Tài liệu dạy học môn Hình học Lớp 6 - Bài 5: Tia

 Toán 6 Tài liệu dạy học
 Bài 5. TIA
A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
 x
1. Tia O
 ▪ Hình gồm điểm O và một phần đường thẳng bị chia ra bởi O là một tia gốc O (cịn được gọi 
 là một nửa đường thẳng gốc O).
 ▪ Khi đọc (viết) tên một tia, ta phải đọc (viết) tên gốc trước.
 x y
2. Hai tia đối nhau O
 ▪ Hai tia Ox và Oy chung gốc O tạo thành đường thẳng xy gọi là hai tia đối nhau.
 ▪ Mỗi điểm trên đường thẳng là gốc chung của hai tia đối nhau.
3. Hai tia trùng nhau
 ▪ Hai tia chung gốc OA và OB chung gốc O tạo thành đường thẳng xy gọi là hai tia đối 
 nhau.
B. CÁC DẠNG BÀI TẬP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI
Dạng 1: Nhận biết tia, hai tia đối nhau, hai tia trùng nhau
Cần lưu ý các điều sau:
 ▪ Cách đọc (viết) tên một tia.
 ▪ Hai tia đối nhau hoặc hai tia trùng nhau đều phải cĩ điều kiện chung gốc.
Ví dụ 1. Xem hình bên và điền vào chỗ trống trong các phát biểu sau:
a) Hai tia Cy và ... đối nhau;
b) Hai tia CD và ... trùng nhau; c) Hai tia Dx và Dy ... 
Ví dụ 2. Cho ba điểm A , B , C thẳng hàng theo thứ tự đĩ.
a) Trong ba điểm A , B , C nĩi trên thì điểm nào nằm giữa hai điểm cịn lại?
b) Viết tên các tia gốc A , gốc B , gốc C .
c) Viết tên các tia trùng nhau.
Ví dụ 3. Cho hai tia đối nhau Ox , Oy .
a) Lấy A Ox , B Oy . Viết tên các tia trùng với tia Ay .
b) Hai tia AB và Oy cĩ trùng nhau khơng? Vì sao?
c) Hai tia Ax và By cĩ đối nhau khơng? Vì sao?
Dạng 2: Vẽ các tia theo điều kiện cho trước
ĐT: 0344 083 6701 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
Để vẽ các tia theo điều kiện cho trước, ta thường làm như sau
 ▪ Xác định gốc của tia.
 ▪ Dựa vào điều kiện cịn lại để vẽ phần đường thẳng được chia ra bởi gốc.
Ví dụ 4. Cho hai điểm M và N , hãy vẽ:
a) Đoạn thẳng MN ; b) Tia MN ; c) Tia NM .
Ví dụ 5. Cho hai điểm A và B phân biệt, xác định điểm M sao cho:
a) Hai tia MA và MB đối nhau; b) Hai tia MA và MB trùng nhau.
Ví dụ 6. Lấy ba điểm khơng thẳng hàng A , B , C . Vẽ hai tia AB , AC .
a) Vẽ tia Ax cắt đường thẳng BC tại điểm M nằm giữa B và C .
b) Vẽ tia Ay cắt đường thẳng BC tại điểm N khơng nằm giữa B và C .
Dạng 3: Xác định điểm nằm giữa hai điểm khác
 ▪ Nếu hai tia OA và OB là hai tia đối nhau thì điểm O nằm giữa hai điểm A và B.
Ví dụ 7. Vẽ đường thẳng xy . Lấy điểm O trên đường thẳng xy . Lấy điểm M thuộc tia Oy . Lấy 
điểm N thuộc tia Ox .
a) Viết tên hai tia đối nhau gốc O .
b) Trong ba điểm M , O , N thì điểm nào nằm giữa hai điểm cịn lại?
Ví dụ 8. Cho hai tia đối nhau AB và AC .
a) Gọi M là một điểm thuộc tia AB . Trong ba điểm M , A , C thì điểm nào nằm giữa hai điểm 
cịn lại?
b) Gọi N là một điểm thuộc tia AC . Trong ba điểm A , M , N thì điểm nào nằm giữa hai điểm 
cịn lại?
C. BÀI TẬP VẬN DỤNG
Bài 1. Xem hình 31 và điền vào chỗ trống trong các phát biểu sau:
a) Hai tia ... và ... đối nhau;
b) Hai tia PN và ... trùng nhau; c) Hai tia NM và NP ...
Bài 2. Cho ba điểm M , N , P thẳng hàng theo thứ tự đĩ.
a) Trong ba điểm M , N , P nĩi trên thì điểm nào nằm giữa hai điểm cịn lại?
b) Viết tên các tia gốc M , gốc P .
c) Viết tên các tia đối nhau.
