Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Buổi 1-20

 	Ngày soạn :
	Ngày dạy: 
 Buổi 1 
 TỪ VÀ CẤU TẠO TỪ TIẾNG VIỆT
A. Mục tiêu bài học:
_ Củng cố và mở rộng cho HS những kiến thức về từ và cấu tạo từ tiếng Việt.
_ Luyện giải một số bài tập về từ và cấu tạo từ tiếng Việt.
B . CHUẨN BI
 - GV:Phương pháp giảng dạy , SGK,tài liệu tham khảo: 
- HS : SGK , đồ dùng học tập
C . TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp: 
2. Bài cũ
3. Bài mới
_ Từ là gì?
* GV nhấn mạnh:
 Định nghĩa trên nêu lên 2 đặc điểm của từ:
+ Đặc điểm về chức năng: Từ là đơn vị dùng để đặt câu.
+ Đặc điểm về cấu trúc: Từ là đơn vị nhỏ nhất.
- Đơn vị cấu tạo từ là gì?
- Vẽ mô hình cấu tạo từ tiếng Việt?
_ Phân biệt từ đơn với từ phức? Cho VD minh hoạ?
_ Dựa vào đâu để phân loại như vậy?
_ Phân biệt từ ghép với từ láy? Cho VD minh hoạ?
Bài tập 1:
 Hãy xác định số lượng tiếng của mỗi từ và số lượng từ trong câu sau:
 Em đi xem vô tuyến truyền hình tại câu lạc bộ nhà máy giấy.
* GV hướng dẫn HS:
_ Xác định số lượng từ trước.
_ Sau đó mới xác định số lượng tiếng của mỗi từ.
Bài tập 2:
 Gạch chân dưới những từ láy trong các câu sau:
a. Xanh xanh bãi mía bờ dâu
 Ngô khoai biêng biếc
 Đứng bên này sông sao nhớ tiếc
 Sao xót xa như rụng bàn tay
 ( Hoàng Cầm)
b. Lom khom dưới núi tiều vài chú
 Lác đác bên sông chợ mấy nhà
 ( Bà Huyện Thanh Quan)
c. Bay vút tận trời xanh
 Chiền chiện cao tiếng hót
 Tiếng chim nghe thánh thót
 Văng vẳng khắp cánh đồng
 ( Trần Hữu Thung)
Bài tập 3:
 Từ láy được in đậm trong câu sau miêu tả cái gì?
 Nghĩ tủi thân, công chúa Út ngồi khóc thút thít.
 ( Nàng Út làm bánh ót)
 Hãy tìm những từ láy có cùng tác dụng ấy.
Bài tập 4:
 Thi tìm nhanh từ láy:
a. Tả tiếng cười.
b. Tả tiếng nói.
c. Tả dáng điệu.
Bài tập 5:
 Cho các từ sau:
 Thông minh, nhanh nhẹn, chăm chỉ, cần cù, chăm học, kiên nhẫn, sáng láng, gương mẫu.
a. Hãy chỉ ra những từ nào là từ ghép, những từ nào là từ láy?
b. Những từ ghép và từ láy đó nói lên điều gì ở người học sinh?
Bài tập 6:
 Hãy kể ra:
_ 2 từ láy ba tả tính chất của sự vật.
_ 2 từ láy tư tả thấi độ, hành động của người.
_ 2 từ láy tư tả cảnh thiên nhiên.
Bài tập 7:
 Điền thêm các tiếng vào chỗ trống trong đoạn văn sau để tạo các từ phức, làm cho câu văn được rõ nghĩa:
 Trên cây cao, kiến suốt ngày cặm (1) làm tổ, tha mồi. Kiến kiếm mồi ăn hằng ngày, lại lo cất giữ phòng khi mùa đông tháng giá không tìm được thức (2). Còn (3) sầu thấy kiến (4) chỉ, (5) vả như vậy thì tỏ vẻ (6) hại và coi thường giống kiến chẳng biết đến thú vui ở đời. Ve sầu cứ nhởn (7), ca hát véo (8) suốt cả mùa hè.
Bài tập 8:
 Khách đến nhà, hỏi em bé:
_ Anh em có ở nhà không? (với nghĩa là anh của em). Em bé trả lời:
_ Anh em đi vắng rồi ạ.
 “Anh em” trong 2 câu này là hai từ đơn hay là một từ phức?
 Trong câu “Chúng tôi coi nhau như anh em” thì “anh em” là hai từ đơn hay là một từ phức
I. Lý thuyết:
1. Từ.
_ Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu.
2. Phân biệt từ và tiếng.
TỪ
- Đơn vị để tạo câu.
- Từ có thể hai hay nhiều tiếng
TIẾNG
- Đơn vị để tạo từ.
- Tiếng chỉ có một hình vị (âm tiết).
- Đơn vị cấu tạo từ là tiếng.
- Mô hình: ( HS tự vẽ).
3. Phân loại.
a. Từ đơn: Chỉ có một tiếng.
Ví dụ: 
 ông , bà, hoa, bút, sách,
b. Từ phức: 
_ là từ gồm hai hoặc nhiều tiếng.
Ví dụ:
+ ông bà ( 2 tiếng)
+ hợp tác xã ( 3 tiếng)
+ khấp kha khấp khểnh ( 4 tiếng)
_ Dựa vào số lượng các tiếng trong từ.
_ Từ ghép : Là kiểu từ phức trong đó giữa các tiếng có quan hệ với nhau về nghĩa.
Ví dụ: 
 hoa hồng, ông nội, hợp tác xã,
_ Từ láy: Là kiểu từ phức trong đó giữa các tiếng có quan hệ với nhau về âm.
Ví dụ: 
 đo đỏ, sạch sành sanh, khấp kha khấp khểnh,
II. Bài tập:
Bài tập 1:
 Câu trên gồm 8 từ, trong đó:
_ Từ chỉ có 1 tiếng: Em, đi, xem, tại, giấy.
_ Từ gồm 2 tiếng: Nhà máy.
