Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 105: Văn bản Cây tre Việt Nam (Thép Mới) - Nguyễn Thị nghĩa

1KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔVÀ CÁC EM HỌC SINH GV: Nguyễn Thị nghĩaTrường PTDTNT THCS Quỳ HợpTIẾT 105 - văN BẢN:CÂY TRE VIỆT NAM -Thép Mới-I. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:CÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-- Thép Mới (1925- 1991 ) tên thật là Hà Văn Lộc.- Quê : Hà Nội.- Sở trường : Làm báo, viết bút kí, thuyết minh phim.2. Tác phẩm:I. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:CÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-2. Tác phẩm: - Xuất xứ: Là lời bình cho bộ phim cùng tên của nhà điện ảnh Ba Lan .Kí - Thể loại: ( Miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, bình luận) - Bố cục: 3 phần- Đọc, giải thích từ khó: - Phần 1: (từ đầu đến “chí khí như người”): Giới thiệu chung về cây tre Việt Nam. - Phần 2: (Tiếp theo -> “....chiến đấu”): Tre gắn bó với con người trong đời sống hàng ngày, trong lao động và trong chiến đấu. - Phần 3: ( Còn lại): Cây tre trong hiện tại và tương lai.II. Đọc - hiểu văn bảnCÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-1. Giới thiệu chung về cây tre: - Vẻ đẹp hình dáng: mọc thẳng, xanh tốt, dáng vươn mộc mạc, màu tươi nhũn nhặn. - Vẻ đẹp phẩm chất: + Cứng cáp, dẻo dai, vững chắc + Thanh cao, giản dị, chí khí như người. - “ Tre là bạn thân của nông dân Việt Nam, bạn thân của nhân dân Việt Nam”.CÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-II. Đọc - hiểu văn bảnCÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-2. Sự gắn bó của cây tre với con người và dân tộc Việt Nam a. Trong cuộc sống hàng ngày: + Dưới bóng tre, người dân dựng nhà, dựng cửa, làm ăn sinh sống và giữ gìn nền văn hóa lâu đời + Lũy tre bao bọc xóm làng. + Tre gắn với niềm vui của trẻ nhỏ, người già, gắn với con người từ khi lọt lòng đến lúc xuôi tay. Bé gái, bé trai chơi chuyền, đánh chắt đó là những nguồn vui, niềm hạnh phúc của trẻ thơ. Tuổi già bên chiếc điếu cày bằng tre là khoan khoái nhất. lọt lòng trong chiếc nôi tre nhắm mắt xuôi tay trên chiếc giường treCÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-II. Đọc - hiểu văn bản2. Sự gắn bó của cây tre với con người và dân tộc Việt Nam b. Trong lao động, sản xuất: tre là cánh tay của người nông dân + vỡ ruộng + khai hoang + cối xay thóc...2. Sự gắn bó của cây tre với con người và dân tộc Việt Nam: => Giúp cho người lao động “ trăm nghìn công việc khác nhau”CÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-II. Tìm hiểu văn bảnCÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-II. Đọc - hiểu văn bản2. Sự gắn bó của cây tre với con người và dân tộc Việt Nam c. Trong chiến đấu:2. Sự gắn bó của cây tre với con người và dân tộc Việt Nam: chống lại sắt, thép quân thù.Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. hi sinh để bảo vệ con người. - Tre là đồng chí chiến đấu của ta, cùng ta đánh giặc - Tre là vũ khí: ngọn tầm vông, chông tre, gậy tre... lập nên nhiều chiến công Từ cái thuở xa xưa, Thánh Gióng nhổ bụi tre bên đường quật vào giặc......