Giáo án Tin học Lớp 6 - Tiết 2+3 - Năm học 2020-2021 - Đinh Tuấn Anh

Tuần: 02
Tiết: 03,04
Ngày soạn: 16/09/2020
Ngày dạy: 17/09/2020
BÀI 2: THÔNG TIN VÀ BIỂU DIỄN THÔNG TIN (Tiết 3)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: 
- HS phân biệt được các dạng thông tin cơ bản. 
- Biết khái niệm biểu diễn thông tin và cách biểu diễn thông tin trong máy tính bằng các dãy bit..
2. Kĩ năng: 
- Rèn luyện kỹ năng biểu diễn thông tin trên máy tính..
3. Thái độ:
- Ý thức học tập tốt, tập trung cao.
4. Định hướng hình thành năng lực:
- Năng lực tự học.
- Năng lực giải quyết vấn đề.
- Năng lực hợp tác.
- Năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ:
1. Giáo viên: Sách giáo khoa, phòng máy, giáo án, máy chiếu.
2. Học sinh: Vở ghi, sách giáo khoa.
III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC
1. Phương pháp dạy học
- Phương pháp dạy học nhóm.
- Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp vấn đáp.
2. Kĩ thuật dạy học
- Kĩ thuật chia nhóm.
- Kĩ thuật giao nhiệm vụ.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Ổn định và kiểm tra bài cũ (5p)
2. Hoạt động khởi động (4p) 
(1) Mục tiêu:
 - Tạo cho sinh hứng thú trong học tập.
- Phát triển năng lực tự học.
(2) Phương pháp tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
* + Chuyển giao: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh
? Theo em thông tin có những dạng nào?
+ Thực hiện: Thực hiện theo nhóm
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả.
- Gợi ý sản phẩm: Âm thanh, hình ảnh, 
+ Đánh giá, nhận xét tổng hợp: Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS GV: Ở bài trước chúng ta đã được tìm hiểu thế nào là thông tin và mối quan hệ của nó với tin học vậy thì có bao nhiêu dạng thông tin và biểu diễn chúng như thế nào để biết được điều đó chúng ta cùng đi tìm hiểu bài hôm nay.
3. Hoạt động hình thành kiến thức (23p)
3.1. Các dạng thông tin cơ bản ?
	(1) Mục tiêu:
	- Phân biệt được các dạng thông tin cơ bản.
	- Lấy được các ví dụ trong thực tế
	- Phát triển năng lực tự học, năng lực tự quản lý, năng lực giao tiếp
	 (2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV đưa ra các câu hỏi: Hãy nêu một số ví dụ về thông tin 
HS: Các bài báo, các hình ảnh tranh vẽ, các bài hát .
GV: Thông tin xung quanh ta rất phong phú và đa dạng hay nói cách khác có rất nhiều dạng thông tin trong cuộc sống nhưng ở đây ta chỉ quan tâm đến 3 dạng thông tin cơ bản cũng là 3 dạng thông tin chính mà máy tính có thể xử lý được 
+ Thực hiện: HS làm việc cá nhân suy nghĩ trả lời
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả.
- Gợi ý sản phẩm: 3 dạng thông tin cơ bản
+ Đánh giá, nhận xét tổng hợp: Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS.
GV: Giới thiệu 3 dạng thông tin: Dạng văn bản, dạng âm thanh, dạng hình ảnh
Có 3 dạng thông tin cơ bản:
- Dạng văn bản
VD: Những bài văn, quyển truyện, tiểu thuyết 
- Dạng hình ảnh
VD: Hình vẽ, tấm ảnh của bạn,..
- Dạng âm thanh
VD: Tiếng gọi cửa, tiếng nhạc, tiếng chim hót 
3.2. Biểu diễn thông tin
	(1) Mục tiêu:
	- Biết được khái niệm về biểu diễn thông tin là gì?
- Lấy được các ví dụ trong thực tế
- Phát triển năng lực tự học, năng lực tự quản lý, năng lực giao tiếp
	 (2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV: Dẫn dắt HS đi vào cách biểu diễn thông tin.
