Giáo án Đại số Lớp 6 (Sách Cánh Diều) - Học kì II

 Ngày soạn: .../.../...
Ngày dạy: .../.../...
 CHƯƠNG IV. MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT
 BÀI 1: THU THẬP, TỔ CHỨC, BIỂU DIỄN, PHÂN TÍCH VÀ XỬ LÍ DỮ LIỆU 
 (4 TIẾT)
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:
- Thực hiện được việc thu thập, phân loại theo các tiêu chí cho trước từ những nguồn: 
bảng biểu, kiến thức trong các môn khác. 
- Nhận biết được tính hợp lí của dữ liệu theo các tiêu chí đơn giản.
- Đọc và mô tả thành thạo các dữ liệu ở dạng: bảng thống kê; biểu đồ tranh; biểu đồ cột 
đơn.
- Lựa chọn và biểu diễn được dữ liệu vào bảng thống kê, biểu đồ thích hợp.
2. Năng lực 
Năng lực chung: Góp phần tạo cơ hội để HS phát triển một số năng lực toán học như: 
Năng lực tư duy và lập luận toán học; năng lực giao tiếp toán học.
Năng lực riêng:
- Nhận ra và giải quyết được những vấn đề đơn giản hoặc nhận biết những quy luật đơn 
giản dựa trên phân tích các số liệu thu được ở dạng: bảng thống kê; biểu đồ tranh; biểu 
đồ cột đơn.
- Nhận biết được mối liên hệ giữa thống kê với những kiến thức trong các môn học ở 
chương trình lớp 6.
3. Phẩm chất
- Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác. Tư duy các vấn đề toán học một cách lôgic và hệ 
thống.
 1 - Biết quy lạ về quen, có tinh thần trách nhiệm hợp tác xây dựng cao.
- Chăm chỉ tích cực xây dựng bài.
- Hình thành tư duy logic, lập luận chặt chẽ, và linh hoạt trong quá trình suy nghĩ.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
1 - GV
- Giáo án, SGK, SGV
- Thước kẻ, biểu đồ, bảng thống kê trên giấy A0, hình ảnh hoặc video liên quan đến biểu 
đồ cột đơn để minh họa cho bài học được sinh động.
2 - HS 
- SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đọc trước bài mới, đồ dùng học tập 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a) Mục tiêu: 
- Giúp HS định hướng được nội dung chính của bài học là thu thập, tổ chức, biểu diễn, 
phân tích và xử lí số liệu.
- Tạo tâm thế, hứng thú cho HS bước vào bài học mới
b) Nội dung: HS thực hiện các yêu cầu dưới sự hướng dẫn của GV.
c) Sản phẩm: HS trả lời được câu hỏi mở đầu.
d) Tổ chức thực hiện: 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
- GV giới thiệu tiến trình thống kê đã học ở bậc tiểu học
- GV chiếu bản đồ về dân số 2018 của các tỉnh ở khu vực Tây Nguyên, yêu cầu HS 
quan sát và trả lời câu hỏi:
+ Trong các tỉnh ở khu vực Tây Nguyên, tỉnh nào có dân số nhiều nhất? Tỉnh nào có 
dân số ít nhất?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS lắng nghe GV giới thiệu, quan sát bản đồ và trả lời 
câu hỏi
 2 Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS 
vào bài học mới.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Thu thập, tổ chức, phân tích và xử lí dữ liệu
a) Mục tiêu: 
- Giúp HS ôn lại một số kiến thức về thống kê
- Phân tích và xử lí được số liệu thống kê
b) Nội dung:
 HS đọc SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c) Sản phẩm: HS nắm vững kiến thức, kết quả của HS.
d) Tổ chức thực hiện:
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: I. Thu thập, tổ chức, phân tích 
- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi nêu một số và xử lí dữ liệu
cách thu thập, phân loại, kiểm đếm, ghi chép số liệu Sau khi thu thập, tổ chức, phân 
thống kê đã học ở tiểu học. loại, biểu diễn dữ liệu bằng bảng 
- GV yêu cầu HS đọc và ghi nhớ nội dung trong hoặc biểu đồ, ta cần phân tích và 
khung kiến thức trọng tâm. xử lí các dữ liệu đó để tìm ra 
 những thông tin hữu ích và rút ra 
- GV cho HS đọc, phân tích các VD1, 2, 3 trong 
 kết luận.
