Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 85+86: Văn bản Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh)

Bức tranh của em gái tôiTiết: 85-86 Tiết: 85-86 Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung : Em h·y giíi thiÖu ®«i nÐt vÒ t¸c gi¶ T¹ Duy Anh.1, T¸c gi¶ :- Tªn thËt : T¹ ViÖt §·ng ; Sinh ngµy : 9/9/1959 ; Quª ë Hµ T©y (Hµ Néi ) Bót danh kh¸c : L·o T¹, Chu Quý, B×nh T©m. Sở trường: truyện ngắn* Tác phẩm chính: Trò đùa của số phận, Hiệp sĩ áo cỏ, Qủa trứng vàng, Lão khô ̉MỘT SỐ TÁC PHẨM CỦA TẠ DUY ANH- Trò đùa của số phận (2008); Lão Khổ (tiểu thuyết, 1992); Hiệp sĩ áo cỏ (truyện vừa thiếu nhi, 1993), Con dế ma (1999), Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh TiÕt 86- 87 Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung : Em h·y giíi thiÖu xuÊt xø cña t¸c phÈmBøc tranh cña em g¸i t«i ?1, T¸c gi¶ :- Tªn thËt : T¹ viÖt §·ng ; Sinh ngµy : 9/9/1959 ; Quª ë Hµ T©yLµ nhµ v¨n hiÖn ®¹i , t¸c phÈm cña «ng mang h¬i thë cña cuéc sèng hiÖn ®¹i. Bót danh kh¸c : L·o T¹, Chu Quý, B×nh T©m2, T¸c phÈm :- Truyện Bức tranh của em gái tôi được rút trong tập Con dế ma .- Đạt giải nhì trong cuộc thi viết tương lai vẫy gọi do báo TNTP tổ chức. Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :1. Đọc- tóm tắt – chú thích :* Hướng dẫn đọc:- Từ đầu “có vẻ vui lắm”: đọc với giọng rõ ràng, có vẻ khinh khỉnh, xem thường em gái Kể từ hôm đó: Kể từ hôm đó với cháu”: giọng bực bội, khó chịu. Đoạn còn lại: giọng xúc độngCỐT TRUYỆNMở đầu: Giới thiệu cô em gáiThắt nút: Phát hiện tài năng hội hoạPhát triển: Anh ganh ghét, đố kịMở nút: Bức vẽ “Anh trai tôi” đạt giảiKết thúc: Hiểu được tâm hồn và lòng nhân hậu của em gái Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :Câu chuyện kể về hai anh em Kiều Phương ( còn gọi là mèo ) qua lời kể của người anh. Mèo là một cô bé hay nghịch ngợm nhưng lại có năng khiếu vẽ đặc biệt. Sau một thời gian theo dõi, nhất là khi nghe chú Tiến Lê khen tranh của em gái, người anh rơi vào trạng thái mặc cảm. Trạng thái tâm lý này khiến người anh thường gắt gỏng với Mèo mặc dù cô bé chẳng có tội tình gì. Nhưng thật bất ngờ, bức tranh đoạt giải của Kiều Phương lại là bức tranh vẽ về người anh thân yêu của mình. Trước bức tranh, người anh nhận ra tấm lòng nhân hậu của em gái và hối hận vì đã có lúc mình đã đối xử không đúng với em . * Tãm t¾t t¸c phÈm : Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :2. Bố cụcXác định bố cục văn bản.=>Văn bản chia làm ba đoạn:Đoạn 1: Từ đầu -> “có vẻ vui lắm”: Khi tài năng của Kiểu Phương chưa được phát hiện.Đoạn 2: “Nhưng mọi bí mật với cháu”: tài năng của Kiều Phương được phát hiệnĐoạn 3: Kiều Phương đạt giải trong cuộc thi vẽ tranh. Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :2. Bố cụcXác định bố cục văn bản.=>Văn bản chia làm ba đoạn:Đoạn 1: Từ đầu -> “có vẻ vui lắm”: Khi tài năng của Kiểu Phương chưa được phát hiện.Đoạn 2: “Nhưng mọi bí mật với cháu”: tài năng của Kiều Phương được phát hiệnĐoạn 3: Kiều Phương đạt giải trong cuộc thi vẽ tranh.* Ngôi kể: thứ nhất- người anh xưng “tôi”* Nhân vật chính: người anh, Kiều Phương. Nhân vật trung tâm: người anh Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :3. Phân tícha, Nhân vật người anh * Khi tài năng của em chưa được phát hiện: Trong cuéc sèng hµng ngµy, ng­êi anh ®èi víi c« em g¸i cña m×nh nh­ thÕ nµo ? - Coi thường, gọi em là Mèo Ng¹c nhiªn, bÝ mËt theo dâi nh÷ng viÖc lµm cña em Th¸i ®é tß mß, kÎ c¶ cña ®øa anh trai h¬n tuæi nhưng vẫn có sự thân mật.-> Coi viÖc lµm cña em lµ trß trÎ con Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :3. Phân tícha, Nhân vật người anh * Khi tài năng của em gái được phát hiện : - Mọi người : xúc động, mừng rỡRiªng anh cã t©m tr¹ng kh«ng vui:Thấy mình bất tài, vô dụng, chỉ muốn gục xuống khóc, gắt um lên, lén xem tranh- thở dài Thái độ mặc cảm, tự ti, thất vọng về mình. Tức tối, ghen tỵ với tài năng của người em. Khi tài năng của Kều Phương được bộc lộ thái độ của mọi người và người anh như thế nào ? TiÕt 81- 82 Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :1, Nh©n vËt ngư­êi anh :a, Trong cuéc sèng hµng ngµy víi em g¸i : b, Khi tµi n¨ng cña em g¸i ®­îc ph¸t hiÖn : c, Tr­íc bøc ch©n dung m×nh do em g¸i vÏ : trao ®æi1, Bøc ch©n dung cña chó bÐ ®­îc miªu t¶ nh­ thÕ nµo ?2, T¹i sao t¸c gi¶ viÕt : “MÆt chó bÐ to¶ ra mét thø ¸nh s¸ng rÊt k× l¹”. Theo em, ®ã lµ thø ¸nh s¸ng g× ? Trong tranh, mét chó bÐ ®ang ngåi nh×n ra cöa sæ, n¬i bÇu trêi trong xanh. MÆt chó bÐ to¶ ra mét thø ¸nh s¸ng rÊt l¹. To¸t lªn tõ cÆp m¾t, tư­ thÕ ngåi cña chó kh«ng chØ sù suy tư­ mµ cßn rÊt m¬ méng n÷a.- > Nh©n vËt trong tranh thËt ®Ñp : CÆp m¾t suy t­, m¬ méng. ¸nh m¾t to¶ ¸nh s¸ng l¹. §ã lµ ¸nh s¸ng cña lßng mong ư­íc, cña sù méng m¬ cña mét t©m hån trÎ th¬ trong s¸ng. Râ rµng : Ng­ưêi em g¸i vÏ ch©n dung anh trai b»ng tÊt cả t×nh yªu, lßng nh©n hËu, bao dung, tin tưëng vµo b¶n chÊt tèt ®Ñp cña anh trai m×nh.TiÕt 81- 82 Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :1, Nh©n vËt ng­êi anh :* Trong cuéc sèng hµng ngµy víi em g¸i : * Khi tµi n¨ng cña em g¸i ®­ưîc ph¸t hiÖn : * Tr­ưíc bøc ch©n dung m×nh do em g¸i vÏ : DiÔn biÕn t©m lÝ cña ng­êi anh tr­íc bøc tranh cña c« em g¸i ?