Xây dựng kế hoạch bài học stem Lớp 6 - Phạm Thị Thanh Trà

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH BÀI HỌC STEM
TRƯỜNG THCS LÝ TỰ TRỌNG
TỔ KHTN
Giáo viên: Phạm Thị Thanh Trà
1. Tên chủ đề: LÁ - LÀM TRANH TỪ LÁ CÂY
Số tiết: 02 tiết – Lớp 6 
2. Mô tả chủ đề:
 - Chủ đề “Làm tranh từ lá cây” là một ý tưởng dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho đối tượng HS lớp 6. HS sẽ nghiên cứu những kiến thức về Đặc điểm bên ngoài của lá, các kiểu xếp lá trên thân và cành để thiết kế và chế tạo một bức tranh nguyên liệu từ lá.
 - Để thực hiện được dự án này, HS sẽ cần chiếm lĩnh kiến thức của các bài học:
	- Sinh học 6: Bài 19-Đặc điểm bên ngoài của lá.
	- Đồng thời, HS phải như huy động kiến thức của các môn học liên quan như: Kiến thức về môn Mĩ thuật 6: Bài 4- Vẽ tranh theo mẫu.
3. Mục tiêu:
- Sau khi hoàn thành chủ đề, HS có khả năng:
a. Kiến thức: 
	- Biết được những đặc điểm bên ngoài của lá và cách xếp lá trên cây phù hợp với với chức năng thu nhận ánh sáng, cần thiết cho việc chế tạo chất hữu cơ.
	- Phân biệt được 3 kiểu gân lá, phân biệt được lá đơn, lá kép và phân biệt được các kiểu xếp lá trên cây: mọc cách, mọc đối, mọc vòng.
	- Vận dụng được các kiến thức về đặc điểm bên ngoài của lá và các kiểu xếp lá để thiết kế một bức tranh từ lá. 
b. Kĩ năng: 
	- Rèn kĩ năng quan sát, so sánh nhận biết kiến thức, hoạt động nhóm.
	- Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin
	- Kĩ năng tự tin khi trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp.
c. Phát triển phẩm chất:
	- Có tinh thần trách nhiệm, hòa đồng, giúp đỡ nhau trong nhóm, lớp;
	- Yêu thích môn học, thích khám phá, tìm tòi và vận dụng các kiến thức học được vào giải quyết các vấn đề thực tiễn cuộc sống.
d. Định hướng phát triển năng lực:
	- Năng lực nghiên cứu kiến thức khoa học và thực tế về đặc điểm bên ngoài của lá và các kiểu xếp lá trên thân và cành.
	- Năng lực giải quyết vấn đề, cụ thể thiết kế được một bức tranh làm từ lá.
	- Năng lực giao tiếp và hợp tác nhóm để thống nhất bản thiết kế và phân công thực hiện từng phần nhiệm vụ cụ thể tạo ra sản phẩm bức tranh từ lá.
	- Năng lực tự học để tự tìm hiểu một số kiến thức nền có liên quan đến chủ đề.
4. Thiết bị:
- Tổ chức dạy học chủ đề, GV sẽ hướng dẫn HS chuẩn bị một số thiết bị sau:
	- Các loại lá cây, bút màu, băng dính 2 mặt, giấy A0, A3 giấy màu 
5. Tiến trình dạy học:
Hoạt động 1.
XÁC ĐỊNH YÊU CẦU LÀM TRANH TỪ LÁ CÂY
(10 phút)
A. Mục đích:
- Học sinh hình thành được những kiến thức ban đầu về đặc điểm bên ngoài của lá và các kiểu xếp lá trên thân và cành.- Học sinh tiếp nhận và tìm hiểu nhiệm vụ “Làm tranh từ lá cây” và hiểu rõ các tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện dự án.
B. Nội dung:
	- GV giới thiệu đối tượng các loại lá cây, nêu vấn đề cần giải quyết và giao nhiệm vụ.
	- HS tìm hiểu các loại lá để hoàn thiện một bức tranh từ lá.
