho Dế Choắt.
 4.5. Hướng dẫn HS tự học 
* Đối với bài học tiết học này
 - Học thuộc nội dung bài ghi.
 - Vẽ một bức tranh minh họa theo ý thích của em.
* Đối với bài học tiết tiếp theo
 - Chuẩn bị bài mới: SÔNG NƯỚC CÀ MAU
 + Đọc kĩ văn bản.
 + Tìm những chi tiết miêu tả bao quát về vùng sông nước Cà Mau.
	 + Tìm những chi tiết miêu tả dòng sông Năm Căn và cảnh sinh hoạt trên dòng sông.
	 + Nghệ thuật.
5. RÚT KINH NGHIỆM
* Nội dung
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
* Phương pháp
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
* Sử dụng ĐD, TBDH
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
Baøi 18 - Tieát 75	 
Tuaàn 20
Ngaøy daïy: 08/01/2020
Tiếng Việt:
PHÓ TỪ
1. MUÏC TIEÂU 
1.1. Kieán thöùc: Giuùp HS naém ñöôïc:
- HS hiểu ý nghóa khaùi quaùt cuûa phoù töø. 
- Ñaëc ñieåm ngöõ phaùp cuûa phoù töø (khaû naêng keát hôùp cuûa phoù töø, chöùc vuï ngöõ phaùp cuûa phoù töø).
- HS biết phaân loaïi phoù töø.
1.2. Kó naêng 
- Nhaän bieát phoù töø trong vaên baûn.
- Phaân bieät caùc phoù töø.
- Söû duïng phoù töø ñeå ñaët caâu.
1.3. Thaùi ñoä: Yeâu thích moân hoïc. Coù yù thöùc vaän duïng phoù töø khi noùi vaø vieát.
2. TROÏNG TAÂM
- Khaùi nieäm phoù töø. 
- Phaân loaïi phoù töø.
3. CHUAÅN BÒ 
3.1. Giaùo vieân: Baûng phuï.	
3.2. Hoïc sinh: Xem trước bài và trả lời các câu hỏi SGK/12,13.
4. TIEÁN TRÌNH 
4.1. OÅn ñònh toå chöùc vaø kieåm dieän
4.2. Kieåm tra mieäng: Không kiểm tra.
4.3. Baøi môùi 
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS
NOÄI DUNG BAØI HOÏC
* Hoạt động 1: vào bài 
 GV: Ñoäng töø, tính töø thöôøng keát hôïp vôùi nhöõng töø naøo ñeå taïo thaønh cuïm ñoäng töø, cuïm tính töø?
HS: Caùc töø: ñaõ, seõ, ñang, cuõng, vaãn, haõy, 
GV: Vaäy nhöõng töø ñoù laø töø loaïi naøo chuùng ta ñi vaøo tìm hieåu ôû baøi hoïc hoâm nay.
* Hoạt động 2. Tìm hieåu khaùi nieäm phoù töø
•Hs ñoïc Vd- SGK 12.
? Caùc töø in ñaäm sau boå sung yù nghóa cho töø naøo?
? Nhöõng töø ñöôïc boå sung yù nghóa thuoäc töø loaïi naøo?
- Ñoäng töø: ñi, ra(caâu ñoá), thaáy, soi(göông)
- Tính töø: loãi laïc, öa nhìn, to, böôùng.
? Vaäy theo em hieåu, phoù töø laø gì?
? Caùc töø in ñaäm ôû Vd treân ñöùng ôû vò trí naøo trong cuïm töø?
Ñöùng tröôùc
ÑT - TT
Ñöùng sau
ñaõ
cuõng
vaãn chöa
thaät
raát
raát
ñi
ra
thaáy
loãi laïc
soi(göông)
öa nhìn
to
böôùng
ñöôïc
ra
- Phoù töø laø những hö töø thöôøng ñöùng tröôùc hoaëc ñöùng sau ñoäng töø – tính töø.
