Giáo án Toán Khối 6 - Chương III - Bài 5: Hình có trục đối xứng

 Ngày soạn: Ngày dạy:
 Tiết theo KHDH:
 Chương III: Hình học trực quan
 §5:HÌNH CÓ TRỤC ĐỐI XỨNG
 Thời gian thực hiện: 02 tiết
I. Mục tiêu: 
1. Kiến thức: 
- Nhận biết được hình có trục đối xứng và trục đối xứng của một hình.
- Nhận biết được một số hình hình học (như hình tròn, hình thang cân, ...) là hình có trục 
đối xứng và trục đối xứng của hình đó.
- Nhận biết một số vật thể trong thực tế cuộc sống có dạng hình có trục đối xứng như: bông 
tuyết, ngôi sao 5 cánh, ...
2. Năng lực: 
* Năng lực chung: 
- Năng lực tự học: HS tự hoàn thành được các nhiệm vụ học tập chuẩn bị ở nhà và tại lớp.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: HS phân công được nhiệm vụ trong nhóm, biết hỗ trợ 
nhau, trao đổi, thảo luận, thống nhất được ý kiến trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
*Năng lực chuyên biệt: 
- Năng lực tư duy và lập luận toán học.
- Năng lực mô hình hóa toán học.
- Năng lực giao tiếp toán học.
- Năng lực giải quyết vấn đề toán học
3. Về phẩm chất: 
- Chăm chỉ: thực hiện đầy đủ các hoạt động học tập một cách tự giác, tích cực.
- Trung thực: thật thà, thẳng thắn trong báo cáo kết quả hoạt động cá nhân và theo nhóm, 
trong đánh giá và tự đánh giá.
- Trách nhiệm: hoàn thành đầy đủ, có chất lượng các nhiệm vụ học tập.
II. Thiết bị dạy học và học liệu 
1. Giáo viên: 
- SGK, kế hoạch bài dạy, thước thẳng, bảng phụ hoặc máy chiếu.
- Các ê ke bằng nhau, các mảnh bìa mỏng có dạng tam giác vuông với kích thước như 
nhau.
- Các hình ảnh hoặc clip về những vật thể có cấu trúc dạng hình có trục đối xứng trong 
thực tế cuộc sống để minh họa.
2. Học sinh: SGK, thước thẳng, bảng nhóm.
III. Tiến trình dạy học
 Tiết 1
III.1. Hình có trục đối xứng
1. Hoạt động 1: HĐ mở đầu (trải nghiệm) (khoảng 8 phút) GV cho HS xây dựng mô hình về hình có trục đối xứng
a)Mục tiêu :
- HS bước đầu hình thành hình ảnh về hình có trục đối xứng
b)Nội dung:HS ghép hình
c)Sản phẩm:HS nhận thấy được sự tồn tại của hình có trục đối xứng và cách tạo ra hình có 
trục đối xứng trong thực tiễn
d)Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập: 
 - GV cho HS thực hiện xếp hai chiếc ê ke, bốn 
 miếng bìa giống nhau sau đó dán lên một tờ giấy 
 như Hình 42, 43 (SGK/T108)
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS thực hiện theo nhóm 3-4 HS 
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - Các nhóm giờ sản phẩm của nhóm mình lên
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV nhận xét bài làm của HS (Đã xếp đúng theo 
 hình hay chưa?)
 * GV giao nhiệm vụ học tập: 
 - GV hướng dẫn dể các nhóm HS gấp từng hình 
 theo đường màu đỏ rồi cảm nhận bằng mắt thường 
 xem hai nửa của hình đó có trùng khít vào nhau 
 không.
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS thực hiện theo nhóm 
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - GV gọi một nhóm bất kì NX: Hai nửa chồng khít 
 lên nhau.
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV nhận xét cho HS: H42, 43 được gọi là các 
 hình có trục đối xứng
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (khoảng 10 phút)
a) Mục tiêu:HS hiểu và nhận biết được hình có trục đối xứng
b)Nội dung:HS tìm hiểu SGK
c)Sản phẩm:kết quả thực hiện của học sinh được ghi vào vở.
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập: Bài 5. Hình có trục đối xứng
 - GV yêu cầu HS đọc phần nhận xét 1. Hình có trục đối xứng SGK/T108
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS nghiên cứu SGK
 * Báo cáo, thảo luận: Chú ý :
 * Kết luận, nhận định: + Hình có trục đối xứng được gọi là 
 - GV nhấn mạnh cho HS: Nếu có đường thẳng hình đối xứng trục.
 d chia một hình phẳng thành hai nửa, nếu ta + d: trục đối xứng
 gấp theo đường thẳng d thì hai nửa này sẽ 
 trùng khít vào nhau. 
