Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tuần 73-130 - Năm học 2017-2018 - Vũ Thị Linh

CHUYÊN Đề : 
 * Văn xuôi Việt Nam hiện đại
 * Từ loại, các biện pháp tu từ từ vựng
 * Văn miêu tả
*************************************************************
Mục tiêu chung của chuyên đề
1. Kiến thức:
a. Văn xuôi Việt Nam hiện đại
- Hiểu,cảm nhận được những nét chính về nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm ( hoặc trích đoạn)truyện hiện đại Việt Nam và nước ngoài ( Bài học đường đời đầu tiên-Tô Hoài; Sông nước Cà Mau-Đoàn Giỏi; Vượt thác-Võ Quảng; Bức tranh của em gái tôi-Tạ Duy Anh; Buổi học cuối cùng-A.Đô-đê) : những tình cảm,phẩm chất tốt đẹp;nghệ thuậtmiêu tả,kể chuyện,xây dựng nhân vật,cách chọn lọc và sắp xếp chi tiết,ngôn ngữ sinh động.
- Biết kể lại tóm tắt hoặc chi tiết các truyện hiện đại được học.
- Bước đầu biết đọc- hiểu các truyện hiện đại theo đặc trưng thể loại.
b. Từ loại- các biện pháp tu từ từ vựng
- Hiểu thế nào là so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, hoán dụ.
- Nhận biết và bước đầu phân tích được giá trị của các biện pháp tu từ so sánh,nhân hoá,ẩn dụ,hoán dụ trong văn bản.
- Biết cách sử dụng các biện pháp tu từ so sánh,nhân hoá,ẩn dụ,hoán dụ trong nói và viết.
c. Văn miêu tả
- Hiểu thế nào là văn bản miêu tả,phân biệt được sự khác nhau giữa văn bản tự sự và văn bản miêu tả.
- Hiểu thế nào là các thao tác quan sát,nhận xét,tưởng tượng,so sánh và vai trò của chúng trong viết văn miêu tả.
- Nắm được bố cục,thứ tự miêu tả,cách xây dựng đoạn và lời văn trong bài văn miêu tả.
- Biết vận dụng những kiến thức về văn bản miêu tả vào đọc - hiểu tác phẩm văn học.
- Biết viết đoạn văn,bài văn miêu tả cảnh,tả người.
- Biết trình bày miệng một bài văn tả người,tả cảnh trước tập thể.
2. Kĩ năng
- Nhớ được cốt truyện,nhân vật,sự kiện,ý nghĩa giáo dục của từng truyện : lối sống vì mọi người,ý thức tự phê phán ( Bài học đường đời đầu tiên; Bức tranh của em gái tôi) ;tình yêu thiên nhiên,đất nước ( Sông nước Cà Mau; Vượt thác),
tình yêu đất nước và ngôn ngữ dân tộc ( Buổi học cuối cùng).
- Biết cách sử dụng các biện pháp tu từ so sánh,nhân hoá,ẩn dụ,hoán dụ trong nói và viết.
-Trình bày được đặc điểm của văn bản miêu tả,lấy được ví dụ minh hoạ.
3. Thái độ: Giáo dục học sinh có thái độ nghiêm túc và tinh thần tích cực trong học tập . Trân trọng và đề cao mảng văn học dân gian dân tộc gắn liền với lịch sử phát triển của đất nước .
4. Định hướng phát triển năng lực: Qua các tiết học trong chủ đề giáo viên lần lợt hình thành cho học sinh những năng lực nh : Đọc hiểu văn bản, giải quyết vấn đề, sáng tạo, tự quản lí , giao tiếp , sử dụng công nghệ thông tin , nghe ,nói, đọc, viết.
***************************************************
Tuần 20 
 Ngày soạn : / / 2018
 Ngày dạy : / / 2018
Tiết 73 Bài học đường đời đầu tiên .
 .
A. Mục tiêu cần đạt .
1. Kiến thức- Thông qua tiết học ,giúp học sinh hiểu .
+ Dế sống độc lập từ bé ,sẵn sàng tự lập cuộc đời riêng ,nhưng lại có tính kiêu ngạo ,nghênh ngang ,tự đắc ,dẫn đến một việc làm đáng ân hận suốt đời .đó là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn .
+ Lời kể từ nhiên ,sinh động có óc quan sát tinh tế và trí tương tượng phong phú của nhà văn về thế giới loài vật .
2. Kĩ năng:
- Rèn kỹ năng tìm hiểu chi tiết trong tác phẩm văn xuôi ,kỹ năng phân tích nhân vật 
3. Thái độ:
- Giáo dục đức tính khiêm tốn ,biết học hỏi những người xung quanh ,biết ân hận về việc làm sai trái .
4. Định hướng phát triờ̉n năng lực cho Hs: tự học, giải quyờ́t vṍn đờ̀, sáng tạo, giao tiờ́p, hợp tác, nghe nói đọc viờ́t
B. Chuẩn bị .
- Thầy : tìm hiểu một số bài viết về tác phẩm .
 Bảng phụ hoặc giấy trong ghi đoạn văn hay .
- Trò : Soạn bài theo câu hỏi sgk.
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học .
*Hoạt động: Khởi động
1. Kiểm tra bài cũ
? Hãy đóng vai thầy thuốc Phậm Bân kể diễn cảm câu chuyện " Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng ".
2. Giới thiệu bài mới .
GV giới thiệu : Trong các tác phẩm văn thơ hiện đại có một số lượng lớn các tác phẩm viết cho thiếu nhi ,trong đó văn bản " Dế Mèn phiêu lưu ký " của Tô Hoài đã cuốn hút được nhiều bạn đọc nhỏ tuổi . Nội dung và nghệ thuật xây dựng truyện có gì cuốn hút . Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu .
