Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 33: Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự

BÀI 8 – TIẾT 33NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ TIẾT 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰI – NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ : 1, NGÔI KỂ : - Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể chuyệnNgôi kể là gì ?Trong tác phẩm tự sự, thường sử dụng những ngôi kể nào ? 2, CÁC NGÔI KỂ THƯỜNG GẶP TRONG TÁC PHẨM TỰ SỰ : a, Ngôi kể thứ nhất : Người kể xưng Tôi b, Ngôi kể thứ ba : Người kể giấu mình, gọi sự vật bằng tên gọi của chúng – Kể như Người ta kể- HS Trả lời theo nhóm:- Đoạn 1: Nhóm1- Đoạn 2: Nhóm 2Đoạn văn được kể theo ngôi nào?Dựa vào dấu hiệu nào để nhận ra điều đó? ĐOẠN 1: Vua và đình thần chịu thằng bé là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt họ phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Em bé nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. (Trích Em bé thông minh)Đoạn văn 1 được kể theo ngôi kể nào ? Dựa vào đâu em nhận ra điều đó ?- Người kể gọi tên các nhân vật bằng chính tên của chúng (vua, thằng bé, hai cha con, sứ giả...)NGÔI KỂ THỨ BAĐoạn văn 2 được kể theo ngôi kể nào ? Dựa vào đâu em nhận ra điều đó ?- Người kể ( Dế Mèn ) xưng TôiNGÔI KỂ THỨ NHẤTĐoạn 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. (Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)- Người kể ( Dế Mèn ) xưng TôiNGÔI KỂ THỨ NHẤTĐoạn 2: Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. (Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể kể tự do không bị hạn chế, còn ngôi kể nào chỉ kể được những gì mình biết và đã trải qua ? NGÔI KỂ THỨ NHẤT NGÔI KỂ THỨ BA - Người kể có thể có thể kể linh hoạt , tự do những gì diễn ra với nhân vật - Người kể có thể trực tiếp kể những gì mình nghe, mình thấy hoặc mình đã trải qua, có thể trực tiếp nói ra cảm tưởng, ý nghĩ của mìnhMang tính khách quanMang tính chủ quanHãy thử đổi ngôi kể trong 2 đoạn văn trên bằng ngôi kể khác. Lúc đó em sẽ có các đoạn văn như thế nào ?ĐOẠN 2: Bởi Dế Mèn ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên Dế Mèn chóng lớn lắm. Chẳng bao lâu, Dế Mèn đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng Dế Mèn mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, Mèn co cẳng lên, đạp phành phạch vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh Dế Mèn , trước kia ngắn hủn hoẳn, bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi Dế Mèn vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. (Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)ĐOẠN 1 : Vua và đình thần chịu tôi là thông minh lỗi lạc. Nhưng vua vẫn còn muốn thử một lần nữa. Qua hôm sau, khi hai cha tôi đang ăn cơm ở công quán, bỗng có sứ nhà vua mang tới một con chim sẻ, với lệnh bắt tôi phải dọn thành ba cỗ thức ăn. Tôi nhờ cha lấy cho một cái kim may rồi đưa cho sứ giả, bảo: - Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim. Vua nghe nói, từ đó mới phục hẳn. (Trích Em bé thông minh )Mang tính khách quanMang tính chủ quanTIẾT 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰI . NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ : 1, Ngôi kể 2, Các ngôi kể thường gặp trong tác phẩm tự sự : a, Ngôi kể thứ nhất : Người kể xưng Tôi b, Ngôi kể thứ ba : Người kể giấu mình, gọi tên các nhân vật bằng tên gọi cua chúngII. LỜI KỂ * Ghi nhớ : sgk – Trang 89III – LUYỆN TẬP : 1. Bài tập 1: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi kể thứ ba và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì mới cho đoạn văn: “Ngày nào cũng vậy, suốt buổi tôi chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, tôi đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác được.” (Tô Hoài - Dế Mèn phiêu lưu ký)Ngày nào cũng vậy, suốt buổi Dế Mèn chui vào trong cùng hang, hì hục đào đất để khoét một cái ổ lớn làm thành một cái giường ngủ sang trọng. Rồi cũng lo xa như các cụ già trong họ hàng dế, Dế Mèn đào hang sâu sang hai ngả làm những con đường tắt, những cửa sau, những ngách thượng, phòng khi gặp việc nguy hiểm, có thể thoát thân ra lối khác đượcThay “tôi” “Dế Mèn” Có sắc thái khách quan, như là đã xảy ra.2. Bài tập 2: Thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất và nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn: “Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn rõ: con mèo già của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Thanh mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.” (Thạch Lam - Dưới bóng hoàng lan) Một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn. Tôi định thần nhìn rõ: con mèo già của bà tôi, con mèo già vẫn chơi đùa với tôi ngày trước. Con vật nép chân vào mình phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh giương lên nhìn người. Tôi mỉm cười lại gần vuốt ve con mèo.Thay: “Thanh”, “chàng” “tôi” : Đoạn mới có tính chủ quan, sự việc như đang xảy ra trước mắt người đọc BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM  1. Ngôi kể là: A. Vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể  chuyện.  B Vị trí xã hội của nhân vật trong tác phẩm. C. Vị trí của nhân vật này khi đối thoại với nhân vật  khác. D. Vị trí của nhân vật trong không gian, thời gian.2. Dòng nào nói không đúng về cách kể theo ngôi thứ ba ? A. Là cách kể mà người kể giấu mình. B. Là cách kể kín đáo, gọi sự vật bằng tên của chúng. C. Người kể chuyện có thể kể linh hoạt, tự do. D. Kể theo ngôi thứ ba, người kể dễ dàng bộc lộ nhận xét cá nhân. 3. Bài 3 (sgk tr.90) : Truyện cây bút thần kể theo ngôi nào ? vì sao như vậy? 4. Bài 4 (sgk tr. 90 ): Vì sao trong các truyện cổ tích, truyền thuyết người ta hay kể chuyện theo ngôi thứ ba mà không kể theo ngôi thứ nhất?5. Bài 5 (sgk tr. 90 ): Khi viết thư, em sử dụng ngôi kể nàoBÀI 6: SGK TR.90: Dùng ngôi kể thứ nhất kể miệng về cảm xúc của em khi nhận được quà tặng của người thân.? Đó là món quà gì? Do ai tặng? Nhân dịp nào? Cảm xúc của em khi đó ? Tiết 33 NGÔI KỂ VÀ LỜI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰI – NGÔI KỂ VÀ VAI TRÒ CỦA NGÔI KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ : 1, NGÔI KỂ : 2, Các ngôi kể thường gặp trong tác phẩm tự sự : a, Ngôi kể thứ nhất : Người kể xưng Tôi b, Ngôi kể thứ ba : Người kể giấu mình, gọi tên các nhân vật bằng tên gọi cua chúng * Ghi nhớ : sgk – Trang 89II – LUYỆN TẬP : HƯỚNG DẪN HỌC SINH HỌC BÀI - Kể lại truyện Cây bút thần bằng ngôi kể thứ nhất Chuẩn bị bài : Ông lão đánh cá và con cá vàng + Soạn bài + Tập kể tóm tắt truyện