Giáo án Toán Lớp 6 (Sách Chân trời sáng tạo) - Chương 8 - Bài 2: Ba điểm thẳng hàng. Ba điểm không thẳng hàng

 Ngày dạy: Ngày soạn:
Tiết theo KHBD:
 BÀI 2: BA ĐIỂM THẲNG HÀNG. BA ĐIỂM KHÔNG THẲNG HÀNG.
 Thời gian thực hiện: (02 tiết)
I. Mục tiêu:
1. Về kiến thức:
- Kể ra được các bộ ba điểm thẳng hàng, không thẳng hàng trong hình vẽ cho trước.
- Nêu được vị trí của các điểm thẳng hàng, không thẳng hàng.
- Vẽ được các bộ ba điểm thẳng hàng hoặc không thẳng hàng.
- Tìm được một số hình ảnh của các bộ ba điểm thẳng hàng (không thẳng hàng) trong 
thực tế.
- Vận dụng được tính chất ba điểm thẳng hàng vào bài toán trồng cây thẳng hàng.
2. Về năng lực:
* Năng lực chung:
- Năng lực tự học: HS tự hoàn thành được các nhiệm vụ học tập chuẩn bị ở nhà và tại 
lớp.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: HS phân công được nhiệm vụ trong nhóm, biết hỗ trợ 
nhau, trao đổi, thảo luận, thống nhất được ý kiến trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.
* Năng lực đặc thù:
- Năng lực giao tiếp toán học: phát biểu được thành lời vị trí của các điểm trong bộ ba 
điểm thẳng hàng.
- Năng lực tư duy và lập luận toán học, năng lực giải quyết vấn đề toán học, năng lực 
mô hình hóa toán học: lập luận được vị trí của ba điểm thẳng hàng; qua bài toán 3 điểm 
thẳng hàng vận dụng vào bài toán trồng cây thẳng hàng trong thực tiễn.
3. Về phẩm chất:
- Chăm chỉ: thực hiện đầy đủ các hoạt động học tập một cách tự giác, tích cực.
- Trung thực: thật thà, thẳng thắn trong báo cáo kết quả hoạt động cá nhân và theo 
nhóm, trong đánh giá và tự đánh giá.
- Trách nhiệm: hoàn thành đầy đủ, có chất lượng các nhiệm vụ học tập.
II. Thiết bị dạy học và học liệu:
1. Giáo viên: SGK, kế hoạch bài dạy, thước thẳng, phiếu học tập, bảng phụ hoặc máy 
chiếu, máy chiếu vật thể.
2. Học sinh: SGK, thước thẳng, bảng nhóm.
III. Tiến trình dạy học:
Tiết 1: 1. Hoạt động 1: Mở đầu (8 phút)
a) Mục tiêu:
- Từ hình ảnh nhật thực và cây lúa trồng thẳng hàng, HS nhận thấy hình ảnh ba điểm 
thẳng hàng trong thực tế, khơi gợi sự tò mò khám phá, tìm tòi ra các hình ảnh tương tự 
về ba điểm thẳng hàng. Qua 2 ví dụ HS cũng được giới thiệu về hiện tượng lí thú thiên 
văn học, các thành tựu của con người về khám phá vũ trụ, về nhà bác học Lương Định 
Của, người đầu tiên áp dụng kĩ thuật canh tác như chăng dây thẳng hàng, dùng cào cỏ...
b) Nội dung:
- Hình ảnh nhật thực
- Hình ảnh cây lúa thẳng hàng.
c) Sản phẩm:
- HS tìm được các hình ảnh tương tự.