	- GV thảo luận, thống nhất với HS về các tiêu chí đánh giá và kế hoạch triển khai dự án.
Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
Kết thúc hoạt động, HS cần đạt được các sản phẩm sau:
	- Bản ghi chép về đặc điểm bên ngoài của lá và các kiểu xếp lá trên thân và cành. 
- Một bản ghi chép xác định nhiệm vụ phải làm của từng hs, ý tưởng làm một bức tranh từ lá cây.
- Một bản phân công nhiệm vụ của các thành viên trong nhóm. 
- Kế hoạch thực hiện với các mốc thời gian và nhiệm vụ rõ ràng.
D. Cách thức tổ chức hoạt động:
Bước 1. Đặt vấn đề:
Giáo viên nêu câu hỏi đặt vấn đề:
- Em hãy cho biết người ta có thể làm tranh từ những loại vật liệu gì? (Gỗ, tre, nứa, giấy, vải, màu vẽ ) 
- Theo em người ta có thể làm tranh mà không cần màu vẽ không?
- Trong chủ đề hôm nay các bạn hãy cùng nhau tìm hiểu cách làm tranh từ lá cây.
Bước 2. Giao nhiệm vụ cho HS
	- GV tổ chức chia nhóm HS. Phát hồ sơ học tập cho các nhóm.
	- HS theo từng nhóm thống nhất vai trò, nhiệm vụ của các thành viên trong nhóm .
Bước 3. Xác lập tiêu chí đánh giá sản phẩm.
GV nêu yêu cầu về dự án: Từ những ứng dụng về vai trò của lá cây chúng ta sẽ lên ý tưởng tạo ra những bức tranh từ lá cây để trang trí cho bếp ăn, phòng khách, góc học tập với các tiêu chí: 
+ Tranh thể hiện được sự phong phú về hình dạng, màu sắc, kiểu gân lá 
+ Tranh có bố cục đẹp, hài hòa.
+ Giá thành rẻ, nguyên liệu làm tranh thân thiện với môi trường, dễ kiếm.
Bước 4. GV thống nhất kế hoạch triển khai
Hoạt động chính
Thời lượng
Hoạt động 1: Đặt vấn đề, giao nhiệm vụ dự án 
10 phút
Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền, hoàn thành các phiếu học tập, chuẩn bị các nguyên liệu để thiết kế sản phẩm
20phút
Hoạt động 3: Báo cáo phương án thiết kế.
20phút
Hoạt động 4: Làm tranh
20 phút
Hoạt động 5: Triển lãm, giới thiệu sản phẩm.
20 phút
Hoạt động 2. NGHIÊN CỨU KIẾN THỨC VỀ LÁ VÀ ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN LÀM TRANH TỪ LÁ
( 20 phút)
A. Mục đích:
HS tìm hiều kiến thức cần thiết có liên quan (kiến thức nền) thông qua việc nghiên cứu tài liệu, các mẫu vật, để hiểu về đặc điểm bên ngoài của lá, các kiểu xếp lá từ đó xác định được đặc điểm phiến lá, gân lá, các kiểu xếp lá....
B. Nội dung:
Từ yêu cầu tiêu chí đánh giá sản phẩm, HS tự tìm hiểu các kiến thức nền liên quan từ sách giáo khoa, tài liệu tham khảo hay tìm hiểu trên internet... nhằm hoàn thành câu hỏi, bài tập được giao và từ đó có kiến thức để thiết kế, hoàn thiện bức tranh từ lá.
HS sẽ trình bày những kiến thức mình tự học được thông qua việc hoàn thành Phiếu học tập số 2.
Giáo viên chuẩn hoá kiến thức.
C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
Kết thúc hoạt động, HS cần đạt được các sản phẩm sau:
- HS khám phá kiến thức thông qua SGK, mẫu vật hoàn thành phiếu học tập số 2.
D. Cách thức tổ chức hoạt động:
	- HS sinh nghiên cứu SGK + quan sát các loại lá cây trong thời gian (10 phút) hoàn thành phiếu học tập số 2. 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 
Dựa vào mẫu vật, kiến thức thực tế và thông tin SGK hoàn thiện bảng dưới đây. 
