Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 6 - Bài 18: Văn bản Bài học đường đời đầu tiên (Trích Dế Mèn phiêu lưu kí - Tô Hoài)

Thế giới động vậtChủ đề: Côn trùngGiới thiệu về 1 loài côn trùng (đã tìm hiểu ở nhà)Nhiệm vụNêu tên/ Đưa hình ảnh về con vậtChia sẻ về đặc điểm của những con vật đó (hình dáng, nơi sinh sống, thói quen )Bài học đường đời đầu tiên- Tô Hoài - (Trích Dế Mèn phiêu lưu kí)I. Tìm hiểu chung1. Tác giảHồ sơ người nổi tiếngDựa vào phần tìm hiểu và chuẩn bị ở nhà, em hãy trình bày về tác giả Tô Hoài1. Tác giả- Tô Hoài, tên khai sinh là Nguyễn Sen, sinh năm 1920 ở Hà Nội- Viết văn từ trước cách mạng tháng Tám năm 1945 - Là nhà văn hiện đại Việt Nam có khối lượng tác phẩm phong phú đa dạng về thể loạiTác phẩm chínhTác phẩm chínhGiải Nhất Hội Văn nghệ Việt Nam(1956)Giải thưởng Thăng Long (UBND Hà Nội) tập hồi ký Chuyện cũ Hà Nội (1980)Giải A Hội Văn nghệ Hà Nội (1967)Một số tác phẩm viết cho thiếu nhi2. Tác phẩmHồ sơ tác phẩmDựa vào phần tìm hiểu và chuẩn bị ở nhà, em hãy trình bày về trích đoạn “Bài học đường đời đầu tiên”2. Tác phẩm - Xuất xứ: Trích chương I của truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí”.+ In lần đầu năm 1941.+ Gồm 10 chương+ Là tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng nhất nhất viết về loài vật dành cho thiếu nhi.* Truyện được viết theo lối đồng thoại.Chương I : Kể về lai lịch và bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.Chương II, III: Kể chuyện Dế Mèn bị bọn trẻ con bắt đi chọi nhau với các con dế khác. Mèn trốn thoát. Trên đường về gặp chị Nhà Trò bị sa vào lưới của bọn Nhện độc ác. Mèn đánh tan bọn nhện cứu chị Nhà Trò yếu ớt.Bảy chương còn lại : Kể về cuộc phiêu lưu của Mèn cùng Trũi - người anh em kết nghĩa – không ít nguy hiểm, vất vả nhưng đầy ý nghĩa. - Đọc, tóm tắt:Đọc văn bản Bài học đường đời đầu tiên, sắp xếp các câu sau theo diễn biến của câu chuyện và điền vào ô trống phía dưới:a/ Dế Mèn rất khinh miệt một người bạn ở gần hang, gọi anh ta là Dế Choắt bởi quá ốm yếu. b/ Một lần, Dế Mèn đã trêu chọc chị Cốc rồi lủi vào hang sâu. c/ Anh ta cà khịa với tất cả mọi người hàng xóm. d/ Trước khi chết, Choắt khuyên Mèn nên chừa thói hung hăng và làm gì cũng phải biết suy nghĩ. e/ Là một chàng dế cường tráng, Dế Mèn rất tự hào với kiểu cách con nhà võ của mình. g/ Chị Cốc tưởng Dế Choắt nên đã mổ anh ta trọng thương. h/ Đó là bài học đường đời đầu tiên của chú.e/c/a/b/g/d/h/Cho biết ngôi kể của đoạn trích và nêu tác dụng - Ngôi kể: Ngôi thứ nhất ( Dế Mèn kể chuyện)Nêu bố cục của tác phẩm- Bố cục :2 đoạn + Đoạn 1: Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn+ Đoạn 2: Câu chuyện về bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn. - PTBĐ: Tự sựII. Đọc hiểu văn bản1. Bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn: Ngoại hìnhHành độngPHIẾU BÀI TẬPNgoại hìnhHành độngMột chàng Dế thanh niên cường tráng:+ Càng: mẫm bóng+ Vuốt: cứng, nhọn hoắt.