Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Ôn tập văn bản: Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh)

 Ôn tập văn bản Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I.Tìm hiểu chung:1.Hoàn cảnh sáng tác: Viết đầu năm 1999, đạt giải Nhì trong cuộc thi Tương lai vẫy gọi do báo Thiếu niên Tiền phong tổ chức.2.Xuất xứ: Rút từ tập truyện Con dế ma, năm 1999.3.PTBĐ: Tự sự, miêu tả và biểu cảm4.Ngôi kể: thứ nhất ( Người anh)Tác dụng của ngôi kể thứ nhất : cách kể này cho phép tác giả có thể miêu tả tâm trạng của người anh một cách tự nhiên bằng lời kể thân mật, gần gũi. Giúp nhân vật có thể tự soi xét về tình cảm, ý nghĩ của mình để tự nhận thức và vượt lên để hoàn thiện nhân cách.5.Nhân vật chính: Kiều Phương và người anh trai Câu 1 :Nêu cảm nhận của em về nhân vật người anh trong cuộc sống hàng ngày, khi tài năng của em chưa được phát hiện?Người anh luôn gần gũi, thân mật, vui vẻ với emReo lên khe khẽ Mặt rạng rỡ lắm Ngây người không tim vào mắt mình. Ôm thốc Mèo lên Không kìm được xúc động a. Thái độ của mọi người khi tài năng của Kiều Phương được phát hiện. * Tâm trạng: Ngạc nhiên, xúc động, vui mừng, phấn khởi+ Bé Quỳnh: + Chú Tiến Lê : + Bố : + Mẹ: b. Thái độ của người anh.- Luôn cảm thấy mình bất tài bị đẩy ra ngoài. Những lúc ngồi bên bàn học, tôi chỉ muốn ngục xuống khóc.- Không thể thân với Mèo như trước kia nữa. - Chỉ cầm một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên.- Quyết định xem trộm những bức tranh của Mèo. Gấp lại những bức tranh của Mèo, tôi lén trút ra một tiếng thở dài...Tâm trạng: Buồn rầu, mặc cảm, tự ti và đố kị.....- Trong tranh , một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú bé như tỏa ra một thứ ánh sáng rất kì lạ. Toát lên từ cặp mắt, tư thế ngồi của chúkhông chỉ sự suy tư mà còn rất mơ mộng nữa.- Giật sững người, nhìn như thôi miên.- Hãnh diện, xấu hổ, muốn khócc. Biểu hiện của người anh trước chân dung em gái vẽ về mìnhTâm trạng:Ngạc nhiên, xấu hổ, hãnh diện, hối hận Câu 2 Cuối truyện người anh nói với mẹ: "Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy".? Câu nói ấy gợi cho em suy nghĩ gì về nhân vật người anh ?* Nghệ thuật: - Miêu tả tâm lí nhân vật qua cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất Cuối truyện người anh đã nhận ra tâm hồn trong sáng và lòng nhân hậu của cô em gái: Người anh đã nhận rõ hơn về mình để vượt lên những hạn chế của lòng tự ái và tự ti....Người anh nhận ra phần hạn chế của chính mìnhCâu 3Qua nhân vật người anh, em hãy liên hệ bản thân mình và rút ra bài học trong ứng xử ?- Không nên ghen tị, đố kị - là thói xấu của con người, làm cho con người hèn đi, trở nên tầm thường, ích kỉ và sẵn sàng độc ác-> chúng ta cần loại bỏ lòng ghen tị, đố kị, cho dù vô cùng khó. Câu 4Giữa tài năng hội họa và tấm lòng nhân hậu của Kiều Phương, theo em, điều gì quan trọng hơn? Vì sao?=> Tình cảm trong sáng và tấm lòng nhân hậu của Kiều Phương quan trọng hơn vì nó có sức mạnh cảm hóa, làm cho người anh nhận ra sai lầm của mình.-A. kể theo ngôi thứ nhất.- B.Miêu tả tâm lý nhân vật tự nhiên, hợp lý.-C.Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.-D. Cả A, B, C đều đúng. ? Theo em, nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn này là gì?DQua câu chuyện về người anh và cô em gái có tài hội họa, truyện “Bức tranh của em gái tôi” cho ta thấy điều gì?A.Người anh vui sướng tự hào vì tài năng của emB.Cô em gái hãnh diện vì đạt giải nhất trong cuộc thi vẽ.C.Người anh đố kị với tài năng của em nhưng cuối cùng nhờ tấm lòng nhân hậu của em đã nhận ra phần hạn chế ở chính mình.D.Người anh giúp em gái học vẽ và đạt giải.C	Bài 1: 	Cho đoạn văn sau đây:“ Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng , rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế kia ư? Tôi nhìn như thôi miên vào dòng chữ đề trên bức tranh: “Anh trai tôi.” Vậy mà dưới mắt tôi thì - Con có nhận ra con không?