Giáo án Sinh học Lớp 6 (Bộ sách Chân trời sáng tạo) - Chủ đề 8: Đa dạng thế giới sống - Bài 23: Thực hành khóa lưỡng phân (Tiếp theo)

Ngày soạn:
Ngày dạy : 
CHỦ ĐỀ 7 : TỪ TẾ BÀO ĐẾN CƠ THỂ
Bài 23 : THỰC HÀNH QUAN SÁT TẾ BÀO SINH VẬT ( 2 tiết )
I. MỤC TIÊU CHUNG CỦA BÀI HỌC 
1. Mức độ/kiến thức cần đạt
- Củng cố kiến thức về hình dạng, cấu tạo tế bào thông qua thực hành quan sát tế bào bằng mắt thường và kính úp ,kính hiển vi
- Phân biệt được tế bào thực vật và tế bào động vật qua quan sát thực tế ( TB vảy hành, TB trứng cá, TB biểu bì da ếch.
2. Năng lực 
2.1 Năng lực chung :
-Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực thực hiện các nhiệm vụ của bản thân khi thực hiện các nhiệm vụ được GV yêu cầu trong giờ thực hành;
- Giao tiếp và hợp tác: Xác định được nội dung hợp tác nhóm và thực hiện nhiệm vụ được phân công để thực hành quan sát tế bào sinh vật;
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Vận dụng linh hoạt các kiến thức, kĩ năng để giải quyết vấn đề liên quan trong thực tiễn và trong các nhiệm vụ thực hành.
Năng lực khoa học tự nhiên:
- Nhận thức khoa học tự nhiên: Củng cố kiến thức về hình dạng, cấu tạo tế bào thông qua kết quả thực hành quan sát tế bào;
-Tim hiểu tự nhiên: Quan sát được tế bào bằng mắt thường, bằng kính lúp cầm tay và dưới kính hiển vi.
3. Phẩm chất
- Thông qua hiểu biết về tế bào, hiểu về thiên nhiên, từ đó thêm yêu thiên nhiên;
- Trung thực trong quá trình thực hành, báo cáo kết quả thực hành của cá nhân và nhóm.
II. CHUẨN BỊ THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án, sgk. Máy chiếu, laptop(nếu có)
+ Dụng cụ: Kính lúp cầm tay, kính hiển vi, đĩa kính đồng hồ, lam kính, lamen, pipette, kim mũi mác, panh, bình thuỷ tinh.
+ Hoá chất:: Xanh methylene, nước cất.
+ Mẫu vật: Trứng cá, củ hành tây , ếch sống.
+ Phiếu học tập ( 4 phiếu cho 4 nhóm )
BÁO CÁO: KẾT QUAN QUAN SÁT TÊ BÀO SINH VẬT
Tiết:	Thứ	ngòy	tháng.... năm....
Nhóm:	Lớp:	
Mục tiêu
Nội dung
Kết quả
- Vẽ và chú thích được tế bào trứng cá. 
- Giải thích được tại sao khi tách trứng cá chép cấn nhẹ tay.
- Quan sát tế bào trứng cá chép bằng mắt thường.
I.Quan sát tế bào trứng cá
(HS vẽ, chú thích tế bào trứng cá)
- Mô tả hình dang ngoài, màu sắc:	
- Giải thích: 
- Vẽ và chú thích được tế bào biểu bì vảy hành. 
- Giải thích được tại sao khi tách tế bào biểu bì vảy hành, phải lấy một lớp thật mỏng.
- Quan sát tế bào biểu bì vảy hành bằng kính lúp cắm tay.
II. Quan sát tế bào vảy hành
(HS vẽ, chú thích tế bào biểu bì vảy hành)
-Mô tả hình dang, màu sắc:	
- Vẽ và chú thích được tê bào biểu bì da ếch.
- Quan sát tế bào biểu bì da ếch bằng kính hiển vi.
III. Quan sát tế bào da ếch
(HS vẽ, chú thích tế bào biểu bì da ếch)
- Mô tả hình dang, màu sắc:	
Chuẩn bị của học sinh: SGK, vở ghi, vở bài tập, đọc trước bài ở nhà, củ hành , 1 con ếch hoặc nhái, chẫu chàng nhốt trong bình nước.
III.PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
 Thuyết trình nêu vấn đề kết hợp hỏi - đáp;
 Phương pháp thí nghiệm;
Phương pháp trực quan;
 - Dạy học hợp tác.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY 
Ổn định tổ chức – Kiểm tra sĩ số	
HOẠT ĐỘNG 1 : KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho học sinh trước khi bước vào bài mới
b. Nội dung: GV gọi HS trả lời câu hỏi sau đó dẫn dắt vào bài mới.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.
d. Cách thức tổ chức hoạt động :
Bước 1: GV gọi HS trả lời câu hỏi: 
? 1 Hãy kể tên các thành phần có ở cả tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực? 