+ Cánh: dài tận chấm đuôi một màu nâu bóng mỡ+ Đầu: to, nổi từng tảng rất bướng + Răng: đen nhánh+ Râu: dài, cong. Đạp phanh phách Vũ lên phành phạch Nhai ngoàm ngoạp Trịnh trọng vuốt râu Đi đứng oai vệ dún dẩy ( khoeo), rung (râu) - Cà khịa (với hàng xóm)- Quát nạt (Cào Cào)- Đá ghẹo ( Gọng Vó)Ngoại hìnhHành độngNghệ thuật miêu tảTừ ngữ đặc sắc gợi tả.Thủ pháp nhân hoá, so sánh sinh động.Trình tự miêu tả: Từ khái quát đến cụ thể; Kết hợp miêu tả ngoại hình + Hành động; Lựa chọn chi tiết tiêu biểu Bằng thủ pháp nhân hoá so sánh sinh động, từ ngữ đặc sắc gợi tả, bức chân dung tự hoạ của Dế Mèn hiện lên thật sống động. Đó là một chàng dế thanh niên cường tráng, mạnh mẽ đầy sức sống nhưng kiêu căng xốc nổi.Nét đẹpNét chưa đẹpCường tráng,mạnh mẽ yêu đời tự tinKiêu căng, xốc nổi, hợm hĩnh, hung hăng tự phụ2. Bài học đường đời đầu tiênLàm việc nhómTái hiện lại hình ảnh dế Choắt qua hình ảnh và ngôn ngữ trong 3p a/ Hình ảnh Dế Choắt Chạc tuổi Mèn Người gầy gò, cánh ngắn củn, càng bè bè, râu cụt Ngẩn ngẩn ngơ ngơ Ăn xổi, ở thì Choắt là anh chàng xấu xí, ốm đau, yếu đuối Đối lập với Mènb/ Thái độ của Mèn với ChoắtCoi thường Choắt, gọi là chú màyVới Mèn, Choắt yếu ớt, xấu xí, lười nhác, đáng khinhRất kiêu căng, không giúp đỡ, muốn ra oai với Choắt Mèn kiêu căng, hách dịch, coi thường người hàng xóm của mìnhNhận xét về cách xưng hô của Dế Mèn với Dế Choắt?c/ Bài học đường đời đầu tiên PHIẾU BÀI TẬPTrước khi trêu chị CốcSau khi trêu chị CốcKết quảHành độngThái độTrước khi trêu chị CốcSau khi trêu chị CốcKết quảHành độngThái độ- Mắng, coi thường, bắt nạt Choắt- Cất giọng véo von trêu chị Cốc Hung hăng, ngạo mạn, xấc xược - Chui tọt vào hang- Núp tận đáy hang, nằm im thin thít- Mon men bò lên Hoảng sợ, hèn nhát - Choắt chết Dế Mèn hối hận, chôn cất ChoắtEm có suy nghĩ gì về bài học của Dế Mèn? Bài học ấy dược nói lên qua lời khuyên của Dế Choắt , điều đó có ý nghĩa như thế nào?Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi học xong văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”? IV. Tổng kếtNghệ thuậtCộng hưởng trí tuệNội dungÝ nghĩa1. Nghệ thuậtMiêu tả loài vật sinh động, nghệ thuật nhân hoá, ngôn ngữ miêu tả chính xác .. .. Xây dựng hình tượng nhân vật gần gũi với trẻ thơ.2. Nội dungMiêu tả Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng nhưng tính nết còn kiêu căng, xốc nổi. .. .. Sau khi bày trò trêu chị Cốc, gây ra cái chết cho Dế Choắt, Dế Mèn hối hận và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình3. Ý nghĩaKhông quá tự cao về bản thân mà rước họa .. .. Cần biết lắng nghe, quan tâm, giúp đỡ mọi người xung quanhCÙNG CHIA SẺEm hãy kể về 1 lần mắc lỗi và rút ra bài học cho mìnhCUỘC PHIÊU LƯU KÌ THÚGIỚI THIỆU – LUẬT CHƠIMột hôm nhóm bạn động vật tổ chức đi biển chơiNhưng để lên được thuyền thì mỗi con vật phải vượt qua 1 câu hỏi. Trả lời đúng sẽ được lên thuyền. Trả lời sai sẽ phải ở