Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 78: Tập làm văn Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

NGỮ VĂN LỚP 6khanhmaile98@gmail.comKhởi độngMột loài cây mọc chủ yếu ở miền Bắc, nở hoa vào mùa xuân?Loài hoa đặc trưng mỗi dịp Tết đến?Nụ hoa chúm chím như nụ cười người thiếu nữ. Cánh hoa mỏng manh phơn phớt hồng như đôi môi mềm mại của nàng xuân.Khiêm nhường bình dị và cũng không kém phần nên thơ, đó là loài hoa trải rộng khắp mùa xuân. —Someone -“Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét là những thao tác rất cần thiết và quan trọng trong văn miêu tả.”khanhmaile98@gmail.comQUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢTiết 78: Tập làm vănQuan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả01Luyện tập02Tìm hiểu lý thuyếtVận dụng luyện tập1. Ví dụ 1 (Sgk – tr 27)I - Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tảĐoạn 1: Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện. Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê. Đôi càng bè bè, nặng nề, trong đến xấu. Râu ria gì mà cụt có một mẩu và mặt mũi thì lúc nào cũng ngẩn ngẩn ngơ ngơ.	 Các chi tiết tiêu biểu nổi bật của Dế Choắt: Dáng vẻ, cánh, càng, râu ria, mặt mũi (gầy gò, lêu ngêu, bè bè, nặng nề, ngẩn ngẩn ngơ ngơ, )Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.I. QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ:Ví dụ 1:a/ Đoạn 1: Tái hiện hình ảnh ốm yếu tội nghiệp của Dế Choắt. Hình dung đối tượng một cách cụ thể, sinh động.2. Tưởng tượng so sánh:1. Đặc điểm: Cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê.3. Nhận xét:Giúp người đọc hiểu được tình cảm của người viết. Ngắn hủi hoẳn, vừa xấu vừa khó coi trông rất buồn cười. Ốm yếu, lờ đờ, đi đứng xiêu vẹo, trông rất bệ rạc.b/ Đoạn 2:Đoạn 2: Càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau thì sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Tiếng rì rào bất tận của những khu rừng xanh bốn mùa, cùng tiếng sóng rì rào từ biển Đông và vịnh Thái Lan ngày đêm không ngớt vọng về trong hơi gió muối [ ]. Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. 	 (Đoàn Giỏi) Cảnh đẹp thơ mộng , mênh mông, hùng vĩ của sông nước Cà Mau. Cảnh đẹp, thơ mộng và hùng vĩ của sông nước Cà Mau.b/ Đoạn 2:Ví dụ 1:a/ Đoạn 1: Tái hiện hình ảnh ốm yếu tội nghiệp của Dế Choắt.c/ Đoạn 3: Đoạn 3: Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim ríu rít. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ: hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh, tất cả đều lóng lánh, lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu, sáo đen, đàn đàn lũ lũ bay đi bay về, lượn lên lượn xuống. Chúng nó gọi nhau, trò chuyện, trêu ghẹo và tranh cãi nhau, ồn mà vui không thể tưởng được. Ngày hội mùa xuân đấy!	 (Vũ Tú Nam) Miêu tả hình ảnh đầy sức sống của cây gạo vào mùa xuân.b/ Đoạn 2:Ví dụ 1:a/ Đoạn 1: Tái hiện hình ảnh ốm yếu tội nghiệp của Dế Choắt.c/ Đoạn 3: Cảnh đẹp thơ mộng, mênh mông, hùng vĩ của sông nước Cà Mau.=> Nhận xét chungCả 3 đoạn văn đều tái hiện các đối tượng được miêu tả một cách cụ thể, rõ rang, sinh động. Cho thấy ở người viếtKhả năng quan sát Năng lực liên tưởng, tưởng tượngNghệ thuật sử dụng các phép so sánh giàu hình ảnh, gợi nhiều cảm xúc2. Ví dụ 2: So sánh đoạn văn bị lược và đoạn nguyên vănDòng sông Năm Căn mênh mông, nước ( ) đổ ra biển ngày đêm ( ), cá nước bơi hàng đàn đen trũi ( ) giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ,rừng đước dựng lên cao ngất ( )Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ,rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận- Các từ, ngữ bị lược bỏ đều là những