 Hoạt động của thầy và trò
*Hoạt động: Hình thành kiến thức mới
? Qua việc chuẩn bị bài ở nhà và dựa vào phần chú thích sao ,em hãy trình bày hiểu biết của mình về tác giả ?
Gv: Tô Hoài tên thật là Nguyễn Sen, sinh 1920, quê ở ngoại thành Hà Nội . Từ tấm bé ông phải làm lụng vất vả .ở tuổi thành liên ông đã đến với cách mạng qua hai cuộc kháng chiến chống pháp ,chông Mỹ .
- Văn chương ông đậm đà sắc thái phong tục ,ngòi bút của ông miêu tả sinh động thiên nhiên ,loài vật . Đên nay ông là nhà văn viết nhiều bâch nhất ở nước ta .
? Qua tìm hiêủ ,em biết đoạn trích nằm ở phần nào của tác phẩm ?
Gv : Văn bản " bài học đường đời đầu tiên " là tên do người biên soạn đặt ,trích từ chương 1 của tác phẩm ." Dế Mèn phiêu lưu ký "
- Gv: hướng dẫn đọc .
+ Nhân vật Dế mèn đọc với giọng tinh nghịch ,trịnh thượng ,kiêu ngạo .
+ Dế choắt : rên ,rỉ ,yếu ớt .
- Gv đọc mẫu 1 đoạn .
- Gọi học sinh kể tóm tắt : " Chao ôi .........tổ tao đâu ".
 - Học sinh đọc tiếp đến hết .
Gv tìm hiểu phần chú thích và cho biết nghĩa một số từ sau ,? Em hiểu từ " xốc nổi " là gì ?
- Hăng hái nhưng thiếu chín chắn .
? Trich thượng nghĩa là gì ?
- Ra vẻ bề trên ,khinh thường người khác .
? Gv trong văn bản có câu thành ngữ " tắt lửa tối đèn ".Em hiểu gì về câu thành ngữ này ?
- Chỉ lúc khó khăn ,hoạn nạn cần đùm bọc ,giúp đỡ lẫn nhau .
? Từ câu thành ngữ này em hiểu gì về cuộc sống của Dế choắt 
- Cuộc sống tạm bợ ,khó khăn cần được giúp đỡ .
? Đọc thầm bằng mắt đoạn truyện :" Từ đầu ..........thiên hạ"?
? Nêu nội dung chính của đoạn truyện ?
? Theo em ngôi kể trong đoạn văn này là ai ?
- Dế Mèn .
? Vậy ngôi kể trong đoạn văn này ở ngôi thứ mấy ?
- Ngôi thứ nhất .
? Tại sao tác giả lại cho Mèn tự giới thiệu về mình ?
- Tại sự thân mật .gần gũi với người đọc .
- Để nhân vật tự trức tiếp bày tỏ cảm xúc ,suy nghĩ của mình với người xung quanh .
Gv Cả hai ý kiến trên đều đúng .
? Đọc từ đầu .......vuốt sâu ".?
? Qua đoạn văn em thấy Mèn Tự giới thiệu về mình như thế nào ?
- Ngoại hình : Chàng Dế thanh niên cường tráng .
- Đôi càng : Mẫm bóng .
- Vuốt : Cứng ,nhọn hoắt .
- Cánh : Trước kia ngắn hủn hoẳn ,bây giờ dài tận chấm đuôi .
- Đầu : To ,nổi từng tảng rất bướng .
- Răng : Đen nhánh .
- Râu : Dài ,uống cong .
? Qua chi tiết này ,em có nhận xét gì về ngoại hình của Dế Mèn so với con Dế trong thực tế ?
- Nhà văn miêu tả rất chính xác ,đầy đủ ,y như tác giả được nhìn thấy con Dế vậy .
? Để miêu tả được ngoại hình của Dế Mèn như vậy nhà văn phải làm gì ?
- Quan sát kỹ lưỡng, am hiểu loài vật .
Gv: Đúng ,qua cách miêu tả ta nhận ra rõ tài quan sát tinh tế ,và sự nhận ra rất rõ tài quan sát tế ,và sự am hiẻu sâu sắc thế giới loài vật của nhà văn .
? Qua cách miêu tả ,em có nhận xét gì về dế Mèn ?
? Tìm hiểu tiếp đoạn văn cho biết ,Dế Mèn còn tự giới thiệu như thế nào về điệu bộ ,động tác tập tính của Mèn ?
- Đi đứng oai vệ ,nhún chân ,rung râu .
- Tợn lắm ,dám cà khịa với mọi người .
- Quát mấy chị cào cào ,đá nghẹo anh gọng vó .
- Động tác : 
+ Co cẳng đạp phanh phách vào ngọn cỏ .
+ Vũ lên phành phạch ,giòn giã .
+ Trịnh trọng ,khoan thai vuốt râu .
?Theo em từ những từ ngữ nào trong đoạn văn có giá trị gợi tả tính cách đặc điểm của Mèn ?
- Tợn lắm ,,cà khịa ,vũ lên ,trịnh trọng ,cường tráng ,hủn hoẳn ,ngoàm ngoạp ...
? Vậy những từ đó thuộc loại từ nào ?
- Tính từ ,động từ .
? Có thể thay những tính từ mà tác giả dùng bằng những từ khác không ? Thay bằng những từ nào ?
