Bài giảng Toán Lớp 6 Sách KNTT - Bài 14: Phép cộng và phép trừ số nguyên (Tiết 1)

Hãy biểu diễn các số nguyên 2; -5; -8; 5; -3 trên cùng một trục số. 
O 
0 
. 
TRÒ CHƠI AI NHANH HƠN (Tiếp sức) 
TRÒ CHƠI AI NHANH HƠN (Tiếp sức) 
LUẬT CHƠI: 
- Trò chơi gồm 2 đội chơi, mỗi đội gồm 3 người. 
- Cách chơi: Hai đội chơi sẽ xếp thành 2 hàng, mỗi người chơi chỉ được biểu diễn một số nguyên trên trục số. Bạn đứng đầu tiên sẽ lên bảng trước, sau đó vòng về đứng cuối hàng rồi đến bạn tiếp theo. 
Phần thắng thuộc về đội nào có nhiều kết quả đúng hơn, nếu 2 đội có số lượng đáp án đúng như nhau thì đội nào có thời gian hoàn thành ít hơn sẽ giành chiến thắng. 
Hãy biểu diễn các số nguyên 2; -5; -8; 5; -3 trên cùng một trục số. 
O 
0 
. 
-1 
5 
-3 
-8 
0 
2 
o 
-1 
5 
-3 
-8 
0 
2 
o 
-3 
-3 
5 
5 
+ 
Phần dấu 
Phần số tự nhiên 
Phần dấu 
Phần số tự nhiên 
Chỉ ra phần dấu và phần số tự nhiên của số 8 và -5? 
Số dương biểu thị 
Số âm biểu thị 
Nhiệt độ trên 
Nhiệt độ dưới 
Số tiền hiện có 
Số tiền còn nợ 
Số tiền lãi 
Số tiền lỗ 
Bài toán : Nhiệt độ ban ngày ở đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn) vào ngày mùa đông là – 3 0 C nếu ban đêm thì nhiệt độ lúc này bao nhiêu? 
giảm thêm 5 0 C 
Nội dung tiết học 
1. Cộng hai số nguyên cùng dấu. 
2. Cộng hai số nguyên khác dấu. 
BÀI 14: PHÉP CỘNG VÀ PHÉP TRỪ SỐ NGUYÊN 
(Tiết 1) 
3 
0 
5 
O 
A 
8 
B 
3 
3 + 5 = 8 
Bài toán : Nhiệt độ ban ngày ở đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn) vào ngày mùa đông là – 3 0 C nếu ban đêm thì nhiệt độ lúc này bao nhiêu? 
giảm thêm 5 0 C 
(-3) + (-5) = ? 
(tăng thêm -5 0 C) 
( -3) + ( -5) = 
? 
-3 
0 
- 8 
O 
A 
B 
5 
( -3) + ( -5) = 
-8 
3 
-3 
0 
- 8 
O 
A 
B 
5 
( 3) + ( 5) = 
 8 
3 
3 5 8 
+ = 
- 
-( ) 
- - 
- 
(-3) + (-5) = 
* Quy tắc: 
Muốn cộng hai số nguyên âm, ta 
 của chúng với nhau rồi đặt dấu “ -” trước kết quả. 
cộng phần số tự nhiên 
? 
Thực hiện các phép cộng sau: 
a) (-3) + (-4) 
b) (-12) + (-5) 
c) (-10) + (-52) 
Bài toán : Nhiệt độ ban ngày ở đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn) vào ngày mùa đông là – 3 0 C nếu ban đêm giảm thêm 5 0 C 
thì nhiệt độ lúc này bao nhiêu? 
(-3) + (-5) 
= ? 
Nhiệt độ ban đêm ở đỉnh Mẫu Sơn là -8 0 C 
(-3) + (-5) 
= -8 
O 
Ta gọi 3 và -3 là hai số đối nhau (3 là số đối của -3 và -3 là số đối của 3). 
3 đơn vị 
3 đơn vị 
-3 
. 
3 
. 
-1 
. 