đến chiến thắng lịch sử trên sông Bạch Đằng với những chiếc cọc bằng tre.Những chiến lược, sách lược ra đời trên chiếc bàn làm việc bằng tre, những ngày đầu không một tấc sắt, nhân dân ta đứng lên bằng cuốc, thuổng, gậy, guộc...Cây gậy tầm vông làm nên thành đồng Tổ quốc.CÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-II. Đọc - hiểu văn bản3. Cây tre Việt Nam trong hiện tại và tương lai. Tre là âm nhạc của đồng quê:+ Diều bay, diều lá tre bay lưng trời + Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời + Hãy lắng nghe tiếng hát giữa trời cao của trúc, của tre - Hiện tại: CÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-II. Đọc - hiểu văn bản3. Cây tre Việt Nam trong hiện tại và tương lai.Thảo luận: Trong đoạn cuối tác giả viết “Rồi đây sắt thép có thể nhiều hơn tre, nứa...”. Đến nay đã hơn một nửa thế kỉ trôi qua, em thấy dự đoán của tác giả về cây tre trong tương lai có đúng không? Vì sao?CÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-II. Đọc- hiểu văn bản3. Cây tre Việt Nam trong hiện tại và tương lai.- Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là xu thế tất yếu của mọi dân tộc.- Vai trò vật chất của tre trong cuộc sống sẽ bớt đi.- Nhưng giá trị tinh thần của tre vẫn là mãi mãi.CÂY TRE Việt NAM II. Đọc - hiểu văn bản3. Cây tre Việt Nam trong hiện tại và tương lai. - Tre già măng mọc.- Tre vẫn là bóng mát, vẫn mang khúc nhạc tâm tình.- Tre xanh nhũn nhặn, ngay thẳng, thủy chung, can đảm.- Tre tượng trưng cao quý của dân tộc Việt Nam.=> tre gắn bó trường tồn bất diệt với con người Việt Nam.* Tương lai: CÂY TRE VIỆT NAMIII. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật: - Nhiều chi tiết, hình ảnh chọn lọc mang ý nghĩa biểu tượng- Sử dụng rộng rãi phép nhân hoá.- Lời văn giàu cảm xúc và nhịp điệu.2. Nội dung: Cây tre là người bạn thân thiết lâu đời của nông dân và nhân dân Việt Nam. Cây tre có vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu. Cây tre đã trở thành một biểu tượng của đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam. Khu bảo tàng và bảo tồn sinh thái tre đầu tiên của Việt Nam khánh thành ngày 7/4/2008 tại xã Phú An, tỉnh Bình Dương. Với diện tích 10 ha, đây là "ngôi nhà chung" của hơn 300 giống tre Việt.CÂY TRE Việt NAM -Thép Mới-III. Tổng kết:IV. Luyện tậpTìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích nói về cây tre.Em hãy tìm một số câu tục ngữ, ca dao, thơ, truyện cổ tích Việt Nam có nói đến cây tre.1.Tục ngữ: * Tre già là bà lim	 * Tre già măng mọc	 * Tre non dễ uốn, tre già khó uốn2. Ca dao: * Chặt tre, gài bẫy, vót chông	Tre bao nhiêu lá thương chồng bấy nhiêu	 * Em về cắt lạt, đánh tranh	 Chặt tre chẻ lạt cho anh lợp nhà	 Sớm khuya hòa thuận đôi ta Hơn ai gác tía lầu hoa một mình3. Thơ: * Quê hương tôi có con sông xanh biếc 	 Nước gương trong soi bóng những hàng tre . ( Quê hương – Tế Hanh ) * Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre và đánh giặc 	( Nguyễn Khoa Điềm )4. Truyện cổ tích: 	“ Cây tre trăm đốt”, “ Thánh Gióng”...Về nhà:- Nắm rõ nội dung, nghệ thuật của bài. - Soạn bài “ câu trần thuật đơn”.Cảm ơn quý thầy cô và các em!CÂY TRE VIỆT NAM NGHỆ THUẬTNỘI DUNGLời văn giàu hìnhảnh, giàunhạc điệu Nhân hóa, ẩn dụ, so sánhVẻ đẹp bình dịvà nhiềuphẩm chất quý báuLà người bạn thânthiết, gắn bó với con ngườiViệt NamBIỂU TƯỢNG CHO DÂN TỘC VIỆT NAM Chú bác trung niên ngồi uống trà, nói chuyện trên chiếc chõng tre. Nam nữ thanh niên có chiếc sáo tre làm nguồn vui cho cuộc sống, là phương tiện để thổ lộ tâm tình.