Tài liệu dạy học môn Hình học Lớp 6 - Chương 1 - Bài 1: Điểm. Đường thẳng

 Toán 6 Tài liệu dạy học
 Chương 1. ĐOẠN THẲNG
 Bài 1. ĐIỂM. ĐƯỜNG THẲNG
A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Điểm
 ▪ Điểm là hình ảnh cĩ dấu chấm nhỏ.
 ▪ Đặt tên điểm bằng chữ cái in hoa.
 Trên hình bên cĩ 3 điểm A,B,C :
 ▪ Điểm A và điểm B được gọi là hai điểm phân biệt.
 ▪ Điểm A và điểm C được gọi là hai điểm trùng nhau.
 ▪ Với những điểm ta sẽ dựng được các hình. Bất cứ hình nào cũng là một tập hợp các điểm. 
 Mỗi điểm cũng là một hình.
2. Đường thẳng
 ▪ Đường thẳng cĩ hình ảnh là sợ chỉ căng cho thẳng, mép bảng 
 ▪ Đặt tên cho đường thẳng bằng một hoặc hai chữ cái thường.
 ▪ Đường thẳng khơng bị giới hạn về hai phía.
3. Vị trí của điểm và đường thẳng
 ▪ Điểm A thuộc đường thẳng d , ta viết A Ỵ d . Ta cịn nĩi: điểm A 
 nằm trên đường thẳng d hoặc đường thẳng d đi qua điểm A .
 ▪ Điểm M khơng thuộc đường thẳng d , ta viết M Ï d . Ta cịn nĩi: 
 điểm M nằm ngồi đường thẳng d hoặc đường thẳng d khơng đi qua điểm M hoặc đường 
 thẳng d khơng chứa điểm M .
B. CÁC DẠNG BÀI TẬP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI
Dạng 1: Đặt tên điểm và đường thẳng
 ▪ Dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho điểm.
 ▪ Dùng một hoặc hai chữ cái thường để đặt tên cho đường thẳng.
Ví dụ 1. Đặt tên cho các điểm và các đường thẳng cịn lại ở \textit{Hình 4}.
 A
 M
 a
 m
a) b) 
Dạng 2: Quan hệ giữa điểm và đường thẳng
ĐT: 0344 083 6701 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
 ▪ Bước 1: quan sát đường thẳng đã cho trong hình vẽ;
 ▪ Bước 2:
  Nếu trên đường thẳng cĩ những điểm nào thì những điểm đĩ thuộc đường thẳng;
  Nếu đường thẳng khơng đi qua những điểm nào thì điểm đĩ khơng thuộc đường thẳng.
Ví dụ 2. Xem hình bên để trả lời các câu hỏi sau:
 n
 m
 p
1) Điểm A thuộc những đường thẳng nào? Điền kí hiệu , thích hợp vào B
chỗ trống:
 q
a) A n ; b) A m ; c) A p . A C
2) Những đường thẳng nào đi qua điểm B ? Ghi kết quả bằng kí hiệu.
3) Điểm C nằm trên đường thẳng nào và khơng nằm trên đường thẳng nào? Ghi kết quả bằng kí 
hiệu.
Ví dụ 3. Mỗi câu sau đây là đúng hay sai?
a) Một điểm cĩ thể thuộc một đường thẳng.
b) Một điểm cĩ thể đồng thời thuộc nhiều đường thẳng.
c) Trên đường thẳng chỉ cĩ một điểm.
d) Trên đường thẳng cĩ nhiều hơn một điểm.
e) Với một đường thẳng a cho trước, cĩ những điểm thuộc a và cĩ những điểm khơng thuộc a .
Dạng 3: Vẽ điểm và đường thẳng theo điều kiện cho trước
 ▪ Bước 1: Vẽ đường thẳng;
 ▪ Bước 2: Dựa vào điều kiện cho trước để vẽ điểm.
Ví dụ 4. Vẽ hình theo các cách diễn đạt sau:
a) Điểm M nằm trên đường thẳng a ;
b) Điểm N khơng thuộc đường thẳng b ;
c) Đường thẳng n chứa cả hai điểm C và D .
Ví dụ 5. a) Vẽ đường thẳng a và hai điểm A a , B a .
 b) Vẽ điểm M ; vẽ hai đường thẳng d và n sao cho M d , M n ; vẽ B d , B n .
C. BÀI TẬP VẬN DỤNG
 c
Bài 1. Xem hình bên để trả lời các câu hỏi sau: d
 N
1) Điểm P thuộc những đường thẳng nào? Điền kí hiệu , vào chỗ trống:
 a
 M P
 b
ĐT: 0344 083 6702 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
a) P a ; b) P b ; c) P c .
2) Những đường thẳng nào đi qua điểm M ? Ghi kết quả bằng kí hiệu.
3) Điểm N nằm trên đường thẳng nào và khơng nằm trên đường thẳng nào? Ghi kết quả bằng kí 
hiệu.
Bài 2. Mỗi câu sau đây là đúng hay là sai?
a) Một đường thẳng cĩ thể đi qua một điểm.
b) Một đường thẳng cĩ thể đồng thời đi qua nhiều điểm.
c) Một điểm chỉ cĩ thể thuộc một đường thẳng.
d) Nhiều đường thẳng cĩ thể cùng đi qua một điểm.
e) Với một điểm A cho trước, cĩ những đường thẳng chứa A và cĩ những đường thẳng khơng 
chứa A .
Bài 3. Vẽ hình theo các cách diễn đạt sau:
a) Điểm A thuộc đường thẳng d ;
b) Điểm B nằm ngồi đường thẳng p ;
c) Đường thẳng a đi qua P nhưng khơng chứa Q .
Bài 4. a) Vẽ đường thẳng m và hai điểm P m , Q m .
 b) Vẽ hai điểm D và E ; vẽ đường thẳng a sao cho D a , E a .
Bài 5. Đặt tên cho các điểm và các đường thẳng cịn lại ở hình bên.
Bài 6. Xem hình bên để trả lời các câu hỏi sau:
1) Điểm A thuộc những đường thẳng nào? Điền kí hiệu , vào chỗ trống:
a) A n ; b) A m ; c) A a .
2) Những đường thẳng nào đi qua điểm B ? Ghi kết quả bằng kí hiệu.
3) Điểm C nằm trên đường thẳng nào và khơng nằm trên đường thẳng nào? 
Ghi kết quả bằng kí hiệu.
Bài 7. Vẽ hình theo các cách diễn đạt sau:
a) Đường thẳng d đi qua điểm A ;
b) Điểm M nằm trên đường thẳng p ;
c) Đường thẳng m chứa điểm E và điểm F nằm ngồi đường thẳng m .
ĐT: 0344 083 6703 Tổng hợp: Thầy Hóa Toán 6 Tài liệu dạy học
Bài 8. Mỗi câu sau là đúng hay sai?
a) Hai đường thẳng cĩ thể cùng chứa một điểm.
b) Khơng thể cĩ ba điểm cùng nằm trên một đường thẳng.
c) Với một điểm M cho trước, cĩ nhiều đường thẳng đi qua M .
Bài 9. Điền một cách thích hợp vào các ơ trống trong bảng sau:
Cách viết thơng thường Hình vẽ Kí hiệu
Điểm O nằm trên đường 
 thẳng a
 M d , N d
 Các điểm A , B nằm 
 trên đường thẳng p 
 nhưng điểm C nằm 
 ngồi đường thẳng ấy
ĐT: 0344 083 6704 Tổng hợp: Thầy Hóa