Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 22: Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự

Tiết 22: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ	TuÖ TÜnh lµ danh y lçi l¹c ®êi TrÇn. ¤ng ch¼ng nh÷ng lµ ng­ưêi më mang ngµnh Y d­ược d©n téc, mµ cßn lµ người hÕt lßng thư­¬ng yªu, cøu gióp ng­ười bÖnh.	Mét h«m, cã nhµ quý téc trong vïng cho con ®Õn mêi TuÖ TÜnh vµo t­ư dinh ®Ó xem bÖnh ®au l­ưng cho m×nh. ¤ng s¾p ®i th× bÊt ngê cã hai vî chång ng­ười n«ng d©n khiªng ®øa con bÞ ng· g·y ®ïi ®Õn, mÕu m¸o xin «ng ch¹y ch÷a. TuÖ TÜnh liÒn xem m¹ch cho cËu bÐ, råi b¶o anh con nhµ quý téc:	- Anh vÒ th­ưa víi cô r»ng ta s½n sµng ®i, như­ng b©y giê th× ph¶i ch÷a cho cËu bÐ nµy trư­íc, v× chó nguy h¬n.	Anh con nhµ quý téc söng sèt:	- Xin ngµi ®Õn ®»ng dinh t«i tr­ước. Bän gia n« ®· ®em vâng ®îi s½n c¶ råi.	- Kh«ng! – TuÖ TÜnh døt kho¸t tr¶ lêi – Ta ph¶i ch÷a gÊp cho chó bÐ nµy, ®Ó chËm tÊt cã h¹i.	TuÖ TÜnh b¾t tay ngay vµo viÖc ch÷a trÞ, kh«ng chó ý g× ®Õn th¸i ®é hËm hùc cña anh con nhµ quý téc. Qua gÇn trän buæi, chó bÐ nhµ n«ng ®· ®ược bã nÑp n»m yªn trªn gi­ường bÖnh. TuÖ TÜnh yªn t©m thë phµo nhÑ nhâm. Vî chång ng­ười n«ng d©n l¹y t¹:	- A Di §µ PhËt! Kh«ng cã ngµi th× tÝnh m¹ng con t«i nguy råi, chóng t«i biÕt lÊy g× ®Òn ®¸p cho xøng?	TuÖ TÜnh tr¶ lêi:	- Con ngư­êi ta cøu gióp nhau lóc ho¹n n¹n, sao «ng bµ l¹i nãi chuyÖn ¬n huÖ. ¤ng bµ cø yªn t©m, sau h¬n mét tuÇn tr¨ng chó bÐ sÏ ®i l¹i ®­ưîc!	Trêi ®· sËp tèi, chît nhí tíi nhµ quý téc, «ng véi v· ra ®i kh«ng kÞp nghØ ng¬i.THẢO LUẬN NHÓM ( THỜI GIAN: 5 PHÚT)NHÓM 1+2: Em hãy tìm xem chủ đề của bài văn được thể hiện trực tiếp trong những câu văn nào? Hãy gạch dưới những câu văn đó?NHÓM 3 + 4: Em hãy tìm xem chủ đề của bài văn được thể hiện qua những sự việc nào? NHÓM 5 + 6: Em hãy chọn nhan đề thích hợp đặt cho văn bản? Nêu lí do?Tuệ Tĩnh và hai người bệnhTấm lòng thương người của thầy Tuệ TĩnhY đức của Tuệ TĩnhEm có thể đặt tên khác cho bài văn không?	TuÖ TÜnh lµ danh y lçi l¹c ®êi TrÇn. ¤ng ch¼ng nh÷ng lµ ng­ưêi më mang ngµnh Y d­ược d©n téc, mµ cßn lµ người hÕt lßng thư­¬ng yªu, cøu gióp ng­ười bÖnh.	Mét h«m, cã nhµ quý téc trong vïng cho con ®Õn mêi TuÖ TÜnh vµo t­ư dinh ®Ó xem bÖnh ®au l­ưng cho m×nh. ¤ng s¾p ®i th× bÊt ngê cã hai vî chång ng­ười n«ng d©n khiªng ®øa con bÞ ng· g·y ®ïi ®Õn, mÕu m¸o xin «ng ch¹y ch÷a. TuÖ TÜnh liÒn xem m¹ch cho cËu bÐ, råi b¶o anh con nhµ quý téc:	- Anh vÒ th­ưa víi cô r»ng ta s½n sµng ®i, như­ng b©y giê th× ph¶i ch÷a cho cËu bÐ nµy trư­íc, v× chó nguy h¬n.	