_ Từ gồm 3 tiếng: Câu lạc bộ.
_ Từ gồm 4 tiếng : Vô tuyến truyền hình.
Bài tập 2:
 Gạch chân các từ láy:
a. Xanh xanh bãi mía bờ dâu
 Ngô khoai biêng biếc
 Đứng bên này sông sao nhớ tiếc
 Sao xót xa như rụng bàn tay
 ( Hoàng Cầm)
b. Lom khom dưới núi tiều vài chú
 Lác đác bên sông chợ mấy nhà
 ( Bà Huyện Thanh Quan)
c. Bay vút tận trời xanh
 Chiền chiện cao tiếng hót
 Tiếng chim nghe thánh thót
 Văng vẳng khắp cánh đồng
 ( Trần Hữu Thung)
Bài tập 3:
_ Từ láy được in đậm trong câu sau miêu tả tiếng khóc.
_ Những từ láy có cùng tác dụng ấy là: nức nở, nghẹn ngào, ti tỉ, rưng rức, tức tưởi, nỉ non, não nùng,
Bài tập 4:
 Các từ láy:
a. Tả tiếng cười:
 Ha hả, khanh khách, hi hí, hô hô, nhăn nhở, toe toét, khúc khích, sằng sặc,
b. Tả tiếng nói:
 Khàn khàn, ông ổng, lè nhè, léo nhéo, oang oang, sang sảng, trong trẻo, thỏ thẻ, trầm trầm,
c. Tả dáng điệu:
 Lừ đừ, lả lướt, nghêng ngang, khệnh khạng, ngật ngưỡng, đủng đỉnh, vênh váo,
Bài tập 5:
a. 
_ Những từ láy là: nhanh nhẹn , chăm chỉ, cần cù, sáng láng.
_ Những từ ghép là: thông minh, chăm học, kiên nhẫn, gương mẫu.
b. Những từ đó nói lên sự chăm học và chịu khó của người học sinh.
Bài tập 6:
_ 2 từ láy ba tả tính chất của sự vật: xốp xồm xộp, sạch sành sanh.
_ 2 từ láy tư tả thấi độ, hành động của người: hớt ha hớt hải, khấp kha khấp khểnh.
_ 2 từ láy tư tả cảnh thiên nhiên: vi va vi vu, trùng trùng điệp điệp.
Bài tập 7:
 Lần lượt điền các từ sau:
cụi
ăn
ve
chăm
vất
thương
nhơ
von
Bài tập 8:
_ “Anh em” với nghĩa là “anh của em” trong 2 câu đầu không phải là từ phức mà là một tổ hợp từ gồm có 2 từ đơn.
_ “ Anh em” trong câu “Chúng tôi coi nhau như anh em” là từ phức.
4 . C ủng c ố : 
* GV củng cố , khái quát cho HS n ội dung cơ b ản HS khắc sâu kiến thức đã học
 	 Ngày soạn :
	Ngày dạy: 
Buổi 2
 TRUYỀN THUYẾT DÂN GIAN VI ỆT NAM
A. Mục tiêu bài học:
_ Ôn tập lại khái niệm về truyền thuyết và ý nghĩa của các truyền thuyết đã học.
_ Tìm hiểu cơ sở lịch sử và những yếu tố tưởng tượng, kì ảo trong các truyền thuyết đã học.
B . Chuẩn bị 
* - GV:Phương pháp giảng dạy , SGK,tài liệu tham khảo: 
- HS : SGK , đồ dùng học tập
C . Tiến trình lên lớp 
1. Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số
2. Bài cũ3. Bài mới
_ Thế nào là truyền thuyết?
_ Kể tên các truyền thuyết đã học trong chương trình Ngữ văn 6?
* GV nhấn mạnh:
+ 4 truyền thuyết đầu là truyền thuyết về thời đại Hùng Vương.
+ Truyền thuyết cuối là truyền thuyết về thời Hậu Lê.
? Những văn bản trên thuộc kiểu văn bản nào? Trong những VB ấy đã sử dụng PTBĐ nào?
_ Nêu ý nghĩa của truyền thuyết “Con Rồng, cháu Tiên”?
_ Nêu ý nghĩa của truyền thuyết “Bánh chưng, bánh giầy”?
_ Nêu ý nghĩa của truyền thuyết “Thánh Gióng”?
_ Nêu ý nghĩa của truyền thuyết “Sơn Tinh, Thuỷ Tinh”?
_ Nêu ý nghĩa của truyền thuyết “Sự tích Hồ Gươm”?
 Thánh Gióng.
a. Hoang đường: Xây dựng một nhân vật anh hùng có nguồn gốc kì lạ, vẻ đẹp siêu phàm, lớn mạnh.
b. Hiện thực:
- Công cuộc chống ngoại xâm, giữ nước thời các vua Hùng.
- Thời đại của nền kinh tế nông nghiệp trồng lúa nước thô sơ và khả năng chế tạo vũ khí chống giặc ngoại xâm bằng chất liệu kim loại (sắt).
- Sức mạnh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước của toàn dân tộc.
? Nêu ý nghĩa của một số chi tiết tiêu biểu trong truyện Thánh Gióng?
. Sơn Tinh, Thủy Tinh.
 a. Hoang đường: Mượn câu chuyện tình kì lạ, lãng mạn và nên thơ của Sơn Tinh và Thủy Tinh.
b. Hiện thực: Công cuộc giữ nước của người Việt cổ trong việc chế ngự thiên tai.
- Thủy Tinh: kì ảo hóa - biểu trưng cho hiện tượng thiên tai, lũ lụt có tính chu kì (tháng 7, 8 ở đông bằng sông Hồng), sức công phá ghê gớm - thảm họa khủng khiếp của loài người.
- Sơn Tinh: sức mạnh, sự kiên quyết, bền bỉ chống đỡ cơn giận của TT. Đó chính là hình ảnh người Việt cổ trong công cuộc chế ngự, chinh phục thiên tai.
c. Chi tiết có ý nghĩa.
