[Giáo án + Bài giảng] Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 39: Viết bài văn kể lại một trải nghiệm của em - Năm học 2023-2024 - Trần Thị Lưu

Ngày soạn: 6/11/2023
Bài 3. YÊU THƯƠNG VÀ CHIA SẺ
TIẾT 39: VIẾT BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT TRẢI NGHIỆM CỦA EM
I. MỤC TIÊU
1. Năng lực
- Học sinh nhận biết được các yêu cầu đối với bài văn kể lại một trải nghiệm của em.
- Học sinh biết viết bài văn kể lại một trải nghiệm của bản thân, dùng người kể chuyện ngôi thứ nhất chia sẻ trải nghiệm và thể hiện cảm xúc trước sự việc được kể. 
2. Phẩm chất
- Nhân ái: trân trọng những trải nghiệm, những giá trị cuộc sống.
- Trách nhiệm hoàn thành các nhiệm vụ học tập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên
- Ti vi
- Máy tính
- Phần mềm PowerPoint
- Video trích đoạn phim“Dế Mèn phiêu lưu kí”.
- Kế hoạch bài dạy: “Viết bài văn kể lại một trải nghiệm của bản thân”
- Phiếu học tập	
- Bảng kiểm
2. Học sinh
- Sách giáo khoa, vở ghi, đồ dùng học tập
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1: Khởi động (4 phút)
a. Mục tiêu:
 - Tạo hứng thú cho học sinh, thu hút học sinh sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình.
b. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Dự kiến sản phẩm
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- Giáo viên yêu cầu học sinh:
- Xem một đoạn video trong phim hoạt hình“Dế Mèn phiêu lưu kí” 
- Trả lời câu hỏi: Đoạn video kể về trải nghiệm gì của Dế Mèn?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh nghe và trả lời.
- Giáo viên quan sát, lắng nghe.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Học sinh trình bày.
- Học sinh nhận xét câu trả lời của bạn.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- Giáo viên nhận xét, dẫn dắt vào bài: Trong cuộc sống, chúng ta cũng như Dế Mèn, có nhiều trải nghiệm vui buồn khác nhau,... Nhưng trải nghiệm nào cũng sẽ giúp em rút ra những bài học để trưởng thành hơn. Ở bài “Tôi và các bạn”, em đã được hướng dẫn viết bài văn kể lại một trải nghiệm. Trong bài học này, em sẽ tiếp tục được rèn luyện và phát triển kĩ năng viết bài văn chia sẻ một trải nghiệm đáng nhớ của bản thân với yêu cầu cao hơn.
- Lắng nghe và chia sẻ 
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (23 phút)
a. Mục tiêu: 
- Nhận biết yêu cầu đối với bài văn kể lại một trải nghiệm của bản thân thông qua phân tích bài viết tham khảo; dùng người kể chuyện ngôi thứ nhất chia sẻ trải nghiệm và thể hiện cảm xúc trước sự việc được kể qua bước tìm ý và lập dàn ý.
b. Tổ chức thực hiện
Hoạt động 2.1: Phân tích bài viết tham khảo
* Mục tiêu: Học sinh tham khảo một bài viết cụ thể và rút ra các thao tác cơ bản, tạo ý tưởng cho bài viết của mỗi học sinh.
* Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Dự kiến sản phẩm
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
- Giáo viên yêu cầu 2 học sinh đọc nối tiếp bài viết tham khảo 
+ Học sinh 1: Từ đầu đến “... nhưng không làm gì cả!” 
+ Học sinh 2: Phần còn lại
- Giáo viên hướng dẫn học sinh thảo luận theo nhóm trong thời gian 5 phút, thực hiện phiếu học tập số 1.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh thảo luận nhóm.
- Giáo viên quan sát, khuyến khích, giúp đỡ nếu học sinh gặp khó khăn.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Học sinh trình bày kết quả thảo luận.
- Học sinh các nhóm khác đánh giá kết quả thảo luận của nhóm bạn dựa vào bảng kiểm.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- Giáo viên nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt kiến thức.
I. Phân tích bài viết tham khảo
Văn bản: Trải nghiệm buồn của tôi 
- Ngôi kể: thứ nhất, người kể xưng “tôi”
- Các sự việc chính:
+ Sự việc 1: Bản tổng hợp đầu năm học mà “tôi” đã chuẩn bị bị ai đó vẽ vào.
+ Sự việc 2: “Tôi” nghĩ thủ phạm là Duy nhưng Duy khóc, không nhận.
+ Sự việc 3: Tuấn đứng lên nhận lỗi
 + Sự việc 4: “Tôi” xấu hổ và ân hận về lỗi lầm của mình.
- Trình tự sắp xếp sự việc: theo trình tự thời gian, quan hệ nhân quả. 
- Chi tiết miêu tả cụ thể trong không gian và thời gian, nhân vật: Chuyện xảy ra vào cuối tháng 9, năm tôi học lớp 6; tôi sầm sập chạy ra sân; Duy ngơ ngác như không hiểu chuyện gì; cả lớp im phăng phắc; Hai má tôi nóng rực lên vì xấu hổ...
- Cảm xúc của người kể trước sự việc: xấu hổ, ân hận, buồn, sợ hãi...
- Ý nghĩa của trải nghiệm: giúp người viết thay đổi thái độ và hành động: “Tôi giữ nó trong trí nhớ như một lời tự nhắc nhở bản thân..”.
Hoạt động 2.2: Tìm hiểu các yêu cầu đối với bài văn kể lại một trải nghiệm của em
	* Mục tiêu: Học sinh rút ra các yêu cầu đối với bài văn kể lại một trải nghiệm của em.
* Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Dự kiến sản phẩm