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
* GV giao nhiệm vụ học tập - Nhật thực là hiện tượng khi mặt trăng đi 
HS quan sát tranh và trả lời câu hỏi: qua giữa trái đất và mặt trời trên cùng một 
- Nhật thực xảy ra khi nào? đường thẳng. Khi quan sát từ trái đất thì 
 mặt trăng che khuất hoàn toàn hoặc một 
- Ai là người Việt Nam áp dụng kĩ thuật 
 phần mặt trời.
canh tác chăng dây thẳng hàng trong cấy 
lúa, em cho biết tác dụng của việc cấy lúa - Nhà bác học Lương Định Của là người 
thẳng hàng là gì? đầu tiên ở Việt Namáp dụng kĩ thuật canh 
 tác chăng dây thẳng hàng. Tác dụng của 
(Nếu HS không trả lời được thì GV hỗ trợ 
 việc cấy chăng dây thẳng hàng là khi lúa 
giải đáp. GV có thể tải thêm các ảnh liên 
 đến kì làm cỏ thì người nông dân sử dụng 
quan đến nhật thực và lúa cấy thẳng hàng, 
 dụng cụ là cào cỏ lúa để cào cỏ ở những 
cào cỏ trên internet)
 khe thẳng hàng đó mà không bị nhấc cây 
* HS thực hiện nhiệm vụ
 lúa lên vì lúa được cấy thẳng hàng. 
- Thực hiện yêu cầu của GV
* Báo cáo, thảo luận
- HS đứng tại chỗ trả lời câu hỏi.
* Kết luận, nhận định
- GV kết luận và giải thích ( nếu cần) 
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1: Ba điểm thẳng hàng (16 phút)
a) Mục tiêu:
- HS nhận dạng và chỉ ra được 3 điểm thẳng hàng và 3 điểm không thẳng hàng. b) Nội dung:
- Thực hiện HĐKP1, kết luận ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng, thực 
hành 1.
c) Sản phẩm:
- Học sinh thực hiện HĐKP1 để rút ra được kết luận về ba điểm thẳng hàng và ba điểm 
không thẳng hàng và hoàn thành được thực hành 1.
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
* GV giao nhiệm vụ học tập 1 1. Ba điểm thẳng hàng:
HS hoạt động nhóm: HĐKP 1: 
- Chia nhóm theo đơn vị 2 bàn thành 1 D
 A
nhóm, các nhóm thực hiện HĐKP 1: Hãy 
nghĩ cách trồng 5 cây táo thành 2 hàng, 
mỗi hàng có 3 cây và vẽ hình biểu diễn 
cách trồng nếu coi mỗi cây là 1 điểm. Có E
mấy cách trồng thỏa mãn?
* HS thực hiện nhiệm vụ 1
- HS thực hiện theo yêu cầu của GV B
 C
* Báo cáo, thảo luận 1
- Gọi đại diện 3 nhóm lên bảng vẽ hình 
cách trồng cây táo. A D
- HS nhóm khác nhận xét, bổ sung bài 
làm. E
* Kết luận, nhận định 1 C
- GV kết luận: có 2 cách trồng thỏa mãn 
yêu cầu đề bài.
- Từ đó, nêu nhận xét vị trí của 3 điểm B
thẳng hàng, 3 điểm không thẳng hàng cụ 
thể trên hình vẽ.
* GV giao nhiệm vụ học tập 2
HS hoạt động cá nhân: P
- Đọc kết luận và xem ví dụ 1 trong phần 
đóng khung
 N
- Làm thực hành 1 b
 M
* HS thực hiện nhiệm vụ 2
 +) Không có 3 điểm thẳng hàng
HS thực hiện nhiệm vụ * Báo cáo, thảo luận 2 +) Ba điểm M;N;P không thẳng hàng.
- 1 HS đứng tại chỗ đọc kết luận Q
- 1 HS đứng tại chỗ làm ý 1 TH 1 N
- 2 HS lên bảng làm ý 2, 3 TH 1.
- HS nhận xét bài làm của bạn.
 S
- GV kiểm tra bài làm của HS dưới lớp.
* Kết luận, nhận định 2
 M
- GV kết luận, bổ sung và hỗ trợ HS (nếu P R
cần). +) Ba điểm thẳng hàng là P;Q;S và 
 M;P;R
 C A D B
 A C B
 A B C
Hoạt động 2.2: Quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng. ( 16 phút)
a) Mục tiêu:
- HS nhận biết được quan hệ 1 điểm nằm giữa 2 điểm còn lại nếu 3 điểm thẳng hàng, 
chỉ ra được điểm nằm giữa 2 điểm trong các hình cụ thể.
