Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 85: Tiếng Việt - Ẩn dụ - Nguyễn Thị Kim Oanh

Chào mừng quý thầy cô về dự giờMôn: Ngữ văn - Lớp 6 Giáo viên: Nguyễn Thị KimOanh-Trường THCS An ThượngKIỂM TRA BÀI CŨNhân hóa là gì ? Nêu tác dụng của nhân hóa? 2. Tìm phép nhân hóa trong câu:Núi cao bởi có đất bồiNúi chê đất thấp, núi ngồi ở đâu? ( Ca dao)Nhân hóa: gọi hoặc tả đồ vật, cây cối, con vật bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi hoặc tả con người, làm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật, trở nên gần gũi với con người, biểu thị được suy nghĩ, tình cảm của con người. Tiết 85:ẨN DỤ Tiếng ViệtI. Ẩn dụ là gì?1. Ví dụ: Mục I/SGK/68“Anh đội viên nhìn BácCàng nhìn lại càng thươngNgười Cha mái tóc bạcĐốt lửa cho anh nằm.”	 (Minh Huệ)Người Cha:	chỉ Bác HồTừ Người Cha dùng để chỉ ai?Hãy giải thích vì sao có thể ví Bác Hồ như Người Cha?	Vì Bác Hồ với Người Cha có những phẩm chất giống nhau (tuổi tác, tình thương yêu, sự chăm sóc chu đáo đối với con ) có nét tương đồng. Có nét tương đồng Tiết 85: ẨN DỤPhép so sánh và ẩn dụ có điểm gì giống và khác nhau? Cách 2: Bác Hồ như Người cha Cách 3: Người Cha mái tóc bạcVế AVế BVế B - Giống nhau: có nét tương đồng, có tính gợi hình, gợi cảm. - Khác nhau: 	+ So sánh: thường có 2 vế (vế A và vế B) để đối chiếu.	+ Ẩn dụ: chỉ có 1 vế dùng để so sánh (vế B), còn vế được so 	sánh (vế A) thì ẩn đi (hiểu ngầm). Chính vì vậy ẩn dụ còn 	được gọi là so sánh ngầm, kín đáo làm cho câu nói hàm súc 	hơn. diễn đạt có sử dụng phép so sánh diễn đạt có sử dụng phép ẩn dụ I. Ẩn dụ là gì?1.Ví dụ: Mục I/SGK/682. Nhận xét:Người Cha:	chỉ Bác Hồ Có nét tương đồng Tăng sức gợi hình, gợi cảm=> Ẩn dụ3.*Ghi nhớ (SGK/68) Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt. Tiết 85: ẨN DỤ.Bài tập nhanhĐiền từ thích hợp vào chỗ trống để tạo phép tu từ ẩn dụBầu trời xanh ngắt như một đồng cỏ trải dài mênh mông. Trên cánh đồng ấy những .trắng nuốt .. đám mây, chú cừu, trôi lơ lửng, nhởn nhơ gặm cỏ Tiết 85: ẨN DỤI. Ẩn dụ là gì?Ví dụ: Mục I/SGK/68Người Cha:	chỉ Bác Hồ Có nét tương đồng Gợi hình, gợi cảm=> Ẩn dụ*Ghi nhớ: SGK/68II. Luyện tập: “Về thăm nhà Bác làng Sen,Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng”.	 (Nguyễn Đức Mậu) Tiết 85: ẨN DỤI. Ẩn dụ là gì?Ví dụ: Mục I/SGK/68Người Cha:	chỉ Bác Hồ Có nét tương đồng Gợi hình, gợi cảm=> Ẩn dụ*Ghi nhớ: SGK/68II. Luyện tập: “Về thăm nhà Bác làng Sen,Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng”.	 (Nguyễn Đức Mậu) Tiết 85: ẨN DỤ- thắp  sự nở hoa- lửa hồng  màu đỏ của hoaI. Ẩn dụ là gì?Ví dụ: Mục I/SGK/68Người Cha:	chỉ Bác Hồ Có nét tương đồng Gợi hình, gợi cảm=> Ẩn dụ*Ghi nhớ: SGK/68II. Luyện tập: chuyển đổi cảm giác “Chao ôi, trông con sông, vui như thấy nắng giòn tan sau kì mưa dầm, vui như nối lại chiêm bao đứt quãng”	 (Nguyễn Tuân)Thị giácVị giácnắng giòn tan  nắng to, rực rỡThế nào là “nắng giòn tan”? Cách cảm nhận có gì đặc biệt?TIẾT 92 ẨN DỤ ẩn dụ chuyển đổi cảm giác So sánh đặc điểm và tác dụng của ba cách diễn đạt sau đây:Bác Hồ mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằm Bác Hồ như Người cha Đốt lửa cho anh nằmNgười Cha mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằm(Đêm nay Bác không ngủ, Minh Huệ) Cách 1: Cách 2: Cách 3: diễn đạt bình thường diễn đạt có sử dụng phép so sánh diễn đạt có sử dụng phép ẩn dụ Ẩn dụ có tác dụng tạo cho câu nói có tính hình tượng, biểu cảm và hàm súc hơn so với phép so sánh và cách nói bình thường.