Giáo án Khoa học tự nhiên Lớp 6 Sách Chân trời sáng tạo - Chủ đề 1: Các phép đo - Bài 4: Đo độ dài (Bản hay)

BÀI 4: ĐO CHIỀU DÀI
Môn học: KHTN - Lớp: 6
Thời gian thực hiện: 02 tiết
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức
- Lấy được ví dụ chứng tỏ giác quan của chúng ta có thể cảm nhận sai về kích thước các vật.
- Nêu được cách đo, đơn vị đo và dụng cụ thường dùng để đo chiều dài của một vật
- Xác định được tầm quan trọng của việc ước lượng chiều dài trước khi đo; ước lượng được chiều dài của vật trong một số trường hợp đơn giản.
- Chỉ ra được một số thao tác sai khi đo chiều dài bằng thước và nêu được cách khắc phục thao tác sai đó.
- Đo được chiều dài của một vật bằng thước.
2. Năng lực
a. Năng lực chung
-Tự chủ và tự học:Tự học theo hướng dẫn của GV các nội dung về đo chiều dài;
- Giao tiếp và hợp tác: Thành lập nhóm theo đúng yêu cẩu, nhanh và đảm bảo trật tự; Thảo luận với các thành viên trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập; Khiêm tốn học hỏi các thành viên trong nhóm;
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phát hiện và nêu được tình huống có vấn đề trong đo chiều dài của vật.
b. Năng lực khoa học tự nhiên
 - Nhận thức khoa học tự nhiên: Nêu được cách đo, đon vị đo và dụng cụ thường dùng để đo chiều dài của một vật; Nêu được tẩm quan trọng của việc ước lượng trước khi đo chiều dài trong một số trường hợp đơn giản;
- Tim hiểu tự nhiên: Chỉ ra được một số thao tác sai khi đo chiều dài và nêu được cách khắc phục thao tác sai đó; Lấy được ví dụ chứng tỏ giác quan của chúng ta có thể cảm nhận sai một số hiện tượng về chiều dài của các vật;
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Đo được chiều dài của một vật bằng thước.
3. Phẩm chất
- Khách quan, trung thực trong thu thập và xử lí số liệu, viết và nói đúng với kết quả thu thập khi thực hiện phép đo chiều dài;
- Kiên trì, tỉ mỉ, cẩn thận trong quá trình quan sát, thu thập và xử lí số liệu, có ý chí vượt qua khó khăn khi thực hiện các nhiệm vụ học tập vận dụng, mở rộng.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên:
- Kế hoạch bài dạy, bài dạy Powerpoint 
- 1 số loại thước đo chiều dài: thước dây, thước mét, thước kẻ, thước kẹp.
- Phiếu học tập đo chiều dài, phiếu học tập theo góc.
	Phụ lục 1:
PHIẾU HỌC TẬP 1
Cảm nhận và ước lượng chiều dài của vật
1. Cảm nhận của em về chiều dài đoạn thẳng AB so với chiều dài đoạn thẳng CD trong hình 4.1 như thế nào?
2. Hãy ước lượng chiều dài hai đoạn thẳng đó. Muốn biết kết quả ước lượng có chính xác không ta phải làm như thế nào?
3. Kết luận muốn biết kết quả ước lượng đó có chính xác hay không, ta cần phải thực hiện .. của các đoạn thẳng.
PHIẾU HỌC TẬP 2
1. Kể tên những loại thước đo chiều dài mà em biết. Tại sao người ta lại sản xuất ra nhiều loại thước khác nhau như vậy?
Hình 4.2. Một số dụng cụ đo chiều dài
Trả lời câu hỏi số 1
2. Kết luận: Để đo chiều dài một vật, người ta có thể dùng Trên một số loại thước thông thường có ghi GHĐ và ĐCNN.
- GHĐ của thước là ..ghi trên trước
- ĐCNN của thước là .. ..chia liên tiếp trên thước
3. Luyện tập
* Hãy cho biết GHĐ và ĐCNN của thước ở hình 4.2a và thước kẻ mà em đang sử dụng.