* Baøi taäp nhanh: quan saùt tranh, tìm ñoäng töø töông öùng vôùi moãi tranh sau ñoù theâm phuï ngöõ ñöùng tröôùc (sau) ñeå taïo thaønh cuïm ñoäng töø.
Ñaët caâu vôùi cuïm ñoäng töø ñoù.
* HS ñoïc ghi nhôù SGK /12
* Hoạt động 3: Tìm hieåu caùc loaïi phoù töø.
* HS ñoïc Vd SGK T 12.
? Tìm caùc phoù töø boå sung yù nghóa cho nhöõng ñoäng töø vaø tính töø in ñaäm trong Vd treân? 
HS: Các phó từ bổ sung ý nghĩa cho những động từ, tính từ in đậm:
a. Phó từ “lắm” bổ sung cho tính từ “chóng”
b. Phó từ “đừng”, "vào" bổ sung cho động từ “trêu”.
c. Phó từ “không” và “ đã” bổ sung ý nghĩa cho động từ “trông thấy”, phó từ “đang” bổ sung ý nghĩa cho động từ “loay hoay”.
- Ñieàn caùc phoù töø ôû phaàn I,II vaøo baûng phaân loaïi? (Thaûo luaän nhoùm theo baøn)
YÙ nghóa
Ñöùng tröôùc ĐT, TT
Ñöùng sau ĐT, TT
Quan heä thôøi gian
ñaõ, ñang
Möùc ñoä
thaät, raát
laém
Tieáp dieãn töông töï
cuõng, vaãn
Phuû ñònh
khoâng, chöa
Caàu khieán
ñöøng
Keát quaû vaø höôùng
vaøo,ra
Khaû naêng
ñöôïc
? Keå teân moät soá phoù töø maø em bieát thuoäc theå loaïi treân?
+ Thôøi gian: ñaõ, seõ, ñang, vöøa, môùi, saép, töøng
+ Möùc ñoä: raát, hôi, khaù, quaù, cöïc kì,voâ cuøng .
+ Dieãn bieán töông töï: coøn, vaãn, cöù, ñeàu, cuøng ..
+ Phuû ñònh: chaúng, chöa, khoâng ..
+ Caàu khieán: ñi, haõy, ñöøng, chôù ..
+ Keát quaû vaø höôùng: ñöôïc, roài, ra, vaøo, leân, xuoáng, .
+ Khaû naêng: coù leõ, coù theå, chaêng, phaûi chaêng, neân chaêng .
? Yêu cầu HS trả lời câu 3 (trang 13 SGK Ngữ văn 6 tập 2)?
- Phó từ bổ sung ý nghĩa thời gian: sẽ, sắp 
- Phó từ bổ sung ý nghĩa khả năng: có thể 
- Phó từ bổ sung ý nghĩa tần số: Thường, thỉnh thoảng, luôn luôn 
? Phoù töø coù maáy loaïi lôùn?
HS trà lời
GV chốt bằng bản đồ tư duy
* HS ñoïc ghi nhôù SGK /14
* Hoạt động 4: Höôùng daãn Hs laøm baøi taäp phần luyeän taäp.
- Goïi HS ñoïc baøi taäp 1 SGK /14-15
Cho HS laøm caâu a.
- Tìm phoù töø vaø cho bieát yù nghóa?
HS thaûo luaän nhoùm 3 phuùt
HS trả lời
HS khác nhận xét
GV chốt ý cho HS sửa bài vào vở.
Gv hướng dẫn HS bài tập 2.
Höôùng daãn HS laøm baøi 2:
- Noäi dung döïa vaøo vaên baûn ñaõ hoïc
- Vieát baèng lôøi vaên cuûa mình
- Coù söû duïng ít nhaát 1 phoù töø
HS vieát vaø trình baøy caù nhaân.
Bài tập 3.
GV đọc chính tả cho HS viết.
I. Phoù töø laø gì?
* VD : SGK /12
-> Phoù töø laø nhöõng töø boå sung yù nghóa cho ñoäng töø vaø tính töø.
