Giáo án Khoa học tự nhiên Lớp 6 (Bộ sách Kết nối tri thức và cuộc sống) - Chương 7 - Bài 29: Virus

BÀI 29: VIRUS
Môn học: KHTN - Lớp: 6
Thời gian thực hiện: 02 tiết
I. Mục tiêu
 Kiến thức: 
Nêu được: hình dạng, cấu tạo, vai trò và ứng dụng của virus.
Trình bày được một số bệnh do virus và cách phòng bệnh.
Năng lực: 
2.1. Năng lực chung
Năng lực tự chủ và tự học: tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh để tìm hiểu về hình dạng, cấu tạo của virus. 
Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm để tìm ra các vai trò cũng như ứng dụng của virus trong khoa học và đời sống.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: đưa ra được các giải pháp phòng bệnh do virus gây ra và ứng dụng một số giải pháp trong thực tiễn. 
2.2. Năng lực khoa học tự nhiên
Nêu được hình dạng, cấu tạo của virus dựa vào hình ảnh quan sát được. 
Trình bày được vai trò của virus và các ứng dụng của virus trong việc nghiên cứu khoa học và áp dụng vào đời sống.
Xác định được triệu chứng một số bệnh do virus gây ra và biện pháp phòng, chữa bệnh.
Thiết kế poster tuyên truyền phòng chống các bệnh do virus gây ra.
Phẩm chất: 
Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh:
Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm hiểu về hình dạng, cấu tạo của virus.
Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động tìm hiểu về vai trò, ứng dụng và các bệnh liên quan tới virus.
Nghiêm túc trong việc phòng, chống các bệnh liên quan tới virus.
II. Thiết bị dạy học và học liệu
Đất nặn.
Tranh, hình ảnh về virus và các bệnh do virus gây ra.
HS chuẩn bị bài thuyết trình ở nhà về vai trò và ứng dụng của virus.
Video cấu tạo, hoạt động của virus và ảnh hưởng của virus đối với sức khỏe con người. Các video về sản xuất vắc xin từ virus.
Một số ứng dụng thiết kế poster, inphographic cho HS thiết kế poster tuyên truyền. 
III. Tiến trình dạy học 
1. Hoạt động 1: Xác định vấn đề học tập 
a) Mục tiêu: Giúp học sinh xác định được vấn đề của bài học là nghiên cứu về virus
b) Nội dung: GV cung cấp cho HS tranh/ảnh/cụm từ liên quan tới virus. HS sẽ xếp vào 2 nhóm vi khuẩn và virus theo dự đoán của mình.
Sản phẩm: Thông tin học sinh đưa ra về 
Tổ chức thực hiện: 
- GV phát cho mỗi bàn 5 hình ảnh. HS cần sắp xếp các hình ảnh vào 2 nhóm (theo quan điểm và sự hiểu biết của học sinh).
- Lớp chia làm 2 nhóm lớn. Hai nhóm sẽ cùng lên dán những hình ảnh liên quan tới virus trên bảng GV. Sau đó, GV cho các HS khác phát biểu. GV dẫn vào bài. 
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1: Tìm hiểu hình dạng và cấu tạo của virus.
Mục tiêu: 
- Nêu được các hình dạng của virus.
- Trình bày được cấu tạo của virus gồm 2 phần (vỏ prôtêin và lõi là vật chất DT ADN hoặc ARN).
- Phân biệt vi khuẩn về virus về hình dạng, cấu tạo.
Nội dung: 
- HS làm việc cá nhân.
- Mỗi HS tự dùng đất nặn để nặn hình dạng và cấu tạo của virus theo sự tưởng tượng của HS hoặc HS có thể tham khảo trong SGK. 
- Giới thiệu với các bạn về loại virus mà mình vừa nặn về:
	+ Hình dạng
	+ Cấu tạo.
- GV có thể dùng máy chiếu vật thể hoặc kết nối điện thoại với máy tính để trình chiếu cho rõ ràng. 
H1. Nêu hình dạng virus.
H2. Virus mà em nặn có mấy phần? Đó là những phần nào?
H3. Virus có cấu tạo tế bào điển hình không? Vì sao?
Sản phẩm: Đáp án của HS, có thể:
- HS đưa ra các hình dạng của virus: hình cầu, xoắn, hỗn hợp 
- HS đưa ra các đáp án:
H1. Cầu, xoắn, hỗn hợp 
H2. 2 phần: Vỏ prôtêin và lõi là vật chất di truyền.
H3. Không có cấu tạo tế bào điển hình (Lưu ý: HS có thể giải thích được hoặc không giải thích được).
