Bài giảng Ngữ văn 6 - Tiết 20: Tập làm văn - Lời văn, đoạn văn tự sự

 KIỂM TRA BÀI CŨ Em hãy nêu cách làm bài văn tự sự ? Các bước làm bài văn tự sự:- Tìm hiểu đề- Lập ý- Lập dàn ý- Viết bài- Soát bài và sửa lỗiTiết 20: Tập làm văn:LỜI VĂN, ĐOẠN VĂN TỰ SỰI. Lời văn, đoạn văn tự sự :1. Lời văn giới thiệu nhân vật :Đọc từng câu trong các đoạn văn sau : Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn. Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ [ ]. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém [ ]. Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[ ], cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng. ( Sơn Tinh, Thủy Tinh )? Hai đoạn văn trên giới thiệu về những nhân vật nào ? (1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. (2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn. Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ [ ]. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém [ ]. Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[ ], cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng. ?Đoạn văn (1) giới thiệu gì về vua Hùng và Mị Nương ? (1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.* Đoạn văn 1: Giới thiệu nhân vật: Hùng Vương, Mị Nương - Lai lịch: Hùng Vương thứ mười tám	- Quan hệ: cha - con	- Tính tình: Mị Nương tính nết hiền dịu	- Tình cảm: vua cha yêu thương con hết mực	 - Nguyện vọng: nhà vua muốn kén chồng xứng đáng cho con.? Đoạn văn (2) giới thiệu gì về Sơn Tinh, Thủy Tinh?(2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn. Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ [ ]. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém [ ]. Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[ ], cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng.* Đoạn văn 2: Giới thiệu nhân vật: Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.	- Lai lịch: 	+ Sơn Tinh đến từ vùng núi Tản Viên.	+ Thuỷ Tinh đến từ miền biển.	- Tài năng: Cả hai đều có tài lạ, đều xứng đáng làm rể vua Hùng. (1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. (2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn. Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ [ ]. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém [ ]. Người ta gọi chàng là Thủy Tinh. [ ], cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng. ? Những câu văn giới thiệu trên thường dùng những từ, cụm từ gì ? (1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. (2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn. Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ [ ]. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém [ ]. Người ta gọi chàng là Thủy Tinh. [ ], cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng. 1. Lời văn giới thiệu nhân vật là giới thiệu tên, lai lịch, quan hệ, tính tình, tài năng, ý nghĩa của nhân vật.? Vậy, theo em thế nào là lời văn giới thiệu nhân vật ?Đọc đoạn văn sau : (3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh. Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước. (Sơn Tinh, Thủy Tinh)2. Lời văn kể sự việc : (3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh. Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.?Đoạn văn trên kể về hành động của nhân vật nào??Em hãy gạch dưới những từ chỉ hành động đó ?? Các hành động đó được kể theo thứ tự nào ? Các hành động đó được kể theo thứ tự : từ trước đến sau, nguyên nhân đến kết quả.? Các hành động đó đem lại kết quả gì? (3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh. Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.Lời kể trùng điệp“Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa”gây ấn tượng gì cho người đọc ? Lời kể trùng điệp cho thấy sự liên tiếp của hành động gây ấn tượng mạnh về cơn giận dữ và sự phá hoại khủng khiếp của Thủy Tinh.(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước. 2. Lời văn kể sự việc là kể các hành động, việc làm, kết quả và sự thay đổi do các hành động ấy đem lại.? Lời văn kể sự việc có đặc điểm gì ?3.Đoạn văn (1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng. (2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ [ ].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém [ ].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[ ],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng. (3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước. (1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng 2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn. Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ [ ]. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém [ ]. Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[ ],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng (3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh. Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.Vua Hùng kén rểSơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn  Sự giận dữ và tấn công quyết liệt của Thủy Tinh? Em hãy cho biết ý chính của từng đoạn văn ?? Hãy gạch dưới câu biểu đạt ý chính của từng đoạn ?? Vậy theo em thế nào là câu chủ đề?