 - GV chú ý cho HS về tên gọi và trục đối xứng 
 của hình.
3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 10 phút)
a) Mục tiêu: HS nhận biết và tìm được trục đối xứng của các hình cho trước
b) Nội dung: HS tìm các hình đối xứng trục và xác định trục đối xứng của mỗi hình
c) Sản phẩm: HS tìm được đúng trục đối xứng của các hình.
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập: Ví dụ :
 - GV phát ra 4 hình như sau:
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS hoạt động nhóm
 - HS có quan sát, nhận biết hoặc gấp giấy
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - GV mời 4 nhóm lên kiểm tra lần lượt 4 hình 
 bằng cách gấp giấy để rút ra kết luận.
 - Các nhóm khác theo dõi và nhận xét.
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV nhận xét và chốt kết quả.
4. Hoạt động 4: Vận dụng(khoảng 15 phút)
a) Mục tiêu: HS nhận biết, tìm được các hình có trục đối xứng trong toán học và thực tiễn 
cuộc sống
b) Nội dung: Trò chơi: Tìm các hình có trục đối xứng c) Sản phẩm: HS tìm được các hình có trục đối xứng trong toán học và cuộc sống.
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập: 
 - GV yêu cầu HS hay liệt kê tất cả hình ảnh gợi 
 đến hình có trục đối xứng trong toán học và 
 thực tế cuộc sống.
 - HS thực hiện theo nhóm lớn, viết kết quả trên 
 bảng nhóm.
 - Thời gian: 3 phút
 - Yêu cầu: Các ví dụ không trùng nhau, HS chỉ 
 được ra trục đối xứng của mỗi hình khi GV 
 hoặc các nhóm thảo luận.
 - Đánh giá: Nhóm tìm được nhiều ví dụ đúng 
 nhất trong thời gian quy định sẽ chiến thắng.
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS hoạt động nhóm.
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - Hết giờ, các nhóm treo bảng kết quả lên bảng 
 để GV và các nhóm khác cùng kiểm tra, kiểm 
 đếm số lượng.
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV chốt đội chiến thắng và khẳng định về 
 vai trò của hình có trục đối xứng trong thực 
 tiễn
 Hướng dẫn tự học ở nhà (khoảng 2 phút)
- Đọc lại toàn bộ nội dung bài đã học.
- Tìm ít nhất 5 ví dụ khác các ví dụ đã xuất hiện trong nội dung tiết học gợi về hình có trục 
đối xứng. Xác định trục đối xứng của mỗi hình vừa tìm được.
- HS chuẩn bị các tầm bìa hình 44, 45, 46, 47 (SGK/T108, 109) 
 Tiết 2
III.2. Trục đối xứng của một số hình
1. Hoạt động 1: HĐ mở đầu (trải nghiệm)(khoảng 10 phút)
a) Mục tiêu:HS biết được trục đối xứng của một số hình 
b) Nội dung: GV cho HS tìm trục đối xứng của một số hình phẳng
c) Sản phẩm:HS tìm được trục đối xứng của một số hình
d) Tổ chức thực hiện:
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập 1: 2. Trục đối xứng của một số - GV hướng dẫ học sinh gấp các hình 44, 45, 46, 47 hình
 theo đường màu đỏ trên mỗi hình.
 - GV yêu cầu HS quan sát xem hai nửa của mỗi 
 hình có trùng khít vào nhau không?
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS thực hiện cá nhân
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - HS giơ cao kết quả sau khi gấp giấy của mình lên 
 để GV cảu các bạn cùng quan sát lẫn nhau
 - GV gọi một HS bất kì nhận xét về mối qua hệ của 
 hai nửa
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV nhận xét bài làm của HS (Đã xếp đúng theo 
 hướng dẫn hay chưa?)
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (khoảng 10 phút)
a) Mục tiêu: HS hiểu và nhận biết được hình có trục đối xứng
b) Nội dung: HS tìm hiểu SGK
c) Sản phẩm: kết quả thực hiện của học sinh được ghi vào vở.
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập: Nhận xét: SGK/T108, 109
 - GV yêu cầu HS từ hoạt động trải nghiệm + Đường thẳng có 01 trục đối xứng.
 trước đó trên Hình 44, đọc mục 1 SGK/T108 
 để phát hiện ra tính đối xứng của đoạn thẳng 
 AB .
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS nghiên cứu SGK theo cá nhân
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - Một HS đọc to trước lớp, cả lớp lắng nghe và 
 theo dõi.
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV khẳng định lại kiến thức: 
 + Đoạn thẳng AB là hình có trục đối xứng.