Anh con nhµ quý téc söng sèt:	- Xin ngµi ®Õn ®»ng dinh t«i tr­ước. Bän gia n« ®· ®em vâng ®îi s½n c¶ råi.	- Kh«ng! – TuÖ TÜnh døt kho¸t tr¶ lêi – Ta ph¶i ch÷a gÊp cho chó bÐ nµy, ®Ó chËm tÊt cã h¹i.	TuÖ TÜnh b¾t tay ngay vµo viÖc ch÷a trÞ, kh«ng chó ý g× ®Õn th¸i ®é hËm hùc cña anh con nhµ quý téc. Qua gÇn trän buæi, chó bÐ nhµ n«ng ®· ®ược bã nÑp n»m yªn trªn gi­ường bÖnh. TuÖ TÜnh yªn t©m thë phµo nhÑ nhâm. Vî chång ng­ười n«ng d©n l¹y t¹:	- A Di §µ PhËt! Kh«ng cã ngµi th× tÝnh m¹ng con t«i nguy råi, chóng t«i biÕt lÊy g× ®Òn ®¸p cho xøng?	TuÖ TÜnh tr¶ lêi:	- Con ngư­êi ta cøu gióp nhau lóc ho¹n n¹n, sao «ng bµ l¹i nãi chuyÖn ¬n huÖ. ¤ng bµ cø yªn t©m, sau h¬n mét tuÇn tr¨ng chó bÐ sÏ ®i l¹i ®­ưîc!	Trêi ®· sËp tèi, chît nhí tíi nhµ quý téc, «ng véi v· ra ®i kh«ng kÞp nghØ ng¬i.Chủ đề: ca ngợi phẩm chất hết lòng yêu thương cứu giúp người bệnh của Tuệ Tĩnh được thể hiện qua hai sự việc:Sự việc 1: Từ chối chữa bệnh cho nhà giàu trước vì bệnh anh ta nhẹ.Sự việc 2: Chữa ngay cho con trai người nông dân vì bệnh của chú bé nguy hiểm hơn.Chủ đềNhan đềCa ngợi phẩm chất hết lòng yêu thương cứu giúp người bệnh của Tuệ Tĩnh.A. Tuệ Tĩnh và hai người bệnh => Nêu lên tình huống buộc phải lựa chọn qua đó thể hiện phẩm chất cao đẹp của danh y Tuệ Tĩnh => phù hợpB. Tấm lòng thương người của Tuệ Tĩnh=> sát với chủ đềC. Y đức của Tuệ Tĩnh =>đạo đức nghề y => phù hợp1.Lương tâm thầy thuốc.2.Một lòng vì người bệnh.3. Thương người như thể thương thânChủ đề: Ca ngợi lòng thương người của Tuệ Tĩnh. - Câu chủ đề: [ ] người hết lòng yêu thương, cứu giúp người bệnh. Lời phát biểu: Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn Lời miêu tả việc làm: -Ta phải chữa cho chú bé này trước vì chú nguy hơn.-Ta phải chữa cho chú bé này, để chậm tất có hại.-Trời sập tối, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi.Nhan đề của văn bănBẢN ĐỒ TƯ DUY Lời văn miêu tả tâm trạng Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm.a. Mở bàiTuệ Tĩnh là nhà danh y lỗi lạc đời Trần. Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh. b. Thân bàiMột hôm, có nhà quý tộc trong vùng cho con đến mời Tuệ Tĩnh vào tư dinh để xem bệnh đau lưng cho mình. Ông sắp đi thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị ngã gãy đùi đến, mếu máo xin chạy chữa. Tuệ Tĩnh liền xem mạch cho cậu bé, rồi bảo anh con nhà quý tộc:Anh về thưa với cụ rằng ta sẵn sàng đi, nhưng bây giờ phải chữa cho chú bé này