(1) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng2) Một hôm có hai chàng trai đến cầu hôn.Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ [ ].Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém [ ].Người ta gọi chàng là Thủy Tinh.[ ],cả hai đều xứng đáng làm rể vua Hùng(3) Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận,đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa, gọi gió làm thành dông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.Nước ngập ruộng đồng, nước ngập nhà cửa, nước dâng lên lưng đồi, sườn núi, thành Phong Châu như nổi lềnh bềnh trên một biển nước.Vua Hùng kén rểSơn Tinh, Thủy Tinh đến cầu hôn  Sự giận dữ và tấn công quyết liệt của Thủy Tinh? Các câu còn lại quan hệ với câu chủ đề thế nào?? Hãy xác định những câu diễn đạt ý phụ trong các đoạn văn ?? Mối quan hệ của các ý phụ với ý chính? 3. Đoạn văn : Đoạn văn tự sự được đánh dấu bằng chữ cái mở đầu viết hoa lùi vào đầu dòng và hết đoạn có dấu chấm xuống dòng. Mỗi đoạn văn tự sự thường có một ý chính, diễn đạt thành một câu gọi là câu chủ đề. Các câu khác diễn đạt những ý phụ dẫn đến ý chính đó, hoặc giải thích cho ý chính, làm cho ý chính nổi lên.? Em hiểu thế nào về đoạn văn ? b) Ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm cả, phú ông có ba cô con gái thay phiên nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị ác nghiệt, kiêu kì, thường hắt hủi Sọ Dừa ; còn cô em út hiền lành, tính hay thương người, đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế. c) Cô không đẹp, chỉ xinh thôi. Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm. Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng người ta chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái mình. Khách trông thấy chỉ cười. Nhưng cô cũng không giận ai lâu, chỉ một lát cô lại vui tính ngay ! ? Mỗi đoạn văn trên kể về điều gì ? Hãy gạch dưới câu chủ đề có ý quan trọng nhất của mỗi đoạn văn. Các câu triển khai chủ đề ấy theo thứ tự nào? a) Thế là Sọ Dừa đến ở nhà phú ông. Cậu chăn bò rất giỏi. Hằng ngày, Sọ Dừa lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn sau đàn bò về chuồng.Ngày nắng cũng như ngày mưa, bò con nào con nấy bụng no căng. Phú ông mừng lắm.Bài tập 1: Đọc các đoạn văn dưới đây và trả lời câu hỏi:	Tuệ Tĩnh là một người thầy thuốc hết lòng yêu thương người bệnh, không phân biệt địa vị sang hèn. Một hôm, ông chuẩn bị theo con nhà quý tộc vào dinh chữa bệnh đau lưng cho nhà quý tộc thì bất ngờ có hai vợ chồng nông dân khiêng đứa con trai bị gãy đùi đến xin ông chạy chữa. Ông liền xem mạch cho cậu bé rồi bảo con nhà quý tộc là ông phải chữa gấp cho chú bé, để chậm tất có hại. Nói rồi ông bắt tay vào chưa trị cho chú bé mà không hề để ý tới thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. 	Đoạn văn trên biểu dạt ý chính nào? Hãy tìm câu biểu đạt chủ đề?	Tuệ tĩnh là một người thầy thuốc hết lòng yêu thương người bệnh, không phân biệt địa vị sang hèn. Một hôm, ông chuẩn bị theo con nha quý tộc vào dinh chữa bệnh đau lưng cho nhà quý tộc thì bất ngờ có hai vợ chồng nông dân khiêng đứa con trai bị gãy đùi đến xin ông chạy chữa. Ông liền xem mạch cho cậu bé rồi bảo con nhà quý tộc là ông phải chữa gấp cho chú bé, để chậm tất có hại. Nói rồi ông bắt tay vào chưa trị cho chú bé mà không hề để ý tới thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. 	 Y đức của thầy Tuệ Tĩnh	Tuệ tĩnh là một người thầy thuốc hết lòng yêu thương người bệnh, không phân biệt địa vị sang hèn. Một hôm, ông chuẩn bị theo con nha quý tộc vào dinh chữa bệnh đau lưng cho nhà quý tộc thì bất ngờ có hai vợ chồng nông dân khiêng đứa con trai bị gãy đùi đến xin ông chạy chữa. Ông liền xem mạch cho cậu bé rồi bảo con nhà quý tộc là ông phải chữa gấp cho chú bé, để chậm tất có hại. Nói rồi ông bắt tay vào chưa trị cho chú bé mà không hề để ý tới thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. 	 Y đức của thầy Tuệ Tĩnh a) Thế là Sọ Dừa đến ở nhà phú ông (1). Cậu chăn bò rất giỏi (2). Hằng ngày, Sọ Dừa lăn sau đàn bò ra đồng, tối đến lại lăn sau đàn bò về chuồng (3). Ngày nắng cũng như ngày mưa, bò con nào con nấy bụng no căng (4). Phú ông mừng lắm (5)-> Sọ Dừa làm thuê nhà phú ông.+ Câu 1 : Hành động bắt đầu. + Câu 2 : Nhận xét chung về hành động. + Câu 3, 4, 5 : Hành động cụ thể. b) Ngày mùa, tôi tớ ra đồng làm cả, phú ông có ba cô con gái thay phiên nhau đưa cơm cho Sọ Dừa (1). Hai cô chị ác nghiệt, kiêu kì, thường hắt hủi Sọ Dừa ; còn cô em út hiền lành, tính hay thương người, đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế (2).-> Thái độ của các con gái phú ông đối với Sọ Dừa+ Câu 1 : Dẫn dắt, giải thích. + Câu 2 : Nhận xét chung về hành động. -> Tính nết cô Dần. c) Cô không đẹp, chỉ xinh thôi (1). Và tính cô cũng như tuổi cô còn trẻ con lắm (2). Thấy khách hàng nói một câu bông đùa, cô đã tưởng người ta chòng ghẹo mình, díu đôi lông mày lại và ngoe nguẩy cái mình (3). Khách trông thấy chỉ cười (4). Nhưng cô cũng không giận ai lâu, chỉ một lát cô lại vui tính ngay ! (5)+ Câu 1 : Giải thích.+ Câu 2 : Nhận xét chung về tính tình. + Câu 3, 4, 5 : Biểu hiện tính trẻ con của cô Dần.