 + Trục đối xứng của đoạn thẳng AB là đường 
 thẳngd đi qua trung điểm O của đoạn thẳng 
 AB và vuông góc với AB
 * GV giao nhiệm vụ học tập: + Đường tròn có nhiều trục đối xứng là 
 - GV yêu cầu HS từ hoạt động trải nghiệm các đường thẳng đi qua tâm của nó.
 trước đó trên Hình 45, đọc mục 2 SGK/T108 để phát hiện ra tính đối xứng của đường tròn.
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS nghiên cứu SGK theo cá nhân
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - Một HS đọc to trước lớp, cả lớp lắng nghe và 
 theo dõi.
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV khẳng định lại kiến thức: 
 + Đường tròn là hình có nhiều trục đối xứng.
 + Mỗi trục đối xứng của là một đường thẳng đi 
 qua tâm của đường tròn.
 * GV giao nhiệm vụ học tập: + Hình thang cân có 01 trục đối xứng 
 - GV yêu cầu HS từ hoạt động trải nghiệm là đường thẳng a .
 trước đó trên Hình 46, 47, đọc mục 3 + Hình lục giác đều có 06 trục đối 
 SGK/T108 để phát hiện ra tính đối xứng của xứng là các đường thẳng m,n, p,q,r,s.
 hình thang cân và hình lục giác đều.
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS nghiên cứu SGK theo cá nhân
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - Một HS đọc to trước lớp, cả lớp lắng nghe và 
 theo dõi.
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV khẳng định lại kiến thức: 
 + Hình thang cân chỉ có 01 trục đối xứng là 
 đường thẳng a nối trung điểm của hai đáy.
 + Hình lục giác đều có 06 trục đối xứng là các 
 đường thẳng m,n, p,q,r,s.
3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 10 phút)
a) Mục tiêu: HS nhận biết và tìm được trục đối xứng của các hình cho trước
b) Nội dung: HS tìm các hình đối xứng trục và xác định trục đối xứng của mỗi hình
c) Sản phẩm: HS tìm được đúng trục đối xứng của các hình.
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập: 3. Luyện tập
 - GV phát cho HS bộ7tấm bìa tương ứng với 7 
 hình: Tam giác đều, hình vuông, hình chữ 
 nhật, hình thoi, hình bình hành: - Yêu cầu: Hãy tìm các hình đối xứng trục 
 trong các hình trên và chỉ ra tất cả trục đối 
 xứng của mỗi hình. 
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS hoạt động nhóm
 - HS có quan sát, nhận biết hoặc gấp giấy sau 
 đó kẻ lại trục đối xứng bằng bút màu.
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - GV mời một nhóm bất kì lên báo cáo
 - Các nhóm khác theo dõi và nhận xét.
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV nhận xét và chốt kết quả.
 - Hình bình hành không là hình 
 đối xứng trục.
4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 10 phút)
a) Mục tiêu: HS nhận biết, tìm được các hình có trục đối xứng trong toán học và thực tiễn 
cuộc sống
b) Nội dung: Trò chơi: Ai nhanh hơn?
c) Sản phẩm: HS tìm và cắt được các chữ cái dạng hình đối xứng trục 
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập: 4. Vận dụng
 - GV cho trước bảng chữ cái Tiếng Anh - Các chữ cái cần tìm là: A, B, C, D, E, 
 H, I, M, O, S, T, U, V, W, X, Y - Yêu cầu: Tìm và cắt các chữ cái là hình đối 
 xứng trục bằng bìa GV giao cho trước. Kích 
 thước: 10cm x 5cm
 - Thời gian: 10 phút
 - Đánh giá: Nhóm tìm đúng và cắt được nhiều 
 chữ cái nhất là đội chiến thắng
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS hoạt động nhóm lớn.
 * Báo cáo, thảo luận: 
 - Hết giờ, các nhóm treo bảng kết quả lên bảng 
 để GV và các nhóm khác cùng kiểm tra, kiểm 
 đếm số lượng.
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV chốt đội chiến thắng và khẳng định về 
 vai trò của hình có trục đối xứng trong thực 
 tiễn
III.3. Củng cố, dặn dò(khoảng 5 phút)
a) Mục tiêu: HS hệ thống lại toàn bộ kiến thức đã học trong bài 
b) Nội dung: GV đặt các câu hỏi vấn đáp
c) Sản phẩm: HS hệ thống lại toàn bộ kiến thức đã học trong bài 
d) Tổ chức thực hiện: 
 Hoạt động của GV và HS Sản phẩm dự kiến
 * GV giao nhiệm vụ học tập: 
 - GV đưa ra các câu hỏi:
 + Qua bài học này, em đã học được những nội 
 dung kiến thức nào?
 + Theo em, làm thế nào để nhận ra một hình là 
 hình có trục đối xứng?
 + Theo em, làm thế nào để nhận ra một đường 
 thẳng có là trục đối xứng của một hình nào đó 
 hay không?