H4. Virus và vi khuẩn khác nhau như thế nào? 
Tổ chức thực hiện: 
- GV giao nhiệm vụ học tập cá nhân. HS sử dụng đất nặn để nặn hình dạng và cấu tạo của virus (3 phút).
- GV yêu cầu 2 – 3 học sinh lên trình bày dựa theo các câu hỏi H1, H2. Các HS khác nhận xét, bổ sung. 
- GV yêu cầu HS nêu lại cấu tạo tế bào điển hình. Từ đó, yêu cầu HS trả lời câu hỏi H3 và H4.
- GV chốt kiến thức cơ bản cho HS ghi vào vở.
Hoạt động 2.2: Tìm hiểu vai trò của virus và ứng dụng
Mục tiêu: 
Trình bày được các vai trò của virus.
Nêu được các ứng dụng của virus trong nghiên cứu khoa học và chế tạo các sản phẩm ứng dụng thực tế. 
Nội dung: 
- HS đã được GV phân công tìm hiểu ở nhà. HS chuẩn bị bài thuyết trình. 
- GV có thể chọn 4 nhóm làm 2 chủ đề:
	+ Virus có những vai trò gì?
	+ Các ứng dụng của virus trong nghiên cứu khoa học và tự nhiên.
- HS gửi bài trước qua email cho GV. 
Sản phẩm: 
- Bài thuyết trình của HS về vai trò và ứng dụng của virus.
Tổ chức thực hiện: 
- Giao nhiệm vụ học tập: Đã được thực hiện ở bài hôm trước hoặc tiết 1 của bài virus.
- HS các nhóm lên thuyết trình (5 phút). 
	+ 1 HS thuyết trình	
	+ 1 HS ghi kiến thức chính lên bảng. 
- HS các nhóm khác nghe và phản biện (5 phút).
- GV ghi lại các câu khó và hỗ trợ HS tìm hiểu hoặc trả lời sau khi có nhóm đã hoàn thành. 
- GV nhận xét và chốt kiến thức.
Hoạt động 2.3: Tìm hiểu các bệnh do virus và cách phòng tránh
Mục tiêu: 
Trình bày được các bệnh do virus gây ra.
Thiết kế poster truyên truyền phòng chống một số bệnh phổ biến bằng các phần mềm/ứng dụng trên điện thoại/ máy tính.
Nội dung: 
- HS nêu được các bệnh phổ biến do virus gây ra: Nguyên nhân, đường lây bệnh, triệu chứng của bệnh (Chú ý: Tùy thuộc điều kiện từng địa phương, GV nên định hướng trước cho HS những bệnh dễ gặp ở địa phương mình để tiện cho việc thiết kế poster).
- HS sử dụng các ứng dụng thiết kế. Đơn giản nhất là canva.com
Sản phẩm: 
- Poster của HS: chu trình gây bệnh cụ thể của virus, cách phòng tránh 
Tổ chức thực hiện: 
- Giao nhiệm vụ học tập: Đã được thực hiện ở bài hôm trước hoặc tiết 1 của bài virus.
- HS viết kịch bản cho chuyên mục “Bác sĩ và gia đình”: trong đó có hỏi đáp về một số bệnh liên quan tới virus và cách phòng chống (Viêm gan B, cúm, thủy đậu )
- HS chia sẻ ý tưởng thiết kế poster.
3. Hoạt động 3: Luyện tập
Mục tiêu: Hệ thống được một số kiến thức đã học.
Nội dung: 
- Mỗi học sinh nêu được:
	+ 2 kiến thức mà mình học được trong giờ học.
	+ 1 điều mình thích nhất trong giờ học.
Sản phẩm: HS chia sẻ trực tiếp trên lớp.
Tổ chức thực hiện: 
- GV gọi HS chia sẻ 2 kiến thức học được về virus và điều con thích nhất trong giờ học.
4. Hoạt động 4: Vận dụng
Mục tiêu: Phát triển năng lực tự học và năng lực tìm hiểu đời sống.
Nội dung: Thiết kế poster tuyên truyền về vòng đời và cách phòng chống một số bệnh phổ biến do virus gây ra.
Sản phẩm: HS thiết kế các poster tuyên truyền.
Tổ chức thực hiện: Giao cho học sinh thực hiện ngoài giờ học trên lớp, up sản phẩm lên fb hoặc in ra và dán trên lớp hoặc các khu vực bản tin của nhà trường. 
*Chuẩn bị cho bài học sau: Nghiên cứu và chuẩn bị bài thuyết trình về bệnh sốt rét và bệnh kiết lị.
- Nhóm thống nhất lựa chọn 1 bệnh để làm.