Bài giảng môn Ngữ văn 6 - Bài 9: Thứ tự kể trong văn tự sự

1KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN!KIỂM TRA BÀI CŨ132høùtkÓt1.Truyện dân gian thường được kể theo ngôi thứ mấy?2.Phương thức biểu đạt chính trong các truyện dân gian đã học?3.Điền từ vào chỗ còn thiếu vào dấu “Văn tự sự chủ yếu là . người và việc.A. Hoạt động khởi độngSắp xếp lại các sự việc dưới đây trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh và cho biết vì sao không thế thay đổi thứ tự việc đó.(1) Vua Hùng kén rể(2) Sơn Tinh và Thủy Tinh đến cầu hôn(3) Sơn Tinh đến trước rước được Mị Châu về núi.(4) Thủy Tinh đến sau không lấy được Mị Châu vô cùng tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh.(5) Cuối cùng, Thủy Tinh thua phải rút quân về.(6) Hàng năm Thủy Tinh đều dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng năm nào cũng thua.- Thứ tự sắp xếp: 1-2-3-4-5-6- Không thể thay đổi thứ tự các việc sắp xếp đó bởi sự sắp xếp đó đi theo đúng trình tự diễn ra sự việc, trình tự thời gian, nếu thay đổi nội dung sẽ lộn xộn, khó hiểu.B. Hoạt động hình thành kiến thức.Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.a. Xem lại truyện Thạch Sanh (bài 6), thảo luận nhóm, sau đó cử đại diện trình bày trước lớp.(1) Các sự việc chính trong truyện Thạch Sanh là gì?Sự việc 1:..Sự việc 2:...Sự việc 3:......	TÓM TẮT VĂN BẢN THẠCH SANH	Thạch Sanh vốn là thái tử, được Ngọc hoàng phái xuống làm con của vợ chồng người nông dân nghèo. 	Cha mẹ mất sớm, chàng sống lủi thủi dưới gốc cây đa. 	Bị Lí Thông lợi dụng, chàng đã dũng cảm diệt chằn tinh, rồi diệt đại bàng cứu công chúa nhưng rồi đều bị Lí Thông cướp công. 	Hồn chằn tinh và hồn đại bàng vu oan, Thạch Sanh bị vào ngục. 	Nhờ cứu con vua Thủy Tề trước đó, chàng có cây đàn đem ra gảy, được giải oan, Lí thông bị trừng trị. 	Thạch Sanh cưới công chúa thấy vậy các nước chư hầu tức giận đem quân sang đánh. Thạch Sanh lấy đàn gẩy, giặc xin hàng.	Về sau Thạch Sanh nối ngôi vua.(1) Các sự việc chính trong truyện Thạch Sanh là:Sự việc 1: Sự ra đời và lớn lên kì lạ của Thạch Sanh.Sự việc 2: Kết nghĩa anh em cùng Lý ThôngSự việc 3: Thạch Sanh diệt chằn tinh.Sự việc 4: Giết đại bàng, cứu công chúa, Thạch Sanh bị Lý Thông lấp cửa hang.Sự việc 5: Thạch Sanh bị vu oan và được giải oanSự việc 7: Thạch Sanh chiến thắng quân mười tám nước chư hầuSự việc 8: Về già, vua truyền ngôi cho Thạch Sanh.Kể xuôi (theo thời gian)Sự việc xảy ra trước kể trước, việc xảy ra sau kể sauNguyên nhânDiễn biếnKết quảCác sự việc chính trong truyện Thạch Sanh:Sự việc 1: Sự ra đời và lớn lên kì lạ của Thạch Sanh.Sự việc 2: Kết nghĩa anh em cùng Lý ThôngSự việc 3: Thạch Sanh diệt chằn tinh.Sự việc 4: Giết đại bàng, cứu công chúa, Thạch Sanh bị Lý Thông lấp cửa hang.Sự việc 5: Thạch Sanh bị vu oan và được giải oanSự việc 7: Thạch Sanh chiến thắng quân mười tám nước chư hầuSự việc 8: Về già, vua truyền ngôi cho Thạch Sanh.Kể xuôi theo thời gianSự việc xảy ra trước kể trước, việc xảy ra sau kể sau(2) Các sự việc trong truyện được kể liên tiếp theo thứ tự tự nhiên, việc gì xảy ra trước kể trước, việc gì xảy ra sau kể sau, cho đến hết. Cách kể theo thứ tự đó tạo nên hiệu quả nghệ thuật như thế nào?