STT
Tên lá
Các bộ phận của lá
Màu sắc
Kiểu gân lá
Số lá mọc ra từ một mấu thân
Số phiến lá có trên một cuống lá.
1
VD :
Phượng
Cuống, phiến, gân
Xanh
H Mạng
1
Nhiều
2
3
4
5
....
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
Dựa vào kiến thức trong bảng hãy hoàn thiện các câu hỏi sau:
1. Chú thích tên các bộ phận của lá theo hình vẽ dưới đây:
2. Chú thích hình ảnh dưới đây về các kiểu gân lá:
.
 Kiểu gân B. Kiểu gân C. Kiểu gân 
Đặc điểm phân biệt.
Lá .
Lá 
Ví dụ
Số cuống lá
1 cuống chính
1 cuống chính và nhiều cuống con
Số phiến lá có trên cuống
1
5
Thời gian rụng
Cả cuống và phiến rụng cùng lúc.
Lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau.
Điền từ thích hợp vào dấu ( ) trong bảng sau:
4.Quan sát và chú thích vào hình vẽ dưới đây về cách xếp lá trên thân và cành:
Lá mọc . 2. Lá mọc . 3. Lá mọc .
- HS treo phiếu học tập lên bảng, đại điện nhóm báo cáo, các nhóm khác nhận xét.
- GV giới thiệu một số loại lá có bẹ lá: Cau, Chuối, Dừa 
- GV nhận xét, điều chỉnh nếu cần.
Hoạt động 3.
TRÌNH BÀY VÀ BẢO VỆ BẢN THIẾT KẾ
LÀM TRANH TỪ LÁ CÂY
(20 phút)
Mục đích:
HS trình bày được kiến thức về đặc điểm bên ngoài của lá và các kiều xếp lá thông qua việc báo cáo ý tưởng vẽ tranh từ lá
Thông qua các hoạt động phản biện, vấn đáp, giáo viên giúp HS nhận ra những sai lầm (nếu có) khi tự nghiên cứu kiến thức nền hoặc củng cố giúp HS hiểu rõ hơn về việc ứng dụng kiến thức nền trong việc thiết kế làm tranh từ lá. 
HS thực hành được kỹ năng thiết kế và thuyết trình, phản biện; hình thành ý thức về cải tiến, phát triển bản thiết kế sản phẩm.
Nội dung:
GV yêu cầu các nhóm lần lượt trình bày phương án thiết kế 
GV tổ chức HS thảo luận, bình luận, nêu câu hỏi và bảo vệ ý kiến về bản thiết kế; tiếp thu và điều chỉnh bản thiết kế (nếu cần);
GV chuẩn hoá các kiến thức liên quan cho HS; yêu cầu HS chỉnh sửa, ghi lại các kiến thức này vào vở.
Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
Hồ sơ thiết kế:
+ Bản vẽ phác họa ( trình bày bố cục bức tranh)
+ Liệt kê các vật liệu cần dùng: Các loại lá cây, giấy, bút màu, băng dính....
+ Bài thuyết trình sản phẩm (Bản thiết kế này cũng được trình bày trên giấy A0)
GV Gợi ý:
* Dự kiến bản thiết kế:
+ Tranh làm theo chủ đề gì? ( Phong cảnh, động vật, trừu tượng )
+ Sử dụng những loại lá cây nào?
+ Làm trên nền chất liệu gì? ( Giấy, gỗ, nhựa..)
- Bài ghi kiến thức liên quan được chuẩn hoá trong vở của HS.
Cách thức tổ chức hoạt động:
Bước 1. GV tổ chức cho các nhóm thiết kế tranh;
Bước 2. GV tổ chức cho từng nhóm báo cáo phương án thiết kế;
Bước 3. Các nhóm khác nhận xét, nêu câu hỏi;
Bước 4. GV nhận xét, đánh giá các bài báo cáo. Tổng kết, chuẩn hoá các kiến thức liên quan. 
