Giáo án Sinh học Lớp 6 (Bộ sách Chân trời sáng tạo) - Bài 1: Giới thiệu về khoa học tự nhiên

BÀI 1: GIỚI THIỆU VỀ KHOA HỌC TỰ NHIÊN
(Thời gian thực hiện: 1 tiết)
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
- Xây dựng được khóa lưỡng phân với đối tượng sinh vật
2. Năng lực
- Năng lực chung: 
+ Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực thực hiện các nhiệm vụ của bản thân khi thực hiện các nhiệm vụ được GV yêu cầu trong giờ thực hành;
+ Giao tiếp và hợp tác: 
Chia sẻ và thực hiện đúng nhiệm vụ được phân công trong nhóm về xây dựng khóa lưỡng phân phân loại sinh vật; 
Biết sử dụng các thuật ngữ chuyên môn để trình bày khái niệm, nêu tên sinh vật;
+ Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Vận dụng linh hoạt các kiến thức, kĩ năng để giải quyết vấn đề liên quan trong thực tiễn và trong các nhiệm vụ học tập
- Năng lực khoa học tự nhiên
+ Tìm hiểu tự nhiên: Quan sát, phát hiện các đặc điểm để phân biệt sinh vật trong xây dựng khóa lưỡng phân, thực hành xây dựng khóa lưỡng phân;
+ Vận dụng: Xây dựng khóa lưỡng phân phân loại một số sinh vật xung quanh em.
3. Phẩm chất
- Tích cực hoạt động nhóm phù hợp với bản thân
- Trung thực, trách nhiệm trong nghiên cứu và học tập khoa học tự nhiên
- Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá học tập và khoa học tự nhiên
II. Thiết bị dạy học và học liệu
- Hình ảnh: Ảnh sơ đồ khóa lưỡng phân bảy bộ côn trùng, Đại diện bảy bộ côn trùng, Ảnh một số loài sinh vật quen thuộc tại địa phương
- Máy chiếu, laptop
- Giấy A3, bút dạ nhiều màu
- Phiếu học tập
NHÓM: .. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Vì sao mỗi loài đều có tên gọi riêng? 	
Dựa vào đâu để phân biệt các nhóm sinh vật? 	
Phân biệt các nhóm sinh vật
Nhóm số 
Tên côn trùng
Đặc điểm đặc trưng
1
2
3
4
5
6
7
NHÓM: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2
Phân loại theo khóa lưỡng phân:
Kí kiệu
Đặc điểm phân loại
Tên bộ
Cánh
Miệng
Bụng
A
B
C
D
E
G
H
Theo em, làm thế nào để xây dựng một khóa lưỡng phân?
 III. Tiến trình dạy học
A. Khởi động 
Hoạt động 1: chơi trò chơi “Quan sát nhanh – kết luận nhanh”
a. Mục tiêu: tạo ra cho học sinh hứng thú để học sinh bày tỏ được quan điểm cá nhân về phân loại sinh vật
b. Nội dung: GV tổ chức cho học sinh xem ảnh các loại côn trùng, Hs xem ảnh và hoàn thành yêu cầu GV
c. Sản phẩm: phiếu học tập số 1
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
- Thông báo luật chơi: Sắp xếp các loại côn trùng quan sát được vào những nhóm có đặc điểm giống nhau
- Ghi nhớ luật chơi
- Giao nhiệm vụ: 
+ Quan sát hình ảnh các loại côn trùng hoàn thành PHT số 1
+ Trả lời câu hỏi
+ Sắp xếp chúng vào những nhóm có đặc điểm giống nhau
+ Thời gian hoàn thành nhiệm vụ là đúng 3 phút 
- Nhận nhiệm vụ
- Hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ:
+ Quan sát từ ngoài vào trong, từ hình thái chung đến cấu tạo chi tiết các bộ phận của sinh vật
+ Xếp chúng thành những nhóm có đặc điểm tương tự nhau
- Hoạt động nhóm theo kĩ thuật công não - động não hoàn thành phiếu học tập số 1
- Thu phiếu học tập của các nhóm
- Nộp phiếu học tập
- Chốt lại và đặt vấn đề vào bài: Việc phân loại gặp khó khăn gì? Làm thế nào để những lần phân loại sau nhanh chóng và thuận lợi hơn?
- Chuẩn bị sách vở học bài
B. Hình hành kiến thức mới
Hoạt động 2: Tìm hiểu sơ đồ khóa lưỡng phân bảy loại côn trùng
a. Mục tiêu: 
- Phân tích khóa lưỡng phân phân loại bảy bộ côn trùng.