- Cường tráng : Khoẻ mạnh ,to lớn đẹp đẽ .
- Hủn hoẳn : Rất ngắn cộc ,hủn hoẳn .
- Ngoàm ngoạp : Xồn xột ,côn cốp ,rào rạc .
- Cà khịa : Tranh cãi ,gay sự .
- Ho hoe : Im thít : ,im re ..
? Vì sao tác giả chọn những từ ấy ?
- Đó là những từ miêu tả rất chính xác tính cách ,đặc điểm ,động tác của Mèn mà những từ kia khó mà biểu đạt được .
? Qua đây ,em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ để miêu tả của Tô Hoài ?
- Nhà văn đã lựa chọn những từ ngữ miêu tả ,những động từ ,tính từ và cách so sánh ,nhân hoá rất chính xác hộ lý và sinh động .
- Chọn cách miêu tả theo trình tự chung đến riêng ( Cụ thể ),từ ngoại hình đến tính cách .
? Từ cách miêu tả đó ,em cảm nhận được gì nữa vè Dế Mèn ?
?Qua đó ,em thấy Mèn đang khen hay đáng chê ?
- Có điểm đáng khen ,có điểm chưa tốt .
Gv Mèn đáng khen và chê ở điểm nào giờ sau cô trò ta tìm hiểu tiếp .
* Hoạt động: thực hành
? Gọi HS đọc diễn cảm lai đoạn truyện
Nội dung cần đạt
I . Tác giả , tác phẩm 
1. Tác giả : 
- Tô Hoài sinh 1920 ,có nhiều tác phẩm đặc sắc dành cho thiếu nhi .
2. Tác phẩm .
- Đoạn trích thuộc chương I của tác phẩm .
II. Tìm hiểu văn bản
1. Dế Mèn tự giới thiệu về mình .
- Mèn là chàng Dế thanh niên cường tráng ,đẹp trai ,yêu đời ,tự tin và đầy sức sống .
- Dế Mèn kiêu hãnh ,về vẻ đẹp của mình .
- Dế Mèn còn tỏ ra quá kiêu căng ,hợm hĩnh ,không tự biết mình .
* Hoạt động: ứng dụng
? Em có cẩm nhận gì về tính cách và ngoại hình của Mèn ?,
? Chỉ ra nét đẹp ,chưa đẹp trong tính cách của Mèn 
- Nét đẹp trong hình dáng của Dế Mèn là khoẻ mạnh, cường tráng, đầy sức sống, thanh niên; về tính nết: yêu đời, tự tin.
- Nét chưa đẹp: Kiêu căng, tự phụ, hợm hĩnh, thích ra oai....
* Hoạt động:Bổ sung
Học nắm chắc nội dung chương truyện .
************************************************************************** Ngày soạn : / / 2018
Ngày dạy : / / 2018
 Tiết 74 Bài học đường đời đầu tiên ( tiếp theo)
A. Mục tiêu cần đạt.
1. Kiến thức: Tiờ́p tục giúp học sinh hiểu .
+ Dế sống độc lập từ bé ,sẵn sàng tự lập cuộc đời riêng ,nhưng lại có tính kiêu ngạo ,nghênh ngang ,tự đắc ,dẫn đến một việc làm đáng ân hận suốt đời .đó là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn .
+ Lời kể từ nhiên ,sinh động có óc quan sát tinh tế và trí tương tượng phong phú của nhà văn về thế giới loài vật .
2. Kĩ năng:
- Rèn kỹ năng tìm hiểu chi tiết trong tác phẩm văn xuôi ,kỹ năng phân tích tõm trạng nhân vật 
3. Thái độ:
- Giáo dục đức tính khiêm tốn ,biết học hỏi những người xung quanh ,biết ân hận về việc làm sai trái .
4. Định hướng phát triờ̉n năng lực cho Hs: tự học, giải quyờ́t vṍn đờ̀, sáng tạo, giao tiờ́p, hợp tác, nghe nói đọc viờ́t
B. Chuẩn bị .
- Thầy : nghiên cứu soạn bài .
- Trò : Đọc bài trtước ở nhà .
C. Tiến trình tổ chưc các hoạt động dạy và học .
* Hoạt động : Khởi động
1. Kiểm tra bài cũ
? Nêu cảm nhận của em về nghệ thuật của Tô Hoài khi miêu tả về Dế Mèn ở đoạn truyện đã học ?
 2 .Giới thiệu bài mới .
Gv giới thiệu : Với thói hống hách ,kiêu ngạo của mình .Vậy Mèn đã phải hứng chịu hậu quả nào ta tìm hiểu tiếp bài học hôm nay .
 Hoạt động của thầy trò 
* Hoạt động : Hình thành kiến thức mới
Gv Với bản tính kiêu căng ,hách dịch ,Mèn sang nhà Choắt chơi . Mèn chế diễu cách ăn ở của Choắt?
- Mèn chê Choắt cẩu thả ,tuềnh toàng ,có lớn mà chẳng có khôn .
? Vậy Dế Choắt đã dãi bày hoàn cảnh của mình như thế nào ?
- Choắt: Gầy yếu ,đi lại làm việc khó khăn 
? Choắt có ý định gì khi đề nghị với Mèn ?
- Nhờ Mèn đào một cái ngách thông giữa hai nhà ,để khi có tai hạo ,có chỗ dựa .
? Theo em ,Choắt có lên nhờ vả Mèn không ?
- Đó là sự nhờ vả chính đáng ,bởi choắt yếu ốm ,không đủ sức làm cho mình chỗ dựa tử tế .
