Tài liệu dạy học môn Hình học Lớp 6 - Bài 2: Ba điểm thẳng hàng

 Toán 6 Tài liệu dạy học
 Bài 2. BA ĐIỂM THẲNG HÀNG
A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Ba điểm thẳng hàng
 ▪ Ba điểm thẳng hàng khi chúng cùng thuộc một đường thẳng.
 ▪ Ba điểm khơng thẳng hàng khi chúng khơng cùng thuộc bất kì 
 đường thẳng nào.
2. Quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng
Trong ba điểm thẳng hàng, cĩ một và chỉ một điểm nằm giữa hai điểm cịn lại.
3. Nhận xét
Với ba điểm A,B,O như hình vẽ, ta cĩ
 ▪ Hai điểm O và B nằm cùng phía đối với điểm A.
 ▪ Hai điểm A và O nằm cùng phía đối với điểm B.
 ▪ Hai điểm A và B nằm khác phía đối với điểm O.
 ▪ Điểm O nằm giữa hai điểm A và B.
B. CÁC DẠNG BÀI TẬP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI
Dạng 1: Nhận biết ba điểm thẳng hàng hay khơng thẳng hàng
Để biết ba điểm cĩ thẳng hàng hay khơng, ta thường làm như sau:
 ▪ Bước 1: vẽ một đường thẳng đi qua hai trong ba điểm cho trước.
 ▪ Bước 2: nếu điểm cịn lại nằm trên đường thẳng vừa vẽ thì ba điểm thẳng hàng. Nếu điểm 
 cịn lại khơng nằm trên đường thẳng vừa vẽ thì ba điểm khơng thẳng hàng.
Ví dụ 1. Ở hình 2, dùng thước thẳng kiểm tra ba điểm A , B , C hay ba điểm A , M , N thẳng 
hàng?
Ví dụ 2. Ở hình 3, dùng thước kiểm tra ba điểm D , O , H hay ba điểm I , O , H thẳng hàng?
Ví dụ 3. Xem hình 4 và gọi tên:
a) Tất cả các bộ ba điểm thẳng hàng. b) Ba bộ ba điểm khơng 
thẳng hàng.
Ví dụ 4. Xem Hình 5 và gọi tên:
ĐT: 0344 083 6701 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
a) Tất cả các bộ ba điểm thẳng hàng. b) Hai bộ ba điểm khơng thẳng hàng.
Dạng 2: Xác định vị trí giữa ba điểm thẳng hàng
 ▪ Bước 1: Xác định điểm nằm giữa hai điểm cịn lại.
 ▪ Bước 2: Từ đĩ, xác định vị trí giữa ba điểm theo yêu cầu đề bài.
Ví dụ 5. Xem Hình 6 và điền vào chỗ trống trong các phát biểu sau:
a) Điểm nằm giữa hai điểm M và N .
b) Hai điểm R và N nằm .. đối với điểm M .
c) Hai điểm .. nằm khác phía đối với điểm .
Ví dụ 6. Xem hình 7 và điền vào chỗ trống trong các phát biểu sau:
a) Điểm D và E nằm .. đối với điểm .
b) Điểm nằm giữa hai điểm . và 
c) Hai điểm và . nằm khác phía đối với điểm E .
Ví dụ 7. Xem hình 8 và đọc tên điểm nằm giữa hai điểm cịn lại.
Dạng 3: Vẽ hình theo các diễn đạt
 ▪ Đọc kĩ yêu cầu và thực hiện vẽ hình.
Ví dụ 8. Vẽ hình theo các yêu cầu dưới đây:
a) Ba điểm M , N , P thẳng hàng.
b) Ba điểm C , E , D thẳng hàng sao cho điểm E nằm giữa hai điểm C và D .
c) Ba điểm T , Q , R thẳng hàng nhưng ba điểm P , Q , R khơng thẳng hàng.
Ví dụ 9. Vẽ ba điểm A , B , C thẳng hàng sao cho hai điểm A , B nằm cùng phía đối với điểm C . 
Cĩ mấy trường hợp hình vẽ?
C. BÀI TẬP VẬN DỤNG
Bài 1. Vẽ hình theo các yêu cầu dưới đây:
a) Ba điểm A , B , C khơng thẳng hàng.
b) Ba điểm I , H , K thẳng hàng sao cho điểm I và K nằm cùng phía đối với điểm H .
c) Ba điểm D , E , F thẳng hàng và ba điểm D , E , K cũng thẳng hàng.
Bài 2. Xem hình 9 và gọi tên các điểm:
ĐT: 0344 083 6702 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
a) Nằm giữa hai điểm M và P .
b) Khơng nằm giữa hai điểm N và Q .
c) Nằm giữa hai điểm M và Q .
Bài 3. Vẽ ba điểm M , N , P thẳng hàng sao cho:
a) N , P nằm cùng phía đối với M ; b) M , P nằm khác phía đối với N ;
c) M nằm giữa N và P .
Bài 4. Vẽ ba điểm A , B , C thẳng hàng sao cho:
a) Điểm A nằm giữa hai điểm B , C ;
b) Điểm A khơng nằm giữa hai điểm B , C .
Bài 5. Vẽ ba điểm K , L , M thẳng hàng sao cho điểm K nằm giữa 
hai điểm L và M . Cĩ mấy trường hợp hình vẽ?
Bài 6. Đọc tên các bộ ba điểm thẳng hàng cĩ trong hình 10.
Bài 7. Vẽ hình theo cách diễn đạt bằng lời trong mỗi trường hợp sau:
a) Ba điểm A , B , C thẳng hàng và điểm C nằm giữa hai điểm A và 
 B .
b) Ba điểm M , N , P thẳng hàng và hai điểm M , N nằm cùng phía đối với điểm P .
c) Ba điểm X , Y , Z thẳng hàng và hai điểm X , Y nằm khác phía đối với điểm Z .
d) Ba điểm F , G , H thẳng hàng nhưng ba điểm G , H , J khơng thẳng hàng.
Bài 8. Xem hình 11 và gọi tên:
a) Điểm nằm giữa Q và T ;
b) Hai điểm nằm cùng phía đối với điểm R ;
c) Điểm nằm giữa P và T .
Bài 9. Vẽ ba điểm X , Y , Z sao cho 
a) Điểm X nằm giữa hai điểm Y và Z ;
b) Điểm X , Y nằm cùng phía đối với Z ;
c) Điểm X , Y nằm khác phía đối với Z .
Bài 10. Vẽ bốn điểm E , F , G , H cùng thuộc một đường thẳng, trong đĩ điểm G nằm giữa hai 
điểm E và F cịn hai điểm E , H nằm khác phía đối với điểm F . Cĩ mấy trường hợp hình vẽ?
Bài 11. Mỗi câu sau đây là đúng hay sai 
ĐT: 0344 083 6703 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
a) Ba điểm thẳng hàng là ba điểm phân biệt.
b) Trong ba điểm phân biệt, luơn cĩ một điểm nằm giữa hai điểm cịn lại.
c) Với ba điểm thẳng hàng phân biệt thì luơn cĩ hai điểm nằm khác phía 
đối với điểm cịn lại.
d) Với ba điểm A , B , C thẳng hàng thì điểm B luơn nằm giữa hai điểm 
 A và C .
Bài 12. Theo Hình 12 thì ta cĩ thể trồng dược 12 cây thành 6 hàng, mỗi 
hàng 4 cây. Hãy vẽ sơ đồ trồng 10 cây thành 5 hàng, mỗi hàng 4 cây.
ĐT: 0344 083 6704 Tổng hợp: Thầy Hóa