hình ảnh so sánh liên tưởng thú vị. Không có những hình ảnh ấy, đoạn văn trở nên chung chung, khô khan, mất đi sự sinh động, không gợi được trí tưởng tượng cho người đọc. Tưởng tượng so sánh làm tăng sức gợi hình, gợi cảm và làm nổi bật những đặc điểm tiêu biểu của dòng sông Năm Căn, rộng mênh mông, hùng vĩ .2. Nhận xét: Ghi nhớ 1 – Sgk tr28 Khi viết văn miêu tả, người viết cần biết quan sát, nhận xét, liên tưởng, tưởng tượng, so sánh, để làm nổi bật các đặc điểm tiêu biểu của sự vậtBài tập củng cố:Lập sơ đồ tóm tắt đặc điểm cơ bản của dòng sông Cầu quê hươngDòng sông CầuHình dángMàu sắcMặt nước, sóngÂm thanhBên bờTình cảmkhanhmaile98@gmail.comQUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ (Tiếp)Tiết 79: Tập làm vănII – Luyện tậpBài 1:a- Lựa chọn các từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ trống trong đoạn văn:“Nhà tôi cách Hồ Gươm không xa. Từ trên gác cao nhìn xuống, hồ như một chiếc lớn, sáng long lanh. Cầu Thê Húc màu son, như con tôm, dẫn vào đền Ngọc Sơn. Mái đền bên gốc đa già, rễ lá xum xuê. Xa một chút là Tháp Rùa, tường rêu , xây trên gò đất giữa hồ, cỏ mọc ”.b- Tác giả đã quan sát và lựa chọn những hình ảnh đặc sắc và tiêu biểu nào về hồ Gươm:“ hồ như một chiếc gương bầu dục lớn, sáng long lanh. Cầu Thê Húc màu son, cong cong như con tôm . Mái đền Ngọc Sơn lấp ló bên gốc đa già, rễ lá xum xuê.Tháp Rùa, tường rêu cổ kính , cỏ mọc xanh um”=>đó là những đặc điểm nổi bật mà những hồ khác không cógương bầu dụccong conglấp lócổ kínhxanh umBài 2: Đọc đoạn văn: “Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu tôi to và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. Sợi râu tôi dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng. Tôi lấy làm hãnh diện với bà con về cặp râu ấy lắm. Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu” (Tô Hoài)Ngoại hìnhHành động-cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn- Đầu tôi to ra và nổi từng tảng-Hai cái răng đen nhánh -Sợi râu dài và uốn cong rất đỗi hùng dũng. -rất bướng- lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp- lấy làm hãnh diện đưa cả hai chân lên vuốt râu Tả những đặc điểm nổi bật của ngôi nhà/ căn phòng em ở?Bài 3:Căn phòng của emDiện tích (Rộng/ hẹp)Hình dáng Màu sắc (Tường/ Cửa)Những đồ vật trong phòng (Trần nhà/ Trên tường/ Các góc trong phòng)Sự thay đổi căn phòng theo các thời điểm trong ngày/ Theo các mùa trong nămTình cảm của emMặt trờiBầu trờiNúi đồiNhững hàng cây/ Chim chócNhững ngôi nhàCon ngườiBài 4: Tìm các hình ảnh liên tưởng và so sánh cho các sự vật sau để miêu tả một buổi sáng trên quê hương emQuan sát hình ảnh, dựa vào liên tưởng và đưa ra những so sánh của em-Mặt trời tròn như một chiếc mâm đỏ rực ở đằng đông, tỏa chiếu những ánh nắng rạng rỡ xuống vạn vật- Bầu trời trong sáng, mát mẻ, những đám mây trắng bồng bềnh như bông- Những hàng cây xanh mướt, tiếng chim líu lo hòa nhịp cùng bản nhạc êm dịu của một sang đẹp trời- Những dãy núi hiện ra mờ mờ trong sương sớmNhững ngôi nhà mái tôn xanh đỏ, cửa gương hắt ánh nắng ban mai, sáng lên rực rỡ.- Dòng người bắt đầu rộn bước du xuân, tiếng nói cười vui vẻ, tiếng chúc tụng cho một năm mới an lànhTừ bài sông nước Cà Mau, hãy tả lại quang cảnh một dòng sông hay một khu rừng em có dịp quan sát.Yêu cầu: Viết bài văn đủ 3 phần Mở bài – Thân bài – Kết bàiBài 5VỀ NHÀHoàn thiện bài tập 5 (sgk tr 29) vào vở bài tậpSOẠN BÀI “BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI”* Học sinh làm xong các nhiệm vụ chụp lại vở ghi và vở bài tập, vở soạn cho GV trước 10h sáng ngày 21/2/2021.Thanks!Does anyone have any questions?khanhmaile98@gmail.com+84 967 060 587