? Song Mèn có thái độ gì ?
- Mèn héch răng ,xì hơi ,mắng ,ra về không một chút bận tâm .
? Cùng với thái độ đó là lời nói như thế nào ?
- Học sinh đọc lời nói của Mèn : Hức thông ngách sang nhà ta ......ấy đi .
? Dựa vào những chi tiết trên ,em hãy hình dung và miêu tả hình ảnh Mèn lúc ấy ?
Gv gợi ý : ánh mắt ,cử chỉ ,lời nói .
Gv : Và Mèn đã bỏ ra về ,không một chút bận tâm .
? Em có suy nghĩ gì trước cử chỉ thái độ của Mèn ?
GV: Không chỉ ích kỷ Mèn còn vốn tính thích cà khịa với người khác . cái tính ấy đã gây hậu quả gì ,theo dõi tiếp nội dung truyện .
? Khi nhìn thấy chị Cốc ,Mèn đã rủ Choắt cùng trêu ,lúc ấy Choắt có thái độ như thế nào ?
- Choắt từ chối ,can ngăn .
? Mèn đã nói gì trước lời can ngăn của Choắt ?
- Học sinh đọc đúng ngữ điẹu câu nói .
?Qua chi tiết đó ,em biết thêm gì về tính cách của Mèn nữa ?
? Sau khi trêu chị Cốc mèn có hành động thái độ như thế nào ?
- Chui tọt vào hang .
- Nằm khẻnh ,bắt chân chữ ngũ .
- Bụng khấp khởi mừng thầm ,thú vị .
? Theo em ,nằm trong hang lúc đó ,Mèn có tâm trạng suy nghĩ gì ?
- Mèn rất hả hê vì trò đùa tai quái của mình .
Gv: Thái độ đó rất đúng với tính cách tự tin ,kiêu căng của Mèn ,nhưng rồi chẳng được mấy phút ,nhe chị Cốc mắng ,đánh Choắt thái độ của Mèn ra sao ?
- Sợ hãi ,nằm im thin thít .
- Chờ cho chị Cốc đi rồi mới dám ra .
? Em thử tưởng tượng và miêu tả hình ảnh Mèn lúc đó ?
- Học sinh tưởng tượng .
Gv: Khi trêu chị Cốc Mèn tỏ ra kẻ cả ,xấc xược bao nhiêu thì giờ đây ,Mèn run sợ khiếp đảm bấy nhiêu .
? Điều đó chửng tyor Mèn còn là con vật như thế nào nữa ?
 ? Hậu quả của tính nghịch ranh ở Mèn ntn?
- Dế Choắt bị đánh, chết oan .
? Thấy bộ dạng thảm thương của Choắt ,Mèn có tâm trạng gì ?
- Mèn trở lên bằng hoàng ,ngớ ngẩn bất ngờ và vô cùng lo sợ ,ân hận .
? Trước khi chết ,Choắt nói với Mèn điều gì ? đọc diễn cảm và nêu suy nghĩ của em về câu nói đó ?
- Choắt chết oan ,song đã tỏ ra rất đại lượng ,nhân từ ,không oán trách Mèn mà ngược lại còn cho Mèn một lời khuyên chân tình thấm thía .
Gv: đúng ,ngay từ đầu ,ta thấy dù ngang tuổi Mèn ,dù Mèn khinh thường ,kẻ cả ,Choắt vẫn tỏ ra khiêm tốn ,lẽ phép ,nhún nhường trước Mèn . Bây giờ Mèn gây cho nụ̃i oan tầy đình phải trả giá bằng cái chết ,Choắt vẫn đại lượng không oán trách ,chửi mắng mà còn có lời khuyên rất chân thành .
? Tìm lời khuyờn của DC dành cho DM<
? Trước lời khuyên của Choắt Mèn có thái đụ̣ như thế nào? 
- Vô cùng bất ngờ ,hối hận .
? Vì sao ?
- Chắc chắn Mèn không thể ngờ rằng mình là thủ phạm mà vẫn được Choắt khuyên nhủ chân thành ?
- Mèn nhận ra sai lầm từ chính cái thói nghịch ranh ,hợm hĩnh của mình .
Gv: Chính những lời chăng chối của Choắt cùng làm cho Mèn hối hận vô cùng . Vì vậy ,Choắt tắt thở ,Mèn đã chôn cất Choắt vô cùng chu đáo .
? Đứng trước mộ bạn ,Mèn sẽ có suy nghĩ gì ? Hãy hình dung xem ,nếu nói với Choắt lúc đó Mèn sẽ nói gì ?
- Choắt ơi ! Mình ân hận lắm giá như ...
- Choắt ơi ! Mình sẽ ghi nhớ mãi bài học mà bạn đã cho mình .Hãy tha lỗi cho mình .
Gv dùng tranh minh hoạ .
? Hãy miêu tả hình dáng ,nét mặt ,tư thế thái độ và tâm trạng của Mèn ?
? Em hiểu gì vè tâm trạng của Mèn ?
? Tác giả Tô Hoài đã dùng những nghệ thuật gì để miêu tả về Mèn ?
- Nhà văn dùng thể loại truyện đồng thoại phù hợp với lứa tuổi thiếu liên .
- nhà văn đã quan sát tỉ mỉ ,am hiểu loài vật ,miêu tả sống động nhân vật ,loài vật phù hợp với tâm lý người mà lại khoong xa lạ với đặc điểm của loài vật .
- Dùng ngôi kể thứ nhất để tạo không khí thân mật ,gần gũi với người đọc . Sử dụng những động từ ,tính từ ,cách so sánh ,nhân hoá ,ngôn ngữ nghệ thuật chọn lọc chính xác .
