Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Bài 13: Ôn tập truyện dân gian

 TruyÖn cæ tÝchLµ mét lo¹i truyÖn cæ d©n gian kÓ vÒ cuéc ®êi cña mét sè kiÓu nh©n vËt quªn thuéc.Th­êng cã yÕu tè hoang ®­êng k× ¶o.ThÓ hiÖn m¬ ­íc, niÒm tin cña nh©n d©n vÒ chiÕn th¾ng cuèi cïng cña c¸i thiÖn ®èi víi c¸i ¸c, cña sù c«ng b»ng víi sù bÊt c«ng.Đặc điểm của truyện cổ tích - Là loại truyện dân gian kể về cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật quen thuộc(người mồ côi, người mang lốt xấu xí, người em,người dũng sĩ ) - Có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo. - Người kể, người nghe tin câu chuyện là không có thật. Còn nội dung câu chuyện là không có thật.- Thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, của sự công bằng với sự bất công.a.Gièng nhau:2. Điểm giống nhau và khác nhau giữa truyện truyền thuyết và truyện cổ tích.TruyÒn thuyÕt: - TruyÖn cæ d©n gian Cã c¸c yÕu tè t­ưởng t­ưởng k× ¶o . Cæ tÝch: - TruyÖn cæ d©n gian - Cã c¸c yÕu tè t­ưởng t­ưởng k× ¶o. b.Kh¸c nhau:TruyÒn thuyÕt: - Kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ- Có cơ sở lịch sử, cốt lõi sự thật lịch sử, người kể, người nghe tin câu chuyện như là có thật - Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể.Cæ tÝch:- Kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc( bÊt h¹nh, må c«i, xÊu xÝ..). -Người kể, người nghe không tin câu chuyện là có thật.- Thể hiện ước mơ,niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốt đối với cái xấu, sự công bằng đối với sự bất công.STTTªn v¨n b¶nNéi dung, ý nghÜa§Æc s¾c nghÖ thuËt1Th¹ch Sanh2Em bÐ th«ng minh-TruyÖn ®Ò cao sù th«ng minh vµ trÝ kh«n d©n gian. Tõ ®ã t¹o nªn tiÕng c­ười vui vÎ, hån nhiªn- C¸ch s¾p ®Æt c¸c t×nh huèng, thö th¸ch liªn tiÕp, gay cÊn.3C©y bót thÇn- Chi tiÕt tưởng tượng, thÇn k× ®Æc s¾c4¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng- TruyÖn thÓ hiÖn quan niÖm cña ND vÒ c«ng lÝ x· héi, vÒ môc ®Ých cña tµi n¨ng nghÖ thuËt - ThÓ hiÖn ­ưíc m¬ vÒ kh¶ n¨ng k× diÖu cña con ng­ười - Ngîi ca lßng biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng ng­ười nh©n hËu - Nªu ra bµi häc ®Ých ®¸ng cho nh÷ng kÎ tham lam, béi b¹cThÓ hiÖn ­ước m¬, niÒm tin vÒ ®¹o ®øc, c«ng lÝ x· héi vµ lÝ t­ưởng nh©n ®¹o, yªu hßa b×nh cña nh©n d©n.- Sù lÆp l¹i t¨ng tiÕn cña c¸c t×nh huèng. Sù ®èi lËp gi÷a c¸c nh©n vËt- YÕu tè t­ưởng tượng, hoang ®­ưêng- Cã nhiÒu chi tiÕt t­ưởng tượng thÇn k× ®éc ®¸o vµ giµu ý nghÜa Thach Sanh : KiÓu nh©n vËt dòng sÜ M· L­ương : KiÓu nh©n vËt tµi n¨ng Em bÐ : KiÓu nh©n vËt th«ng minh Vî chång «ng l·o: KiÓu nh©n vËt bÊt h¹nhCã ý kiÕn cho r»ng: “ Thach Sanh chÝnh lµ h×nh ¶nh tiªu biÓu nhÊt cho ng­êi dòng sÜ trong truyÖn cæ tÝch “. ý kiÕn cña em thÕ nµo ?Bài tập:Bài tập 1: Hình ảnh sau minh họa cho chi tiết nào trong truyện