II. Caùc loaïi phoù töø
- Phó từ đứng trước động từ và tính từ
- Phó từ đứng sau động từ và tính từ: 
+ Thôøi gian:ñaõ, seõ, ñang, vöøa, môùi, saép, töøng
+ Möùc ñoä:raát, hôi, khaù, quaù, cöïc kì,voâ cuøng .
+ Dieãn bieán töông töï: coøn, vaãn, cöù, ñeàu, cuøng ..
+ Phuû ñònh: chaúng, chöa, khoâng ..
+ Caàu khieán: ñi, haõy, ñöøng, chôù ..
+ Keát quaû vaø höôùng: ñöôïc, roài, ra, vaøo, leân, xuoáng, .
+ Khaû naêng: coù leõ, coù theå, chaêng, phaûi chaêng, neân chaêng .
*Ghi nhôù : SGK /14
III. Luyeän taäp 
Baøi 1. Phoù töø - YÙ nghóa
a. Phó từ “đã” bổ sung quan hệ thời gian cho động từ “đến”, “cởi bỏ”, “về”
Phó từ “không còn” bổ sung ý nghĩa phủ định tiếp diễn tương tự cho động từ “ngửi”
Phó từ “đương” bổ sung quan hệ thời gian cho động từ “trổ”
Phó từ “đều” bổ sung ý nghĩa quan hệ tiếp diễn tương tự cho tính từ “lấm tấm”
Phó từ “lại”, “sắp”, “ra” bổ sung ý nghĩa lần lượt về sự tiếp diễn tương tự, quan hệ thời gian, kết quả và hướng cho động từ “buông tỏa”.
Phó từ “cũng”, “sắp” bổ sung ý nghĩa về sự tiếp diễn tương tự và quan hệ thời gian cho động từ “có” và “về”.
b. Phó từ “được” bổ sung quan hệ kết quả cho động từ “xâu”.
Phó từ “đã” bổ sung ý nghĩa quan hệ thời gian cho động từ “xâu”
Bài 2 
Dế Mèn trông thấy chị Cốc đang mò cua bắt ốc ở bãi lầy ven sông liền cất tiếng hát véo von trêu chọc. Chị Cốc vô cùng tức giận đi lò dò về phía tổ Dế Mèn khiến Dế Mèn khiếp sợ chui tọt vào tổ. Chị Cốc vừa thấy Dế Choắt liền nghĩ rằng Dế Choắt trêu mình nên đã dùng mỏ nhọn hoắt mổ chết Dế Choắt.
- Phó từ “đã” bổ sung ý nghĩa thời gian cho động từ “dùng”.
Bài 3 
Nghe viết chính tả Bài học đường đời đầu tiên (từ Những gã xốc nổi đến những cử chỉ ngu dại của mình thôi).
4.4. Caâu hoûi, baøi taäp cuûng coá 
 Câu hỏi: Phó từ là gì?
 Đáp án: Phoù töø laø nhöõng töø boå sung yù nghóa cho ñoäng töø vaø tính töø.
4.5. Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc 	
* Ñoái vôùi tieát hoïc naøy
- Hoïc ghi nhôù SGK/12-14.
- Laøm tieáp baøi taäp 1b, 2 + Vieát chính taû baøi 3.
* Ñoái vôùi tieát hoïc tieáp theo
 - Chuaån bò baøi: So saùnh
+ Theá naøo laø so saùnh? Taùc duïng cuûa pheùp so saùnh.
+ Cho VD veà bieän phaùp so saùnh.
+ Phaân tích caáu taïo cuûa pheùp so saùnh.
5. RUÙT KINH NGHIEÄM 
* Noäi dung
* Phöông phaùp
* Söû duïng ÑD, TBDH 
Bài 18 - Tiết 76
Tuần 20
Ngày dạy: 08/01/2020 
Tập làm văn
 TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN MIÊU TẢ
1. MỤC TIÊU
 1.1. Kiến thức: Giúp HS:
 - HS biết được những đặc điểm chung nhất về văn miêu tả trước khi đi sâu vào một số thao tác chính nhằm tạo lập loại văn bản này.