? Từ những thầnh công về mặt nghệ thuật ấy ,em có nhận xét gì về nội dung ?
* Hoạt động : Thực hành
Theo em có đặc điểm nào của con người được gán cho các con vật ở truyện này? Em biết tác phẩm nào cũng có cách viết tương tự như thế?
Nội dung cần đạt
2. Bài học đường đời đầu tiên của Mèn 
- Mèn ích kỷ ,coi thường ,vừa tàn nhẫn đối với bạn láng giềng .
- Mèn hung hăng ,xấc xược .
- Mèn rất hèn nhát 
- Mèn đau khổ, vô cùng ân hận trước việc làm của mình .
III. Tổng kết 
1. Nghệ thuật .
2. Nội dung .
- Chương truyện kể về chú Dế Mèn khoẻ mạnh .cường trnga biết lo xa ,thích sống độc lập song rất coi thường người khác bàng tính kiêu căng hống hách ,thiếu chân thành . mèn đã phải ân hận ,ăn lăn vì sự ngỗ ngược ,hợm hĩnh của mình .
IV. Luyện tập
DM: Kiêu căng nhưng biết hối lỗi.
DC: yếu đuối nhưng biết tha thứ. Cốc: tự ái, nóng nảy.
- Các truyện: Đeo nhạc cho mèo, Hươu và Rùa...
* Hoạt động : ứng dụng
? Qua chương truyện ,em thấy Mèn có điểm gì đáng yêu ,điểm gì đáng trách ?
? Hãy nêu cảm nhận của em qua đoạ đầu của truyện ?
* Hoạt động : Bổ sung
Học nắm chắc nội dung chương truyện .
- Chỉ ra những thành công về nghệ thuật tả ,kể truyện ?
- Làm bài tưởng tượng , miêu tả hình ảnh Dế Mèn trước mộ Choắt .
- Tìm hiểu trước "phó từ "
************************************************************************
Ngày soạn : / / 2018
 Ngày dạy : / / 2018
Tiết 75
Phó từ
A. Mục tiêu cần đạt .
1. Kiến thức:
- Thông qua tiết học giúp học sinh nhận biết được phó từ là những từ dùng đi kèn với động từ ,tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ và tính từ .
- Giúp học sinh nhận định và tìm ra ý nghĩa và công ụng của phó từ 
2. Kĩ năng:
- Rèn kỹ năng đạt câu có sử dụng phó từ .
3. Thái độ:
- Giáo dục học sinh ý thức sử dụng từ thuần việt .
4. Định hướng phát triờ̉n năng lực cho Hs: tự học, giải quyờ́t vṍn đờ̀, sáng tạo, giao tiờ́p, hợp tác, nghe nói đọc viờ́t
B. Chuẩn bị .
- Thầy : Bảng phụ hoặc giấy trong ghi ví dụ 
- Trò : Tìm hiểu trước bài học ở nhà .
C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học .
* Hoạt động : Khởi động
1. Kiểm tra bài cũ
? Vở bài tập học sinh ,có thể chấm ,nhận xét một số em .
2. Giới thiệu bài mới .
Gv giới thiệu bài : ở bài tiét 12 học kỳ 1 .các em đã tìm hiểu lượng từ ,đây là từ loại cỉ đóng vai trò bổ sung ý nghĩa cho danh từ để ý nghĩa cụm từ thêm cụ thể . Cùng có vai trò tương tự như lượng từ đó là phó từ ,giờ học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu từ loại này .
 Hoạt động của thầy và trò
* Hoạt động : Hình thành kiến thức mới
Gv đưa hai đoạn vắng đã ghi lên bảng phụ hoặc giấy trong .
? Hai đoạn văn được trích trong những văn bản nào ?
? Lưu ý các từ in đậm và cho biết những từ ấy bổ sung ý nghĩa cho những từ nào trong đoạn văn .
a, Cũng đi- đi - cũng - Ra .
- Vấn chưa - thấy - thật - lỗi lạc .
b. Được - soi (gương ), - Rất - ưa nhìn .
- Ra - to . - Rất - bướng .
? Những từ được bổ sung ý nghĩa thuộc từ loại nào ?
- Động từ và tính từ .
Gv: Như vậy ,ở đây không có danh từ được các từ đó bổ sung .
? Hãy xác định và gọi tên các cụm từ trong đoạn văn ?
- Đã đi + Rất ưa nhìn .
 - Cũng ra + To ra .
- Thật lỗi lạc + Rất bướng .
- Soi được.
Gv ở đây ta thấy các từ in đậm vừa xét không thể gọi tên hay nêu hành động ,đặc điểm của sự vật một cách cụ thể như các thực từ (danh từ ,động từ ,tính từ ).
? Nhìn vào các cụm từ vừa tìm ,em có nhận xét gì về vị trí của các từ in đậm ?
- Có từ đứng trước ,có từ đứng sau thực từ .
Gv: Những từ có vị trí ,vai trò nhiệm vụ trong câu ,cụm từ như vậy được gọi là phó từ .
? Qua tìm hiểu ví dụ ,cho biết thế nào là phó từ ?
? Em có nhận xét gì về vị trí câu các phó từ ?
? Ngoài vị trí đứng tước động từ ,tính từ phó từ còn có thho đứng ở vị trí nào nữa ?
Gv: khi sử dụng trong câu mỗi phó từ có thể bổ sung cho động từ ,tính từ một sắc thái ,khía cạnh ý nghĩa căn cứ vào đó ta có thẻ phân loại phó từ .