- HS nhận biết và chỉ ra được điểm nằm cùng phía, điểm nằm khác phía đối với 1 điểm 
trong các hình cụ thể.
b) Nội dung:
- HS hát bài hát “Em đi qua ngã tư đường phố”; Trả lời câu hỏi về đèn tín hiệu giao 
thông. Từ đó phát biểu được một điểm nằm giữa hai điểm khi ba điểm thẳng hàng.
- Thông qua thực hành 2, HS nhận biết khái niệm hai điểm nằm cùng phía và khác phía 
đối với một điểm.
c) Sản phẩm:
- Trong ba điểm thẳng hàng, có một và chỉ một điểm nằm giữa hai điểm còn lại.
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
* GV giao nhiệm vụ học tập 1 2. Quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng
- HS hoạt động nhóm 2: hát bài hát: “Em - Kết luận: Trong ba điểm thẳng hàng, có 
đi qua ngã tư đường phố” (bài hát mầm một và chỉ một điểm nằm giữa hai điểm 
non: “Trên sân trường, chúng em chơi giao còn lại.
thông, đi vòng quanh qua ngã tư đường Thực hành 2: phố. Đèn bật lên, màu đỏ thì em dừng lại. 
 B A C
Đèn bật lên, màu xanh em nhanh qua 
đường”). Chú ý: SGK
HS trả lời câu hỏi:
- Đèn giao thông được lắp ở ngã tư có mấy 
đèn, kể tên các màu đèn, em có biết đèn 
vàng nằm ở đâu không?
- Vậy nếu coi 3 đèn giao thông là 3 điểm, e 
có nhận xét gì về số điểm nằm giữa hai 
điểm còn lại?
- HS làm thực hành 2
* HS thực hiện nhiệm vụ 1
- HS thực hiện nhiệm vụ
* Báo cáo, thảo luận 1
- 2 HS hát bài hát.
- 1 HS đứng tại chỗ trả lời câu hỏi.
- HS đọc kết luận
- HS lên bảng làm trường hợp 2.
* Kết luận, nhận định 1
- GV kết luận: Như vậy muốn vẽ 1 điểm 
nằm giữa hai điểm thì trước hết 3 điểm đó 
phải thẳng hàng.
* GV giao nhiệm vụ học tập 2: Ví dụ:
HS hoạt động nhóm đôi: Hãy xác định quan hệ giữa 3 điểm thẳng 
- Hãy xác định quan hệ giữa 3 điểm thẳng hàng trong hình sau.
hàng trong hình sau. Cho biết: B
 A C
1. Điểm nào nằm giữa hai điểm nào?
2. Hai điểm nào nằm cùng phía đối với 
 O
điểm nào? F
3. Hai điểm nào nằm khác phía đối với E
 D
điểm nào?
* HS thực hiện nhiệm vụ 2 Ba điểm thẳng hàng là:
- HS thực hiện nhiệm vụ +) A;B;C trong đó điểm B nằm giữa hai 
 điểm A và C ; điểm nằm cùng phía 
* Báo cáo, thảo luận 2 A;B
 đối với điểm C ; điểm B;C nằm cùng phía 
- Gọi 2 nhóm báo cáo kết quả. - Hs nhận xét bài làm của bạn đối với điểm A ; điểm A;C nằm khác phía 
* Kết luận, nhận định 2 đối với điểm O.
- GV đánh giá, nhận xét. Tương tự với các bộ 3 điểm thẳng hàng 
 còn lại.
Hướng dẫn tự học ở nhà (4 phút)
- Học thuộc khái niệm 3 điểm thẳng hàng, 3 điểm không thẳng hàng
- Vẽ 3 điểm A;B;C thẳng hàng và 3 điểm M;N;P không thẳng hàng.
- Vẽ hình biểu diễn cách trồng: 
a. 6 cây táo thành 3 hàng mỗi hàng có 3 cây 
b. 7 cây thành 6 hàng mỗi hàng có 3 cây.