- “Nước sông dâng cao bấy nhiêu”
-> Kì lạ, hoang đường
+ NT: so sánh, ẩn dụ.
=> Cảnh đánh nhau dữ dội và quyết liệt giữa ST, TT.
+ Cả hai đều thể hiện uy lực - sức mạnh vô biên:
Sự tàn phá khủng khiếp của thiên tai.
Nỗ lực sống còn, kiên cường, bất khuất của nhân dân trong việc bảo vệ cuộc sống của mình.
-> Khúc tráng ngợi ca công cuộc kháng chiến dung nước, giữ nước của ông cha.
Bài 1: Hình ảnh nào của Gióng đẹp nhất trong em? Vì sao?
Bài 2: Hình tượng Thánh Gióng cho em những suy nghĩ gì về quan niệm và ước mơ của nhân dân.
I. Khái niệm truyền thuyết:
_ Kể về các nhân vật và sự kiện lịch sử thời quá khứ.
_ Có nhiều yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
_ Có cơ sở lịch sử, cốt lõi sự thật lịch sử.
_ Người kể và người nghe tin câu chuyện là có thực dù truyện có những chi tiết tưởng tượng, kì ảo.
_ Thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các nhân vật và sự kiện lịch sử.
II. Các truyền thuyết đã học:
_ Con Rồng, cháu Tiên.
_ Bánh chưng, bánh giầy.
_ Thánh Gióng.
_ Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
_ Sự tích Hồ Gươm.
II. Kiểu văn bản và PTBĐ của các truyền thuyết đã học:
_ Kiểu văn bản: Tự sự.
_ PTBĐ: Kể.
IV. Ý nghĩa của các truyền thuyết:
1. Truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên:
_ Giải thích, suy tôn nguồn gốc giống nòi.
_ Thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất của cộng đồng người Việt.
2. Truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy:
_ Giải thích nguồn gốc bánh chưng, bánh giầy và tục làm 2 thứ bánh trong ngày Tết.
_ Đề cao lao động; đề cao nghề nông; đề cao sự thờ kính Trời, Đất, Tổ tiên của nhân dân ta.
3. Truyền thuyết Thánh Gióng:
_ Thể hiện sức mạnh và ý thức bảo về đất nước.
_ Thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta về người anh hùng cứu nước chống ngoại xâm.
4. Truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh:
_ Giải thích hiện tượng lũ lụt hàng năm .
_ Thể hiện sức mạnh, mong ước chế ngự thiên tai.
_ Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng.
5. Truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm:
_ Giải thích tên gọi Hồ Gươm.
_ Ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
_ Thể hiện khát vọng hoà bình của dân tộc.
VI. ý nghĩa của một số chi tiết tiêu biểu trong truyện Thánh Gióng
* Tiếng nói đầu tiên của cậu bé lên ba là tiếng nói đòi đi đánh giặc.
- Ca ngợi tinh thần yêu nước của dân tộc VN. Đề cao ý thức trách nhiệm của mỗi người dân đối với đất nước.
- Truyền thống dân tộc, dòng máu yêu nước, ý chí quyết tâm của một dân tộc không bao giờ chịu khuất phục trước kẻ thù.
- Hình ảnh cậu bé làng Gióng là h/a của nhân dân lao động VN cần cù, lam lũ. Họ lặng lẽ làm ăn, nhưng khi có giặc ngoại xâm thì họ dũng cảm đứng lên, trở thành anh hùng.
* Bà con dân làng vui lòng góp gạo nuôi Gióng.
- Gióng sinh ra từ nhân dân, được nhân dân nuôi dưỡng -> kết tinh sức mạnh yêu nước, đoàn kết, chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước của nhân dân.
=> Niềm tin đánh thắng giặc.
* Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ.
- Hình ảnh kì vĩ, đẹp đẽ, phi thường của Gióng đã thể hiện sức bật mạnh mẽ của nhân dân. Khi vận mệnh dân tộc bị đe dọa, con người VN vươn lên với một tầm vóc phi thường.
- Quan niệm của cha ông về người anh hùng: khổng lồ về thể xác, oai phong lẫm liệt, mạnh mẽ về tài trí, phi thường về nhân cách.
* Roi sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc.
- Vũ khí của người anh hùng làng Gióng không chỉ là roi sắt, ngựa sắt, áo giáp sắt hiện
đại mà còn là vũ khí thô sơ, vốn rất quen thuộc với nhân dân như tre ngà. Với lòng yêu
nước, những gì có thể giết giặc đều được biến thành vũ khí.
- Ngợi ca sức mạnh của Gióng.
* Đánh giặc xong, Gióng cởi áo giáp sắt để lại, rồi bay thẳng về trời.
-> Hình ảnh - khung cảnh đẹp, nên thơ, là sự thăng hoa trong trí tưởng của người xưa.
- Gióng là người anh hùng không đòi hỏi công danh, lợi lộc. Chàng đã hoàn thành sứ mệnh dẹp giặc và ra đi -> nâng cao vẻ đẹp của người anh hùng, đó cũng là phẩm chất chung vĩ đại của người anh hùng.
- Trong quan niệm dân gian, những cái gì tốt đẹp, cao quí thì không mất đi mà trở thành bất tử. Gióng bay về trời là về với nguồn gốc cao đẹp của mình và chỉ nơi đó mới xứng đáng với người anh hùng.
- Nhân dân ngưỡng mộ, trân trọng: sống mãi với non sông.
VI. Những chi tiết tưởng tượng, kì ảo trong các truyền thuyết:
. Truyền thuyết Thánh Gióng :
_ Bà mẹ mang thai 12 tháng mới sinh ra Gióng.
_ Lên ba vẫn không biết nói, biết cười, biết đi, cứ đặt đâu nằm đấy.
_ Cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ.
_ Gióng vươn vai biến thành tráng sĩ.
_ Gióng nhổ tre quật giặc.
_ Gióng và ngựa bay về trời.
. Truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh:
_ Phép lạ của Sơn Tinh: vẫy tay về phía Đông, phía Đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía Tây, phía Tây nổi lên từng dãy núi đồi.
_ Phép lạ của Thuỷ Tinh: gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về.
_ Món sính lễ: voi chínngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao.
_ Thiêng liêng hoá sự thật lịch sử.
BÀI TẬP VẬN DỤNG:
HS có thể chọn một trong những hình ảnh đẹp giàu ý nghĩa:
Gióng vươn vai thành tráng sĩ.
Gióng nhổ tre quật vào giặc.
Gióng cưỡi ngựa bay lên trời.
* Gợi ý:
- TG là hình ảnh cao đẹp, lí tưởng của người anh hùng đánh giặc giữ nước theo quan
niệm của nhân dân. Gióng vừa rất anh hùng, vừa thật bình dị.
- TG là ước mơ của nhân dân về sức mạnh tự cường của dân tộc. Hình ảnh TG hiện
lên kì vĩ, phi thường, rực rỡ là biểu tượng cho lòng yêu nước, sức quật cường của dân tộc ta trong buổi đầu lịch sử chống ngoại xâm.
4 . Củng c ố : 
* GV củng cố , khái quát cho HS n ội dung cơ b ản HS khắc sâu kiến thức đã học .
5. Hướng dẫn HS về nhà :
------------------------------------------------------------------- 	 Ngày soạn :
	Ngày dạy: 
Buổi 3 
 ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ
A. Mục tiêu bài học:
 Giúp HS:
_Củng cố, khắc sâu kién thức về vai trò và ý nghĩa của các yếu tố nhân vật và sự việc trong văn tự sự.
_ Thêm một lần nữa hiểu được thế nào là chủ đề của bài văn tự sự.
_ Luyện giải một số BT có liên quan.
B . Chuẩn bị 
* - GV:Phương pháp giảng dạy , SGK,tài liệu tham khảo: 
- HS : SGK , đồ dùng học tập
C . Tiến trình lên lớp 
1. Ổn định lớp: kiểm tra sĩ số
2. Bài cũ
3. Bài mới
Phần I : Sự việc và nhân vật trong văn tự sự
_ Sự việc trong văn tự sự được trình bày như thế nào?
_ Nhân vật trong văn tự sự có vai trò gì?
_ Vai trò của nhân vật chính và nhân vật phụ trong văn tự sự?
_ Nhân vật trong văn tự sự được thể hiện qua các mặt nào?
?. Thế nào là chủ đề văn bản?
(?) Phần mở bài của bài văn tự sự viết gì ?
(?) Thân bài ?
(?) Kết bài ?
Bài tập 1:
 Tóm tắt truyện “ Sơn Tinh, Thuỷ Tinh” theo sự việc gắn với các nhân vật chính.
Bài tập 2:
 Hãy sắp xếp lại các sự việc sau theo đúng trình tự truyện “Thánh Gióng”:
_ Thánh Gióng lên ba mà chẳng biết nói, biết cười.
_ Thánh Gióng yêu cầu vua cho làm ngựa sắt, áo giáp sắt, roi sắt.
_ Đời Hùng Vương thứ sáu có hai vợ chồng ông lão đã già mà vẫn chưa có con.
_ Thánh Gióng vươn vai biến thành tráng sĩ.
_ Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt ra trận, giết giặc.
_ Dân nhớ công ơn lập đền thờ người anh hùng cứu nước.
_ Thắng giặc, Thánh Gióng cưỡi ngựa bay về trời.
Bài tập 3:
 Cho đoạn văn sau:
 “ Thoắt cái Diều Giấy đã rơi gần sát ngọn tre. Cuống quýt, nó kêu lên:
_ Bạn Gió ơi, thổi lại đi nào, tôi chết mất thôi. Quả bạn nói đúng, không có bạn, tôi không thể nào bay được. Cứu tôi với, nhanh lên, cứu tôi 
 Gió cũng nhận thấy điều nguy hiểm đã gần kề Diều Giấy. Thương hại, Gió dùng hết sức thổi mạnh. Nhưng muộn mất rồi! Hai cái đuôi xinh đẹp của Diều Giấy đã bị quấn chặt vào bụi tre. Gió kịp nâng Diều Giấy lên, nhưng hai cái đuôi đã giữ nó lại. Diều Giấy cố vùng vẫy.”
 ( Trích báo Nhi đồng chăm học)
a. Chỉ ra các nhân vật trong đoạn văn trên? Người kể chuyện đã khéo sử dụng nghệ thuật tu từ nào để xây dựng nhân vật?
b. Kể ra các sự việc trong đoạn văn? Chuỗi sự việc ấy có ý nghĩa như thế nào?
c. Vậy, đoạn văn trên có nội dung tự sự không?
A. Lý thuyết:
1. Sự việc trong văn tự sự:
_ Sự việc trong văn tự sự được trình bày một cách cụ thể: Sự việc xảy ra trong thời gian, địa điểm cụ thể, do nhân vật cụ thể thực hiện, có nguyên nhân, diễn biến, kết quả
_ Sự việc trong văn tự sự được sắp xếp theo một trật tự , diễn biến sao cho thể hiện được tư tưởng mà người kể muốn biểu đạt.
2. Nhân vật trong văn tự sự:
_ Nhân vật trong văn tự sự thực hiện các sự việc và được thể hiện trong văn bản.
_ Nhân vật trong văn tự sự gồm: nhân vật chính và nhân vật phụ.
+ Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể hiện tư tưởng của văn bản.
+ Nhân vật phụ giúp cho nhân vật chính hoạt động.