Gv: đưa bảng phụ ghi ví dụ ,
? Trong các ví dụ trên ,những từ in đậm thuộc từ loại nào mà em đã học ?
- Động từ và tính từ . 
? Những động từ ,tính từ được những phó từ nào bổ sung ý nghĩa ,em hãy tìm những phó từ đó ?
- Lắm - chóng lớn - đứng - trên .
- Không - trông thấy - đang - loay hoay .? Em có nhận xét gì về ý nghĩa của các phó từ đó?
- Lắm - ý nghĩa về mức độ .
- Đừng - ý nghĩa cầu khiến.
- Không - Chỉ sự phủ định .
Gv: Như vậy là phó từ đi kèm với động từ ,tính từ để bổ sung ý nghĩa nhất .
? Trong tiếng Việt có những phó từ nào chỉ quan hệ thời gian .
? Kể tên những phó từ có ý nghĩa chỉ sự tiếp diễn tượng tự 
? Đặt câu với những phó từ đó ?
- Cả lớp em ai cũng chăm học .
Gv cho ví dụ học sinh xác định phó từ ?
- Nam chưa làm bài tập .
? Nêu ý nghĩa của phó từ ? Có những từ nào tương tự ?
Gv; nêu thêm : ngoài ra trong tiếng Việt còn có một số loại phó từ nữa .
Vd: Chỉ sự hoàn thành : Xong ,rồi .
- Chỉ kết quả : Ra ,được ,mất .
- Chỉ sự phối hợp : Với cùng .
- Chỉ sự cách thức : Ngay ,liền ,nữa ,mãi ,dần .
Gv lưu ý : a,những phó từ đứng trước động từ ,tính từ bổ sung ý nghĩa thời gian ,sự tiếp diễn tương tự .
Sự Khẳng định ,phủ định ,sự cầu khiến .
b, Những phó từ đứng sau động từ ,tính từ bổ sung ý nghĩa mức độ ,khả năng ,kết quả chỉ sự hoàn thành ,chỉ tình huống ,chỉ cách thức .
* Hoạt động : Thực hành
? Gọi học sinh đọc bài tập và xác định yêu cầu bài tập ?
- Tìm phó từ ,xác định phó từ .
? muốn làm được bài tập này ta phải làm gì ?
- Xác định những từ đi kèm đông từ ,tính từ ,xác đinh ý nghĩa mỗi từ .
? Xác định phó từ và ý nghĩa của mỗi phó từ ?
a, Không - chỉ sự phủ định . 
- Còn ,đã : chỉ quan hệ thời gian .
- đều : chỉ sự tiếp diễn .
- Sắp : Chỉ quan hệ thời gian .
- Ra : chỉ hướng .
- Đương : Chỉ sự tiếp điễn 
- Cũng ; Chỉ sự tioếp diễn 
b. đã : Chỉ quan hệ thời gian .
- Được : chỉ kết quả .
Thuật lại sự viẹc dế Mèn trêu chị Cốc trong đó có sử dụng phó từ (3-5câu) ,cho biết tác dụng của phó từ .
Gv lưu ý : Thuật lại là dùng ngôn ngữ của mình ,dựa vào những sự việc chính trong truyện để kể .? Nêu yêu cầu cách làm bài tập ?
GVgợi ý : một hôm ,thấy chị Cốc đang kiếm mỗi ,Mèn cất giọng đọc câu ca cạnh khéo trêu chị Cốc rồi chui tọt vào hang . Chị Coocs tức giận đi tìm kẻ giám trêu mình . Không thấy Mèn nhưng chỉ thấy Dế Choắt đang loay hoay trước cửa hang . Chị Cốc đã chút giận lên đầu Dế Choắt . Choắt bị chết thật thảm thương .
- Tác dụng của phó từ đã dùng : đã ,đang ,: Chỉ thời gian .
 Nội dung cần đạt
I. Phó từ là gì 
1. ví dụ .
2. Kết luận .
a, Phó từ là gì ?
- Phó từ là những từ chuyên đi kèm với đọng từ ,tính từ để bổ sung ý nghĩa cho động từ và tính từ .
b. Vị trí : Phó từ đứng trước động từ và tính từ .
- Phó từ đứng sau động từ và tính từ .
II. Các loại phó từ 
1. ví dụ .
a, Bởi tối .................lớn lắm .
b. Em xin vái .......phải sợ .
-Không trông thấy tôi .......cửa hang .
2. ý nghĩa của các loại phó từ .
a. Phó từ chỉ quan hệ thời gian 
VD;đã ,đang ,mới ,sắp sẽ ..
b. Phó từ chỉ sự tiếp diễn tương tự .
Vd: Cũng ,đều ,vẫn ,cứ còn nữa .
c. Phó từ chỉ mức độ .
Vd: rất ,hơi ,quá ,lắm ,cực kỳ ,vô cùng ,cực .
d. Phó từ chỉ sự hoàn thành kết quả ,hướng cách thức .
III. Luỵên tập 
* Bài tập 1.
* Bài tập 2 
* Bài tập 3.
* Hoạt động : ứng dụng
? Phó từ là gì ? Kể tên các loại phó từ ? Đặt câu với mỗi loại phó từ ấy ? Chỉ rõ phó từ ?
? Hãy viết một đoạn văn về chủ đề học tập trong đó có ít nhất một phó từ?
* Hoạt động : Bổ ung
- Nắm chắc nội dung bài học ,làm các bài tập còn lại ,
- Tìm hiểu trước bài : Tìm hiểu chung về văn miêu tả .