Đáp án:
 K1
 B
 K6
 K2
 F G
 K5
 A K7
 C K3
 a.E b. K4
Tiết 2
3. Hoạt động 3: Luyện tập (40 phút)
a) Mục tiêu: HS vận dụng được khái niệm ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng 
hàng để xác định được ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng trong hình vẽ. 
Vẽ được ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng, làm được các bài toán trong 
thực tế về ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng.
b) Nội dung: Làm các bài tập từ 1 đến 4 SGK trang 80 và bài tập bổ sung
c) Sản phẩm: Lời giải các bài tập từ 1 đến 4 SGK trang 80 và bài tập bổ sung.
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV và HS Nội dung
 * GV giao nhiệm vụ học tập 1: 3. Luyện tập
 - Nhắc lại khái niệm ba điểm thẳng hàng, ba điểm Bài 1: 
 không thẳng hàng? 
 - Nêu mối quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng? A B C D m
 - Làm các bài tập: 1 và 3 SGK trang 79,80.
 * HS thực hiện nhiệm vụ 1: E
 - HS thực hiện các yêu cầu trên theo cá nhân. 
 Bộ ba điểm thẳng hàng là : 
 - Hướng dẫn, hỗ trợ: GV quan sát hỗ trợ HS làm 
 (A,B,C);(A,C,D);(B,C,D) bài trên bảng và dưới lớp. Bộ ba điểm không thẳng hàng :
* Báo cáo, thảo luận 1: (A,B,E);(A,C,E);(A,D,E); B,C,E ;
- GV yêu cầu 2 HS đứng tại chỗ nêu khái niệm ba B,D,E ; C,D,E 
điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng. 
Quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng.
- GV yêu cầu lần lượt: 1 HS lên bảng làm bài tập 
1 SGK/79 và 1 HS lên bảng làm bài tập 3 
 Bài 3: 
SGK/80.
- Cả lớp quan sát và nhận xét.
* Kết luận, nhận định 1: M E F G N
- GV khẳng định kết quả đúng và đánh giá mức a) Điểm nằm giữa hai điểm M và 
độ hoàn thành của HS. N là điểm E,F,G .
- GV củng cố lại khái niệm ba điểm thẳng hàng, b) Điểm không nằm giữa điểm E và 
ba điểm không thẳng hàng. Quan hệ giữa ba điểm G là điểm M , N.
thẳng hàng.
* GV giao nhiệm vụ học tập 2: 
- Hoạt động nhóm 4 làm bài tập 2 SGK trang 80 Bài 2: 
trong 5 phút. 
* HS thực hiện nhiệm vụ 2: G
- HS thực hiện các yêu cầu trên. F
- Hướng dẫn, hỗ trợ: GV quan sát hỗ trợ các Q
nhóm thực hiện theo yêu cầu. H
 K
* Báo cáo, thảo luận 2: 
- GV yêu cầu vài HS nhắc lại khái niệm ba điểm 
thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng. E P
- GV yêu cầu đại diện 2 nhóm HS nêu dự đoán ba 
điểm thẳng hàng, cách kiểm tra ba điểm thẳng 
 Ba điểm thẳng hàng là:
hàng. 
 (E,K,F);(G,K,P)
- Cả lớp quan sát và nhận xét.
* Kết luận, nhận định 2: 
- GV khẳng định kết quả đúng, đánh giá mức độ 
hoàn thành của HS.
- GV chuẩn hóa lại kiến thức.
* GV giao nhiệm vụ học tập 3: Bài 4: 
- Làm bài tập 4 SGK trang 80. a) 
- GV phát phiếu học tập yêu cầu HS hoạt động M
 P
nhóm 4 thực hiện: N
+ Phiếu học tập 1: Cho hình vẽ: M b) Gấp đường thẳng nếp gấp giấy đi 
 P qua hai điểm A,B trên đường thẳng 
 nếp gấp giấy ta lấy điểm C bất kì ta 
Vẽ thêm điểm N sao cho ba điểm M , N,P thẳng 
 được ba điểm A,B,C thẳng hàng.
hàng và điểm M ,P nằm cùng phía đối với điểm 
N ?
