Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 24: Chữa lỗi dùng từ - Trịnh Thủy Tiên

Giáo viên: Trịnh Thủy TiênMÔN NGỮ VĂN 6KIỂM TRA BÀI CŨ: ?Thế nào là hiện tượng chuyển nghĩa của từ?? Em hiểu thế nào là nghĩa gốc, nghĩa chuyển? KIỂM TRA BÀI CŨ Xác định từ ngữ mang nghĩa gốc : a. Bàn chân b. Chân núi c. Chân giường d. Chân ghếaChúc mừng bạn nhé!TIẾT 24 CHỮA LỖI DÙNG TỪ VD. a. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.Tre hi sinh để bảo vệ con người.Tre, anh hùng lao động!Tre, anh hùng chiến đấu! ( Thép Mới) b.Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian. 1. Một số lỗi thường gặpa. Lỗi lặp từ: a. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.Tre hi sinh để bảo vệ con người.Tre, anh hùng lao động!Tre, anh hùng chiến đấu! ( Thép Mới) * Từ tre được lặp lại (7 lần), từ giữ được lặp lại 4 lần, từ anh hùng được lặp lại 2 lần . Là lặp có chủ đích: tạo nhịp điệu cho lời văn; gợi hình ảnh; nhấn mạnh giá trị to lớn, nhiều mặt của tre. Phép lặp tu từ (điệp ngữ) . b: Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.* Từ ngữ lặp lại:Truyện dân gian (2 lần)Dùng từ trùng lặp-> gây cảm giác nặng nề, nhàm chán, rườm rà cho câu văn.Lỗi lặp từ.* Nguyên nhân: - Do vốn từ nghèo . - Thiếu cân nhắc, chọn lọc khi dùng từ. . Chữa lại câu mắc lỗi lặp từ ( thảo luận cặp đôi).VDb: Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian. Chữa: Cách 1: Em rất thích đọc truyện dân gian vì truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo. (Đảo cấu trúc, bỏ từ trùng lặp “truyện dân gian”)Cách 2: Vì truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc.( Thêm quan hệ từ vì vào đầu câu,bỏ từ trùng lặp “truyện dân gian”) Cách 3: Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc nó.(Thay thế “truyện dân gian” bằng từ “nó”hay cụm từ “thể loại này”)1. Một số lỗi thường gặpa. Lỗi lặp từ:b. Lẫn lộn các từ gần âmThảo luận nhóm:Tìm từ dùng không đúng trong hai câu trên? Nguyên nhân mắc lỗi trong việc dùng từ ở hai câu trên là gì?- Hãy viết lại các từ bị dùng sai cho đúng?VD.a)Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh.VD.b) Ông họa sĩ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc.a)Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh.b) Ông họa sĩ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc.- Thăm quan: “thăm” là từ Thuần Việt có nghĩa là “hỏi han để biết rõ tình hình”; “quan” là yếu tố Hán Việt có nghĩa là “xem xét” -> ghép như vậy là không đúng (Từ này không có trong từ điển).- Nhấp nháy: Mở ra nhắm lại liên tiếpCó ánh sáng khi lóe ra, khi tắt liên tiếp. Nguyên nhân mắc lỗi:+ Không nhớ chính xác hình thức ngữ âm. + Phát âm sai dẫn đến viết sai chính tả.+ Không nhớ chính xác nghĩa của từ .- Dùng từ đúng: + Thay từ “thăm quan” bằng từ “tham quan”. (Tham quan: xem tận mắt để mở rộng hiểu biết hoặc học tập kinh nghiệm).+ Thay từ “nhấp nháy” bằng từ “mấp máy”. (Mấp máy: cử động khẽ và liên tiếp). -Cách khắc phục: + Chỉ dùng những từ mà mình nhớ chính xác hình thức ngữ âm. + Cần phát âm đúng=> Viết đúng chính tả. +Tra từ điển để biết rõ nghĩa của từ.CÁC LỖI THƯỜNG GẶP KHI DÙNG TỪLặp từLẫn lộn các từ gần âmNguyên nhân mắc lỗi:-Vốn từ nghèo nàn.-Dùng từ thiếu cân nhắc.Khắc phục:- Bỏ từ trùng lặp, dùng từ thay thế- Đọc nhiều sách, báo để tăng vốn từ.- Suy nghĩ kĩ trước khi dùng.Nguyên nhân-Không nhớ chính xác hình thức ngữ âm.-Phát âm sai=> Viết sai-Không biết rõ nghĩa của từ.Khắc phục:- Chỉ dùng những từ mà mình nhớ chính xác hình thức ngữ âm.- Cần phát âm đúng=>Viết đúng chính tảTra từ điển để biết rõ nghĩa. III.LUYỆN TẬP Ai nhanh hơn?1.Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau: a.Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan. ( Bỏ các từ: bạn, ai, cũng, rất, lấy làm, Lan) c.Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên. ( Bỏ một trong hai từ “lớn lên”,“trưởng thành” vì nghĩa của hai từ này giống nhau) ĐÁP ÁN a.Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp đều quý mến bạn. c.Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành.2) Hãy thay từ dùng sai trong các câu dưới đây bằng những từ khác.Theo em, nguyên nhân chủ yếu của việc dùng sai đó là gì? Nhóm nào nhanh hơn? Tiếng Việt có khả năng diễn tả linh động mọi trạng thái tình cảm của con người.b. Có một số bạn còn bàng quang với lớp.c. Vùng này còn khá nhiều thủ tục như: ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái, ĐÁP ÁNa.Tiếng Việt có khả năng diễn tả sinh động mọi trạng thái tình cảm của con người.b. Có một số bạn còn bàng quan với lớp.c. Vùng này còn khá nhiều hủ tục như: ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái, => Nguyên nhân mắc lỗi: nhớ không chính xác hình thức ngữ âm. Điền “Đúng” hoặc “Sai” vào các cặp câu sau: Câu 1: A1: Ông ngồi dậy cho dễ dàng. A2: Ông ngồi dậy cho dễ chịu. Câu 2: A1: Tình thế không thể cứu vãn nổi. A2: Tình thế không thể cứu vớt nổi.SaiĐúngĐúngSai Về nhà: 1. Bài vừa học: Xem lại các ngữ liệu đã tìm hiểu- Hoàn thành các bài tập vào vở.- Tìm hiểu cuốn: Từ điển Tiếng Việt.2. Bài sắp: chữa lỗi dùng từ (tt)