- Nêu được tên các loài sinh vật
- Nêu được khái niệm và nguyên tắc xây dựng khóa lưỡng phân 
b. Nội dung: GV định hướng cho HS tìm hiểu sơ đồ khóa lưỡng phân bảy bộ côn trùng
c. Sản phẩm: phiếu học tập của học sinh
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
- Giao nhiệm vụ: Quan sát hình ảnh sơ đồ kháo lưỡng phân bảy bộ côn trùng hoàn thành phiếu học tập số 2
- Nhận nhiệm vụ
- Hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: 
+ Thảo luận nhóm 4 trong vòng 5’ hoàn thành phiếu học tập số 2. Sau khi thảo luận xong, nhóm nào xung phong trình bày có chất lượng tốt sẽ được tặng điểm
- Thực hiện nhiệm vụ thảo luận đôi hoàn thành phiếu học tập số 2
- Báo cáo kết quả: 
+ Chọn 2 nhóm đại diện lên bảng trình bày kết quả
+ Mời nhóm khác nhận xét
+ GV nhận xét sau khi các nhóm đã có ý kiến nhận xét bổ sung
- Nhóm được chọn trình bày kết quả
- Nhóm khác nhận xét
- Tổng kết
Hoàn thiện, chốt kiến thức
- Kết luận về các bước xây dựng khóa lưỡng phân
- Ghi kết luận vào vở 
Hoạt động 3: Thực hành xây dựng khóa lưỡng phân
a. Mục tiêu: Nhận biết và thực hiện được các bước xây dựng khóa lưỡng phân
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS xây dựng được khóa lưỡng phân đối với các đại diện thuộc năm giới
c. Sản phẩm: Khóa lưỡng phân phân loại sinh vật trong năm giới
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
- Giao nhiệm vụ: 
+ Hoạt động nhóm 8 theo kĩ thuật khăn trãi bàn.
+ Giới thiệu một số hình ảnh đại diện sinh vật thuộc 5 giới mà các nhóm đã chuẩn bị.
+ Áp dụng các bước đã thống nhất ở hoạt động 2 để xây dựng khóa lưỡng phân phân loại năm giới sinh vật
+ Thời gian thực hiện nhiệm vụ là 6 phút. Sau khi thực hiện xong các nhóm đổi chéo để chấm điểm
- Nhận nhiệm vụ
- Hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: 
+ GV quan sát, hỗ trợ khi cần thiết
- Phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm, tiến hành thực hiện nhiệm vụ
- Báo cáo kết quả: 
- Mời 1 nhóm lên bảng trình bày kết quả. 
- Mời nhóm khác nhận xét
- GV phân tích , chọn phương án
- Các nhóm trao đổi chéo cho nhau để chấm điểm sau khi GV cho đáp án
- Nhóm được chọn trình bày kết quả
- Nhóm khác nhận xét
- Đánh giá
+ Mỗi 1 khóa đúng được 1 điểm
+ Yêu cầu học sinh chấm điểm cho các nhóm
+ GV thu phiếu học tập để kiểm tra xem các nhóm chấm đúng hay không và lấy điểm
- Các nhóm chấm điểm cho nhóm bạn, báo cáo điểm nhóm bạn
- Tổng kết: 
Đánh giá, nhận xét, chỉnh sửa, hoàn thiện khóa lưỡng phân 
HS làm báo cáo thực hành theo mẫu
Hoạt động 4: Luyện tập
a. Mục tiêu: học sinh xây dựng nhanh khoa lưỡng phân phân loại các loài thực vật
b. Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh xây dựng sơ đồ khóa lưỡng phân các loài thực vật giáo viên đã cho
c. Sản phẩm: khóa lưỡng phân phân loại thực vật
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
- Giao nhiệm vụ: 
Hoạt động nhóm 8
GV cho HS một số loài thực vật để HS về nhà xây dựng khóa lưỡng phân (chú ý có cả cây ưa sáng, cây ưa bóng, cây ngắn ngày, thực vật ở cạn, thực vật ở nước, ..)
HS xây dựng, hoàn thành khóa lưỡng phân phân loại thực vật
- Nhận nhiệm vụ
- Hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: GV cập nhật tình hình thực hiện bài tập học sinh qua các kênh đa phương tiện, hỗ trợ khi cần thiết
- Xây dựng khóa lưỡng phân
- Báo cáo kết quả: 
Báo cáo nhóm
- Theo dõi đánh giá của giáo viên
- Tổng kết: 
GV chấm điểm, nhận xét
- Học sinh lắng nghe
Hoạt động 5: Vận dụng
a. Mục tiêu: học sinh vận dụng kiến thức phân loại các sinh vật vào trong thực tiễn
b. Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh dựa vào sơ đồ khóa lưỡng phân mình vừa lập được, thiết kế mô hình vườn nhà với các loài sinh vật hợp lý
c. Sản phẩm: mô hình vườn nhà
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV
Hoạt động của học sinh
- Giao nhiệm vụ: 
Hoạt động nhóm 8
Dựa vào khóa lưỡng phân phân loại thực vật chọn một số loại cây trồng thích hợp cho vườn nhà
- Nhận nhiệm vụ
- Hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ: GV quan sát, hỗ trợ khi cần thiết
- Thiết kế mô hình
- Báo cáo kết quả: 
Báo cáo chung với sơ đồ khóa lưỡng phân phân loại thực vật
- Theo dõi đánh giá của giáo viên
- Tổng kết: 
GV đánh giá, nhận xét
- Học sinh lắng nghe
C. Dặn dò
- Học sinh làm bài tập SGK, SBT
- Chuẩn bị bài mới trước khi lên lớp
D. Kiểm tra đánh giá thường xuyên
- Kết thúc bài học, Gv cho học sinh tự đánh giá theo bảng sau
Họ và tên học sinh
Các tiêu chí
Tốt
Khá
TB
Chưa đạt
Chuẩn bị bài trước khi đến lớp
Tham gia hoạt động nhóm theo yêu cầu của GV
Tham gia tích cực hoạt động thảo luận ở nhà
Nêu được các bước xây dựng khóa lưỡng phân
Biết cách vận dụng một khóa lưỡng phân