+ Phiếu học tập 2: Cho hình vẽ:
 B
 A
Không dùng thước, hãy tìm cách vẽ thêm điểm C 
sao cho ba điểm A,B,C thẳng hàng? 
* HS thực hiện nhiệm vụ 3: 
- HS thực hiện lần lượt phiếu học tập 1 trong 3 
phút, phiếu học tập 2 trong 4 phút
- Hướng dẫn, hỗ trợ: GV hỗ trợ HS làm phiếu 
học tập số 2 (Thực hiện cách gấp giấy).
* Báo cáo, thảo luận 3: 
- GV yêu cầu 2 nhóm HS thực hiện nhanh nhất 
nêu cách xác định điểm còn lại ớ hai phiếu học 
tập 1,2
- Cả lớp quan sát và nhận xét.
* Kết luận, nhận định 3: 
- GV khẳng định kết quả đúng và đánh giá mức 
độ hoàn thành của HS.
- GV chuẩn hóa lại kiến thức.
* GV giao nhiệm vụ học tập 4: Bài toán thực tế:
- Làm bài tập bổ sung. Bài tập: Một người quan sát một 
- Yêu cầu học sinh hoạt động nhóm 4 (3 phút). đàn vịt bơi và nói:
* HS thực hiện nhiệm vụ 4: “Một con bơi trước, trước hai con
- HS hoạt động nhóm thực hiện bài tập theo yêu Một con bơi giữa, giữa hai con
cầu Một con bơi sau, sau hai con”
- Hướng dẫn, hỗ trợ: GV theo dõi hướng dẫn hỗ Nghe vậy bạn Anh cho rằng đàn vịt 
trợ các nhóm. có đúng 3 con. Theo em tại sao bạn 
* Báo cáo, thảo luận 4: Anh lại khẳng định như vậy?
- GV yêu cầu đại diện 2 nhóm có lời giải nhanh Lời giải:
nhất trình bày. Với ba con vịt bơi thẳng hàng như 
- Cả lớp quan sát, lắng nghe và nhận xét. hình trên thì khẳng định trên là 
* Kết luận, nhận định 4: đúng:
- GV khẳng định kết quả đúng, cách làm tối ưu 
và đánh giá mức độ hoàn thành của HS. - Gv chuẩn hóa lại kiến thức.
 1
 2
 3
 Con vịt 1 bơi trước hai con 2 và 3
 Con vịt 2 bơi giữa hai con 1 và 3
 Con vịt 3 bơi sau hai con 1 và 2.
4. Hoạt động 4: Vận dụng (5 phút)
a) Mục tiêu: Vận dụng các kiến thức đã học để tìm được bộ ba điểm thẳng hàng, ba 
điểm không thẳng hàng trong thực tế và làm các bài tập thực tế.
b) Nội dung: 
- Giải quyết bài toán thực tiễn. 
- Thực hiện nhiệm vụ tự học theo cá nhân.
c) Sản phẩm: 
- Kết quả thực hiện các nhiệm vụ trên.
d) Tổ chức thực hiện: 
 Giao nhiệm vụ 1: Em hãy lấy ví dụ một số hình ảnh của ba điểm thẳng hàng và 
không thẳng hàng trong thực tiễn?
- Yêu cầu HS hoạt động nhóm thực hiện bài tập trên.
- Hướng dẫn, hỗ trợ: GV giải đáp thắc mắc của HS để hiểu rõ nhiệm vụ.
 Giao nhiệm vụ 2: Yêu cầu HS thực hiện cá nhân.
- Xem lại các bài tập đã làm trong tiết học.
- Học thuộc: Khái niệm ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng, quan hệ của ba 
điểm thẳng hàng.
- Làm bài tập: Cho hình vẽ sau:
 C
 D
 B
 E
 G A
 Điền dấu (x) thích hợp vào ô trống: - Chuẩn bị giờ sau: Tìm ví dụ trong thực tế về hai đường thẳng song song, cắt nhau và 
đọc trước nội dung bài 3 – Hai đường thẳng song song, cắt nhau, tia, SGK trang 81.