lại.Em hãy giúp nhóm bạn vượt qua các câu hỏi bằng cách chọn các câu hỏi và trả lời đúng các câu hỏi tương ứng nhé! 12345678“Dế Mèn phiêu lưu kí” thuộc thể loại nào?A. Truyện đồng thoại C. Bút kíB. Truyện cổ tíchD. Truyện ngụ ngôn00:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên là :C. Miêu tảA. Tự sựB. Thuyết minhD. Biểu cảm00:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00“Bài học đường đời đầu tiên” được kể bằng lời của nhân vật nào?A. Dế MènC. Chị CốcB. Dế ChoắtD. Cái Cò, cái Vạc, cái Nông00:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00Dòng nào dưới đây nêu đúng tác dụng của ngôi kể thứ nhất trong “Bài học đường đời đầu tiên”? B. Nhân vật người kể chuyện có thể kể lại sự kiện, bộc bạch tâm sự, suy tư giàu tính chủ quanC. Nhân vật người kể chuyện và các nhân vật khác trong truyện có khoảng cách, không có mối liên hệ trực tiếp D. Nhân vật người kể chuyện có thể kể những chi tiết kì lạ do mình tưởng tượng một cách tự do, thoải mái A. Nhân vật người kể chuyện giấu mình đi, những sự kiện trong truyện được kể một cách khách quan00:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00Qua giọng kể của Dế Mèn về ngoại hình bản thân, nhân vật đã bộc lộ tính cách, thái độ gì?C. Tự hào về bản thân đến mức kiêu căng, tự phụA. Khiêm tốn, giản dị, hòa đồng cùng những người khác B. Không quan tâm nhiều đến vẻ bề ngoàiD. Băn khoăn, trăn trở, mong muốn bản thân ngày càng hoàn thiện hơn 00:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00Qua đoạn trích, nhận định đúng nhất về Dế Mèn?A. Tự phụ, kiêu căngC. Khệnh khạng, xem thường mọi ngườiB. Tự tin, dũng cảmD. Hung hăng, xốc nổi00:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00Chi tiết thể hiện được vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn?B. Đôi càng bóng mẫm với những chiếc vuốt nhọn hoắtC. Cái đầu nổi từng tảng rất bướngD. Nằm khểnh bắt chân chữ ngũA. Hai cái răng đen nhánh cứ nhai ngoàm ngoạp00:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00Dế Choắt trước khi chết nói với Dế Choắt?C. Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ thì sớm muộn cũng mang vạ vào mìnhA. Ở đời không được ngông cuồng, dại dột sẽ chuốc vạ vào thân B. Ở đời phải cẩn thận khi nói năng, nếu không sớm muộn cũng mang vạ vào thânD. Ở đời phải trung thực, tự tin, không sớm thì muộn cũng mang vạ vào mình00:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00Vẽ sơ đồ tư duy tổng kết lại những nội dung chính của bài họcHướng dẫn tự họcGiả sử em là tác giả của truyện, em hãy viết 1 cái kết khác cho văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”Tìm đọc toàn bộ tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu kí” và lưu lại những đoạn văn miêu tả mà em thấy ấn tượng để làm tư liệu học tậpSoạn bài “Phó từ”Viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu nêu cảm nghĩ của em về Dế Mèn trong đoạn văn trên.Tạm biệt! Chúc các em học tốt