_ Nhân vật được thể hiện qua các mặt: tên gọi, lai lịch, tính nết, hình dáng, việc làm,
3.Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự .
a. Khái niệm chủ đề :
- Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản ( tỏc phẩm ).
b. Dàn bài của bài văn tự sự :
a) Mở bài 
- Có thể thể giới thiệu nhân vật và tình huống xảy ra câu chuyện cũng có lúc người ta bắt đầu từ một sự cố nào đó , hoặc kết cục câu chuyện , số phận của chuyện rồi ngược lên kể lại từ đầu .
b) Thân bài 
- Kể các tình tiết làm nên câu chuyện . Nếu tác phẩm chuyện có nhiều nhân vật thì các tình tiết lồng vào nhau , đan xen nhau theo diễn biến câu chuyện .
c) Kết bài 
- Câu chuyện kể đi vào kết cục . Sự việc kết thúc , tình trạng và số phận nhân vật được nhận diện khá rõ.
B. Bài tập:
Bài tập 1:
_ Vua Hùng kén rể.
_ Hai thần đến cầu hôn.
_ Vua Hùng ra điều kiện, cố ý thiên lệch cho Sơn Tinh.
_ Sơn Tinh đến trước, được vợ. Thuỷ Tinh đến sau, mất Mị Nương, đuổi theo định cướp nàng.
_ Trận đánh dữ dội giữa hai thần. Kết quả: Sơn Tinh thắng, Thuỷ Tinh thua, đành rút quân.
_ Hằng năm, hai thần vẫn kịch chiến mấy tháng trời, nhưng lần nào Thuỷ Tinh cũng đều thất bại, rút lui.
Bài tập 2:
 Sắp xếp lại như sau:
_ Đời Hùng Vương thứ sáu có hai vợ chồng ông lão đã già mà vẫn chưa có con.
_ Thánh Gióng lên ba mà chẳng biết nói, biết cười.
_ Thánh Gióng yêu cầu vua cho làm ngựa sắt, áo giáp sắt, roi sắt.
_ Thánh Gióng vươn vai biến thành tráng sĩ.
_ Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt ra trận, giết giặc.
_ Thắng giặc, Thánh Gióng cưỡi ngựa bay về trời.
_ Dân nhớ công ơn lập đền thờ người anh hùng cứu nước.
Bài tập 3:
a. 
_ Các nhân vật: Diều Giấy, Gió.
_ Nghệ thuật: Nhân hoá.
b. 
* Các sự việc:
_ Diều Giấy bị vướng vào ngọn tre, Diều kêu Gió cứu.
_ Gió thổi mạnh để cứu Diều.
_ Diều Giấy vùng vẫy nhưng không thoát ra được.
* Chuỗi sự việc đó có ý nghĩa: 
 Không nên kiêu căng, tự phụ, nếu không có sự hỗ trợ của cộng đồng và bè bạn, sẽ thất bại đau đớn.
c. Đoạn văn trên có nội dung tự sự.
Bài tập 6:
 Kể lại một câu chuyện đã học.
 * Yêu cầu: 
 - Nắm vững cốt truyện
 - Kể chi tiết nội dung vốn có của câu chuyện.
 - Giữ nguyên nhân vật, bố cục của câu chuyện.
 - Phải có cảm xúc đối với nhân vật.
 * Các hình thức ra đề:
 a. Kể theo nguyên bản.
- Dạng đề: 
(1) Bằng lời văn của mình, em hãy kể lại truyện Thánh Gióng.
(2) Em hãy kể lại một câu chuyện mà em cho là lí thú nhất.
- Hướng giải quyết vấn đề: Dựa vào tác phẩm để kể lại nhưng không phải là sao chép. (Tìm và nhớ ý chính, sau đó diễn đạt bằng lời của mình)
	Ngày soạn :
	Ngày dạy: 
Buổi 4 
 ÔN TẬP VĂN TỰ SỰ( Tiếp)
A. Mục tiêu bài học:
 Giúp HS:
_Củng cố, khắc sâu kién thức về vai trò và ý nghĩa của các yếu tố nhân vật và sự việc trong văn tự sự.
_ Thêm một lần nữa hiểu được thế nào là chủ đề của bài văn tự sự.
_ Luyện giải một số BT có liên quan.
II.Nội dung ôn tập
I.Tìm hiểu đề và lập dàn ý một số đề văn tự sự
Đề 1:
 Kể buổi lễ chào cờ đầu năm (hoặc đầu tuần ) ở trường em.
Yêu cầu:
 Hãy tìm hiểu đề và lập bài ý cho đề văn trên.
* GV gợi ý các câu hỏi để HS tìm hiểu đề:
_ Đề văn trên thuộc kiểu bài nào?
_ Nội dung tự sự là gì?
* GV cho HS thảo luận nhóm để lập dàn ý cho đề bài trên.
Đề 2:
 Hãy kể chuyện về một người bạn tốt.
a. Tìm hiểu đề bài trên.
b. Tìm ý cần thiết phục vụ đề bài.
c. Lập dàn ý cho đề bài.
d. Tập viết một đoạn văn.
e. Viết thành bài tự sự hoàn chỉnh.
A. Lý thuyết:
1 . Đề , tìm hiểu đề 
- Mỗi đề văn đều mang sắc thái riêng , có yêu cầu riêng rất cụ thể > Ta phải đọc kĩ đầu đề , tìm hiểu kĩ lời văn , trên cơ sở đó tìm ra yêu cầu của đề ( Luận đề )
- Cần tránh vội vã hấp tấp khi đọc đề văn 
2 . Cách làm bài văn tự sự .
a) Lập ý
- Là suy nghĩ , định hướng , xác định nội dung sẽ viết theo yêu cầu của đề , cụ thể là : xác định nhân vật , sự việc , tình tiết , diễn biến , kết quả và ý nghĩa của truyện. Nếu là truyện sỏng tạo , ta cũng nghĩ về đặt tên truyện .
b) Lập dàn ý 
- Là sắp xếp các tình tiết , diễn biến câu chuyện , việc gì kể trước , việc gì kể sau hình thành cốt truyện để người đọc có thể nắm bắt được câu chuyện , hiểu được , cảm nhận được ý nghĩa truyện .
 c) Viết thành bài văn theo bố cục ba phần : Mở bài – thân bài - kết bài .
B. Bài tập vận dụng:
Đề 1:
1. Tìm hiểu đề:
_ Kiểu bài: Tự sự.