ĐT: 0344 083 6702 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
Bài 3. Cho hai tia Ox , Oy đối nhau, điểm A thuộc tia Ox , các điểm B , C thuộc tia Oy ( B nằm 
giữa O và C ).
a) Hãy kể tên tia trùng với tia BC . b) Hãy kể tên tia đối của tia BC .
c) Hai tia AC và BC cĩ trùng nhau khơng? Vì sao?
d) Hai tia AB và BA cĩ đối nhau khơng? Vì sao?
Bài 4. Cho hai điểm A và B , hãy vẽ:
a) Đường thẳng AB ; b) Tia AB ; c) Tia BA .
Bài 5. Cho hai tia Ox và Oy đối nhau, xác định điểm A sao cho:
a) Hai tia OA và Oy đối nhau; b) Hai tia OA và Oy trùng nhau.
Bài 6. Lấy điểm O thuộc đường thẳng xy , lấy điểm K khơng nằm trên đường thẳng xy .
a) Vẽ tia Ka cắt đường thẳng xy tại điểm G sao cho hai tia OG và Oy trùng nhau.
b) Vẽ tia Kb cắt đường thẳng xy tại điểm H sao cho hai tia OH và Oy đối nhau.
Bài 7. Vẽ tia AB . Lấy điểm M thuộc tia AB . Hỏi:
a) Hai điểm B và M nằm cùng phía đối với điểm A hay nằm khác phía đối với điểm A ?
b) Trong ba điểm A , B , M thì điểm nào nằm giữa hai điểm cịn lại?
Bài 8. Cho điểm N nằm giữa M và P .
a) Gọi X là một điểm thuộc tia NM . Trong ba điểm X , N , P thì điểm nào nằm giữa hai điểm 
cịn lại?
b) Gọi Y là một điểm thuộc tia NP . Trong ba điểm X , Y , N thì điểm nào nằm giữa hai điểm cịn 
lại?
Bài 9. Trên đường thẳng a cho bốn điểm M , N , P , Q như hình 
vẽ bên. Hãy trả lời các câu hỏi sau:
a) Trong các tia MN , MP , MQ , NP , NQ cĩ những tia nào trùng nhau?
b) Trong các tia MN , NM , MP cĩ những tia nào đối nhau?
c) Nêu tên hai tia gốc P đối nhau.
Bài 10. Vẽ ba điểm A , B , C sao cho điểm B nằm giữa hai điểm A , C . Sau đĩ hãy kể tên:
a) Các tia gốc A , gốc B , gốc C .
b) Các cặp tia đối nhau. c) Các cặp tia trùng nhau.
D. BÀI TẬP VỀ NHÀ
ĐT: 0344 083 6703 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
Bài 11. Cho bốn điểm A , B , C , D sao cho điểm A nằm giữa B và C , hai điểm B , D nằm cùng 
phía đối với A .
a) Hãy kể tên tia trùng với tia BC . b) Hãy kể tên tia đối với tia BC .
c) Hai tia DA và BC cĩ trùng nhau khơng? Vì sao?
d) Hai tia AD và BC cĩ đối nhau khơng? Vì sao?
Bài 12. Cho ba điểm A , B , C khơng thẳng hàng. Hãy vẽ:
a) Đoạn thẳng AB ; b) Tia AC . c) Tia CB .
Bài 13. Cho hai điểm M và N phân biệt, xác định điểm K sao cho:
a) Hai tia MK và MN đối nhau. b) Hai tia MK và MN trùng nhau.
Bài 14. Cho điểm P khơng nằm trên đường thẳng MN .
a) Vẽ tia Px cắt đường thẳng MN tại điểm A nằm giữa M và N . 
b) Vẽ tia Py cắt đường thẳng MN tại điểm B sao cho N nằm giữa M và B .
c) Vẽ tia Pz cắt đường thẳng MN tại điểm C sao cho hai điểm C , N nằm khác phía đối với M .
Bài 15. Cho hai tia Oa và Ob đối nhau. Lấy M Oa , N Ob . Hãy cho biết các khẳng định sau 
đây là đúng hay sai?
a) Hai tia OM , ON đối nhau. b) Điểm M nằm giữa O và N .
c) Điểm O nằm giữa M và N .
Bài 16. Lấy điểm A thuộc tia Ox , điểm B thuộc tia đối của tia Ox .
a) Trong ba điểm A , O , B thì điểm nào nằm giữa hai điểm cịn lại? 
b) Lấy điểm P nằm giữa O và A . Trong ba điểm B , P , A thì điểm nào nằm giữa hai điểm cịn 
lại?
ĐT: 0344 083 6704 Tổng hợp: Thầy Hóa