SGK và đọc phần kiến thức bổ sung ở các khung lưu 
ý. * Lưu ý:
- GV yêu cầu HS trao đổi, thảo luận cặp đôi và hoàn - Ta có thể nhận biết được tính 
thành Luyện tập 1 vào vở. hợp lí của dữ liệu thống kê theo 
 những tiêu chí đơn giản.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 - Dựa vào thống kê, ta có thể nhận 
- HS theo dõi SGK, chú ý nghe, hiểu, thảo luận, trao 
 biết được tính hợp lí của kết luận 
đổi và hoàn thành các yêu cầu.
 3 - GV: quan sát và trợ giúp HS. đã nêu ra.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: Luyện tập 1:
- Hoạt động nhóm: Các nhóm treo bảng, đại diện các Khi tiến hành thống kê, cần thu 
nhóm trình bày kết quả. Các nhóm khác chú ý nghe, thập dữ liệu về ngày, tháng, năm 
nhận xét, bổ sung. sinh của các bạn trong lớp và số 
- Cá nhân: giơ tay phát biểu trình bày bạn có cùng tháng sinh
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát, nhận + Đối tượng thống kê là ngày, 
xét quá trình hoạt động của các HS tháng, năm sinh của các bạn trong 
 lớp và số bạn có cùng tháng sinh
- GV giải thích nội dung trong khung kiến thức trọng 
tâm, nhấn mạnh với HS: Sau khi thu thập, tổ chức, + Tiêu chí thống kê là các bạn 
phân loại, biểu diễn dữ liệu, cần phân tích và xử lí trong lớp
chúng để tìm ra thông tin hữu ích, cần thiết.
- GV nhắc lại và giải thích kĩ các khái niệm: đối 
tượng thống kê, tiêu chí thống kê theo tiêu chí.
Hoạt động 2: Biểu diễn dữ liệu
a) Mục tiêu: 
- HS biểu diễn được dữ liệu dưới dạng bảng số liệu, biểu đồ tranh, biểu đồ cột
b) Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c) Sản phẩm: HS nắm vững kiến thức, kết quả của HS.
d) Tổ chức thực hiện: 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: II. Biểu diễn dữ liệu
- GV giới thiệu nhờ việc biểu diễn dữ liệu, ta có thể 1. Bảng số liệu
phân tích và xử lí được các dữ liệu đó. - Biểu diễn dữ liệu dưới dạng bảng. 
- GV chia cả lớp thành 3 nhóm, thảo luận hoàn bảng số liệu thể hiện đủ đối tượng 
thành các nhiệm vụ, mỗi nhóm thực hiện một nhiệm thống kê, tiêu chí thống kê và số 
vụ: liệu thống kê.
 4 + Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu bảng số liệu 2. Biểu đồ tranh
Quan sát bảng số liệu ở trang 6, đọc và mô tả lại - Biểu diễn dữ liệu dưới dạng hình 
bảng số liệu đô. ảnh. Biểu đồ tranh thể hiện đủ đối 
+ Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu biểu đồ tranh tượng thống kê, tiêu chí thống kê 
 và số liệu thống kê.
Quan sát biểu đồ tranh ở hình 1 trang 6, đọc và mô 
tả biểu đồ đó. 3. Biểu đồ cột
+ Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu biểu đồ cột - Biểu diễn dữ liệu dưới dạng cột. 
 Biểu đồ cột thể hiện đủ đối tượng 
Quan sát biểu đồ cột ở hình 2 trang 7, đọc và mô tả 
 thống kê, tiêu chí thống kê và số 
biểu đồ cột đó
 liệu thống kê.