*************************************************************************
 Ngày .tháng .năm 2018
Kí duyệt của tổ chuyên môn
Tuần 21 
Ngày soạn : / / 2018
 Ngày dạy : / / 2018
Tiết 76 - Tìm hiểu chung về văn miêu tả ,
A. Mục tiêu cần đạt .
1. Kiến thức:
- Thông qua bài giảng giúp học sinh nắm được những kiến thức chung nhất về văn miêu tả trước khi đi sâu vào một thao tác chính nhằm tạo lập văn bản này . Nhận diện được những đoạn văn ,bài văn miêu tả .Hiểu được trong những tình huống nào thì người ta dùng văn miêu tả .
2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng quan sát, nói, mô tả ,viết .
3. Thái độ:
- Giáo dục tình camt với quê hương ,với con người và cảnh vật xung quanh qua một số đề văn 
4. Định hướng phát triờ̉n năng lực cho Hs: tự học, giải quyờ́t vṍn đờ̀, sáng tạo, giao tiờ́p, hợp tác, nghe nói đọc viờ́t
B. Chuẩn bị .
- Thầy : Tìm hiểu một số đề văn thuộc văn miêu tả ,nghiên cứu soạn giáo ấn .
- Trò : Tìm hiẻu trước bài học ở nhà .
C. Tiến trình tổ chưc các hoạt động dạy và học .
* Hoạt động : Khởi động
1. Kiểm tra bài cũ 
Kiểm tra vở bài tập của học sinh ,
2. Giới thiệu bài mới .
Gv giới thiệu bài : ở chương trình tiểu học ,các em đã được làm quen với thẻ loại văn miêu tả ,nhưng chủ yếu ở mức độ đơn giản . giờ học hôm nay ,cô trò ta cùng tìm hiểu bài miêu tả ,nhưng cần được năng cao hơn về kỹ năng và cách diễn đạt . Giờ học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu thêm về văn miêu tả .
 Hoạt động của thầy và trò
Nôi dung cần đạt
* Hoạt động : Hình thành kiến thức mới
Gv dùng bảng phụ chia nhóm .
Thời gian 3 phút chuẩn bị .
Gv đọc các tình huống được nêu trong sgk.
Học sinh nêu đáp án cho mỗi tình huống và bảng phụ .
( Mỗi nhóm 1 tình huống ).
?Nhóm trưởng các nhóm đại diện trình bày .
- Nhóm 1 : Em phải giới thiệu bằng cách tả con đường và hai đặc điểm ngôi nhà em .
+ Con đường rải nhựa mới làm .
+ Trước ngõ là cây nhãn .
+ Hàng cau hai bên ngõ .
+ Nhà mái ngói .
? Nhóm 2 cử đại diện trình bày ?
- Mô tả người lực sĩ .
+ cao ,to ,khoẻ ,ăn khoẻ .
+ Cơ bắp nổi cuồn cuộn .
? Nhóm 3 trình bày ?
- Mô tả chiéc áo định mua trong cửa hàng .
+ Chiếc áo sơ mi thứ 4 .
+ Màu xanh .
+Cổ tròn viền dăng ten ở ngực .
GV Như vậy thông qua các tình huống này ,em thấy làm thế nào để người đọc ,người nghe có thể nhận biết được vật mình nói đến (dùng cách miêu tả ).
? Em có nhận xét gì về 3 tình huống vừa thảo luận ?
- Tình huống 1-2 : Tả vật.
- Tình huống 3 : Tả người .
? Dựa vào tình huống trên ,em hãy nêu ra một số tình huống khác tương tự ?
VD: Nêu đặc điểm của mùa đông .
+ Cây chút hết lá ,trơ lại cành .
+ Chim đi tránh rét .
+ Không khí rất lạnh .
+ Bầu trời u ám .
? Như vậy theo em trong những trường hợp nào thì dùng văn miêu tả ?
- Khi người ta cần tái hiện hoặc giới thiệu với ai đó về một sự vật ,một người mà người được giới thiệu chưa nhạn ra ,chưa trông thấy ,chưa hình dung được .
? Vậy muốn để cho một ai đó ,biết về một sự vật ,một người ta phải tả ntn ?
- Tả làm nổi bật các đặc điểm ,tính chất tiêu biểu của sự vật đó .
Gv: Chính qua đặc điểm ,tính chất ,người đọc dẽ dàng hình dung ngay sự vật ,con người được miêu tả như chính mình được thấy .
? Vậy để người đọc nhận ra những đặc điểm ,tính chất của sự vật con người cần miêu tả ,người viết phải làm gì ?
- Phải quan sát .
Gv: Quan sát là yếu tố quyết định trong văn miêu tả ,học sinh phải biết quan sát ,dẫn ra được hình ảnh cụ thể ,tiêu biểu nhất cho sự vật ,con người được miêu tả . Tránh tình trạng cái đáng nêu lại không nêu miêu tả chung chung , tả mãi mà người đọc vẫn không nhận ra được người viết định tả ai ,cái gì 
? Qua tìm hiểu các tình huống ,em nhận xét thế nào là văn miêu tả ?
Gv: để hiểu rõ hơn thế nào là văn miêu tả ,chúng ta tìm hiểu tiếp ví dụ sau .
Học sinh đọc yêu cầu bài tập sgk .
? Tìm hai đoạn văn miêu tả Dế Mèn và Dế Choắt trong văn bản " Bài học đường đời đầu tiên "
- Miêu tả Dế Mèn " Từ đầu ..................thiên hạ rồi ."