PHIẾU HỌC TẬP 3
1.1. Lựa chọn thước đo phù hợp
Quan sát hình 4.3 và cho biết cách đo chiều dài trong trường hợp nào nhanh và cho kết quả chính xác hơn? Tại sao?
Hình 4.3 – 4.4 – 4.5 – 4.6
Nhanh
Chậm
Giải thích
1.2.Tìm hiểu các thao tác đúng khi đo chiều dài
Quan sát hình 4.4, 4.5, 4.6 và cho biết cách đặt thước để đo chiều dài bút chì như thế nào là đúng?
Hình 4.4 – 4.5 – 4.6
Đúng
Sai 
Giải thích
3.3 Đo chiều dài bằng thước
Hãy đo chiều dài của bàn học và chiều dài của quyển sách Khoa học tự nhiên 6 của em. Sau đó hoàn thành theo mẫu bảng 4.2.
Bảng 4.2. Kết quả đo chiều dài
Vật cần đo
Chiều dài ước lương
(cm)
Chọn dụng cụ đo chiều dài
Kết quả đo (cm)
Tên dụng cụ đo
GHĐ
ĐCNN
Lần 1:
l1
Lần 2:
l2
Lần 3:
l3
Chiều dài bàn học của em
Chiều dài của quyển sách
PHIẾU HỌC TẬP 4
Góc 1: Chuyên gia toán học.
- Đề xuất được phương án đo đường kính nắp chai.
+ Phương án 1: ..
+ Phương án 2: ..
+ Phương án 3: ..
Kết quả đo đường kính nắp chai:
Vật cần đo
Chiều dài ước lương
(cm)
Chọn dụng cụ đo chiều dài
Kết quả đo (cm)
Tên dụng cụ đo
GHĐ
ĐCNN
Lần 1:
l1
Lần 2:
l2
Lần 3:
l3
Đường kính nắp chai 
PHIẾU HỌC TẬP 5
Góc 2: Chuyên gia chăm sóc sức khỏe
- Đo được và đánh giá được chiều cao của một vài bạn theo bảng chuẩn.
- Đo lần lượt chiều cao theo các bước sau:
+ Bạn cần ..
+ Ước lượng . của bạn
+ Chọn phù hợp ( .)
+ Đặt thước đo đúng cách: Đặt đầu số 0 sát mặt đất, căng dây thẳng theo phương với mặt đất.
+ Đặt mắt .
+ Đọc và ghi kết quả đo chính xác.
Kết quả đo chiều cao của 1 bạn nam và 1 bạn nữ:
Vật cần đo
Chiều dài ước lương
(cm)
Chọn dụng cụ đo chiều dài
Kết quả đo (cm)
Tên dụng cụ đo
GHĐ
ĐCNN
Lần 1:
l1
Lần 2:
l2
Lần 3:
l3
Bạn nam 
Bạn nữ
PHIẾU HỌC TẬP 6
Góc 3: Chuyên gia vật lí.
Hình hộp chữ nhật
FĐối với vật rắn có hình dạng hình hộp chữ nhật đặc biệt ta có thể đo chiều , chiều ., chiều các cạnh sau đó dùng công thức tính. 
FCông thức tính thể tích hình hộp.
 .
 .
Kết quả đo các chiều của hình hộp chữ nhật:
Vật cần đo
Chiều dài ước lương
(cm)
Chọn dụng cụ đo chiều dài
Kết quả đo (cm)
Tên dụng cụ đo
GHĐ
ĐCNN
Lần 1:
l1
Lần 2:
l2
Lần 3:
l3
Chiều dài
Chiều rộng
Chiều cao
Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh: thước các loại, nắp chai các cỡ, hình hộp chữ nhật.
	2. Học sinh: Tìm hiểu về độ dài của các công trình có chiều dài lớn nhất thế giới và kích thước của các hạt nhỏ nhất cấu tạo nên vật chất...