Phiếu đánh giá số 1.
Bảng tiêu chí đánh giá bản ý tưởng thiết kế sản phẩm
(điểm lẻ đến 0,5đ)
Tiêu chí
Điểm tối đa
Nhóm I
Nhóm II
Nhóm III
Nhóm IV
1. Ý tưởng hay và ý nghĩa
2
2. Chọn được các loại lá phù hợp với ý tưởng đưa ra
2
3. Liệt kê được các nguyên liệu cần thiết khi làm sản phẩm
2
4.Trình bày ý tưởng lưu loát trước lớp
2
5. Giải thích và bảo vệ được ý tưởng đưa ra
2
Tổng điểm
10
Nhận xét, góp ý cho nhóm bạn:
. 
. 
. 
. 
Câu hỏi dành cho nhóm bạn:
. 
. 
. ...............................
Bước 4. GV giao nhiệm vụ cho các nhóm triển khai thiết kế sản phẩm theo bản thiết kế; ghi lại các điều chỉnh (nếu có) của bản thiết kế sau khi đã hoàn thành sản phẩm và ghi giải thích; gợi ý các nhóm tham khảo thêm các tài liệu phục vụ cho việc chế tạo thử nghiệm sản phẩm (SGK, internet...) và tham khảo thêm ý kiến tư vấn của GV bộ môn (nếu thấy cần thiết).
 Hoạt động 4: 
THỰC HIÊN LÀM MỘT BỨC TRANH TỪ LÁ
(20 phút)
Mục đích:
HS làm được bức tranh từ lá căn cứ trên ý tưởng thiết kế đã được thông qua;
Học được quy trình, phương pháp nghiên cứu thông qua việc xác định các vật liệu phù hợp.
Bổ sung thêm kiến thức nền thông qua việc giải quyết những vấn đề nảy sinh trong quá trình tạo ra sản phẩm.
Nội dung:
HS làm việc theo nhóm để cùng tạo ra sản phẩm; ghi chép lại công việc của từng thành viên, các điều chỉnh của bản thiết kế (nếu có) và giải thích lí do điều chỉnh.
GV đôn đốc, hỗ trợ HS (nếu cần) trong quá trình các nhóm chế tạo sản phẩm.
Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
Kết thúc hoạt động, HS cần đạt được sản phẩm sau:
Bức tranh từ lá đúng yêu cầu, đáp ứng các tiêu chí đánh giá trong phiếu đánh giá số 2.
Cách thức tổ chức hoạt động:
Bước 1. HS tìm kiếm, chuẩn bị các vật liệu dự kiến;
Bước 2. HS làm bức tranh theo bản thiết kế bằng vật liệu đã có;
Bước 3. HS quan sát bức tranh, so sánh với các tiêu chí đánh giá sản phẩm (Phiếu đánh giá số 2). 
Bước 4. HS điều chỉnh lại vật liệu và thiết kế.
Bước 5. HS hoàn thiện bảng ghi danh mục các vật liệu cần dùng.
Bước 6. HS sẵn sàng cho phần triển lãm sản phẩm; Xây dựng bản báo cáo và tập trình bày, giới thiệu sản phẩm.
Trong quá trình làm tranh, GV đôn đốc, hỗ trợ, ghi nhận hoạt động của các nhóm HS.
Hoạt động 5.
TRÌNH BÀY SẢN PHẨM
“LÀM TRANH TỪ LÁ CÂY” VÀ THẢO LUẬN
( 20 phút)
Mục đích:
HS giới thiệu được sản phẩm tranh làm từ lá và sản phẩm với điều kiện thực tế cũng như đáp ứng được các tiêu chí đánh giá sản phẩm đã đặt ra (Phiếu đánh giá số 2).
HS thực hành được kỹ năng thuyết trình và phản biện kiến thức liên quan; rèn luyện được thói quen giữ gìn vệ sinh, trong quá trình thực hiên; hình thành ý thức về cải tiến, phát triển sản phẩm.