GV đưa ra 1 số VD:
+ Để mô tả một hiện tượng vật lý, các nhà KH sử dụng các phương trình toán học.
+ Để biểu diễn 1 bản nhạc, người ta dùng các nốt nhạc.
+ Để tính toán, người ta dùng gì để biểu diễn?
? Biểu diễn thông tin là gì ?
HS: Biểu diễn thông tin là cách thể hiện thông tin dưới dạng cụ thể nào đó.
GV: Gọi vài HS phát biểu và đưa ra khái niệm nhấn mạnh: biểu diễn thông tin nhằm mục đích lưu trữ và chuyển giao TT thu nhận được. Cùng 1 TT, có thể có nhiều cách biểu diễn khác nhau (VD: để diễn tả 1 ngày đẹp trời, họa sĩ vẽ tranh, nhạc sĩ sáng tác nhạc, nhà thơ sáng tác thơ )
? Yêu cầu HS cho VD.
HS: Hình ảnh trong sách báo thể hiện thông tin bằng hình ảnh, 
GV: Giới thiệu các cách biểu diễn thông tin khác nhau ngoài 3 dạng thông tin cơ bản: Mùi, vị, cảm giác, 
? Vậy biểu diễn thông tin có vai trò như thế nào đối với hoạt động thông tin của con người? Tại sao?
HS: Biểu diễn thông tin có vai trò quan trọng đối với hoạt động thông tin của con người. Vì biểu diễn thông tin quyết định việc truyền và tiếp nhận thông tin.
+ Thực hiện: HS làm việc cá nhân suy nghĩ trả lời
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả.
- Gợi ý sản phẩm: Các câu trả lời của HS
+ Đánh giá, nhận xét tổng hợp: Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS.
GV: VD mô tả bằng lời về hình dáng của 1 người bạn cho 1 người khác chưa quen.
GV: Mở rộng thêm về việc cùng 1 thông tin có thể có nhiều cách biểu diễn khác nhau.
GV: VD cùng các con số có thể biểu diễn dưới dạng bảng hay đồ thị, cùng 1 buổi sáng thì họa sĩ có thể vừa vẽ tranh vừa nghe nhạc, nhà thơ có thể sáng tác bài thơ, cùng là 1 bài toán thì HS có thể có nhiều cách giải, 
HS: Cho VD. 
GV: Truyền đạt cho HS biết được mục đích của biểu diễn thông tin là lưu trữ và chuyển giao thông tin thu nhận được.	
2. Biểu diễn thông tin:
a) Biểu diễn thông tin 
- Biểu diễn thông tin là cách thể hiện thông tin dưới dạng cụ thể nào đó.
b) Vai trò của biểu diễn thông tin 
- Biểu diễn thông tin có vai trò quan trọng quyết định đối với mọi hoạt động (truyền và tiếp nhận) thông tin của con người.
3. Hoạt động luyện tâp (5p)
 (1) Mục tiêu: HS hệ thống được nội dung các kiến thức cơ bản đã học thông qua các bài tập.
(2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Yêu cầu HS trả lời câu 1- SGK/9
HS làm việc theo nhóm suy nghĩ trả lời
HS báo cáo kết quả.
Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS
1. Ngoài 3 dạng thông tin nêu trong bài, em còn biết các dạng thông tin khác: Mùi, vị, cảm giác.
4. Hoạt động vận dụng, tìm tòi mở rộng (5p)
(1) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức học được trả lời câu hỏi, bài tập cuối bài học.
(2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV giao nhiệm vụ cho học sinh về nhà làm: Nêu vài VD minh họa việc có thể biểu diễn thông tin bằng nhiều cách đa dạng khác nhau.
HS làm việc cá nhân suy nghĩ trả lời
HS báo cáo kết quả
Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS
Cùng các con số có thể biểu diễn dưới dạng bảng, đồ thị.
5. Hoạt động tìm tòi mở rộng (4 phút)
	- Đọc phần tìm hiểu mở rộng SGK trang 10.
- Lấy thêm ví dụ về thông tin trong đời sống hằng ngày.
