Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 35: Thứ tự kể trong văn tự sự - Năm học 2019-2020

Ngày xây dựng kế hoạch: 12/10/2019
Ngày thực hiện:
6A:..............
6B:...............
Tiết 35. 
THỨ TỰ KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC 
1. Kiến thức:Giúp học sinh
- Nhận biết được trong văn tự sự kể “xuôi”, có thể kể “ngược” tuỳ theo yêu cầu thể hiện. 
- Hiểu được sự khác biệt của cách kể “xuôi” và “ngược”, biết được muốn kể “ngược” phải có điều kiện.
- Kể lại được theo hình thức nhớ lại diễn biến câu chuyện.
2. Kĩ năng:
- Biết cách chọn thứ tự kể phù hợp với đặc điểm thể loại và nhu cầu biểu hiện của nội dung.
- Vận dụng hai cách kể vào bài viết của mình
3. Thái độ:
- Có ý thức lựa chọn cách kể phù hợp với mục đích biểu hiện. 
4. Định hướng phát triển năng lực cho HS:
- Năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết vấn đề
B. CHUẨN BỊ 
1. GV: SGK,SGV,CKTKN, tài liệu tham khảo, bảng phụ.
2. HS: Đọc và trả lời câu hỏi trong SGK, vở, bài soạn.
C. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:
- Kĩ năng tự nhận thức, nêu và giải quyết vấn: hiểu thứ tự kể và ưu điểm của các thứ tự kể. 
D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp: 6A..............................6B...........................
2. Kiểm tra bài cũ: 
- Ngôi kể là gì ? Có mấy ngôi kể? Đặc điểm của mỗi ngôi kể? 
3. Bài mới:
- Hoạt động khởi động
GV: Thứ tự kể trong văn tự sự cùng với ngôi kể cho ta thấy văn tự sự là một kiểu văn bản mà người viết có thể lựa chọn những cách diễn đạt thích hợp để đạt hiệu quả giao tiếp tốt. Có thể kể theo thứ tự ra sao? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu điều đó? 
Hoạt động 1. Thứ tự kể trong văn tự sự (23 phút)
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS hoạt động cá nhân
HS nhận nhiệm vụ thực hiện HĐ cá nhân
- HS đọc BT1/97
* GV treo bảng phụ các sự việc:
- Giới thiệu gia cảnh của ông lão đánh cá.
- Ông lão đánh được cá, thả cá.
- Về nhà kể cho vợ nghe, mụ vợ bắt ông lão ra biển gặp cá vàng:
+ Lần 1: Đòi cái máng lợn.
+ Lần 2: Đòi cái nhà rộng.
+ Lần 3: Đòi làm nhất phẩm phu nhân.
+ Lần 4: Đòi làm nữ hoàng.
+ Lần 5: Đòi làm Long Vương.
- Cuối cùng mụ trở về vị trí ban đầu với túp lều nát và cái máng lợn sứt mẻ.
* Hoạt động thảo luận cặp
 Các sự việc trong truyện kể theo thứ tự nào?
- Các sự việc được trình bày theo theo thứ tự thời gian (tự nhiên, kể xuôi) việc gì xảy ra trước kể trước, việc gì xảy ra sau kể sau. Ví dụ: sự việc mụ vợ đòi máng mới xảy ra trước được kể trước =>nhà rộng=> nhất phẩm phu nhân=> nữ hoàng=> Long Vương.
Đó là đặc điểm của truyện cổ dân gian, chỉ có một cốt truyện sự việc đơn giản, nối tiếp nhau, hoạt động lặp lại và tăng cấp.
H: Kể theo thứ tự đó tạo nên hiệu quả nghệ thuật gì?
- Làm rõ sự gia tăng của lòng tham ngày càng táo tợn của mụ vợ ông lão. Lúc đầu cá trả ơn ông lão nhưng chính sự quá đáng, lạm dụng lòng tốt của mụ vợ cuối cùng phải trả giá.
H: Nếu không tuân theo thứ tự ấy thì có thể làm cho ý nghĩa của truyện nổi bật được không?
- Không, vì người ta không thấy lòng tham của mụ ngày càng lớn, mụ trở nên quá quắt với cá, với người chồng.
GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS hoạt động cá nhân
HS nhận nhiệm vụ thực hiện HĐ cá nhân
- Gọi 2 HS đọc bài văn phần 2
- HS1 (đầu thằng Ngỗ)
- HS2 (còn lại)
H: Đoạn văn kể về ai? Về việc gì?