III. Tiến trình dạy học
Ngày soạn: 04/9/2021
Ngày dạy: 06/9 lớp 6B; 07 /9 lớp 6B; 08/9/6C
Tiết 1 (Tiết PPCT: 01 )
Ổn định tổ chức 3p
Kiểm tra bài cũ: Không
Bài mới 38p
Hoạt động 1: Mở đầu (5p)
a) Mục tiêu: Giúp học sinh xác định được tầm quan trọng của việc đo lường nói chung và vấn đề cần giải quyết trong bài học liên quan đến phép đo chiều dài. Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
b) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
- GV: Cho học sinh quan sát hình ảnh 4.1 và cho học sinh thảo luận nhóm đôi nội dung 1 và 2 trong sách giáo khoa:
+ Cảm nhận của em về chiều dài đoạn thẳng AB so với chiều dài đoạn thẳng CD trong hình 4.1 như thế nào?
+ Hãy ước lượng chiều dài hai đoạn thẳng đó? Muốn biết kết quả ước lượng có chính xác hay không ta phải làm thế nào?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trao đổi, thảo luận; GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ khi HS cần; GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá; 
-Giáo viên nhận xét, đánh giá: 
->Giáo viên đặt vấn đề cần tìm hiểu trong bài học: Muốn biết kết quả ước lượng có chính xác hay không ta cần phải thực hiện phép đo chiều dài của các đoạn thẳng. Và hôm nay chúng ta sẽ đi tìm hiểu đơn vị đo chiều dài là gì? dùng dụng cụ nào để đo và cách sử dụng các dụng cụ đo như thế nào qua bài 4: Đo chiều dài.
->Giáo viên nêu mục tiêu bài học
Hoạt động 2: Tìm hiểu về đơn vị đo chiều dài (12p)
a) Mục tiêu: 
- Nhắc lại được đơn vị chiều dài trong hệ thống đơn vị đo lường chính thức của nước ta hiện nay là mét, kí hiệu là m. Qua đó nêu được các ước số và bội số thập phân của đơn vị mét mà ta thường gặp.
b) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
- GV yêu cầu HS thực hiện theo cặp đôi và trả lời các câu hỏi: Phiếu học tập số 1.
HS thảo luận cặp đôi, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra giấy.
- GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- GV nhận xét và chốt nội dung về đơn vị đo và dụng cụ đo chiều dài. Giáo viên giới thiệu đơn vị mét và mét mẫu. 
- GV yêu cầu HS thực hiện theo cặp đôi và trả lời các câu hỏi: Phiếu học tập 2
HS thảo luận cặp đôi, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra giấy.
-GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
Dự kiến câu trả lời của học sinh:
1. Dụng cụ đo chiều dài: thước dây, thước kẻ, thước mét, thước cuộn...
2. a, Thước kẻ; b, Thước cuộn
c, Thước dây; d, Thước kẹp
3. Các vật cần xác định chiều dài có đặc điểm và độ dài khác nhau. Để đo được thuận tiện và chính xác cần chọn thước đo phù hợp, do đó phải có nhiều loại thước.
4. (a): GHĐ: 10cm ; ĐCNN: 0,5cm 
 (b): GHĐ: 10cm ; ĐCNN: 0,1cm 
(c): GHĐ: 15cm ; ĐCNN: 1cm
- Thước b vì ĐCNN càng nhỏ, kết quả đo càng chính xác
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- GV thông báo khái niệm GHĐ, ĐCNN và nhận xét, đưa ra câu trả lời đúng. Nêu ý nghĩa của khái niệm GHĐ và ĐCNN.
1. Đơn vị và dụng cụ đo chiều dài
a. Tìm hiểu về đơn vị đo chiều dài
 Đơn vị đo độ dài trong hệ thống đơn vị đo lường chính thức của nước ta là mét (metre), kí hiệu là m.
+ Các ước số và bội số thập phân của đơn vị metre mà ta thường gặp là kilometre (km), decimetre (dm), xentimetre (cm), milimetre (mm).
b, Tìm hiểu về dụng cụ đo chiều dài
Để đo chiều dài một vật ta có thể dùng thước. Trên thước thông thường có ghi GHĐ và ĐCNN.
+ GHĐ của thước là chiều dài lớn nhất ghi trên thước.
+ ĐCNN của thước là chiều dài giữa 2 vạch chia liên tiếp trên thước.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về các bước đo chiều dài (20p)
a) Mục tiêu: 
- Nhắc lại được đơn vị chiều dài trong hệ thống đơn vị đo lường chính thức của nước ta hiện nay là mét, kí hiệu là m. Qua đó nêu được các ước số và bội số thập phân của đơn vị mét mà ta thường gặp.