****************************
BÀI 2: THÔNG TIN VÀ BIỂU DIỄN THÔNG TIN (Tiết 4)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: 
- HS biết cách biểu diễn thông tin trong máy tính bằng các dãy bit.
2. Kĩ năng: 
- Rèn luyện kỹ năng biểu diễn thông tin trên máy tính..
3. Thái độ:
- Ý thức học tập tốt, tập trung cao.
4. Định hướng hình thành năng lực:
- Năng lực tự học.
- Năng lực giải quyết vấn đề.
- Năng lực hợp tác.
- Năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ:
1. Giáo viên: Sách giáo khoa, phòng máy, giáo án, máy chiếu.
2. Học sinh: Vở ghi, sách giáo khoa.
III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC
1. Phương pháp dạy học
- Phương pháp dạy học nhóm.
- Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp vấn đáp.
2. Kĩ thuật dạy học
- Kĩ thuật chia nhóm.
- Kĩ thuật giao nhiệm vụ.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Hoạt động khởi động (5p) 
(1) Mục tiêu:
 - Tạo cho sinh hứng thú trong học tập.
- Phát triển năng lực tự học.
(2) Phương pháp tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
+ Chuyển giao: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh
? Theo em các thông tin đưa vào trong máy tính bằng ngôn ngữ thông thường có được không?
+ Thực hiện: HS làm việc cá nhân suy nghĩ trả lời
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả.
- Gợi ý sản phẩm: không 
+ Đánh giá, nhận xét tổng hợp: Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS.
3. Hoạt động hình thành kiến thức (25p)
	(1) Mục tiêu:
	- HS biết cách biểu diễn thông tin trong máy tính bằng các dãy bit.
- Phát triển năng lực tự học, năng lực tự quản lý, năng lực giao tiếp 
	 (2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
+ Chuyển giao:
GV: Đưa ra các cách biểu diễn thông tin khác nhau.
=> Có nhiều cách biểu diễn thông tin. Vì vậy việc biểu diễn thông tin cần phải tùy theo mục đích và đối tượng dùng thông tin.
GV: VD đối với người khiếm thính thì không thể dùng âm thanh, người khiếm thị thì không thể dùng hình ảnh.
GV: Như đã nói ở trên, TT có thể được biểu diễn bằng nhiều cách khác nhau tuỳ theo mục đích và đối tượng. Trong máy tính, người ta sử dụng dãy bít (còn gọi là dãy nhị phân) để biểu diễn TT
GV: Giải thích sơ lược về 2 kí hiệu 0; 1 (tương ứng với 2 trạng thái: có hoặc không có tín hiệu) và giới thiệu khái niệm "dữ liệu"
? Thông tin trong máy tính cần được biểu diễn dưới dạng gì? Tại sao?
HS: Thông tin trong máy tính cần được biểu diễn dưới dạng các dãy bit (còn gọi là dãy nhị phân) chỉ gồm hai kí hiệu 0 và 1. Vì máy tính chỉ hiểu và xử lý được thông tin dưới dạng các dãy bit.
Nhấn mạnh: TT đưa vào máy tính sẽ được biến đổi thành dãy bít. Kết quả sau xử lý sẽ được biến đổi dưới dạng văn bản, âm thanh hoặc hình ảnh để con người có thể tiếp nhận được.
Những thông tin được đưa vào máy tính gọi là dữ liệu. Vậy dữ liệu là gì?
HS: Trong tin học, dữ liệu là thông tin được lưu giữ trong máy tính.
+ Thực hiện: HS làm việc cá nhân suy nghĩ trả lời
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả.
- Gợi ý sản phẩm: Các câu trả lời của HS
+ Đánh giá, nhận xét tổng hợp: Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS.
GV: Mở rộng cho HS: Máy tính là công cụ hỗ trợ trong hoạt động xử lý thông tin của con người. Vậy máy tính cần có những bộ phận đảm bảo việc thực hiện 2 quá trình:
 + Biến đổi thông tin đưa vào máy tính thành dãy bit.
+ Biến đổi thông tin lưu trữ dưới dạng dãy bit thành 1 trong các dạng: văn bản, âm thanh, hình ảnh.