_ Nội dung: Buổi lễ chào cờ đầu năm (hoặc đầu tuần ) ở trường em.
2. Lập dàn ý:
a. Mở bài:
_ Giới thiệu đối tượng kể: buổi lễ chào cờ đầu tuần ở trường em.
_ Thời gian, địa điểm của buổi chào cờ.
_ ấn tượng chung về buổi chào cờ: rất nghiêm trang.
b. Thân bài:
_ Công việc chuẩn bị trước khi chào cờ:
+ Chuẩn bị cờ.
+ Bàn ghế.
+ Các lớp xếp hàng.
_ Nội dung của buổi chào cờ:
+ Chào cờ, hát quốc ca.
+ Những sự việc diễn ra trong buổi chào cờ.
c. Kết bài:
_ Kết thúc buổi chào cờ.
_ Tác dụng, ý nghĩa của buổi lễ chào cờ.
Đề 2:
a. Tìm hiểu đề:
_ Bước 1: Đọc kĩ đề, gạch dưới các từ quan trọng .
 Hãy kể chuyện về một người bạn tốt.
_ Bước 2: Xác định:
+ Thể loại: Kể chuyện ( Tự sự).
+ Nọi dung: Một bạn tốt ( nội dung về đời thường).
b. Tìm ý:
 ( Dựa vào tình huống đã chọn để tìm ý).
c. Lập dàn ý:
* Mở bài:
 Giới thiệu hoàn cảnh diễn ra câu chuyện và xuất hiện nhân vật.
* Thân bài:
 Kể diễn biến truyện (gồm các sự việc đã lựa chọn).
* Kết bài:
 Kết quả của sự việc. Tình bạn bền vững mãi mãi.
d. Viết một đoạn văn tự sự dựa vào dàn bài đã lập.
e. Viết toàn bài văn.
II. Hướng dẫn hs viết một số đoạn văn tự sự
_ Em hiểu thế nào là đoạn văn?
_ Đoạn văn có câu chủ đề không?
_ Câu chủ đề thường đứng ở vị trí nào trong đoạn văn?
* GV hướng dẫn HS cách viết đoạn văn theo kiểu:
_ Diễn dịch.
_ Quy nạp.
_ Móc xích.
_ Song hành
( GV minh hoạ bằng một số đoạn văn )
Bài tập 1:
 Thử tập viết một đoạn văn tự sự. Nội dung tuỳ chọn. đoạn văn dùng ngôi kể thứ ba, thỉnh thoảng xen ngôi kể thứ nhất để diễn tả nội tâm (6- 8 câu).
Bài tập 2:
 Viết đoạn văn ngắn từ 6 đến 8 câu, người viết đóng vai cô út kể lại lần mang cơm cho Sọ Dừa và phát hiện Sọ Dừa không phải người phàm trần.
A. Lý thuyết:
_ Đoạn văn là phần văn bản tính từ chỗ viết hoa lùi đầu dòng đến chỗ chấm xuống dòng.
_ Đoạn văn thường có câu chủ đề.
+ Đứng đầu đoạn.
+ Hoặc cuối đoạn.
B. Bài tập thực hành:
III. Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự
(?) Thế nào là ngôi kể ?
(?) Nêu đặc điểm của ngôi kể thứ 3 ?
(?) Nêu đặc điểm của ngôi kể thứ 1 ?
(?) Em hiểu gì về lời kể trong văn tự sự ?
1. Kể lại chuyện “ Thạch Sanh ” bằng các ngôi kể sau :
- Đoạn 1 : Ngôi thứ 3 .
- Đoạn 2 : Ngôi thứ 1 - Thạch Sanh .
- Đoạn 3 : Ngôi thứ 1 - L ý Th ông .
2 . Mượn lời “ Bút thần ” kể lại chuyện “ Cây bút thần ” theo ngôi thứ nhất ? Nhận xét hai ngôi kể trên ?
A . Lý thuyết 
1 . Ngôi kể và lời kể trong văn tự sự 
- Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng để kể chuyện .
2 . Các ngôi kể thường gặp trong văn tự sự 
a) Ngôi kể thứ 3 :
- Khi gọi nhân vật bằng tên gọi của chúng , người kể tự dấu mình đi , tức là kể theo ngôi thứ 3 ; nhừ thế mà người kể có thể kể linh hoạt kể tự do ,kể những gì diễn ra với nhân vật .
- Các truyện cổ dân gian , truyện văn xuôi trung đại trong SGK ngữ văn 6 đều được kể theo ngôi thứ 3 .
* VÝ dô minh ho¹
- TruyÒn truyÕt "con Rång, ch¸u Tiªn": 
§­îc kÓ theo ng«i thø ba.
b) Ngôi kể thứ nhất .
- Khi xưng “ tôi ” là kể theo ngôi thứ nhất , người kể có thể trực tiếp những gì mình nghe , mình thấy , mình trải qua , có thể trực tiếp nói lên suy nghĩ , tình cảm của mình .
- Ví dụ :
 " Bëi t«i ¨n uèng ®iÒu ®é vµ lµm 
viÖc cã chõng mùc nªn t«i chãng lín l¾m. 
Ch¼ng bao l©u, t«i ®· trë thµnh mét 
chµng dÕ thanh niªn c­êng tr¸ng. §«i
 cµng t«i mÉm bãng. Nh÷ng c¸i vuèt ë ch©n, ë 
khoeo cø cøng dÇn vµ nhän ho¾t. ThØnh 
tho¶ng, muèn thö sù lîi h¹i cña nh÷ng chiÕc 
vuèt, t«i co c¼ng lªn, ®¹p phanh ph¸ch vµ c¸c ngän cá.Nh÷ng ngän cá g·y r¹p, y nh­ cã
 nh¸t dao võa lia qua. §«i c¸nh t«i, tr­íc kia 
ng¾n hñn ho¼n, b©y giê thµnh c¸i ¸o dµi kÝn xuèng tËn chÊm ®u«i. Mçi khi t«i vò lªn, ®· 
nghe tiÕng phµnh ph¹ch gißn gi·."
