Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 29: Văn bản Ếch ngồi đáy giếng (Truyện ngụ ngôn)

Tiết 29: Văn bản (Truyện ngụ ngôn)Ếch ngồi đáy giếngNgụ: Hàm chứa ý kín đáoNgôn: Lời nói.=> Ngụ ngôn: Nguyên nghĩa là lời nói có ngụ ý, tức lời nói có ý kín đáo để người đọc, người nghe tự suy ra mà hiểu NGỤ NGÔNTruyện ngụ ngônĐối tượng – nội dung Mượn truyện đồ vật, loài vật hoặc chính con người để nói bóng gió kín đáo chuyện con ngườiMục đích: Khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống:Hình thức Truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần.* C¸c nhµ s¸ng t¸c ngô ng«n næi tiÕng thÕ giíi:- £-dèp (Hi l¹p - cæ ®¹i)- Phe-®¬-r¬ (Lam· - cæ ®¹i)- Trang Tö - LiÖt Tö (Trung Hoa -Cæ ®¹i)- La-ph«ng-ten (Ph¸p-TK XVII)- Cr­-lèp (Nga - TK XIX)TRUYỆN NGỤ NGÔNë ViÖt Nam, truyÖn ngô ng«n lµ s¸ng t¸c d©n gian do nhµ v¨n ho¸ NguyÔn V¨n Ngäc vµ nhiÒu gi¸o s­, nhµ nghiªn cøu s­u tÇm.TRUYỆN NGỤ NGÔNë ViÖt Nam, truyÖn ngô ng«n lµ s¸ng t¸c d©n gian do nhµ v¨n ho¸ NguyÔn V¨n Ngäc vµ nhiÒu gi¸o s­, nhµ nghiªn cøu s­u tÇm.* Chïm truyÖn ngụ ngôn líp 6 gåm:+ Õch ngåi ®¸y giÕng+ ThÇy bãi xem voi+ §eo nh¹c cho mÌo+ Ch©n, Tay, Tai, M¾t, MiÖng* Chuyển thể truyện ngụ ngôn “ Ếch ngồi đáy giếng” thành một bài thơ:Ếch ngồi đáy giếng Có con ếch sống lâu Một năm nọ mưa vềTrong một cái giếng nọ Giếng kia tràn đầy nướcXung quanh nó chỉ có Ếch chẳng cần cất bước Vài cua ốc, bãi rêu. Mà vẫn được ra ngoài.Ếch ta cất tiếng kêu Ếch nghênh ngang đi lạiLàm vang động cả giếng Ồm ộp nó kêu toCua ốc không lên tiếng Nhâng nháo đi tự doLàm ếch tưởng mình tài. Bị trâu qua giẫm bẹp. Chú ếch không ra ngoàiNghĩ trời như vung nhỏCòn nó thì oai toNhư một vị chúa tể.BỐ CỤC PhÇn 1: Tõ ®Çu chóa tÓ PhÇn 2: PhÇn cßn l¹i Nguyªn nh©n KÕt qu¶ Ếch khi ở ngoài giếng Ếch khi ở trong giếng Ếch là động vật lưỡng cư, vừa sống ở trên cạn, vừa sống dưới nước. Chúng đẻ trứng dưới nước. Sau đó những quả trứng này sẽ nở thành nòng nọc. Nòng nọc sẽ tiếp tục sống dưới nước cho đến khi chúng phát triển thành một con ếch trưởng thành. Giếng là một không gian như thế nào?Thời gian: Sống lâu ngàyKhông gian: Nhỏ bé, chật hẹp, không thay đổi.Trong cuộc sống ấy, ếch ta tự cảm thấy mình như thế nào?Trong cuộc sống ấy, ếch ta oai như một vị chúa tể,coibầu trời chỉ bằng cái vung.1. Cuộc sống của Ếch khi ở trong giếngThời gian: Sống lâu ngàyKhông gian: Nhỏ bé, chật hẹp, không thay đổi.Cuộc sống: Chật hẹp, trì trệ, đơn giản.Điều đó cho em thấy đặc điểm gì trong tính cách của ếch?Ếch hiểu biết nông cạn lại huyênh hoang.1. Cuộc sống của Ếch khi ở trong giếng? Em thấy cách kể về cuộc sống của Ếch trong giếng, gợi cho ta liên tưởng tới một môi trường sống như thế nào?Qua câu chuyện về cuộc sống Ếch trong giếng tác giả dân gian sử dụng nghệ thuật gì? Qua đó tác giả gián tiếp bày tỏ thái độ gì?1. Cuộc sống của Ếch khi ở trong giếngThời gian: Sống lâu ngàyKhông gian: Nhỏ bé, chật hẹp, không thay đổi.Cuộc sống: Chật hẹp, trì trệ, đơn giản.