- Miêu tả Dế Choắt :" bên hàng xóm .........như hang tôi "
? Qua đoạn văn thứ nhất ,em thấy Mèn có đặc điểm gì nổi bật ?
- Mèn : khoẻ ,mạn ,cường tráng ,đầy sức sống .
+ Hình dáng : Thanh niên cường tráng .
+ Càng : Mẫm bóng .
+ Vuốt : Cứng ,nhọn hoắt .
+ Cánh : trước kia ngắn hủn hoẳn ...............giờ dài tận chấm đuôi .
+ Đầu : to nổi từng tảng rất bướng .
? đoạn thứ 2 tả Choắt ,Choắt có những đặc điểm gì nổi bật ?
- Choắt : Gầy gò ,dài lêu nghêu ,cánh ngắn củn , càng bè bè ,râu cụt .
- Mặt mũi lúc nào cùng ngẩn ngẩn ,ngơ ngơ .
- Tính : ăn xổi ở thì .
? Từ cách miêu tả đó ,em thấy Choắt là con vật như thế nào ?
- Choắt gầy còm ,ốm yếu cần được sự giúp đỡ của người khác .
? Để tả được Mèn Choắt ,em thấy nhà văn Tô Hoài phải làm gì quan trong nhất ?
- Phải có năng lực quan sát thật kỹ càng tỉ mỉ .
Gv: đúng ,để người đọc ,người nghe hiểu đầy đủ đặc điểm ,tính chất của đối tượng mình miêu tả ,người viết phải có năng lực nghe ,nhìn ,cảm nhận .đây là yêu tố hết sức cần thiết và không thể thiếu được trong cuộc sóng .
? Nhắc lại thế nào là văn miêu tả ?
* Hoạt động : Thực hành
? Đọc các đoạn văn và trả lời các câu hỏi đã cho ?
- Học sinh đọc 3 đoạn văn sgk .
? Mỗi đoạn văn tái hiện lại điều gì ?
- Đoạn 1: Tái hiện chân dung Dế Mèn .
? Bức chân dung đó được tái hiện qua những từ ngữ ,hình ảnh cụ thể nào ?
- Học sinh nêu - gv ghi bảng phụ .
? Nêu cảm nhận của em về Dế Mèn qua đoạn văn trên ?
- Mèn khoẻ mạnh ,trẻ trung ,đẹp .
- đoạn 2 : Hình ảnh chú be Lượm nhỏ nhắn ,nhanh nhẹn ,vui tươi ,nhí nhảnh ,hồn nhiên .
? Tác giả giúp em cảm nhận vè Lượm qua những từ ngữ hình ảnh nào ?
- Từ láy : Loắt choắt ,xinh xinh ,thoăn thoắt .
- Hình ảnh so sánh : Như con chim chích .
- đoạn 3 : Cảnh vật ao hồ ,bờ bãi sau trận mưa lớn .
? Cảnh gợi cho em cảm nhận gì ?
- Gợi lên thế giới loài vật ồn ào ,náo động ,nô nức kiếm ăn .
Gv hướng dẫn về nhà làm .
I Thế nào là văn miêu tả 
1 . VD
2. Kết luận .
- Văn miêu tả là loại văn nhằm giúp người đọc ,người nghe hình dung những đặc điểm ,tính chất nổi bật của sự vật ,sự việc ,con người ,phong cảnh ....làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc ,người nghe .
* Chú ý : Trong văn miêu tả ,năng lực quan sát của người viết ,nói thường bộc lộ rõ nhất .
* Ghi nhớ sgk.
II. Luyện tập 
* Bài tập 1 /16.
* Bài tập 2 .
* Hoạt động : ứng dụng
* Hoạt động : Bổ ung
? Thế nào là văn miêu tả ?
? Yếu tố quan trong cần thiết nhất ở người viết khi miêu tả là gì ?
- Năng lực quan sát .
- Học sinh đọc kỹ đoạn "lá rụng " của Khải Hưng .
? Cảnh lá rụng về mùa đông tác giả miêu tả kỹ lưỡng ,cụ thể ,em hãy tìm những chi tiết thể hiện điều đó ?
****************************************************************
Ngày soạn : / / 2018
 Ngày dạy : / / 2018
Tiết 77 Sông nước cà mau .
A.Mục tiêu cần đạt .
1. Kiến thức:
- Qua bài giảng giúp học sinh cảm nhận được sự phong phú và độc đáo của cảnh thiên nhiên sông nước vùng cà mau . Giúp các em lắm được nghệ thuật miêu tả cảnh sông nước trong bài văn của tác giả .
2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng tưởng tượng .
3. Thái độ: Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước qua phong cảnh trù phú ,hoang sơ của vùng sông nước .
4. Định hướng phát triờ̉n năng lực cho Hs: tự học, giải quyờ́t vṍn đờ̀, sáng tạo, giao tiờ́p, hợp tác, nghe nói đọc viờ́t
B. Chuẩn bị .
- Thầy : Nghiên cứu sgk ,soannj giáo ấn .
- Trò : Đọc tác phẩm ,soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa .
C. Tiến trình tổ chưc các hoạt động dạy và học
* Hoạt động : Khởi động
1. Kiểm tra bài cũ 
? Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn nhạn được là bài học gì ? Bài học ấy được kể lại bằng một câu chuyenj hấp dẫn như thế nào ?
? Việc chọn ngôi kể trong "Dế Mèn phiêu lưu ký " có tác dụng gì ?
2. Giới thiệu bài mới .
Gv giới thiệu : Em đã nghe nhà thơ Xuân