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 
Giáo viên đặt câu hỏi:
- Hãy nêu các yêu cầu đối với bài văn kể lại một trải nghiệm của em?
- So sánh với yêu cầu của bài viết kể lại một trải nghiệm của em mà em đã học ở Bài 1 thì ở Bài 3 có những yêu cầu nào cao hơn?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh hoạt động cá nhân trả lời câu hỏi:
- Giáo viên quan sát, khuyến khích.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Học sinh trả lời câu hỏi.
- Học sinh khác nhận xét, bổ sung (nếu có)
Bước 4: Đánh giá, kết luận
Giáo viên đánh giá, chuẩn kiến thức, nhấn mạnh các yêu cầu cần đạt của bài viết kể lại một trải nghiệm của em cao hơn so với yêu cầu đã học ở chủ đề 1.
II. Yêu cầu đối với bài văn kể lại một trải nghiệm của em
- Được kể từ người kể chuyện ngôi thứ nhất.
- Giới thiệu được trải nghiệm đáng nhớ.
- Tập trung vào sự việc đã xảy ra.
- Sắp xếp các sự việc, chi tiết theo trình tự hợp lý.
- Sử dụng các chi tiết miêu tả cụ thể về thời gian, không gian, nhân vật và diễn biến câu chuyện.
- Thể hiện được cảm xúc của người viết trước sự việc được kể, rút ra được ý nghĩa, sự quan trọng của trải nghiệm đối với người viết.

Hoạt động 3: Luyện tập (15 phút)
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập cụ thể; củng cố kiến thức đã học.
b. Tổ chức thực hiện
Hoạt động 3.1: Chơi trò chơi
* Mục tiêu: Củng cố kiến thức đã học, vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập trắc nghiệm.
* Tổ chức thực hiện
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Dự kiến sản phẩm
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Giáo viên tổ chức trò chơi “Ô số may mắn”
- Phổ biến luật chơi:
+ Lớp được chia làm hai đội. Mỗi đội có ba lượt chọn số.
+ Trong sáu số, có hai ô may mắn không phải trả lời câu hỏi vẫn được quay thưởng. Bốn số còn lại, mỗi ô chứa một câu hỏi, học sinh tìm ra đáp án đúng sẽ được quay thưởng.
 + Sau khi cả sáu ô số được mở, đội nào giành được nhiều điểm hơn sẽ giành chiến thắng. 
- Giáo viên cử hai đội trưởng, một thư kí
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Hai đội trưởng lần lượt chọn số.
- Học sinh tham gia chơi.
- Thư kí ghi lại kết quả
- Học sinh khác theo dõi, cổ vũ.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- Học sinh trả lời câu hỏi
Bước 4: Đánh giá, kết luận
Giáo viên đánh giá thái độ tham gia và kết quả của hai đội.

