Giáo án Sinh học Lớp 6 (Bộ sách Chân trời sáng tạo) - Chủ đề 8: Đa dạng thế giới sống - Bài 22: Phân loại thế giới sống - Năm học 2021-2022

CHỦ ĐỀ 8: ĐA DẠNG THẾ GIỚI SỐNG
BÀI 22: PHÂN LOẠI THẾ GIỚI SỐNG
Môn học: KHTN - Lớp: 6
Thời gian thực hiện: 04 tiết
I. Mục tiêu
1. Kiến thức:
- HS hiểu được sự cần thiết của việc phân loại thế giới sống 
- Học sinh phải biết được cách phân loại sinh vật từ thấp đến cao	- Học sinh biết được sinh vật được chia làm mấy giới và biết được đại diện của mỗi giới
- Nhận biết được cách xây dựng khóa lưỡng phân thông qua ví dụ	
2. Năng lực:
2.1. Năng lực chung: 
- Năng lực tự chủ và tự học: chủ động tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh để tìm hiểu về cách phân loại thế giới sống
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Xác định nội dung hợp tác, thảo luận nhóm trao đổi để tìm ra cách phân loại sinh vật và khóa lưỡng phân
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Vận dụng linh hoạt các kiến thức, kỹ năng để giải quyết vấn đề liên quan trong tự nhiên và thực tiễn hoặc trong học tập.
2.2. Năng lực khoa học tự nhiên: 
Nhận thức khoa học tự nhiên: Nêu được sự cẩn thiết của việc phân loại thế giới sống; Nhận biết được năm giới sinh vật và lấy được ví dụ minh hoạ cho mỗi giới; Phân biệt được các bậc phân loại từ nhỏ đến lớn theo trật tự: loài, chi, họ, bộ, lớp, ngành, giới; Nhận biết được cách gọi tên sinh vật và cách xây dựng khoá lưỡng phân; Lấy được ví dụ chứng minh thế giới sống đa dạng về số lượng loài và đa dạng về môi trường sống;
	- Tìm hiểu tự nhiên: Thực hành xây dựng được khoá lưỡng phân để phân loại 	sinh vật 
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích được sự đa dạng của sinh vật trong tự nhiên và phân loại được một số sinh vật xung quanh em.
3. Phẩm chất: 
Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh:
Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm hiểu về phân loại thế giới sống
Bồi dưỡng tình yêu đối với thiên nhiên, có ý thức bảo vệ thiên nhiên
II. Thiết bị dạy học và học liệu
1. Giáo viên:
Hình ảnh, video về các sinh vật trong tự nhiên
2. Học sinh: 
- Bài cũ ở nhà
III. Tiến trình dạy học
A. Hoạt động Khởi động: trò chơi “ Ai nhanh hơn”
a) Mục tiêu: 
- Giúp học sinh xác định được vấn đề cần học tập là cách phân loại thế giới sống
b) Nội dung: GV tổ chức cho HS xem video ( hình ảnh) ghi vào nháp tên các loài sinh vật em được biết
c) Sản phẩm: 
- Câu trả lời của học sinh trên nháp 
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS xem 1 đoạn videoclip:
- Giao nhiệm vụ: 
- Em hãy kể tên các sinh vật xuất hiện trong đoạn clip vừa xem.
- Vì sao mỗi loài đều có tên gọi riêng.
- Dựa vào đâu em có thể phân biệt được các nhóm sinh vật.
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: 
- GV theo dõi và bổ sung khi cần.
- HS xem video ghi nhanh tên các sinh vật quan sát được vào nháp
- Trao đổi nhanh với bạn bên cạnh trả lời câu hỏi GV đưa ra
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án
- GV liệt kê đáp án của HS trên bảng.
Mỗi HS trình bày 1 nội dung trong nháp, những HS trình bày sau không trùng nội dung với HS trình bày trước.
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên nhận xét, đánh giá: 
->Giáo viên đặt vấn đề cần tìm hiểu trong bài học Để trả lời câu hỏi trên đầy đủ và chính xác nhất chúng ta vào bài học hôm nay.
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá:
B. Hoạt động Hình thành kiến thức mới 
 Tiết 1: Hoạt động 1: Tìm hiểu về sự cần thiết phân loại thế giới sống
a) Mục tiêu: 
	- Học sinh biết cách phân loại thế giới sống dựa theo các tiêu chí
- Hiểu được sự cần thiết của việc phân loại thế giới sống 
b) Nội dung: 
GV hướng dẫn cho HS nhận biết sự tổn tại của thế giới sống xung quanh chúng ta. Từ đó, HS thấy được sự cẩn thiết của việc phân loại thế giới sống.
c) Sản phẩm: Đáp án của HS
d) Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Giao nhiệm vụ: 
- Em hãy kể tên các sinh vật trong hình 22.1?