trước, vì chú nguy hơnAnh con nhà quý tộc sửng sốt:Xin ngài đến đằng dinh tôi trước. Bọn gia nô đã đem võng đợi sẵn cả rồi. - Không! - Tuệ Tĩnh dứt khoát trả lời - Ta phải chữa gấp cho chú bé này, để chậm tất có hại. Tuệ Tĩnh bắt tay ngay vào việc chữa trị, không chú ý gì đến thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. Qua gần trọn buổi, chú bé nhà nông đã được bó nẹp nằm yên trên giường bệnh. Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm. Vợ chồng người nông dân lạy tạ:- A Di Đà Phật! Không có ngài thì tính mạng con tôi nguy rồi, chúng tôi biết lấy gì đền đáp cho xứng?Tuệ Tĩnh trả lời:Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ơn huệ. Ông bà cứ yên tâm, sau một tuần trăng chú bé sẽ đi lại được!c. Kết bàiTrời đã sập tối, chợt nhớ tới nhà quý tộc, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi. a. Mở bàiTuệ Tĩnh là nhà danh y lỗi lạc đời Trần. Ông chẳng những là người mở mang ngành Y dược dân tộc, mà còn là người hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh. Giới thiệu chung về nhân vật sự việc. - Nhân vật: Tuệ Tĩnh - Sự việc: hết lòng yêu thương cứu giúp người bệnh.b. Thân bàiMột hôm, có nhà quý tộc trong vùng cho con đến mời Tuệ Tĩnh vào tư dinh để xem bệnh đau lưng cho mình. Ông sắp đi thì bất ngờ có hai vợ chồng người nông dân khiêng đứa con bị ngã gãy đùi đến, mếu máo xin chạy chữa. Tuệ Tĩnh liền xem mạch cho cậu bé, rồi bảo anh con nhà quý tộc:Anh về thưa với cụ rằng ta sẵn sàng đi, nhưng bây giờ phải chữa cho chú bé này trước, vì chú nguy hơnAnh con nhà quý tộc sửng sốt:Xin ngài đến đằng dinh tôi trước. Bọn gia nô đã đem võng đợi sẵn cả rồi. - Không! - Tuệ Tĩnh dứt khoát trả lời - Ta phải chữa gấp cho chú bé này, để chậm tất có hại. Tuệ Tĩnh bắt tay ngay vào việc chữa trị, không chú ý gì đến thái độ hậm hực của anh con nhà quý tộc. Qua gần trọn buổi, chú bé nhà nông đã được bó nẹp nằm yên trên giường bệnh. Tuệ Tĩnh yên tâm thở phào nhẹ nhõm. Vợ chồng người nông dân lạy tạ:- A Di Đà Phật! Không có ngài thì tính mạng con tôi nguy rồi, chúng tôi biết lấy gì đền đáp cho xứng?Tuệ Tĩnh trả lời:Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ơn huệ. Ông bà cứ yên tâm, sau một tuần trăng chú bé sẽ đi lại được! Kể diễn biến sự việc-Sự việc 1: Từ chối chữa bệnh cho con nhà giàu trước vì bệnh anh ta nhẹ.-Sự việc 2: Chữa ngay cho con trai người nông dân vì bệnh của chú bé nguy hiểm hơn.c. Kết bàiTrời đã sập tối, chợt nhớ tới nhà quý tộc, ông vội vã ra đi không kịp nghỉ ngơi. Kết thúc sự việc. Tiếp tục đi chữa bệnh cho con nhà giàu-Sự việc 1: Từ chối chữa bệnh cho con nhà giàu trước vì bệnh anh ta nhẹ.