3. Biểu diễn thông tin trong máy tính
- Thông tin trong máy tính cần được biểu diễn dưới dạng các dãy bit (còn gọi là dãy nhị phân) chỉ gồm hai kí hiệu 0 và 1. Vì máy tính chỉ hiểu và xử lý được thông tin dưới dạng các dãy bit.
- Dữ liệu là thông tin được lưu giữ trong máy tính.
3. Hoạt động luyện tâp (6p)
 (1) Mục tiêu: HS hệ thống được nội dung các kiến thức cơ bản đã học thông qua các bài tập.
(2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Yêu cầu HS trả lời câu 1- SGK/9
HS làm việc theo nhóm suy nghĩ trả lời
HS báo cáo kết quả.
Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS
1. Ngoài 3 dạng thông tin nêu trong bài, em còn biết các dạng thông tin khác: Mùi, vị, cảm giác.
4. Hoạt động vận dụng, tìm tòi mở rộng (6p)
(1) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức học được trả lời câu hỏi, bài tập cuối bài học.
(2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
GV giao nhiệm vụ cho học sinh về nhà làm: Nêu vài VD minh họa việc có thể biểu diễn thông tin bằng nhiều cách đa dạng khác nhau.
HS làm việc cá nhân suy nghĩ trả lời
HS báo cáo kết quả
Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS
Cùng các con số có thể biểu diễn dưới dạng bảng, đồ thị.
5. Hoạt động tìm tòi mở rộng (4 phút)
	- Đọc phần tìm hiểu mở rộng SGK trang 10.
- Lấy thêm ví dụ về thông tin trong đời sống hằng ngày.
*************************
BÀI 1: THÔNG TIN VÀ TIN HỌC (Tiết 2)
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: 
- Học sinh biết được khái niệm thông tin và hoạt động thông tin của con người.
2. Kĩ năng: 
- Biết máy tính là công cụ hỗ trợ con người trong các hoạt động thông tin.
3. Thái độ:
- Có khái niệm ban đầu về tin học và nhiệm vụ chính của tin học.
4. Định hướng hình thành năng lực:
- Năng lực tự học.
- Năng lực giải quyết vấn đề.
- Năng lực hợp tác.
- Năng lực vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ:
1. Giáo viên: Sách giáo khoa, phòng máy, giáo án, máy chiếu.
2. Học sinh: Vở ghi, sách giáo khoa.
III. PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC
1. Phương pháp dạy học
- Phương pháp dạy học nhóm.
- Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp vấn đáp.
2. Kĩ thuật dạy học
- Kĩ thuật chia nhóm.
- Kĩ thuật giao nhiệm vụ.
- Kĩ thuật đặt câu hỏi.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. Hoạt động khởi động (5p) 
 (1) Phương pháp tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
* Các bước thực hiện hoạt động
+ Chuyển giao: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh
? Theo em hoạt động thông tin của con người được tiến hành nhờ vào đâu?
+ Thực hiện Thực hiện theo nhóm
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả.
- Gợi ý sản phẩm: Nhờ vào các giác quan và bộ não 
+ Đánh giá, nhận xét tổng hợp: Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS. 
GV: Ở tiết trước chúng ta đã được biết thế nào là thông tin vậy thì hoạt động thông tin và tin học có liên quan gì với nhau, chúng ta cùng đi tìm hiểu mối liên quan này.
Theo em hoạt động thông tin của con người được tiến hành nhờ vào các giác quan và bộ não
2. Hoạt động hình thành kiến thức (25p)
(1) Mục tiêu:
- HS hiểu được khái niệm thông tin;
- Học sinh cần nhận biết được tầm quan trọng của tin học.
(2) Phương thức tổ chức:
2.1. HĐ tìm hiểu về hoạt động thông tin và tin học
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
+ Chuyển giao:
GV: Lấy VD về quá trình thu nhận thông tin một cách vô thức và có ý thức, nhận ra tầm quan trọng của việc thu nhận thông tin một cách có ý thức.