Ếch hiểu biết nông cạn lại huyênh hoang.Nghệ thuật: mượn chuyện loài vật để nói kín đáo, bóng gió chuyện con người.Phê phán những kẻ hiểu biết cạn hẹp mà lại huyênh hoang.2. Õch ra khỏi giÕng:Ếch ta ra khỏi giếng bằng cách nào?Mưa to, nước tràn giếng đưa ếch ta ra ngoài.2. Õch ra khỏi giÕng:Không gian ngoài giếng có gì khác không gian trong giếng?2. Ếch ra khỏi giếngKhông gian: mở rộng với bầu trời rộng lớn.2. Õch ra ngoµi giÕng:? Tại sao Ếch lại có thái độ “nhâng nháo” “chả thèm để ý đến xung quanh” như vậy? Ếch quen thói cũ: nghênh ngangẾch có thích nghi được với sự thay đổi đó không? Những cử chỉ nào chứng tỏ điều đó? KÕt côc: Õch bÞ mét con tr©u ®i qua giÉm bÑp.? Theo em, Ếch có thể không bị chết như vậy không?* Ếch có thể không bị chết nếu:- Quan sát đường đi và mọi người xung quanh- Nhận thức mình chỉ là một con vật bé nhỏ còn thế giới xung quanh thật rộng lớn và mới lạ.- Phải luôn biết chủ quan, cảnh giác.1. Cuộc sống của Ếch khi ở trong giếng2. Ếch ra khỏi giếngNghệ thuật:Cách kể bất ngờ, hài hước, kín đáo.Khuyên nhủ: Cần phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, không được chủ quan kiêu ngạo.? Trong lÞch sö ViÖt Nam cã mét c©u chuyªn nªu lªn bµi häc vÒ sù chñ quan mÊt c¶nh gi¸c ®Ó l¹i hËu qu¶ ®¸ng tiÕc, ®ã lµ c©u chuyÖn nµo, hËu qu¶ gì?C©u chuyÖn: “An D­¬ng V­¬ng”, tªn gäi kh¸c lµ “MÞ Ch©u Träng Thuû”.HËu qu¶: ĐÊt n­íc ¢u L¹c r¬i vµo tay TriÖu е më ®Çu cho th¶m c¶nh mét nghìn năm B¾c thuéc cña nh©n d©n ta.* Chúng ta cũng như con Ếch kia:- Nếu không biết mình thì phải biết người, tức là khi chúng ta thiếu kĩ năng tư nhận thức thì chúng ta sẽ nhận lấy những hậu quả đáng tiếc trong cuộc sống, thậm chí mất đi cả tính mạng của chính mìnhNếu con người chúng ta cũng có thái độ như ếch thì hậu quả gì sẽ xảy ra? Phê phán những kẻ hiểu biết cạn hẹp mà lại huênh hoang. Khuyên nhủ con người phải mở rộng tầm hiểu biết trong mọi hoàn cảnh. Không được chủ quan, kiêu ngạo. BÀI HỌCIII. Tæng kÕt:1. NghÖ thuËt:M­în chuyÖn loµi vËt ®Ó khuyªn răn con ng­êi.Cách kể bất ngờ, hài hước, kín đáo.Cách giáo huấn tự nhiên, đặc sắc2. Néi dung:- Phª ph¸n những kÎ hiÓu biÕt c¹n hÑp l¹i huyªnh hoang.- Khuyªn con ng­êi ph¶i cè g¾ng më réng tÇm hiÓu biÕt cña mình, kh«ng ®­îc chñ quan, kiªu ng¹o. * Ghi nhí: (SGK Tr 101)3. Ý nghĩa:Phê phán những kẻ hiểu biết cạn hẹp mà lại huênh hoang. Khuyên nhủ con người phải mở rộng tầm hiểu biết trong mọi hoàn cảnh. Không được chủ quan, kiêu ngạo.IV. LuyÖn tËp:Bµi 1. H·y tìm hai c©u trong văn b¶n mµ em cho lµ quan träng nhÊt trong viÖc thÓ hiÖn néi dung, ý nghÜa truyÖn?C©u 1: Õch cø t­ëng bÇu trêi trªn ®Çu chØ bÐ b»ng chiÕc vung vµ nã thì oai nh­ mét vÞ chóa tÓ.C©u2: Nã nh©ng nh¸o ®­a cÆp m¾t nhìn lªn bÇu trêi, ch¶ thÌm ®Ó ý ®Õn xung quanh nªn ®· bÞ mét con tr©u ®i qua giÉm bÑp.IV. LuyÖn tËp: - Sù hiÓu biÕt thÕ giíi lµ v« cïng, v« tËn, những gì ta biÕt l¹i v« cïng nhá bÐ.- Lu«n cÈn thËn, biÕt ®iÓm yÕu cña mình ®Ó kh¾c phôc.- Ph¶i khiªm tèn, kh«ng ®­îc chñ quan kiªu ng¹o.- Lu«n häc hái, më réng tÇm hiÓu biÕt.- NÕu ph¶i sèng vµ häc tËp ë m«i tr­êng khã khăn, lu«n cè g¾ng , kh«ng ®­îc hµi lßng víi kiÕn thøc cña b¶n th©n.Bµi tËp 2: Qua c©u chuyÖn nµy, em rót ra ®­îc bµi häc gì cho b¶n th©n? Hãy liên hệ với môi trường sống xung quanh em?Ếch ngồi đáy giếngKhi ra ngoàiKhi ở giếngKhông gian nhỏ bé Kiêu ngạoKhông gian Rộng lớnChủ quanKết cụcBi thảmCủng cốHướng dẫn về nhà Đọc, kể lại câu chuyện. Học bài, nắm nội dung, nghệ thuật và bài học rút ra từ câu chuyện này.- Chuẩn bị bài: Thầy bói xem voi.