- Từ hình ảnh SGK và clip em hãy phân loại các sinh vật và cho biết tiêu chí mà em dựa vào để phân loại.
- Vì sao chúng ta phải phân loại thế giới sinh vật. Và rút ra phân loại thế giới sống là gì?
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: 
- GV theo dõi và bổ sung khi cần.
HS thảo luận nhóm, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra phiếu học tập.
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án
- GV liệt kê đáp án của HS trên bảng.
một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- GV nhận xét và chốt nội dung:
Sự cần thiết của việc phân loại thế giới sống
- Giúp gọi tên đúng sinh vật
- Đưa sinh vật vào đúng nhóm phân loại
- Nhận ra sự đa dạng của sinh giới
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
Tiết 2: Hoạt động 2: Tìm hiểu về các bậc phân loại và các gọi tên các loài sinh vật
a) Mục tiêu: 
- Học sinh phải biết được cách phân loại sinh vật từ thấp đến cao
- Học sinh biết được sinh vật có hai cách gọi tên: tên phổ thông, tên địa phương và tên khoa học 
b) Nội dung: 
 HS nhận biết các bậc phân loại từ nhỏ đến lớn theo thứ tự: loài, chi, họ, bộ, lớp, ngành, giới và nêu được khái niệm loài.
c) Sản phẩm: câu trả lời của HS
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV tổ chức trò chơi: Mảnh ghép về cơ cấu
tổ chức các HS trong lớp học. Mảnh ghép gồm: Lớp trưởng, Lớp phó, Tổ1,Tổ 2,Tổ3,... GV yêu cẩu HS xây dựng cơ cấu tổ chức từ cao xuống thấp hoặc từ thấp lên cao.
GV chuẩn bị các thẻ về các bậc phân loại từ nhỏ đến lớn (mỗi thẻ là một bậc phân loại), yêu cầu HS quan sát các hình 22.2, 22.3 trong SGK, liên hệ trò chơi Mảnh ghép vể cơ cấu tổ chức trong lớp học và hoạt động theo nhóm để nhận biết và sắp xếp bậc phân loại dựa vào các thẻ. 
- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm: 
+ Kể tên các bậc phân loại SV theo thứ tự từ thấp đến cao
+ Từ cách phân loại loài gấu đen châu Mỹ, em hãy cho biết các bậc phân loại của loài gấu trắng trong hình 22.3
+ Quan sát hình 22.4, em hãy cho biết sinh vật có những cách gọi tên nào?
+ Bài tập: Nêu cách gọi tên khoa học của 1 số loài sau đây:
Tên phổ thông
Tên khoa học
Con nqười
Chim bồ câu
Cây nqọc lan trắnq
Cây ngô
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: 
- GV theo dõi và bổ sung khi cần.
HS thảo luận cặp đôi, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra giấy.
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án
- GV liệt kê đáp án của HS trên bảng.
 HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- GV nhận xét và chốt nội dung: 
+ Trong phân loài người ta chia các bậc phân loại từ nhỏ đến lớn theo trật tự: Loài- chi/giống- họ- bộ- lớp- ngành- giới
+ Cách gọi tên sinh vật: Tên phổ thông, tên khoa học, tên địa phương.
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá:
Tiết 3: Hoạt động 3: Tìm hiểu về năm giới sinh vật
a) Mục tiêu: 	- Học sinh biết được sinh vật được chia làm mấy giới và biết được đại diện của mỗi giới 
b) Nội dung: 
HS nhận biết thế giới sổng được phân chia thành năm giới sinh vật theo quan điểm của Whittaker, 1969. HS nêu được đại diện các giới và chứng minh được sự đa dạng của thế giới sống.
c) Sản phẩm: Đáp án của HS
d) Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV tổ chức trò chơi: Đoán hình
GV giới thiệu hình 22.5, hướng dẫn HS quan sát sơ đồ năm giới và thông tin trong SGK. GV chuẩn bị bộ ảnh đại diện các sinh vật thuộc năm giới, tổ chức trò chơi Đoán hình (GV chiếu ảnh sinh vật trên màn hình hoặc dùng tranh ảnh sinh vật, HS dựa vào thông tin trong SGK đoán xem sinh vật đó thuộc giới nào)
- GV giao nhiệm vụ:
+ Hãy cho biết sinh vật được chia làm mấy giới? kể tên một số đại diện sinh vật thuộc mỗi giới.
+ yêu cầu HS hoàn thành PHT số 1
+ Em có thể phân biệt năm giới sinh vật dựa trên những tiêu chí nào?
HS chơi trò chơi
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: 
- GV theo dõi và bổ sung khi cần.
HS thảo luận nhóm, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra phiếu học tập.