Câu 1: A
Câu 2: B
Câu 3: C
Câu 4: D
Hoạt động 3.2: Thực hành viết theo các bước
* Mục tiêu: Giúp học sinh thực hành luyện tập và biết vận dụng kiến thức để thực hiện nhiệm vụ viết.
* Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Dự kiến sản phẩm
Nhiệm vụ 1: Lựa chọn đề tài
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Giáo viên đặt câu hỏi:
- Trước khi viết một bài văn kể lại một trải nghiệm, em cần thực hiện những bước nào?
- Em sẽ lựa chọn đề tài nào để viết?
- Chỉ rõ người đọc, mục đích viết và cách xưng hô phù hợp.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh suy nghĩ và trả lời từng câu hỏi
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Học sinh nêu các bước trước khi viết một bài văn kể lại một trải nghiệm (Lựa chọn đề tài, tìm ý, lập dàn ý)
- Học sinh lựa chọn đề tài, chỉ rõ người đọc, mục đích viết và cách xưng hô phù hợp.
- Học sinh khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- Giáo viên nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức 
Nhiệm vụ 2: Tìm ý
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Giáo viên chiếu sơ đồ các cách tìm ý và đặt câu hỏi:
- Cho biết có mấy cách để tìm ý?
- Tìm ý cho đề bài tự chọn bằng cách hoàn thiện phiếu học tập số 2.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh làm việc cá nhân, tìm ý cho đề bài. 
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Học sinh trình bày.
- Học sinh khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- Giáo viên nhận xét, chốt kiến thức.
III. Thực hành viết theo các bước
Trước khi viết:
Lựa chọn đề tài
Tìm ý 
Hoạt động 4: Vận dụng (3 phút)
 a. Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức bài học vào thực hành viết theo các bước.
b. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
Giáo viên chiếu dàn ý chung, yêu cầu học sinh:
 - Sắp xếp các ý đã tìm được thành một dàn ý chi tiết cho đề bài “Viết bài văn kể lại một trải nghiệm của em”.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh suy nghĩ hoàn thành bài tập. 
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Báo cáo sản phẩm vào tiết học sau
Bước 4: Kết luận, nhận định 
- Giáo viên dặn dò hs nhiệm vụ về nhà.
IV. PHỤ LỤC	
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
2. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
 3. BẢNG KIỂM 
Tiêu chí
Đạt
Chưa đạt
1. Báo cáo sản phẩm trôi chảy, phát âm rõ ràng.


2. Hoàn thành đúng thời gian quy định.


3. Nội dung của sản phẩm đúng yêu cầu.


CÂU HỎI Ở TRÒ CHƠI “Ô SỐ MAY MẮN”
Câu 1: Trong một bài văn kể lại một trải nghiệm của em, em nên kể theo ngôi thứ mấy?
Ngôi thứ nhất, xưng “em”.
Ngôi thứ nhất, có lúc xưng “em”, có lúc xưng “tôi”.
Ngôi thứ ba.
Ngôi kể nào cũng được.
Câu 2: Các sự việc trong bài văn kể lại một trải nghiệm của em cần sắp xếp theo: 
 A. Trình tự thời gian..
 B. Trình tự hợp lý.
 C. Trình tự không gian.
 D. Quan hệ nhân quả.
Câu 3: Khi viết bài văn kể lại một trải nghiệm của em, em cần sử dụng các chi tiết:
Miêu tả cảnh thiên nhiên.
Miêu tả cụ thể thời gian xảy ra sự việc.
Miêu tả cụ thể thời gian, không gian, nhân vật và diễn biến câu chuyện.
Miêu tả ngoại hình, tính cách của nhân vật được kể
Câu 4: Cảm xúc của người viết cần được bộc lộ ở phần nào?
A. Mở bài B. Thân bài.
C. Kết bài. D. Toàn bộ bài viết.