- Giúp học sinh nhận ra các dụng cụ đo chiều dài thường gặp.
- Giúp học sinh ước lượng được chiều dài cần đo để lựa chọn dụng cụ phù hợp. Học sinh thực hiện đúng các thao tác của phép đo chiều dài của một vật
- Học sinh thực hành đo chiều dài của một vật.
b) Tổ chức thực hiện:
- GV chia lớp thành các nhóm 8, hướng dẫn học sinh thực hành quan sát các hình 4.3, 4.4, 4.5, 4.6 và thảo luận nội dung 5,6,7, 8 trong SGK (Phiếu học tập số 3) trong thời gian 10 phút.
- HS thảo luận theo nhóm, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động vào phiếu học tập 3
- GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. -> Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- > GV chốt các bước thao tác khi đo chiều dài bằng thước.
2. Thực hành đo chiều dài
B1: Ước lượng chiều dài vật cần đo;
B2: Chọn thước GHĐ và ĐCNN
B3: Đặt thước đúng cách
B4: Đặt mắt vuông góc với thước, đọc giá trị vạch chia gần nhất
B5: Ghi kết quả đo theo đơn vị.
4. Củng cố - Hướng dẫn về nhà (5p)
- Củng cố bài học: Nhắc lại các bước đo chiều dài của vật bằng thước.
- Học bài cũ: Ôn các bước đo chiều dài của vật bằng thước.
- Hướng dẫn học bài mới: Mô tả cách đo chiều cao của bạn trong lớp, làm các bài tập 1- 4 Sách KHTN.
Ngày soạn: 09/9/2021 
Ngày dạy: lớp 6A; 6B; .. .. 6C
Tiết 2 (Tiết PPCT: 02 )
Ổn định tổ chức: 1p
Kiểm tra bài cũ: 4p
Đơn vị đo độ dài nước ta, kể tên một vài dụng dụ đo độ dài
Bài mới: 35p
Hoạt động 1: Luyện tập 10p
a) Mục tiêu: Ghi nhớ lại kiến thức của cả bài. Vận dụng kiến thức đã học để học sinh luyện tập về đo chiều dài.
b) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
- GV yêu cầu HS thực hiện theo cặp đôi và trả lời các câu hỏi:
Câu 1: Hãy cho biết GHĐ và ĐCNN của thước ở hình 4.2 a và thước em đang sử dụng
Câu 2: Quan sát hình 4.3 và cho biết cách đo chiều dài trong trường hợp nào nhanh và cho kết quả chính xác hơn? Tại sao?
Câu 3: Hãy đo chiều dài đo thẳng AB và CD trong hình 4.1. Từ kết quả đo em có nhận xét gì?
Câu 4: Lấy ví dụ trong thực tế chứng tỏ cảm nhận bằng giác quan của chúng ta về kích thước các vật có thể sai.
- HS thảo luận theo nhóm, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra giấy.
- GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
Dự kến câu trả lời của học sinh:
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá. -> Giáo viên nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức
Câu 1: Thước ở hình 4.2 a có GHĐ là 20cm và ĐCNN là 1mm
Câu 2: Cách a
Câu 3: AB = CD = 2,2 cm => Cảm nhận bằng giác quan của chúng ta về kích thước các vật có thể sai.
Câu 4: Quan sát cột đèn đường, quan sát cây trên đường .
Hoạt động 2: Vận dụng 25p
a) Mục tiêu: 
- Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết tình huống thực tế. 
- Học sinh sáng tạo hơn và phát triển theo sở thích của mình. 
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
Thực hiện hoạt động vận dụng theo góc. Học sinh được chọn 1 trong 3 góc học tập theo sở thích và sở trường. 
Góc 1: Chuyên gia toán học. (Phiếu học tập 4)
GV cho HS hoạt động trải nghiệm đo đường kính nắp chai:
+ Đề xuất phương án đo
+ Thực hành đo
Góc 2: Chuyên gia chăm sóc sức khỏe. (Phiếu học tập 5)
+ Đo chiều cao của một vài bạn trong nhóm có chiều cao thuộc 1 trong 3 nhóm: thấp, trung bình và cao.