- HS hiểu được trong những tình huống nào thì người ta thường dùng văn miêu tả
 1.2. Kĩ năng
- Nhận diện được đoạn văn , bài văn miêu tả.
 1.3. Thái độ 
 Giáo dục HS yêu thích văn miêu tả.
2. TRỌNG TÂM
 - Thế nào là văn miêu tả.
 - Tác dụng của văn miêu tả.
3. CHUẨN BỊ
 3.1.Giáo viên: bảng phụ
 3.2.Học sinh: đọc trước nội dung bài học ở nhà và trả lời các câu hỏi SGK/15.
4. TIẾN TRÌNH
 4.1. Ổn định tổ chức và kiểm diện
 4.2. Kiểm tra miệng
Kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
 4.3.Bài mới 
 Hoạt động của giáo viên và học sinh
 Nội dung bài học
* Hoạt động 1: vào bài 
 Bài học hôm nay sẽ giúp các em nắm được những hiểu biết chung nhất về văn miêu tả trước khi đi sâu vào một số thao tác chính nhằm tạo lập văn bản miêu tả.
* Hoạt đông 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu các tình huống.
* GV treo bảng phụ ghi 3 tình huống trong SGK/15
 + HS: đọc, cả lớp theo dõi.
 - Tình huống 1: Em sẽ tả lại đặc điểm nổi bật nhất như cổng nhà hình dáng ra sao, màu sắc như thế nào, có trồng cây gì, nhà kiểu gì, để người khách nhận ra nhà em.
 - Tình huống 2: Em sẽ chỉ cho họ vị trí treo áo với đặc điểm nổi bật về kiểu ao, màu sắc, hình vẽ, 
 - Tình huống 3: Em sẽ tả lại cho bạn ấy những đặc điểm nổi bật của người lực sĩ như : thân hình, bắp tay, bộ ngực, bắp chân, 
 + Nhận xét, góp ý.
* GV Chốt ý: Trong những tình huống trên em phải dùng văn miêu tả. Hãy nêu một tình huống tương tự và rút ra nhận xét thế nào là văn miêu tả.
 + HS trình bày:
- Tả quang cảnh giờ ra chơi.
- Tả cô giáo dạy môn thể dục của em.
-> Văn miêu tả giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự việc, con người, phong cảnh làm cho những cái đó như hiện ra trước mắt người đọc, người nghe.
* Cho HS đọc, xác định yêu cầu và trả lời câu hỏi 2-SGK/15.
 + HS: 
* Đoạn 1: “ Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực đưa cả hai chân lên vuốt râu.”
 Đặc điểm nổi bật của Dế Mèn về:
- Thân thể đẹp, cường tráng thể hiện qua 
+ Ngoại hình: Đôi càng mẫn bóng, vuốt nhọn hoắt, cánh dài chấm đuôi, cả người rung rinh một màu nâu bóng, hai cái răng đen nhánh, râu dài hùng dũng. 
+ Điệu bộ, hành động: Co cẳng đạp phanh phách, trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu.
* Đoạn 1: Tả Dế Mèn: 
 “ Bởi tôi ăn uống điều độ đưa cả hai chân lên vuốt râu.”
-> Dế Mèn: cường tráng, khỏe đẹp.
* Đoạn 2: “ Cái chàng Dế Choắt , người gầy gò và dài lêu nghêu lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ.”
 Đặc điểm nổi bật của Dế Choắt về:
 - Thân thể xấu xí: người gầy gò, dài lêu nghêu; cánh ngắn ngủn như người cởi trần mặc áo ghi lê; đôi càng bè bè; râu ria cụt có một mẩu
 - Tính tình ngơ ngáo: mặt mũi lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ.
* Đoạn 2: Tả Dế Choắt: 
 “Cái chàng Dế Choắt hang tôi.”
-> Dế Choắt : ốm yếu, gầy gò, tính tình ngơ ngáo
? Qua tìm hiểu các VD, em hiểu thế nào là văn miêu tả?
? Để miêu tả những đặc điểm nổi bật, đòi hỏi người viết phải có năng lực gì?