(Không sử dụng phép tu từ) (hàm súc, gợi hình, gợi cảm)(Có tính gợi hình, gợi cảm) Tiết 85: ẨN DỤBài tập 1 (Tr 69): Bài tập 2(Tr 70): Tìm hình ảnh ẩn dụ và nêu nét tương đồng giữa các sự vật hiện tượng được so sánh ngầm với nhau?Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. – ăn quả  “Sự hưởng thụ thành quả lao động”. – kẻ trồng cây  “người tạo ra thành quả”.Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. – mực, đen  “cái xấu, cái tối tăm.” – đèn, sáng  “cái tốt, cái hay, cái tiến bộ.”c.	Thuyền về có nhớ bến chăng	Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền. – thuyền  “người đi xa”. – bến  “người ở lại”.d.	Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng	Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. – mặt trời  “Bác Hồ”.III. Luyện tậpBài tập 3(Tr 70): Tìm những ẩn dụ và nêu tác dụng?a. Buổi sáng, mọi người đổ ra đường. Ai cũng muốn ngẩng lên cho thấy mùi hồi chín chảy qua mặt. 	mùi hồi (khứu giác) chảy qua mặt (xúc giác)-> Tác dụng: Cảm nhận sự lan tỏa của mùi hồi chín.	c. Ngoài thềm rơi chiếc lá đa	 Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng. - Tiếng rơi (thính giác) rất mỏng (thị giác, xúc giác) -> Tác dụng: Cảm nhận được độ dày mỏng của chiếc lá rơi. 	 	b. 	 Cha lại dắt con đi trên cát mịn	 Ánh nắng chảy đầy vai.	 - Ánh nắng (thị giác) chảy đầy vai (xúc giác) -> Tác dụng: Cảm nhận sự ấm áp của nắng.	 Em thấy cả trời sao 	 Xuyên qua từng kẽ lá 	 Em thấy cơn mưa rào 	 Ướt tiếng cười của bố - Ướt (xúc giác) tiếng cười (thính giác) -> Tác dụng: Cảm nhận được niềm vui của người bố.Bài tập bổ sung: Tìm ẩn dụ trong các câu dưới đây. Khôi phục vế A (đối tượng được so sánh).a. Con cò lặn lội bờ sông, người phụ nữGánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non. (Ca dao)b. Mặt trời của bắp thì nằm trên đồiMặt trời của mẹ, em nằm trên lưng. (Nguyễn Khoa Điềm)Đứa conc. Vì lợi ích mười năm trồng câyVì lợi ích trăm năm trồng người. (Hồ Chí Minh) chăm sóc, nuôi dưỡng	 Tiết 85: ẨN DỤBài tập bổ sung: d.Tìm một số câu tục ngữ hoặc ca dao có sử dụng phép ẩn dụ? Chẳng hạn, các em có thể tìm các câu sau: - Tre già măng mọc - Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ - Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng Trăng ra trước gió còn chăng hỡi đèn ? Trăng khoe trăng tỏ hơn đèn Cớ sao trăng lại chịu luồn đám mây ? Tiết 85: ẨN DỤHƯỚNG DẪN VỀ NHÀNắm chắc nội dung bài học.Hoàn thành các bài tập.Chuẩn bị bài : Hoán dụ TiÕt häc kÕt thócChÚC CÁC EM CHĂM NGOAN, HỌC GiỎI ! 4365217TRÒ CHƠI CỦNG CỐ6Ẩn dụ hình thứcẨn dụ cách thứcNét tương đồngTăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạtPhép tu từ ẩn dụ còn được gọi là gì?“Dưới trăng quyên đã gọi hè – Đầu tường lửa lựu lập lòe đâm bông” từ “lửa lựu” thuộc kiểu ẩn dụ nào?So sánh ngầm13Ẩn dụ phẩm chấtẨn dụ chuyển đổi cảm giácTừ “mặt trời” trong câu thơ sau thuộc kiểu ẩn dụ nào?“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạMặt trời chân lí chói qua tim”45Cho biết kiểu ẩn dụ trong câu thơ “Một tiếng chim kêu sáng cả rừng”?67Câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” được sử dụng kiểu ẩn dụ nào?2Việc sử dụng phép tu từ ẩn dụ trong thơ, văn nhằm mục đích gì?Ẩn dụ dựa vào đâu để gọi tên sự vật, sự việc này bằng tên sự vật, sự việc khác?ẨN DỤ