 ( T« Hoµi, DÕ MÌn phiªu l­u kÝ)
Ò§o¹n v¨n trªn ®­îc kÓ theo ng«i kÓ thø 
nhÊt. C¨n cø vµo tõ "t«i"- ®¹i tõ x­ng h«.
3 . Lời kể trong văn tự sự .
- Ngôi kể thể hiện diễn biến cốt truyện .
- Ngôn ngữ tả : tả nhân vật , tả khung cảnh – làm nền , làm phông cho câu chuyện .
- Ngôn ngữ nhân vật : lời đối thoại , độc thoại .
- - Lêi v¨n giíi thiÖu nh©n vËt: giíi thiÖu 
tªn, hä, lai lÞch, tinh t×nh, tµi n¨ng,h×nh 
d¹ng, quan hÖ, ý nghÜa cña nh©n vËt.
- Khi kÓ viÖc th× kÓ c¸c hµnh ®éng, viÖc lµm, kÕt qu¶ vµ sù thay ®æi do c¸c hµnh ®éng Êy ®em 
l¹i.
B . Bài tập vật dụng 
 IV. Một số bài tập về văn tự sự 
 (?) H·y kÓ l¹i truyÒn thuyÕt “ Con Rång ,ch¸u tiªn”b»ng lêi v¨n cña em 
(?) GV cho HS ®äc l¹i ®Ò ,x¸c ®Þnh néi dung yªu cÇu cña ®Ò sau ®ã ®äc v¨n b¶n .
Cho h/s th¶o luËn nhãm .
T×m ý chÝnh cña v¨n b¶n .
§¹i diÖn nhãm tr×nh bµy .
Gv chèt l¹i c¸c ý c¬ b¶n sau:
( ? ) Dùa vµo ý 1 phÇn th©n bµi em h·y viÕt thµnh thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh.
- Gv h­íng dÉn Hs viÕt
Yªu cÇu ph¶i kÓ b»ng lêi v¨n cña em, kh«ng ®­îc kÓ nguyªn vÑn nh­ v¨n b¶n v× vËy bµi lµm ph¶i cã sù s¸ng t¹o.
- Chó ý c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u chÝnh x¸c, cã c¶m xóc, lêi v¨n ph¶i trong s¸ng cã søc thuyÕt phôc.
- Hs viÕt bµi, Gv theo dâi.
- Gv gäi Hs tr×nh bµy bµi viÕt. Hs c¶ líp nhËn xÐt ­u khuyÕt ®iÓm.
Gv ®äc mét ®o¹n mÉu: “L¹c Long Qu©n th­êng lªn c¹n gióp d©n diÖt trõ yªu quai, cßn nµng ¢u C¬ xinh ®Ñp nghe nãi miÒn ®Êt l¹c ViÖt cã nhiÒu hoa th¬m cá l¹ bÌn t×m ®Õn th¨m. ë ®ã nµng gÆp L¹c Long Qu©n, hä ®em lßng yªu nhau råi 2 ng­êi kÕt duyªn thµnh vî chång hä sèng víi nhau h¹nh phóc trong cung ®iÖn Long Trang.
H·y kÓ l¹i truyÖn “ S¬n Tinh Thñy Tinh” b»ng lêi v¨n cña em.
*Gv h­íng dÉn Hs ®äc l¹i ®Ò, t×m hiÓu ®Ò
- ThÓ lo¹i: tù sù
- Néi dung: TruyÒn thuyÕt “S¬n Tinh Thñy Tinh”
* Gv h­íng dÉn Hs t×m ý, lËp dµn ý
? TruyÖn “ S¬n Tinh Thñy Tinh” cã bè côc mÊy phÇn?
? PhÇn më bµi giíi thiÖu c¸i g×?
? PhÇn th©n bµi cã nh÷ng néi dung nµo?
? PhÇn kÕt bµi kÕt thóc vÊn ®Ò g×?
- Hs viÕt bµi hoµn chØnh – Gv theo dâi.
- Gäi ®¹i diÖn Hs lªn tr×nh bµy – Gv h­íng dÉn Hs trong líp nhËn xÐt, bæ sung.
 (?) KÓ l¹i c©u chuyÖn mµ em biÕt trong cuéc sèng h»ng ngµy 
H­íng dÉn Hs t×m hiÓu ®Ò
- ThÓ lo¹i tù sù:
Néi dung truyÖn Th¹ch Sanh.
H×nh thøc b»ng lêi kÓ cña em.
- Gv h­íng dÉn Hs t×m ý, lËp dµn ý.
Yªu cÇu: Më bµi giíi thiÖu nh©n vËt vµ sù viÖc
Th©n bµi kÓ diÔn biÕn truyÖn
?TruyÖn cã diÔn biÕn nh­ thÕ nµo?
? DiÔn biÕn truyÖn ®­îc s¾p xÕp theo thø tù nµo? Tr×nh bµy diÔn biÕn truyÖn theo thø tù cña truyÖn.
? TruyÖn cã kÕt thóc nh­ thÕ nµo?
KÕt bµi: KÕt thóc c©u chuyÖn
 (?) KÓ vÒ 1 kØ niÖm thêi th¬ Êu kh«ng phai mê cña em.
- GV H­íng dÉn Hs t×m hiÓu ®Ò
? §Ò bµi y/c nh÷ng g×?
? ThÓ lo¹i: Tù sù
? N«i dung: KÓ vÒ 1 kØ niÖm ®¸ng nhí.
H­íng dÉn Hs t×m ý,lËp dµn ý,
? PhÇn më bµi nªu ®­îc yªu cÇu gi?
? Th©n bµi:diÔn biÕn c©u chuyÖn x¶y ra nh­ thÕ nµo?
? KØ niÖm Êy x¶y ra vµo thêi gian nµo?
? Nguyªn nh©n x¶y ra c©u truyÖn ®ã lµ g×?