+ Nêu cách đo
+ So sánh đối chiếu với bảng kết quả chiều cao chuẩn theo lứa tuổi để đánh giá chiều cao của các bạn vừa đo.
+ Dựa vào kiến thức thực tế hoặc tìm hiểu trên mạng đề ra các biện pháp giúp các bạn tăng trưởng chiều cao.
Góc 3: Chuyên gia vật lí. (Phiếu học tập 6)
+ Lên ý tưởng đo thể tích của một khối lập phương và một vật rắn không thấm nước có hình dạng không xác định.
+ Thực hành đo thể tích của hai vật đó.
- HS thảo luận theo nhóm, thống nhất đáp án và ghi chép nội dung hoạt động ra giấy.
- GV gọi ngẫu nhiên một HS đại diện cho một nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung (nếu có).
Dự kiến câu trả lời của học sinh:
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.
- > Giáo viên nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức
Góc 1: Chuyên gia toán học.
- Đề xuất được phương án đo đường kính nắp chai.
+ Phương án 1: Đặt nắp lên giấy, dùng bút chì vẽ vòng tròn nắp chai trên giấy. Dùng kéo cắt vòng tròn. Gập đôi vòng tròn. Đo độ dài đường vừa gập, đó chính là đường kính nắp chai.
+ Phương án 2: Đặt một đầu sợi dây tại một điểm trên nắp, di chuyển đầu dây còn lại trên vành nắp chai đến vị trí chiều dài dây lớn nhất. Dùng bút chì đánh dấu rồi dùng thước đo độ dài vừa đánh dấu, đó chính là đường kính nắp chai.
+ Phương án 3: Đặt nắp chai trên tờ giấy, dùng thước và bút chì kẻ 2 đường thẳng song song tiếp xúc với nắp chai. Đo khoảng cách giữa 2 đường thẳng này, đó chính là đường kính nắp chai 
=> Đo được đường kính nắp chai.
Có thể bổ sung thêm một số cách khác: dùng thước dây đo chu vi của nắp, chia cho 3,14 ta được đường kính; dùng thước kẹp để đo, 
Góc 2: Chuyên gia chăm sóc sức khỏe
- Đo được và đánh giá được chiều cao của một vài bạn theo bảng chuẩn.
- Nêu được cách đo: Đo lần lượt chiều cao của từng bạn theo các bước sau:
+ Bạn cần đứng thẳng (gót chân, bắp chân, mông, lưng, đầu chạm tường)
+ Ước lượng chiều cao của bạn
+ Chọn thước đo phù hợp (Thước dây hoặc thước cuộn)
+ Đặt thước đo đúng cách: Đặt đầu số 0 sát mặt đất, căng dây thẳng theo phương vuông góc với mặt đất.
+ Đặt mắt đúng cách.
+ Đọc và ghi kết quả đo chính xác.
- Đề ra các biện pháp tăng trưởng chiều cao cho các bạn chưa đạt chuẩn về chiều cao.
+ Cải thiện chế độ dinh dưỡng: Các loại thực phẩm giúp tăng chiều cao: thịt bò, cá, thịt gà, trứng, đậu nành, rau quả, ngũ cốc, yến mạch.
+ Luyện tập thể dục thể thao đều đặn: chạy, bơi, nhảy dây, bóng rổ, bóng chuyền.
+ Ngủ sớm và đủ giấc.
Góc 3: Chuyên gia vật lí.
+ Đối với vật rắn có hình dạng hình học đặc biệt ta có thể đo chiều dài các cạnh sau đó dùng công thức tính. HS nêu được công thức tính thể tích hình hộp. Lưu ý đơn vị đo thể tích
+ V = a.b.c
+ Ghi lại kết quả đo thể tích.
4. Củng cố - Hướng dẫn về nhà (5p)
- Củng cố bài học: Nhắc lại các bước đo chiều dài của vật bằng thước.
- Học bài cũ: Ôn các bước đo chiều dài của vật bằng thước.
- Hướng dẫn học bài mới: đọc trước bài Đo khối lượng Phần 1, 2.