 * HS thực hiện nhiệm vụ:
 - HS suy nghĩ cá nhân. * Báo cáo, thảo luận: 
 - GV mời một số HS bất kì trả lời câu hỏi
 * Kết luận, nhận định: 
 - GV nhận xét và chốt kiến thức.
 Hướng dẫn tự học ở nhà 
* Dặn dò cho sau bài học:
- Ôn lại toàn bộ nội dung bài đã học.
- Làm bài tập 1, 2 (SGK/109) 
- Độc phần Có thể em chứ biết (SGK/110)
* Dặn dò chuẩn bị cho Bài học sau:
- Đọc trước bài Hình có tâm đối xứng.
- Chuẩn bị các tấm bìa (hoặc giấy trong suốt) như sau: 1 hình tròn, 4 tam giác có dạng như 
chiếc ê ke (hoặc 4 chiếc ê ke), 1 hình thoi, 1 hình lục giác đều và 1 giấy trong suốt có kẻ 
một đoạn thẳng. GVPB Ý KIẾN CỦA GVSB
Một số ý kiến phản biện: - Cách chia tiết và bố cục của tiết 
1. Về phân chia tiết: Theo mình nên chia mình bám theo SGV, CV5512 
- Tiết 1: Hoạt động 1: Khởi động và Hoạt động cũng như ý kiến của thầy Hà về 
2: Hình thành kiến thức việc tiết nào cũng cần có đủ 4 HĐ 
- Tiết 2: Hoạt động 3: Luyện tập và hoạt động học tập.
4: Vận dụng - Theo quan điểm của mình thì bài 
Vì : +) Thứ nhất: nội dung mục I và II có tính nào các phần cũng liên kết với 
liền mạch, mục 1 là tiền đề để xây dựng kiến nhau chứ không riêng bài này, vậy 
thức của mục 2. Vì vậy không nên tách 2 mục thiết kế tiết học theo GV xây dựng 
này ở 2 tiết. cho phù hợp thôi ạ.
 +) Thứ 2: Dạng bài tập của bài này chỉ có - Phần I. Hình có trục đối xứng là 
2 dạng: Dạng 1: Nhận biết hình có trục đối tổng quát, nên cả tiết mình mong 
xứng và số trục đối xứng của mỗi hình(HĐ muốn HS thoải mái tìm tòi, nhận 
luyện tập) và dạng 2: Nhận biết hình có trục biết xung quanh các hình có trục 
đối xứng trong thực tiễn và tác dụng của đối xứng. Mục tiêu tiết 1 là như 
nó(HĐ vận dụng). Vì vậy nếu đưa bài tập vào vậy
riêng từng phần của bài lý thuyết thì sẽ có sự - Phần II. Trục đối xứng của một số 
trùng lặp. Nên chăng ở tiết 1, phần hd về nhà hình đã đi vào cụ thể, riêng một số 
gv cho hs lấy một số ví dụ về hình có trục đối đối tượng nên mình để tiết 2 để khi 
xứng và hd hs về nhà tự tìm thêm. học phần I HS không bị hạn chế 
2. Về tổ chức thực hiện: suy nghĩ, tưởng tượng, liên hệ.
- Mục I: Sau khi cho HS xếp hình bằng êke nên - Do cách chia như vậy nên việc tổ 
cho HS nhận dạng hình tạo thành có dạng tam chức thực hiện như cô giáo gợi ý 
giác cân(nếu ở tiểu học HS đã được học tam thì mình xin phép không thay đổi 
giác cân ), hình thang cân. Từ đó hình thành cho phù hợp với cách chia bài.
cách vẽ trục đối xứng của tam giác cân, hình - Trong bài mình đã đưa ra ví dụ về 
thang cân sau hđ trải nghiệm xếp hình và vẽ hình không có trục đối xứng rồi, 
hình. nhờ cô xem lại
- Mục II: Nên bổ sung thêm VD về các hình - Về việc giải thích vì sao không có 
không có trục đối xứng và giải thích tại sao trục đối xứng mình nghĩ là khá khó 
Từ đó mới chốt cách nhận biết hình có trục đối vì rõ rang HS cũng chẳng thể gấp 
xứng (Lưu ý trường hợp gấp được hình và hết các TH và cũng chưa đủ kiến 
trường hợp không gấp được hình.) thức để chứng minh
- Hoạt động vận dụng: Có thể giới thiệu cho - Phần “Có thể giới thiệu cho HS tác 
HS tác dụng của đối xứng trục trong thực tiễn dụng của đối xứng trục trong thực 
ở một số lĩnh vực như hội họa, thời trang, công tiễn ở một số lĩnh vực như hội họa, 
nghệ, kiến trúc đó là tình thẩm mỹ, sự cân thời trang, công nghệ, kiến trúc