HS hoàn thiện kiến thức nền sau khi đã có sản phẩm.
Nội dung:
Các nhóm HS trình bày sản phẩm đã được thiết kế, giới thiệu về bức tranh và kiến thức liên quan đến các môn học.
GV và HS đặt câu hỏi để làm rõ nội dung.
Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh:
Kết thúc hoạt động, HS cần đạt được sản phẩm sau:
Bức tranh từ lá được làm trên giấy A3 và theo đúng tiêu chí đánh giá.
Cách thức tổ chức hoạt động:
Bước 1. Các nhóm HS trưng bày sản phẩm của nhóm mình
Bước 2. Các nhóm lần lượt báo cáo, trình bày sản phẩm của nhóm.
(Trong thời gian này, các nhóm HS khác cũng hoàn thành phiếu đánh giá dành cho HS)
Bước 3. Giáo viên và các nhóm khác đặt câu hỏi, nhận xét. GV công bố kết quả chấm sản phẩm theo tiêu chí của phiếu đánh giá số 2 (kết quả đánh giá nên được trình chiếu trên màn hình để cả lớp dễ quan sát);
- GV tổng kết và nhận xét về kết quả chung của các nhóm. GV cần lưu ý những hạn chế, những điểm còn bất cập, chưa chính xác của các nhóm, đặc biệt lưu ý khi: các nhóm khai thác và giải thích kiến thức nền trong khi giới thiệu sản phẩm và những ghi chép trong phiếu học tập.
Bước 4. GV gợi mở về việc tìm hiểu kiến thức và mở rộng, nâng cấp sản phẩm cho Tranh làm từ lá cây
* GV Chốt các kiến thức chính của bài học.
HỒ SƠ HỌC TẬP 
LÀM TRANH TỪ LÁ CÂY
Tên nhóm: 
Lớp: 6
Trường THCS Đạo Đức 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Tên nhóm...............................................
BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ CHO THÀNH VIÊN CỦA NHÓM
TT
Họ và tên
Vai trò
Nhiệm vụ
1
Trưởng nhóm
Quản lý, tổ chức chung, phụ trách bài trình bày 
2
Thư ký
Ghi chép, Lưu trữ hồ sơ học tập của nhóm
3
Thành viên
Quan sát, thảo luận
4
Thành viên
Quan sát, thảo luận
5
Thành viên
Quan sát, thảo luận
6
Thành viên
Quan sát, thảo luận
Các nhiệm vụ là dự kiến, có thể thay đổi theo thực tế triển khai nhiệm vụ của nhóm. Một thành viên có thể đảm nhận nhiều công việc, một công việc có thể có nhiều hơn 1 thành viên.
Thống nhất kế hoạch triển khai
Hoạt động chính
Thời lượng
Hoạt động 1: Đặt vấn đề, giao nhiệm vụ dự án.
5 phút
Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền, hoàn thành các phiếu học tập, chuẩn bị các nguyên liệu để thiết kế sản phẩm
20 phút
Hoạt động 3: Báo cáo phương án thiết kế.
20 phút
Hoạt động 4: Chế tạo, thử nghiệm sản phẩm
25 phút
Hoạt động 5: Triển lãm, giới thiệu sản phẩm.
20 phút
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
	Dựa vào mẫu vật, kiến thức thực tế và thông tin SGK hoàn thiện bảng dưới đây.
STT
Tên lá
Các bộ phận của lá
Màu sắc
Kiểu gân lá
Số lá mọc ra từ một mấu thân
Số phiến lá có trên một cuống lá.
1
2
3
4
5
....
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
Dựa vào kiến thức trong bảng hãy hoàn thiện các câu hỏi sau:
1. Chú thích tên các bộ phận của lá theo hình vẽ dưới đây:
2. Chú thích hình ảnh dưới đây về các kiểu gân lá:
.
 Kiểu gân B. Kiểu gân C. Kiểu gân 
3. Điền từ thích hợp vào dấu ( ) trog bảng sau:
Đặc điểm phân biệt.