H: Thứ tự thực tế trong bài văn diễn ra ntn?
- Tin thằng ngỗ bị chó dại cắn phải đưa đi bênh viện gây sưng sốt với mọi người.
- Ngỗ mồ côi cha mẹ, không có người rèn nên trở nên hư hỏng, bị mọi người xa lánh.
- Ngỗ tìm cách trêu chọc đánh lừa mọi người, làm mọi người mất lòng tin.
- Khi ngỗ bị chó dại cắn thật kêu cứu không ai tới cứu
- Ngỗ phải băng bó, tiêm thuốc trừ bệnh dại.
* Hoạt động thảo luận nhóm
H: Các sự việc trong chuyện được trình bày theo thứ tự nào?
GV chốt:
- Không, kể về hiện tại tới quá khứ rồi lại quay về hiện tại ( nghĩa là từ hậu quả được nói trước rồi mới tới nguyên nhân)
H: Cách kể đó tạo hiệu quả ntn đối với người đọc? 
- Ưu điểm: Sự việc khách quan, phong phú; tạo sự bất ngờ, hấp dẫn
- Nhược điểm: Người nghe khó theo dõi, khó nắm bắt diễn biến truyện
H: Để có thể kể được theo thứ tự này thì phải làm ntn?
- Phải biết sắp xếp các sự việc một cách hợp lý và biết chọn sự việc để mở đầu văn bản.
H: Qua 2 VD, em hãy cho biết có những thứ tự kể nào? Thế nào là thứ tự kể tự nhiên? Thế nào là thứ tự kể ngược tự nhiên?
- HS đọc ghi nhớ
I. Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự .
1. Bài tập
a. Truyện “ Ông lão đánh cá và con cá vàng”.
- Thứ tự kể:
Kể các sự việc liên tiếp nhau,việc gì xảy ra trước kể trước, việc gì xảy ra sau kể sau, cho đến hết.
-> Kể xuôi 
- Tác dụng: Cốt truyện mạch lạc, dễ hiểu.
b. Văn bản :“ Thằng Ngỗ”.
Kể kết quả trước, sau đó mới kể bổ sung để nhân vật nhớ lại mà kể tiếp các sự việc đã xảy ra trước đó, 
=> Kể ngược:
- Tác dụng: Gây bất ngờ
2. Ghi nhớ: SGK/ 98.
* Hoạt động 2: Luyện tập (15 phút)
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung 
GV chuyển giao nhiệm vụ - HS hoạt động ghép đôi (4p)
- HS đọc bài tập
H: Câu chuyện được kể theo thứ tự nào?
H: Truyện được kể theo ngôi nào? Việc chọn kể ở ngôi thứ nhất có tác dụng ntn?
- Người kể bộc lộ những cảm nhận của mình về đối tượng được kể.
H: Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò ntn trong chuyện?
GV chuyển giao nhiệm vụ - HS hoạt động cá nhân
- HS đọc BT2
- GV định hướng 2 cách kể
+ C1: Theo trình tự thời gian; ngôi kể thứ ba
+ C2: Đi rồi, nhớ lại và kể; ngôi thứ nhất 
*Yêu cầu: 
- Lí do được đi; đi với ai; đi đâu; thời gian chuyến đi
- Những sự việc trong chuyến đi
- Ấn tượng của em về chuyến đi
- HS lập dàn bài theo hướng trên
- HS trình bày, GV nhận xét, bổ sung
II. Luyện tập:
1. Bài tập 1/89
Đọc câu chuyện: 
- Kể theo ngôi thứ nhất.
- Thứ tự kể: Không theo trình tự thời gian mà theo dòng hồi tưởng của người kể.
- Vai trò của hồi tưởng trong câu chuyện: là chất keo kết dính, xâu chuỗi các sự việc quá khứ - hiện tại thống nhất với nhau.
2. Bài tập 2/89
Kể lại câu chuyện lần đầu con được bố mẹ cho đi chơi xa:
- Chọn ngôi kể.
- Chọn thứ tự kể.
+ Cách 1:
- Theo trình tự thời gian.
- Ngôi kể thứ ba.
+ Cách 2:
- Đã đi rồi, về nhà nhớ lại.
- Ngôi kể thứ nhất.
 4. Củng cố
- Trong văn tự sự ta có thể kể theo thứ tự nào?
5. Hướng dẫn học ở nhà
- Học bài, chuẩn bị VB “Ếch ngồi đáy giếng”; HDĐT “Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng”
E. RÚT KINH NGHIỆM - ĐIỀU CHỈNH BỔ SUNG