1 
. 
Ta gọi 1 và -1 cũng là hai số đối nhau. 
a 
4 
- 5 
9 
- 11 
Số đối của a 
Kí hiệu số đối của số nguyên a là –a. 
Số đối của -a là a. 
Quy ước số đối của 0 là chính nó. 
-(-a) = 
0 
O 
-5 
(- 5) + 5 = 
? 
0 
Tổng của hai số đối nhau luôn bằng 0. 
1. Kí hiệu số đối của số nguyên a là –a. 
Số đối của -a là a. 
2. Quy ước số đối của 0 là chính nó. 
-(-a) = 
3. Tổng của hai số đối nhau luôn bằng 0. 
Chú ý 
Bài toán: Một ngày tại Paris có nhiệt độ là -5 0 C. Theo dự báo thời tiết ngày hôm sau tăng thêm 3 0 C. 
Hỏi nhiệt độ dự báo của ngày hôm sau sẽ là bao nhiêu ? 
b) Thực tế, nhiệt độ ngày hôm sau lại tăng thêm 8 0 C. 
 Hỏi nhiệt độ thực tế ngày hôm sau là bao nhiêu ? 
(-5)+3 
(-5)+8 
a) Từ điểm A biểu diễn số -5 trên trục số di chuyển sang phải 3 đơn vị (Hình 3. 15 ) đến điểm B . 
Điểm B biểu diễn số nguyên nào? 
Điểm B biểu diễn kết quả của phép cộng nào? 
 -5 + 3 = -2 
b) Từ điểm A di chuyển sang phải 8 đơn vị (Hình 3. 16 ) đến điểm C . 
Điểm C biểu diễn số nguyên nào? 
Điểm C biểu diễn kết quả của phép cộng nào? 
 -5 + 8 = 3 
HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN 
1. Điền vào chỗ trống 
Bài toán : Một ngày tại Paris có nhiệt độ là -5 0 C. Theo dự báo thời tiết ngày hôm sau tăng thêm 3 0 C. 
Hỏi nhiệt độ dự báo của ngày hôm sau sẽ là bao nhiêu? 
b) Thực tế, nhiệt độ ngày hôm sau lại tăng thêm 8 0 C. 
 Hỏi nhiệt độ thực tế ngày hôm sau là bao nhiêu? 
Trả lời: Nhiệt độ dự báo hôm sau là -2 0 C 
Trả lời: Nhiệt độ thực tế hôm sau là 3 0 C 
 video A Nghĩa làm 
HOẠT ĐỘNG NHÓM 
Xem Video và đề xuất cách cộng hai số nguyên khác dấu 
 (không đối nhau). 
Quy tắc 
Muốn cộng hai số nguyên khác dấu (không đối nhau), ta tìm hiệu hai phần số tự nhiên của chúng (số lớn trừ số nhỏ) rồi đặt trước hiệu tìm được dấu của số có phần số tự nhiên lớn hơn. 
? 
Thực hiện phép tính sau 
 3 + (-3); 
 (-7) + 15; 
 9 + (-15). 
1. Nhiệm vụ bắt buộc 
a) Học và ghi nhớ quy tắc cộng hai số nguyên âm và cộng hai số nguyên khác dấu. 
- Làm bài tập 3.9, 3.10, 3.11 SGK/66. 
b) Chuẩn bị nội dung cho tiết học tiếp theo: 
- Đọc nội dung mục 3, mục 4 của bài. 
2. Nhiệm vụ khuyến khích 
Bài tập: Tính tổng 
 S = 1 + (-2) + 3 + (-4) + 5 + (-6) + + 99 + (-100) 
* Hướng dẫn tự học ở nhà 
Mục tiêu tiết học: 
- Nhận biết được quy tắc cộng hai số nguyên cùng dấu, hai số nguyên trái dấu. 
BÀI 14: PHÉP CỘNG VÀ PHÉP TRỪ SỐ NGUYÊN 
(Tiết 1) 
- Giải quyết được những vấn đề thực tiễn liên quan đến phép cộng hai số nguyên. 