- T©m tr¹ng cña em: Tr­íc, trong vµ sau khi x¶y ra c©u chuyÖn ®ã
? DiÔn biÕn c©u truyÖn
- T¸c ®éng cña c©u chuyÖn ®ã ®èi víi em
Hs viÕt, Gv theo dâi.
(?) KÓ vÒ mét tÊm g­¬ng tèt hay gióp ®ì b¹n bÌ mµ em biÕt.
* GV cho Hs ®äc l¹i ®Ò.
(?) §Ò bµi y/c lµm g×?
(?) ThÓ lo¹i: Tù sù
(?) Néi dung: G­¬ng ng­êi tèt
Gv h/d Hs lËp dµn ý
Hs lËp dµn ý – Tr×nh bµy.
Dµn ý cña Hs yªu cÇu
(?) Më bµi
(?) Th©n bµi ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng néi dung nµo?
(?) KÕt bµi: t×nh c¶m, suy nghÜ cña em
Hs viÕt bµi, Gv theo dâi
- Bµi viÕt cña Hs yªu cÇu ®¶m b¶o ®ñ c¸c ý chÝnh ®· nªu trong 3 phÇn më, th©n, kÕt cña dµn ý
- Trong qu¸ tr×nh Hs lµm bµi, cã thÓ cho 1 vµi em lªn b¶ng tr×nh bµy tõng phÇn 
VÝ dô:
+ PhÇn më bµi 1 hs
+ PhÇn th©n bµi: PhÇn giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ hoµn c¶nh, h×nh d¸ng, tÝnh t×nh (1 Hs)
PhÇn kÓ vÒ viÖc lµm cña b¹n (1 Hs)
 + PhÇn kÕt bµi: 1Hs 
Gv h­íng dÉn hs nhËn xÐt tõng phÇn.
Bài tập 1 :
* LËp dµn ý :
1 -Më bµi :Giíi thiÖu nguån gèc L¹c Long Qu©n vµ ©u C¬ .
2-Th©n bµi :
-L¹c Long Qu©n vµ ¢u c¬ kÕt thµnh vî chång ,sèng ë cung ®iÖn Long Trang .
- ¢u C¬ sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng sau në thµnh tr¨m con trai ,lín nhanh ,kháe m¹nh nh­ thÇn .
-L¹c Long Qu©n kh«ng ë l©u trªn c¹n ®­îc ,hä bÌn chia ®«i sè con :Ng­êi xuèng biÓn ,ng­êi lªn rõng chia nhau cai qu¶n c¸c ph­¬ng .
-Ng­êi con tr­ëng cña ¢u C¬ lªn lµm vua lÊy hiÖu Hïng V­¬ng ,®Æt tªn n­íc lµ V¨n Lang .
3-KÕt bµi .
-Ng­êi ViÖt Nam tù x­ng lµ Con Rång ,ch¸u Tiªn.
Bài tập 2 :
Bài tập 3
1) LËp dµn ý
a. Më bµi: Giíi thiÖu nh©n vËt vµ sù viÖc.
b. Th©n bµi:
- 2 thÇn ®Õn cÇu h«n
- Vua Hïng yªu cÇu sÝnh lÔ
- S¬n Tinh mang sÝnh lÔ ®Õn tr­íc lÊy ®­îc vî, Thñy Tinh ®Õn sau kh«ng lÊy ®­îc vî, ®uæi theo ®¸nh nhau víi S¬n Tinh ®Ó c­íp l¹i MÞ N­¬ng.
- Cuéc giao tranh gi÷a 2 thÇn diÔn ra quyÕt liÖt. Cuèi cïng, Thñy Tinh thua ph¶i rót qu©n vÒ.
c. KÕt bµi: HiÖn t­îng lò lôt hµng n¨m x¶y ra
2 ) ViÕt bµi:
Bài tập 4 
1 . T×m hiÓu ®Ò:
2 . LËp dµn ý:
a) Më bµi:.
-giíi thiÖu vÒ c©u chuyÖn vµ nh©n vËt , hoÆc sù viÖc mµ em biÕt .
b). Th©n bµi:
.nªu diÔn biÕn c©u chuyÖn 
c). KÕt bµi:.
- nªu kÕt thóc c©u chuyÖn vµ ý nghÜa .
3 Bµi viÕt: Hs viÕt bµi
Bài tập 5
1 . T×m hiÓu ®Ò:
2 . LËp dµn ý:
a) Më bµi: 
- Giíi thiÖu kØ niÖm tuæi th¬ cña em (Gîi ý: 1 lÇn ®i ch¬i, 1 lÇn ®­îc ®iÓm tèt, 1 lÇn g©y truyÖn hiÓu lÇm, .....)
b) Th©n bµi: 
- KÓ diÔn biÕn kØ niÖm
c) KÕt bµi: 
- C¶m xóc cña em khi nghÜ vÒ kØ niÖm ®ã
3. Bµi viÕt:
Hs viÕt bµi hoµn chØnh .
Bài tập 6 
1 . T×m hiÓu ®Ò
2 . LËp dµn ý: 
a) Më bµi: 
- Giíi thiÖu tªn ng­êi, viÖc tèt.
b) Th©n bµi: 
* Giíi thiÖu chung kh¸i qu¸t vÒ b¹n (hoµn c¶nh, h×nh d¸ng, tÝnh nÕt, trang phôc,...)
- KÓ vÒ viÖc lµm cña b¹n
 + Gióp b¹n häc ë líp, ë nhµ
 + Gióp b¹n cã hoµn c¶nh khã kh¨n.
 + Th¸i ®é cña b¹n khi gióp b¹n....
- T×nh c¶m cña em víi b¹n.
c) KÕt bµi: 
- C¶m nghÜ cña m×nh vÒ ng­êi b¹n Êy
3 . Bµi viÕt:
4 . Củng c ố : 
* GV củng cố , khái quát cho HS n ội dung cơ b ản HS khắc sâu kiến thức đã học .
5. Hướng dẫn HS về nhà :
* HS hệ t