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án
- GV liệt kê đáp án của HS trên bảng.
một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- GV nhận xét và chốt nội dung:
+ Dựa vào đặc điểm cấu tạo tế bào, mức độ tổ chức cơ thể, khả năng di chuyển, kiểu dinh dưỡng sinh vật được chia thành 5 giới: Giới khỏi sinh, giới nguyên sinh, giới nấm, giới thực vật, giới động vật
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
Tiết 4: Hoạt động 4: Tìm hiểu cách xây dựng khóa lưỡng phân
Mục tiêu:
HS nhận biết được cách xây dựng khóa lưỡng phân thông qua ví dụ 
b) Nội dung: 
HS tìm hiểu cách xây dựng khoá lưỡng phân trong hình 22.7 để phân loại sinh vật trong hình 22.6.
c) Sản phẩm: sản phẩm nhóm của HS
d) Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV giao nhiệm vụ:
+ Quan sát hình 22.6, em hãy nêu các đặc điểm được sử dụng để phân biệt các sinh vật trong hình.
+ Em hãy cho biết cách xây dựng khoá lưỡng phân trong hình 22.7.
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: 
- GV theo dõi và bổ sung khi cần.
HS thảo luận nhóm, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra phiếu học tập.
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án
- GV liệt kê đáp án của HS trên bảng.
một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- GV nhận xét và chốt nội dung:
 Khóa lưỡng phân.
- Là cách phân loại sinh vật dựa trên 1 đôi đặc điểm đối lập để phân chia chúng thành 2 nhóm.
- Cách xây dựng khóa lưỡng phân: xác định đặc điểm đặc trưng đối lập của mỗi sinh vật, dựa theo đó phân chia chúng thành 2 nhóm cho đến khi mỗi nhóm chỉ còn lại 1 sinh vật.
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
 Hoạt động 5: Luyện tập 
a) Mục tiêu:
Hệ thống được một số kiến thức đã học.
b) Nội dung:
- HS thực hiện cá nhân phần bài tập trên phiếu học tập.
- HS tóm tắt nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy.
c) Sản phẩm:
 - HS làm việc cặp đôi trên PHT cá nhân 
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV Yêu cầu HS hoàn thành PHT số 2 và số 3
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: 
- GV theo dõi và bổ sung khi cần.
HS suy nghĩ đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra phiếu học tập.
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án
- GV liệt kê đáp án của HS trên bảng.
 HS đại diện trình bày, HS khác bổ sung (nếu có).
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- GV nhận xét và chốt nội dung bài trên sơ đồ tư duy
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
Hoạt động 6: Vận dụng
a) Mục tiêu:
- Phát triển năng lực tự học và năng lực tìm hiểu đời sống. 
b) Nội dung:
- HS hoạt động cặp đôi trả lời câu hỏi 
c) Sản phẩm:
Câu trả lời của HS
 d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV giao nhiệm vụ:
Em hãy liên hệ việc sắp xếp các loại sách vào giá sách với việc sắp xếp các sinh vật của thế giới tự nhiên vào các nhóm phân loại và từ đó cho biết ý nghĩa của việc sắp xếp các sinh vật cuả thế giới tự nhiên vào các nhóm phân loại ?
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS trao đổi cặp đôi thống nhất câu trả lời
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án
HS đại diện trình bày, HS khác bổ sung (nếu có).
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- GV nhận xét và chốt nội dung:
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá
C. Dặn dò:
- Học bài, chuẩn bị bài 23
- Các nhóm tự xây dựng trước 1 khóa lưỡng phân
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
GIỚI
ĐẠI DIỆN
MÔI TRƯỜNG SỐNG
KHỞI SINH
VI KHUẨN
NƯỚC
CẠN
SINH VẬT
NGUYÊN SINH
NẤM
THỰC VẬT
ĐỘNG VẬT
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Hãy xác định môi trường sổng của đại diện các sinh vật thuộc năm giới bằng cách hoàn thành bảng theo mẫu sau: 
Giới
Đại diện
Môi trường sống
Nước
Cạn
Sinh vật
Khởi sinh
Vi khuẩn E coli
Nguyên sinh
Trùng roi
Nấm
Nấm rơm
Thực vật
Cây rau muống
Động vật
Cá chép
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3
Câu 1: Thế giới sinh vật được chia vào các bậc phân loại từ nhỏ đến lớn theo trật tự.
Loài – chi – họ- bộ- lớp- ngành- giới.
Loài – họ- chi - bộ- lớp- ngành- giới.
GIới- ngành- bộ- lớp- họ- chi – loài
Giới- họ- lớp- ngành- bộ- họ- chi- loài.
Câu 2: Tên khoa học của loài người là Homo sapiens Linnaeus, 1758. Hãy xác định tên giống, loài, tác giả, năm tìm ra loài đó.
............................................................................................................................................................................................................................................................................
Câu 3: Quan sát hình SGK trang 106 và cho biết các loài sinh vật thuộc giới nào?
............................................................................................................................................................................................................................................................................