(2)Tác dụngNgười đọc dễ theo dõiNêu bật được tính cách nhân vậtBộc lộ rõ ý nghĩa truyện1) Chọn đáp án đúng trước nhận xét về thứ tự kể của truyện “Em bé thông minh”. a. Truyện kể theo thứ tự thời gian. b. Truyện kể kết quả trước nguyên nhân sau.2) Khi tường thuật trận bóng đá người kể phải tuân thủ theo thứ tự nào? Vì sao phải làm theo thứ tự đó?BÀI TẬP NHANH3) Vì sao các văn bản văn học dân gian thưường kể theo thứ tự tự nhiên (thứ tự thời gian)? - Vì truyện dân gian thường là kể theo kí ức cộng đồng về mối quan hệ nhõn quả của sự việc => Đây là cách kể thích hợp làm cho cốt truyện mạch lạc, sáng tỏ, dễ theo dõi.Người thuật kể phải kể theo thứ tự thời gian (thứ tự tự nhiên) để người đọc (nghe) dễ theo dõi; đảm bảo tính khách quan, toàn vẹn.Cái tin thằng Ngỗ bị chó cắn rách cả bắp chân, được băng bó ở trạm y tế xã đến chiều nay đã truyền đi khắp xóm.Số là trưa nay, khi xóm làng đang yên tĩnh, thì vang lên tiếng kêu thất thanh, mỗi lúc một rõ: "Chó dại! Chó dại! Cứu tôi với!". Nhiều người nghe, nhận ra tiếng thằng Ngỗ, nên chẳng ai chạy ra cứu. Bởi dân trong xóm đã một lần mắc lừa thằng Ngỗ.Ngỗ mồ côi cha mẹ từ sớm, hiện sống với bà ngoại, một người quanh năm ốm yếu, nhà lại nghèo. Thiếu sự rèn cặp của bố mẹ, Ngỗ đi học bữa đực bữa cái, rồi cuối cùng bỏ học luôn, suốt ngày lêu lổng. Người trong xóm không ai muốn cho con cái mình chơi với Ngỗ. Một hôm, chẳng biết buồn tình thế nào, đang giữa trưa yên ắng, Ngỗ ta vun một đống tướng vừa cỏ, vừa rạ ở đầu làng, rồi đốt lên, gió từ cánh đồng làm cho lửa cháy rùng rùng. Thằng Ngỗ vừa chạy vừa la: "Cháy! Cháy! Cứu với!". Nhiều người tưởng thật chạy ra, có người còn xách cả xô nước, cầm câu liêm. Ngỗ thấy đánh lừa được nhiều người, cười khanh khách rồi bỏ chạy. Mọi người tức giận lắm. Có người nói với bà lão: "Bà phải đe cháu bà, cứ thế này rồi thì không hay đâu!". Bà ngoại đã khóc nhiều lần với cháu mà Ngỗ vẫn chứng nào tật ấy. Người trong xóm còn lo, chuyện chó dại cắn đâu chỉ băng bó mà xong, còn phải tiêm nhiều mũi vắc-xin mới yên được. Liệu thằng bé có rút được bài học hày không? (Phóng tác theo truyện cổ)Đánh số thứ tự vào từng ô để sắp xếp các sự việc sau theo đúng trình tự được kể trong văn bản.A. Ngỗ mồ côi không có người rèn cặp nên trở thành lêu lổng, hư hỏng bị mọi người xa lánh. B. Ngỗ đã tìm cách trêu chọc, đánh lừa mọi người, làm họ mất lòng tin.C. Khi Ngỗ bị chó dại cắn, kêu cứu thì không ai đến cứu.D. Ngỗ bị chó cắn phải băng bó, tiêm thuốc trừ bệnh dại. A. Ngỗ mồ côi không có người rèn cặp nên trở thành lêu lổng, hư hỏng bị mọi người xa lánh. B. Ngỗ đã tìm cách trêu chọc, đánh lừa mọi người, làm họ mất lòng tin.C. Khi Ngỗ bị chó dại cắn, kêu cứu thì không ai đến cứu.D. Ngỗ bị chó cắn phải băng bó, tiêm thuốc trừ bệnh dại. THỨ TỰ ĐÚNG CỦA CÂU CHUYỆN1243Quá khứ (nguyên nhân, diễn biến)Hiện tại (kết quả)Thứ tự kểKể xuôi(Kể theo trình tự thời gian) Kể ngược(Kể không theo trình tự thời gian)Cách thứcTác dụng - Sự việc xảy ra trước kể trước.- Sự việc xảy ra sau kể sau cho đến hết. Đem kết quả hoặc sự việc hiện tại kể trước rồi kể bổ sung hoặc hồi tưởng.Nội dung kể liền mạch, rõ ràng, dễ theo dõi. - Gây bất ngờ, chú ý. Thể hiện tình cảm.- Diễn đạt nội dung phong phú, linh hoạt.Hôm nay là chủ nhật, tôi được ở nhà giúp mẹ dọn dẹp nhà cửa.Lúc này, tôi vô tình tìm thấy vỏ ốc biển mà tôi đã mua ở Nha Trang hồi mùa hè năm ngoái. Áp vỏ ốc vào tai, tôi tưởng chừng như nghe được tiếng sóng biển rì rào. Tôi bồi hồi nhớ lại một lần tôi trót làm mẹ buồn .Thứ tự các sự việc của truyện Sơn Tinh, Thủy TinhVua Hùng kén rể.Sơn Tinh và Thủy Tinh đến cầu hôn.Sơn Tinh đến trước, rước được Mị Nương về núi.Thủy Tinh đến sau, không lấy được Mị Nương, vô cùng tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh.Cuối cùng, Thủy Tinh thua, phải rút quân về.Hằng năm Thủy Tinh đều dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng năm nào cũng thua.Kể theo thứ tự xuôi theo thời gian.