- VD: 
+ Vô thức: vô tình nghe tiếng chim hót trên cây vọng đến tai thì con người có thể đoán nhận trên cây có con chim gì, 
+ Có ý thức: đọc sách để tìm hiểu kiến thức, tham quan viện bảo tàng, 
 ? Bộ phận nào trong cơ thể cho phép con người tiếp nhận TT? TT nhận được sẽ lưu trữ ở đâu?
HS: Các giác quan tiếp nhận TT, còn bộ não là nơi lưu trữ và xử lí thông tin ....
GV nhấn mạnh: TT có thể được thu nhận bằng 2 cách: vô thức và có ý thức (VD: nghe tiếng chim hót thì đoán được đó là tiếng chim gì?...hay có thể chủ động tìm kiếm TT bằng cách tham quan, đọc sách...)
GV: Yêu cầu HS ngồi ở lớp quan sát hoạt động đang diễn ra trên văn phòng
" Trình bày những hạn chế của giác quan và bộ não con người trong hoạt động TT Ž giới thiệu sự ra đời của máy tính điện tử, ngành tin học.
GV: Khuyến khích HS tìm tòi, trao dồi thông tin một cách có ý thức.
? Lấy VD về 1 số công việc mà con người không thể làm được 
HS: Không thể nhìn 1 vật quá xa, quá nhỏ, không thể tính nhẩm 1 con số quá lớn, 
GV: Chính vì vậy con người đã không ngừng sáng tạo những công cụ và phương tiện giúp mình vượt qua những giới hạn ấy 
? Những công cụ và phương tiện giúp con người vượt qua giới hạn
HS: Kính hiển vi, kính thiên văn, 
HS: Máy tính điện tử được làm ra ban đầu chính là để hỗ trợ cho công việc tính toán của con người (khả năng tính toán nhanh, độ chính xác cao, )
GV: Gợi ý, dẫn dắt HS tìm ra nhiệm vụ chính của tin học.
? Nhiệm vụ chính của tin học là gì?
HS: Nhiệm vụ chính của tin học là nghiên cứu việc thực hiện các hoạt động thông tin một cách tự động trên cơ sở sử dụng máy tính điện tử.
+ Thực hiện: HS làm việc cá nhân suy nghĩ trả lời
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả.
- Gợi ý sản phẩm: Câu trả lời của HS
+ Đánh giá, nhận xét tổng hợp: Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS.
3. Hoạt động thông tin và tin học
- Nhiệm vụ chính của tin học là nghiên cứu việc thực hiện các hoạt động thông tin một cách tự động trên cơ sở sử dụng máy tính điện tử
3. Hoạt động luyện tâp (10 phút)
 (1) Mục tiêu: HS biết được khái niệm Thông tin và hoạt động thông tin của con người.
(2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
+ Chuyển giao: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau: Theo em tại sao thông tin trong máy tính được biểu diễn thành dãy bit?
+ Thực hiện: HS Thực hiện theo nhóm suy nghĩ trả lời
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả.
- Gợi ý sản phẩm: Các câu trả lời của HS
+ Đánh giá, nhận xét tổng hợp: Giáo viên đánh giá chung thông qua câu trả lời của HS.
Thông tin trong máy tính được biểu diễn thành dãy bit vì máy tính gồm các mạch điện tử chỉ có hai trạng thái đóng – ngắt. Chỉ dùng 0 và 1 có thể biểu diễn mọi thông tin trong máy tính. Máy tính không hiểu được ngôn ngữ tự nhiên.
4. Hoạt động vận dụng, tìm tòi mở rộng (5phút)
(1) Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề thực tế.
(2) Phương thức tổ chức:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
+ Chuyển giao: GV giao nhiệm vụ cho học sinh về nhà làm: Tìm hiểu xem máy tính có những khả năng gì?
+ Thực hiện: HS Thực hiện cá nhân suy nghĩ trả lời
+ Báo cáo, thảo luận: HS báo cáo kết quả vào tiết sau.
- Gợi ý sản phẩm: Tính toán nhanh, làm việc không mệt mỏi, 
Tính toán nhanh, làm việc không mệt mỏi, 
V. RÚT KINH NGHIỆM BÀI HỌC:
*************************