- GV yêu cầu HS đọc và phân tích ví dụ 4, đọc và 
 * Lưu ý:
ghi nhớ kiến thức bổ sung ở phần lưu ý
 Dựa vào thống kê, ta có thể bác bỏ 
- GV yêu cầu HS bắt cặp theo bàn trao đổi hoàn 
 kết luận đã nêu ra.
thành bài Luyện tập 2
 Luyện tập 2
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
 a) Đối tượng thống kê là số lượng 
- HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, 
 mỗi loại dụng cụ học tập đó
hoàn thành các yêu cầu, hoạt động nhóm hoàn 
thành các yêu cầu của GV giao Tiêu chí thống kê là các dụng cụ 
 học tập của 10 học sinh tổ Hai lớp 
- GV: quan sát và trợ giúp HS. 
 6E
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
 b) Biểu đồ dữ liệu thông kê
- Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận các 
nhóm khác nhận xét, bổ sung Dụng cụ Số lượng
Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 Bút 18
- GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm :
+ Bảng số liệu, biểu đồ tranh, biểu đồ cột thể hiện Thước thẳng 10
đủ đối tượng thống kê, tiêu chí thống kê và số liệu 
thống kê. Compa 5
 Ê ke 9
 5 C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: Học sinh củng cố lại kiến thức thông qua một số bài tập.
b) Nội dung: HS dựa vào kiến thức đã học vận dụng làm BT
c) Sản phẩm: Kết quả của HS.
d) Tổ chức thực hiện: 
- GV yêu cầu HS hoàn thành các bài bập 2, 4, 5 trong SGK trang 9
- HS thảo luận hoàn thành bài toán dưới sự hướng dẫn của GV: 
Bài 2: 
a) Đối tượng thống kê: số đo chiều cao của học sinh
Tiêu chí thống kê: học sinh trong tổ của Châu lớp 6B
b) Bạn Châu liệt kê như vậy chưa hợp lí vì với cách này, giáo viên sẽ khó biết được 
những bạn nào có chiều cao bằng nhau, chiều cao cao nhất, chiều cao thấp nhất 
Bảng thống kê chiều cao của các bạn nhóm Châu:
 Số đo chiều cao (cm) 138 140 142 146 150 151 154 252
 Số lượng (HS) 1 2 1 1 1 1 2 1
c) Số đo chiều cao trung bình của bốn bạn thấp nhất trong cùng tổ với bạn Châu là:
 (138 + 140 x 2 + 142) : 4 = 140 cm
Bài 4: 
a) Tháng 1 hệ thống siêu thị bán được nhiều thịt lợn nhất
b) Tỉ số của lượng thịt lợn bán ra trong tháng 1 và tổng lượng thịt lợn bán ra trong cả 
bốn tháng
 40 1
 =
 120 3
Bài 5: Biểu đồ hình 5 biểu diễn lượng mưa ở Bắc bán cầu, biểu đồ hình 6 biểu diễn 
lượng mưa ở Nam bán cầu. Vì lượng mưa từ tháng 5 đến tháng 10 ở hình 5 lớn hơn.
 6 - GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và tuyên 
dương nhóm học sinh có câu trả lời tốt nhất.
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a) Mục tiêu: HS nắm kĩ nội dung vừa được học
b) Nội dung: GV ra bài tập, HS hoàn thành
c) Sản phẩm: KQ của HS.
d) Tổ chức thực hiện:
- GV nhấn mạnh HS phải đọc và mô tả được bảng số liệu, biểu đồ tranh và biểu đồ cột 
đơn.
- GV yêu cầu HS tự tìm hiểu các biểu đồ trên báo chí, internet, sau đó đọc và mô tả các 
kết quả
- HS thực hiện yêu cầu của GV
* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Ghi nhớ kiến thức trong bài. 
- Hoàn thành các bài tập còn lại SGK (Bài 1, 3, 6) và các bài tập trong SBT
- Chuẩn bị bài mới “ Biểu đồ kép”.
 7 Ngày soạn: .../.../...
Ngày dạy: .../.../...
 BÀI 2: BIỂU ĐỒ CỘT KÉP (2 TIẾT)
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:
- Đọc và mô tả thành thạo các dữ liệu ở dạng: biểu đồ cột kép. 