cổ tích?12345678910111213Tròchơiôchữ S O D Ư A T R E O B I Ê NT H A N H G I O N GN I Ê U C Ơ M T H  N E M B E T H Ô N G M I N H S Ơ N T I N H T H U Y T I N H C O N R Ô N G C H A U T I Ê NÊ C H N G Ô I Đ A Y G I Ê N GT H  Y B O I X E M V O I L Ơ N C Ư Ơ I A O M Ơ I L A N G L I Ê UM A L Ư Ơ N G C A V A N GCâu 1 (5 chữ cái): Tên một nhân vật trong truyện cổ tíchmang hình hài dị dạng nhưng có phẩm chất, tài năng đặc biệt?Câu 2 (8 chữ cái): Câu chuyện này muốn phê phán những người thiếu chủ kiến khi làm việc, không suy xét kĩ khinghe ý kiến của người khác?Câu 3 (10 chữ cái): Với nhiều màu sắc thần kì, nhân vật này thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân về người anh hùng cứu nước chống ngoại xâm?Câu 4 (11 chữ cái): Một chi tiết thần kì đặc sắc trongtruyện “Thạch Sanh” tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo,yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta?Câu 5 (13 chữ cái): Truyện cổ tích này đề cao trí thông minh và trí khôn dân gian, tạo tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong suộc sống hàng ngày.Câu 6 (15 chữ cái): Truyền thuyết này nhằm giải thích hiện tượng lũ lụt hàng năm ở nước ta và thể hiện sức mạnh của người Việt Cổ trong việc chống lũ lụt. Câu 7 (15 chữ cái): Khi nhắc đến nguồn gốc, tổ tiên mình, chúng ta thường tự hào mình là Câu 8 (15 chữ cái): Câu chuyện nhằm phê phán những kẻ hiểu biết cạn hẹp mà lại huênh hoang và khuyên mọi người cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình?Câu 9 (13 chữ cái): Khuyên nhủ mọi người muốn hiểu biết sự vật, sự việc phải xem xét chúng một cách toàn diện. Đó là ý nghĩa câu chuyện nào?Câu 10 (12 chữ cái): Truyện nhằm chế giễu, phê phán những người có tính hay khoe của – một tính xấu phổ biến trong xã hội?Câu 11 (8 chữ cái): Một nhân vật trong truyền thuyết có lễ vật vừa ý vua cha trong ngày lễ Tiên Vương và đã được truyền ngôi?Câu 12 (7 chữ cái): Tên một nhân vật trong một câu chuyện cổ tích Trung Quốc có tài năng đặc biệt. Nhân vật đã dùng tài năng đó phục vụ những người dân nghèo và trừng trị kẻ tham lam, độc ác?Câu 13 (6 chữ cái): Một nhân vật là loài vật trong một câu chuyệncổ tích tượng trưng cho sự biết ơn, tấm lòng vàng của nhân dân đối với những người nhân hậu đã cứu giúp con người khi hoạn nạn, khó khăn?truyÖn d©n gianBài tập 2: Nêu cảm nhận của em về một chi tiết hoặc một nhân vật cổ tích em yêu thích.Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh!ĐÁP ÁN1. Bức tranh minh hoạ cho cảnh hai mẹ con Lí Thông bị sét đánh.2. Bức tranh thể hiện ước mơ của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác. Mẹ con Lí Thông đã bị trừng trị thích đáng. Đây cũng là ước mơ về công lí xã hội.CÂU HỎI THẢO LUẬN Bức tranh minh họa cho cảnh nào trong truyện “ Thạch Sanh”?2. Qua bức tranh đó, em có suy nghĩ gì?