-Sự việc 2: Chữa ngay cho con trai người nông dân vì bệnh của chú bé nguy hiểm hơn.C. Kết bài: Kể kết cục sự việc : Tiếp tục đi chữa bệnh cho con nhà giàuMở bài: Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc: - Nhân vật: Tuệ Tĩnh - Sự việc: hết lòng yêu thương cứu giúp người bệnh.Thân bài: Kể diễn biến sự việc:PHẦN THƯỞNG Một người nông dân tìm được một viên ngọc quý liền muốn đem dâng tiến nhà vua. Ông ta tìm đến cung điện và nhờ các quan trong triều bảo làm cách nào gặp đươc nhà vua. Một trong các quan hỏi ông ta gặp vua để làm gì. Người nông dân bèn kể lại chuyện muốn dâng vua viên ngọc quý. Vị quan nọ bảo:- Được, tôi sẽ đưa anh vào gặp nhà vua với điều kiện anh phải chia cho tôi một nửa phần thưởng của nhà vua. Nếu không thì thôi!Người nông dân đồng ý, và viên quan nọ liền dẫn ông ta vào cung vua. Vua cầm lấy viên ngọc và bảo:- Thế anh muốn ta thưởng cho anh cái gì bây giờ? Người nông dân bèn thưa:- Xin bệ hạ hãy thưởng cho thần năm mươi roi, hạ thần không muốn gì hơn cả. Chỉ có điều là hạ thần đã đồng ý chia cho viên quan đã đưa thần vào đây một nửa số phần thưởng của bệ hạ. Vậy xin bệ hạ hãy thưởng cho mỗi người hai mươi nhăm roi. Nhà vua bật cười, đuổi tên cận thần ra và thưởng cho người nông dân một nghìn rúp. (Lép Tôn-xtôi, Vũ Văn Tôn dịch) THẢO LUẬN NHÓM (5 phút)Nhóm 1 + 2: Chủ đề của truyện này nhằm biểu dương và chế giễu điều gì? Sự việc nào thể hiện tập trung cho chủ đề? Hãy gạch dưới câu văn thể hiện sự việc đó.Nhóm 3+ 4: Hãy chỉ ra ba phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài và ý chính từng phần?Nhóm 5 + 6: Truyện này với truyện Tuệ Tĩnh có gì giống nhau về bố cục và khác nhau về chủ đề?a.Chñ ®Ò:	BiÓu du¬ng ®øc tÝnh thËt thµ, trung thùc.	ChÕ giÔu thãi tham lamSù viÖc thÓ hiÖn chñ ®Ò: Xin bÖ h¹ h·y th­ëng cho thÇn n¨m m­¬i roi .hai m­¬i nh¨m roi.b.Dµn bµi: Më bµi: Tõ ®Çu nhµ vua.	 Th©n bµi: TiÕp hai m­¬i nh¨m roi	 KÕt bµi: Cßn l¹i.c. So s¸nh víi truyÖn TuÖ TÜnh:- Gièng: Bè côc 3 phÇn- Khác:	 Truyện Tuệ Tĩnh Truyện Phần thưởng MB: Truyện nói rõ ngay chủ đề - Truyện chỉ nêu tình huống KB :Truyện kể sự việc tiếp diễn(gợi mở) - Kể sự việc kết thúc Bất ngờ ở đầu truyện - Bất ngờ cuối truyệnHướng dẫn về nhà: Bài cũ:Nắm được bài văn tự sự có chủ đề thống nhất và bố cục rõ ràng.Bài mới: Soạn bài: Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự