Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 113: Câu trần thuật đơn - Trường THCS Thái Tân

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô về dự giờ thăm lớpTrường THCS Thái TânCHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ !CÙNG CÁC EM HỌC SINH !KIỂM TRA BÀI CŨ:- Xác định các thành phần của câu sau:Ngoài ngã ba, lũ trẻ đang nô đùa. Thế nào là thành phần chính của câu? Kể tên các thành phần chính của câu? Trả lời: + Thành phần chính của câu là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn. + Thành phần chính gồm có chủ ngữ và vị ngữ. CNVNTNCâu hỏi:Đặt một câu và xác định thành phần chủ ngữ, vị ngữ?KIỂM TRA BÀI CŨ:CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNTiÕt 113CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNChµo mõng quý thÇy c«vµ c¸c em häc sinh líp 6c ! 1. Ví dụI-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ? Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài. Rồi ,với điệu bộkhinh khỉnh, tôi mắng: - Hức!Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ ! Chú mày hôi như cú mèothế này, ta nào chịu được. Thôi im cái điệu mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết! Tôi về, không một chút bận tâm. (Tô Hoài)CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNTiết 113:2. Nhận xétCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNChµo mõng quý thÇy c«vµ c¸c em häc sinh líp 6c ! 1. Ví dụI-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?(1)Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài(2)Rồi ,với điệu bộkhinh khỉnh, tôi mắng:-(3)Hức!(4)Thông ngách sang nhà ta? (5)Dễ nghe nhỉ !(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. (7) Thôi im cái điệu mưa dầm sùi sụt ấy đi.(8) Đào tổ nông thì cho chết! (9)Tôi về, không một chút bận tâm. (Tô Hoài)?-Các câu dưới đây được dùng để làm gì?kể,tảkểnêu ý kiếnBộc lộ cảm xúcCầu khiếnkể,tảBộc lộ cảm xúcBộc lộ cảm xúcHỏiCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNCâu trần thuật:1,2,6,9Câu nghi vấn:4Câu cảm thán:3,5,8Câu cầu khiến:7Tiết 113:2. Nhận xét:CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNChµo mõng quý thÇy c«vµ c¸c em häc sinh líp 6c ! 1. Ví dụI-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ?VÍ DỤ: Bà đỡ Trần là người huyện Đông TriềuCÂU TRẦN THUẬT ĐƠNTiết 113:(1)Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài(2)Rồi ,với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng:(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được;(9)Tôi về, không một chút bận tâm.kể,tảkể,tảNêu ý kiếnkểGiới thiệu* Mục đích: Câu trần thuật dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự viêc, sự vật hay để nêu một ý kiến .2. Nhận xét(1) Chưa nghe hết câu tôi đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.(2) Rồi với điệu bộ khinh khỉnh, tôi mắng :(6) Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được. (9) Tôi/ về, không một chút bận tâm.?Xác định chủ ngữ, vị ngữ của những câu trần thuật vừa tìm được Chú mày/ hôi như cú mèo thế này, ta/ nào chịu được. C V C VTôi/ về, không một chút bận tâm. C VXếp các câu trần thuật nói trên thành hai loại:-Nhóm1:Câu do một cặp chủ ngữ-vị ngữ( một cụm c-v) tạo thành:-Nhóm 2:Câu do hai hoặc nhiều cụm c-v sóng đôi tạo thành.tôi/mắng: C Vtôi/ đã hếch răng lên, xì một hơi rõ dài.C VCâu 1,2,9Câu trần thuật đơnCâu 6Câu trần thuật ghépC- VC- VC- VC-V, C-V* Cấu tạo ngữ pháp: Câu trần thuật đơn do một cụm C-V tạo thành1. Ví dụI-CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN LÀ GÌ ?2. Nhận xétCâu trần thuật đơnDo một cụm C - V tạo thành CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNDùng để giới thiệu , tả hoặckể về một sự việc,sự vật hay để nêu một ý kiếnDTiết 113:3. Ghi nhớ Tiết 113:Bài tập nhanhb) Tre, nøa, tróc, mai, vÇu gióp ng­êi tr¨m ngh×n c«ng viÖc kh¸c nhau a) Đôi càng tôi mẫm bóng. CÂU TRẦN THUẬT ĐƠNc) Tre sÏ cßn m·i víi c¸c em, cßn m·i víi d©n téc ViÖt Nam. d) ThÊp tho¸ng nh÷ng c¸nh cß. * Một số mô hình cấu tạo thường gặp của câu trần thuật đơn V - C C – V C,C,C - VC - V,V CN VN VNC N VN1 VN2VN CNCN1CN3CN4CN5CN2Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây. Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì? Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa. Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.	 (Nguyễn Tuân)Trả lời: Các câu trần thuật đơn(1) Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo sáng sủa. CN VN=> dùng để tả , giới thiệu(2) Từ khi có vịnh bắc bộ và từ khi có quần đảo Cô Tô mang lấy dấu hiệu của sự sống con người thì sau mỗi lần giông bão, bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. CN VN=> dùng để nêu ý kiến nhận xét Câu 3, câu 4 không phải là câu trần thuật đơn: (3) Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. C1 V1 C2 V2 C3 V3 (4) Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong một ngày động bão, thì nay lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi. C1 V1 C2 V2 => Đây là các câu trần thuật ghép Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long nữ, tên là Lạc Long Quân.	 (Con Rồng, cháu Tiên)b) Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.	 ( Ếch ngồi đáy giếng)c) Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.	(Vũ Trinh)Trả lời: a. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật: Lạc Long Quân b. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật: con ếch c. Câu trần thuật đơn dùng để giới thiệu nhân vật: bà đỡ TrầnBài 3 Bài tập Câu và đoạn văn Cách giới thiệu nhân vật2a) Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ, tên là Lạc Long Quân. (Con Rồng cháu Tiên)b)Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ. (Ếch ngồi đáy giếng)c)Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều. (Vũ Trinh)Giới thiệu ngay nhân vật chínhCách giới thiệu nhân vật chính trong truyện Thánh Gióng có gì khác so với cách giới thiệu nêu ở bài tập 2?Bài 3 Bài tậpCâu và đoạn vănCách giới thiệu nhân vật3 a) Tục truyền rằng Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kén bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô.b) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha yêu thương nàng hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng c) Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người Giới thiệu nhân vậtphụ trước rồi từ những việc làm của nhân vật phụ mới giới thiêu nhân vật chínhBài 4 a)Xưa có một người thợ mộc dốc hết vốn trong nhà ra mua gỗ để làm nghề đẽo cày. (Đẽo cày giữa đường)→ Ngoài việc giới thiệu nhân vật, câu văn này còn miêu tả hoạt động của nhân vậtNgoài tác dụng giới thiệu nhân vật, câu mở đầu sau đây còn có tác dụng gì?a)Xưa có một người thợ mộcb)Người kiếm củi tên mỗ ở huyện Lạng Giang, đang bổ củi ở sườn núi, thấy dưới thung lũng phía xa cây cỏ lay động không ngớt mới vac búa đến xem thấy một con hổ trán trắng, cúi đầu cào bới đất nhảy lên, vật xuống, thỉnh thoảng lấy tay móc họng mở miệng nhe cái răng, máu me, nhớt dãi trào ra. 	 (Vũ Trinh) b)Người kiếm củi tên mỗCâu 1: Câu trần thuật đơn là : A. Là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để bộc lộ cảm xúc. B. Là loại câu do một cum C-V tạo thành, dùng để cầu khiến. C. Là loại câu do một cụm C - V tạo thành, dùng để giới thiệu , tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến . D. Là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng để hỏiBÀI TẬP CỦNG CỐCâu 2: Câu “Trường của em mang tên người anh hùng Võ Thị Sáu” thuộc kiểu câu nào ? A. Câu trần thuật đơn. B. Câu nghi vấn. C. Câu cầu khiến. D. Câu cảm thán.BÀI TẬP CỦNG CỐHướng dẫn về nhà:- Học bài- Hoàn thành các bài tập- Xem trước 2 dạng của câu trần thuật đơn:câu trần thuật đơn có từ là và câu trần thuật đơn không có từ là “”””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””””