- Lựa chọn và biểu diễn dược dữ liệu vào bảng từ biểu đồ cột kép.
2. Năng lực 
Năng lực chung: Góp phần tạo cơ hội để HS phát triển một số năng lực toán học như: 
Năng lực tư duy và lập luận toán học; năng lực giao tiếp toán học.
Năng lực riêng:
- Nhận ra và giải quyết được vấn đề đơn giản hoặc nhận biết các quy luật đơn giản dựa 
trên phân tích các số liệu thu được từ biểu đồ cột kép.
- Nhận biết được mối liên hệ giữa thống kê với những kiến thức trong các môn học ở 
chương trình lớp 6 và trong thực tiễn.
3. Phẩm chất
- Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác. Tư duy các vấn đề toán học một cách lôgic và hệ 
thống.
- Biết quy lạ về quen, có tinh thần trách nhiệm hợp tác xây dựng cao.
- Chăm chỉ tích cực xây dựng bài.
- Hình thành tư duy logic, lập luận chặt chẽ, và linh hoạt trong quá trình suy nghĩ.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
1 - GV
 8 - Giáo án, SGK, SGV
- Thước kẻ, biểu đồ cột kép, bảng thống kê trên giấy A 0, hình ảnh hoặc video liên quan 
đến biểu đồ cột kép để minh họa cho bài học được sinh động.
2 - HS 
- SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đọc trước bài mới, đồ dùng học tập 
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a) Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
b) Nội dung: HS thực hiện các yêu cầu dưới sự hướng dẫn của GV.
c) Sản phẩm: HS trả lời được câu hỏi mở đầu.
d) Tổ chức thực hiện: 
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
- GV đặt vấn đề: chiếu bản đồ ở Hình 8 và Hình 9 ở trang 10 SGK, yêu cầu HS quan sát 
và trả lời câu hỏi:
+ Làm thế nào để biểu diễn được đồng thời từng loại huy chương của cả hai đoàn Việt 
Nam và Thái Lan trên cùng một biểu đồ cột?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS lắng nghe GV giới thiệu, quan sát bản đồ và trả lời 
câu hỏi
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS 
vào bài học mới.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
a) Mục tiêu: 
- Giúp nắm được cách đọc, mô tả dữ liệu từ biểu đồ cột kép
b) Nội dung:
 HS đọc SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c) Sản phẩm: HS nắm vững kiến thức, kết quả của HS.
 9 d) Tổ chức thực hiện:
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Để biểu diễn được đồng thời từng loại 
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về biểu đồ cột kép đối tượng trên cùng một biểu đồ cột ta 
ở hình 10, từ đó giúp HS nắm được cách đọc, dùng biểu đồ cột kép
mô tả dữ liệu từ biểu đồ cột kép.
- GV cho HS nhóm đôi tìm hiểu VD1, VD2 
trong SGK: đọc, mô tả biểu đồ cột kép, phân 
tích và xử lí dữ liệu từ biểu đồ cột kép và nhận 
biết được tính hợp lí của dữ liệu từ biểu đồ cột 
kép.. * Luyện tập
- GV yêu cầu HS áp dụng thực hiện bài Luyện 
tập 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 
- HS theo dõi SGK, chú ý nghe, hiểu, thảo luận, 
trao đổi và hoàn thành các yêu cầu.
- GV: quan sát và trợ giúp HS. 
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 
- Hoạt động nhóm: Các nhóm treo bảng, đại 
diện các nhóm trình bày kết quả. Các nhóm 
khác chú ý nghe, nhận xét, bổ sung. Quan sát biểu đồ ta có:
- Cá nhân: giơ tay phát biểu trình bày a) Môn thể thao có nhiều học sinh thích 
 nhất là bóng đá
Bước 4: Kết luận, nhận định: 
 b) Tổng số học sinh lớp 6C là: 
GV tổng quát, nhận xét quá trình hoạt động của 
các HS 12 + 10 + 4 + 5 + 5 + 6 = 42 học sinh
C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
 10