- Thực hiện được các phép tính cộng hai số nguyên. 
(-3) + (-5) = 
8 
 (3 + 5) 
- 
- 
= -8 
Muốn cộng hai số nguyên âm, ta thực hiện như thế nào? 
Tìm số đối của 4; - 5; 9; - 11 
? 
Số 
4 
- 5 
9 
- 11 
Số đối 
Tìm số đối của 4; - 5; 9; - 11 
? 
Số 
4 
- 5 
9 
- 11 
Số đối 
Để tìm số đối của một số em làm như thế nào? 
Ta quy ước số đối của 0 là chính nó. 
 Kí kiệu số đối của số nguyên a là -a. 
Ta có số đối của -a là -(-a) = a. 
a) Từ điểm A biểu diễn số -5 trên trục số di chuyển sang phải 3 đơn vị (Hình 3. 15 ) đến điểm B . 
Điểm B biểu diễn số .. là kết quả của phép cộng 
 + = 
- (5 - 3) 
b) Từ điểm A di chuyển sang phải 8 đơn vị (Hình 3. 16 ) đến điểm C . 
Điểm C biểu diễn số ... là kết quả của phép cộng 
 + = 
HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN 
1. Điền vào chỗ trống 
(-5) + 3 = 
= - 2 
(5 - 3) 
- 
(-5) + 8 = 
= 3 
(8 - 5) 
+ 
Lưu ý khi cộng nguyên khác dấu không đối nhau : 
Bước 1 : Xác định phần số tự nhiên của mỗi số 
Bước 2 : Trong hai phần số tự nhiên vừa nhận được ở bước 1, ta lấy phần số tự nhiên lớn hơn trừ đi phần số tự nhiên nhỏ hơn 
Bước 3 : Đặt trước hiệu tìm được dấu của số có phần số tự nhiên lớn hơn . 
? 
Thực hiện phép tính sau 
 (-4) + (-6); 
 (-7) + 15; 
 9 + (-15). 
 Chèn bài tập 
 Bấm vào các Quiz nút chỉnh sửa đối tượng này 
Bài toán 1 : Nhiệt độ ban ngày ở đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn) vào ngày mùa đông là – 3 0 C nếu ban đêm thì nhiệt độ lúc này bao nhiêu? 
Bài toán 2 : Một ngày tại Paris có nhiệt độ là -5 0 C. Theo dự báo thời tiết ngày hôm sau tăng thêm 3 0 C. 
Hỏi nhiệt độ dự báo của ngày hôm sau sẽ là bao nhiêu ? 
b) Thực tế, nhiệt độ ngày hôm sau lại tăng thêm 8 0 C. 
 Hỏi nhiệt độ thực tế ngày hôm sau là bao nhiêu ? 
giảm thêm 5 0 C 
(-3)+(-5) 
(-5)+3 
(-5)+8 
(tăng thêm -5 0 C) 
-3 
0 
- 8 
O 
A 
B 
5 
( -3) + ( -5) = 
-8 
3 
*Quy tắc: 
1. Hai số nguyên đối nhau có tổng bằng 0 
2. Muốn cộng hai số nguyên khác dấu (không đối nhau), ta tìm của chúng (số lớn trừ số nhỏ) rồi đặt trước hiệu tìm được 
hiệu hai phần số tự nhiên 
dấu của số có phần số tự nhiên lớn hơn. 
KHỞI ĐỘNG 
Hãy biểu diễn các số nguyên 2; -5; -8; 5; -3 trên cùng một trục số. 
O 
0 
. 
Bài toán : Nhiệt độ ban ngày ở đỉnh Mẫu Sơn (Lạng Sơn) vào ngày mùa đông là – 3 0 C nếu ban đêm thì nhiệt độ lúc này bao nhiêu? 
giảm thêm 5 0 C 
(-3) + (-5) = 
(tăng thêm -5 0 C) 
-8 
Nhiệt độ ban đêm ở đỉnh Mẫu Sơn là -8 0 C 
?