- Mẹ vẫn hồi hộp.Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá. Bởi vì nếu nói được với mẹ, tôi sẽ nói rằng: “ Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy”.( Trích Ngữ văn 6- tập 2)III.BÀI TẬPCâu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản nào? Tác giả là ai? Nêu hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm?Câu 2: Văn bản đó thuộc thể loại gì? Phương thức biểu đạt là gì?Câu 3: Đoạn văn trên miêu tả diễn biến tâm trạng của người anh. Theo em, vì sao người anh lại có tâm trạng như vậy?Câu hỏi:Bài 1:Câu 1: Đoạn văn trên trích từ văn bản: “Bức tranh của em gái tôi” Tác giả: Tạ Duy Anh.Hoàn cảnh sáng tác: Là truyện ngắn đạt giải nhì trong cuộc thi viết “ Tương lai vẫy gọi” của báo Thiếu niên tiền phong.Xuất xứ: In trong tập “Con dế ma”, năm 1999Câu 2: Văn bản đó thuộc thể loại truyện ngắn ; Phương thức biểu đạt : Tự sự và miêu tả.ĐÁP ÁN:Người anh sau cái giật mình đã ngỡ ngàng. Vì không ngờ, em lại vẽ mình. Em vẽ mình đẹp quá, hoàn hảo quá nên nhìn vào tranh, người anh thấy hãnh diện vô cùng, mình là trung tâm chú ý của mọi người.Nhưng sau giây phút đó là sự xấu hổ. Người anh thấy mình không hoàn hảo như trong tranh. Người anh chợt nhớ đến sự đố kị của mình với tài năng của em. Người anh nhận ra khiếm khuyết của mình, nhận ra mình không xứng đáng được thể hiện với vẻ đẹp như vậy.Câu 3:Bài 2: Hãy viết 1 đoạn văn ngắn miêu tả nhân vật người anh trai hoặc nhân vật Kiều Phương?	Trong tác phẩm Bức tranh của em gái tôi,em thích nhất là nhân vật Kiều Phương. Kiều Phương là cô gái dễ thương với khuôn mặt tròn như trăng rằm.( 1) Cô bé thường hay chui vào bếp để lấy nhọn nồi và tự tay chế tạo màu vẽ. (2) Cô vẽ , vẽ liên tục. (3) Những bức tranh của cô trông thật dễ thương, có hồn. (4) Nhìn cô cầm cọ, ai cũng nghĩ cô đúng là một họa sĩ nhí. (5) Em rất thích cô bé có tấm lòng nhân hậu, bao dung, hồn nhiên này.(6)Em rút ra bài học từ cô bé là: sống nhân ái, yêu thương .ĐÁP ÁN:Bài 2: Đoạn vănNgười anh trai:	Anh trai của Kiều Phương năm nay 15 tuổi. (1) Dáng người dong dỏng cao. (2) Anh có đôi mắt rất đẹp như mắt bồ câu, to tròn, đen láy. (3) Thỉnh thoảng, anh hay ngồi bên cửa sổ và đưa cặp mắt mơ mộng để nhìn ra khu vườn ngắm những chú chim sâu hay những bông hoa hồng đua nhau khoe sắc. (4) Nhưng đôi lúc, anh cũng tò mò và thường hay xem trộm tranh của Kiều Phương và hay thở dài vì mình là người bất tài vô dụng.(5) Người anh thật là tội nghiệp biết bao! (6) Bài 3: Qua văn bản này,em thấy tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?	Ích kỉ là thói xấu của con người. Chúng ta nên sống bằng tấm lòng nhân hậu,bao dung và độ lượng. Anh em trong gia đình phải biết yêu thương, đùm bọc giúp đỡ lẫn nhau.Đáp án:Bài 3: Thông điệpEm hãy nêu ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm và rút ra bài học về cách ứng xử trước tài năng( thành công) của những người xung quanh?Bài 4:- Ý nghĩa:Trước thành công hay tài năng của người khác mọi người cần vượt qua mặc cảm, tự ti để có được sự trân trọng và niềm vui chân thành. Lòng nhân hậu và sự độ lượng có thể giúp cho con người nhân thức được hạn chế của bản thân và vượt lên bản thân mình để tự hoàn thiện nhân cách.- Tình cảm trong sáng, nhân hậu sẽ giúp con người hoàn thiện bản thân mình.- Cách ứng xử: Không ghen tị, mặc cảm, tự ti. Không kiêu ngạo, tự mãn, coi thường những người xung quanh.Đáp án:Bài 4: Câu 4 Bài học rút ra từ văn bản - Trước thành công hay tài năng của người khác, mỗi người cần phảivượt qua lòng mặc cảm, tự ti để có được sự trân trọng và niêm vui thực sự, chân thành. Lòng nhân hậu và sự độ lượng có thể giúp con người vượt lên bản thân mình.- * Bài tập - Viết một đoạn văn miêu tả tâm trạng của người anh, trong truyện khi đứng trước bức tranh được giải nhất của em gái .* Hướng dẫn về nhà: - Học bài làm các bài tập SGK. Soạn vượt thác. Chẩn bị bài Luyện nói và quan sát, tưởng tượng trong văn miêu tả