Lá .
Lá 
Ví dụ
Số cuống lá
1 cuống chính
1 cuống chính và nhiều cuống con
Số phiến lá có trên cuống
1
5
Thời gian rụng
Cả cuống và phiến rụng cùng lúc.
Lá chét rụng trước, cuống chính rụng sau.
4.Quan sát và chú thích vào hình vẽ dưới đây về cách xếp lá trên thân và cành:
Lá mọc . 2. Lá mọc . 3. Lá mọc .
Phiếu đánh giá số 1.
Bảng tiêu chí đánh giá bản thiết kế sản phẩm
(điểm lẻ đến 0,5đ)
Tiêu chí
Điểm tối đa
Nhóm I
Nhóm II
Nhóm III
Nhóm IV
1. Ý tưởng hay và ý nghĩa
2
2. Chọn được các loại lá phù hợp với ý tưởng đưa ra
2
3. Liệt kê được các nguyên liệu cần thiết khi làm sản phẩm
2
4.Trình bày ý tưởng lưu loát trước lớp
2
5. Giải thích và bảo vệ được ý tưởng đưa ra
2
Tổng điểm
10
Nhận xét, góp ý cho nhóm bạn:
. 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
Câu hỏi dành cho nhóm bạn:
. 
. 
. ...............................
Phiếu đánh giá số 2. Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm
(điểm lẻ đến 0,5đ)
Tiêu chí
Điểm tối đa
Nhóm I
Nhóm II
Nhóm III
Nhóm IV
1. Thiết kế được bức tranh đúng ý tưởng đã duyệt
1
2. Tranh thể hiện được sự phong phú về hình dạng, màu sắc, kiểu gân lá 
2
3. Tranh có bố cục đẹp, hài hòa có tính thẩm mĩ cao
1
Nguyên liệu làm tranh thân thiện với môi trường, giữ nguyên được hình dạng phiến lá
2
5. Thuyết trình sản phẩm của nhóm dựa trên bài học có sáng tạo, lưu loát.
2
6. Trả lời được các câu hỏi mà cô giáo và nhóm khác hỏi.
2
Tổng điểm
10
Nhận xét, góp ý cho nhóm bạn:
. 
. 
. 
. 
. 
Câu hỏi dành cho nhóm bạn:
. 
. 
PHIẾU ĐÁNH GIÁ TỪNG HỌC SINH TRONG NHÓM
Nhóm ...............................
TT
Tên học sinh
Chức vụ trong nhóm
Các tiêu chí đánh giá
Điểm
Tích cực
(10 điểm)
chưa tích cực
(5 điểm)
Không tham gia hoạt động
(0 điểm)
1
2
3
4
5
6
* Chuẩn bị: 
1, Giáo viên:
 - KHBD, bài giảng Power poi, Hồ sơ học tập cho 4 nhóm. 
- Bản in trên giấy A0 ( Phiếu 3): Giấy A2( Phiếu 2). 
 - Các dụng cụ + Vật liệu: Giấy A0, A3, Bút dạ, băng dính trong, băng dính 2 mặt, kéo, 
- Mẫu vật: Chia cho 4 nhóm.
+ Cành lá: dâu, mẫu đơn, hoa hồng, dây huỳnh. 
+ Lá: Ngọc trâm, Bàng, chít
+ Cau, đu đủ, tía tô, các loại lá có màu vàng- đỏ, các loại lá cỏ, hoa sữa,..
2, Học sinh:
- Chia nhóm, phân công nhiệm vụ.
- Nghiên cứu hồ sơ học tập.
- Định hướng thiết kế tranh.
- Tìm loại lá phù hợp với thiết kế.
- Chuẩn bị bài thuyết trình cho bản thiết kế và sản phẩm.
- Chuẩn bị câu hỏi dành cho nhóm bạn:
+ Sử dụng loại lá cây gì? 
+ Loại lá sử dụng có kiểu gân lá gì? Lá đơn hay lá kép?
+ Bức tranh có thể dùng trang trí ở đâu?