- GiËt s÷ng - > Ngì ngµng - > H·nh diÖn - > XÊu hæ - > Muèn khãc Ngưêi anh ®· nhËn ra thãi xÊu cña m×nh vµ còng ®· nhËn ra t×nh c¶m trong s¸ng mµ em g¸i ®· dµnh cho m×nh. T¹i sao t¸c gi¶ l¹i ®Ó cho bøc tranh c¶m ho¸, lµm thay ®æi ng­êi anh?-> Qua bøc tranh "Anh trai t«i" t¸c gi¶ ®· kh¼ng ®Þnh søc m¹nh cña nghÖ thuËt : hưíng con ngư­êi tíi c¸i thiÖn, c¸i ®Ñp. Theo em, ng­êi anh cã thÓ trë thµnh ng­ưêi tèt ®ư­îc kh«ng? T¹i sao? Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :1, Nhân vật người anh : Hình ảnh Kiều Phương hiện lên như thế nào qua lời kể của người anh?2, Nhân vật Kiều Phương:- Ngo¹i h×nh:MÆt lu«n bÞ bÈn, lä lem - Cö chØ, hµnh ®éng:+ Lôc läi ®å vËt+ Tù chÕ mµu vÏ,... - Tµi n¨ng:VÏ rÊt ®Ñp- Th¸i ®é:Hån nhiªn, gÇn gòi, yªu quý anh,... RÊt ®¸ng yªu, ®¸ng mÕn vµ tr©n träng Lµ c« bÐ hån nhiªn, hiÕu ®éng, cã tµi n¨ng, t©m hån trong s¸ng vµ tr¸i tim nh©n hËuEm nhận thấy Kiều Phương là cô bé như thế nào ?Bức tranh “Anh trai tôi” không chỉ thể hiện tài năng đặc biệt của Mèo mà còn thể hiện tâm hồn trong sáng, nhân hậu của cô bé. Soi vào bức tranh ấy là người anh soi vào tấm gương sáng để tự nhận rõ hơn chính mình, tự vượt lên tính tự ái, tự ti, đố kị cá nhân. Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh I – giíi thiÖu chung :Ii – ®äc vµ t×m hiÓu t¸c phÈm :1, Nhân vật người anh :2, Nhân vật Kiều Phương:3, ý nghÜa cña truyÖn: Kết thúc câu chuyện này là một kết thúc mở, mở ra cho người đọc nhiều suy ngẫm. Theo em điều mà Tạ Duy Anh muốn chúng ta suy nghĩ ở đây là gì? - Tình cảm trong sáng, nhân hậu luôn chiến thắng sự ghen ghét đố kị.- Tình cảm chân thành, nhân ái sẽ làm cho con người tốt hơn, tình người đẹp hơn.THẢO LUẬN NHÓM:1, Em học tập được gì về nghệ thuật xây dựng nhân vật qua văn bản này?2, Học xong văn bản, em tự rút ra được những bài học quý báu gì cho mình?Iii – tæng kÕt :Ghi nhí : Sgk - 35III. Tổng kết. 1. Nghệ thuật. Kể chuyện ở ngôi thứ nhất tạo nên sự chân thật cho câu chuyện.- Miêu tả chân thực diễn biến tâm lí của nhân vật.2. Nội dung. - Tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn, cao đẹp hơn lòng ghen ghét, đố kị. Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh Tìm những câu tục ngữ, ca dao nói về tình cảm anh chÞ em trong gia ®ình ?Anh em như thể tay chânRách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần ChÞ ng·, em n©ng Bøc tranh cña em g¸i t«i T¹ Duy Anh Khôn ngoan đối đáp người ngoài Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau Hình ảnh này khiến em liên tưởng tới bài ca dao nào nói về tình cảm anh chị em trong gia đình ? HƯỚNG DẪN HỌC BÀI- Học thuộc nội dung bài và ghi nhớ. Hoàn thiện các bài tập. Tóm tắt tác phẩm.- Soạn văn bản: “Vượt thác” của tác giả Võ Quảng.