- Quan sát tỉ mỉ.
? Tác dụng của văn miêu tả?
HS trả lời.
- Giúp người đọc người nghe hình dung được sự việc. Trong văn miêu tả thì yếu tố quan sát làquan trọng nhất.
GV chốt ý.
* GV Kết luận, cho HS rút ra Ghi nhớ. 
 + HS đọc ghi nhớ.
* Hoạt động 2: Hướng dẫn HS luyện tập 
* Cho HS đọc bài tập 1 đọc và xác định yêu cầu
 Thảo luận nhóm (3 phút) 
 + Cử HS đại diện nhóm trình bày:
 - Nhóm 1: đoạn 1
 - Nhóm 2: đoạn 2 
 - Nhóm 3,4: đoạn 3
 + Nhận xét, bổ sung 
 * GV Chốt ý. (bảng phụ)
I. Thế nào là văn miêu tả?
 1. Tìm hiểu các tình huống :
 SGK/15
 2. Thế nào là văn miêu tả? 
- Văn miêu tả giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự việc, con người, phong cảnh làm cho những cái đó như hiện ra trước mắt người đọc, người nghe.
 - Giúp người đọc người nghe hình dung được sự việc. Trong văn miêu tả thì yếu tố quan sát làquan trọng nhất.
 Ghi nhớ: SGK/16
II. Luyện tập 
 1. Bài tập 1: 
Đối tượng miêu tả
Đặc điểm nổi bật
Chi tiết, hình ảnh
Miêu tả Dế mèn
Thân thể đẹp cường tráng
- Ngoại hình: càng mẫm bóng,vuốt nhọn, cánh dài, răng đen nhánh 
- Điệu bộ, hành động
Miêu tả chú bé liên lạc
Tính nhanh nhẹn, vô tư hồn nhiên
-Tính nhanh nhẹn: loắt choắt, chân thoăn thoắt 
- Tính vô tư hồn nhiên: đầu nghênh nghênh , ca lô đội lệch, 
Miêu tả cảnh ao hồ sau cơn mưa
Ồn ào , náo nhiệt
cua cá cũng tấp nập; cò, sếu, le, bay cả về ; cãi cọ om; bì bõm lội bùn , 
* Cho HS đọc bài tập 2: đọc, xác định yêu cầu. 
* GV Gợi ý cho HS về nhà làm (SGV/19).
HS thực hiện
HS trình bày – GV chốt ý nhận xét.
2. Bài tập 2
a. Cảnh mùa đông
- Không khí rét mướt.
- Cây cối rụng lá.
- Bầu trời u ám, nhiều mây và sương mù.
- Người mặc áo ấm đủ màu sắc.
b. Khuôn mặt mẹ
- Khuôn mặt hình trái xoan.
- Vầng trán cao.
- Đôi mắt sáng, hiền từ.
- Miệng nhỏ nhắn luôn nở những nụ cười tươi tắn.
 4.4. Câu hỏi, bài tập củng cố
 Câu hỏi: Thế nào là văn miêu tả?
 Đáp án: Văn miêu tả giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự việc, con người, phong cảnh làm cho những cái đó như hiện ra trước mắt người đọc, người nghe.
Câu hỏi: vẽ sơ đồ tư duy?
 4.5. Hướng dẫn HS tự học 
 * Đối với tiết học này:
 - Học thuộc nội dung bài học. 
 - Làm hoàn chỉnh các bài tập.
 - Viết một đoạn văn miêu tả theo yêu cầu của BT2.
 * Đối với tiết học tiếp theo
 - Chuẩn bị: Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. 
 + Đọc trước nội dung bài SGK/27- 30 
 + Trả lời các câu hỏi ở phần I. 
5. RÚT KINH NGHIỆM 
* Nội dung
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
*Phương pháp
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
*Sử dụng ĐD, TBDH
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................
	 TP. Tây Ninh, ngày tháng năm 2020
	Tổ trưởng chuyên môn
	 Huỳnh Ngọc Bích