?2 Thành phẩn nào có trong tế bào thực vật mà không có trong tế bào động vật ?
Bước 2: Hs trả lời câu hỏi.
ĐA :
Câu 1:
 màng tế bào
 chất tế bào
 vùng nhân (tế bào nhân sơ) hoặc nhân (tế bào nhân thực).
Câu 2: Tế bào thực vật có lục lạp ( màu xanh) , tế bào động vật không có.
Bước 3: GV chốt kiến thức đặt vấn đề vào bài
 Để hiểu rõ hơn về cấu cấu tạo của tế bào và có thể phân biệt rõ TB thực vật và TB động vật chúng ta cùng tìm hiểu bài thực hành ngày hôm nay.
GV: Chia nhóm HS theo 4 tổ đã chuẩn bị vật mẫu ( được phân công từ tiết trước) , phát dụng cụ cho các nhóm 
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI 
a. Mục tiêu: ( Trong phiếu học tập)
b. Nội dung: ( Trong phiếu học tập)
c.Sản phẩm : ( Trong phiếu học tập)
d. Cách thức tổ chức hoạt động
I. QUAN SÁT TẾ BÀO TRỨNG CÁ
- GV: Nêu rõ mục tiêu , nội dung và sản phẩm cần đạt
- GV: Chiếu hình ảnh bọc trứng cá và yêu cầu HS quan sát 
? Để quan sát hình dạng và kích thước tê' bào trứng cá cần làm như thế nào .
- HS : trả lời , HS khác nhận xét bổ sung
- GV: Nhận xét và chốt lại các bước (HS ghi vào vở)
Bước 1: Dùng kim mũi mác tách trứng cá cho vào đĩa kính đồng hồ đã có sẵn vài giọt nước cất.
Bước 2: Quan sát bằng mắt thường và kính lúp cầm tay.
GV: Tại sao khi tách trứng cá chép cần nhẹ tay, không để kim mũi mác làm vỡ màng trứng? 
HS: Trả lời : (Nếu mạnh tay sẽ làm vỡ màng trứng, khó quan sát)
GV : Yêu cầu các nhóm tiến hành, GV quan sát và nhắc nhở HS sử dụng dụng cụ đúng cách đảm bảo an toàn trong khi thực hành .
 HS: Các nhóm tiến hành làm và quan sát tể bào trứng cá bằng mắt thường và kính lúp, cá nhân tự ghi chép và vẽ hình những gì quan sát được .
HS: Thảo luận nhóm và hoàn thành mục I. trong phiếu học tập
GV: gọi đại diện 1 nhóm báo cáo kết quả quan sát ,nhóm khác nhận xét bổ sung
GV nhận xét biểu dương nhóm hoạt động tốt khích lệ các nhóm còn lại.
II. QUAN SÁT TÊ' BÀO BIỂU BÌ VẢY HÀNH BẰNG KÍNH HIỂN VI QUANG HỌC
- GV : Kiểm tra sự chuẩn bị củ hành tây của các nhóm , nêu rõ mục tiêu , nội dung và sản phẩm cần đạt 
? Để quan sát tế bào biểu bì vảy hành dưới kính hiển vi cần làm như thế nào?
- HS : nghiên cứu thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi
Bước 1: Nhỏ 1 giọt nước cất lên lam kính để sẵn trong đĩa kính đồng hồ
Bước 2: Dùng kim mũi mác bóc nhẹ lớp biểu bì vảy hành.
Bước 3: Đặt vảy hành đã bóc lên lam kính đã có giọt nước cất, đậy lamen.
Bước 4:Quan sát dưới kính hiển vi với vật kính có độ bội giác lOx, 40x
-GV: Nhận xét nhấn mạnh, hướng dẫn HS các bước ( Chiếu các bước lên màn hình) đảm bảo an toàn khi dùng kim mũi mác lấy TB
-HS: tự thực hiện theo các bước hướng dẫn trong SGK, đồng thời GV hỗ trợ -HS thêm các kĩ thuật giữa các bước như: Cách lấy tế bào biểu bì vảy hành ( chú ý tách thật mỏng vảy hành, cách quan sát tiêu bản, cách điều chỉnh kính, vị trí đặt của mắt,... 
- GV: gọi đại diện 1 nhóm báo cáo kết quả quan sát, nhóm khác nhận xét bổ sung
GV chiếu hình ảnh tiêu bản vảy hành lên màn hình nhận xét biểu dương nhóm hoạt động tốt khích lệ các nhóm còn lại.
- GV yêu cầu HS các câu hỏi sau:
1,Tại sao cần tách lớp tế bào vảy hành thật mỏng khi làm tiêu bản?
2, Khi tiến hành bước đậy lamen để hoàn thành tiêu bản quan sát, em cần lưu ý điều gì?
- HS : trả lời , HS khác nhận xét bổ sung
ĐA:
1, Biểu bì vảy hành gồm nhiều lớp tế bào xếp sít nhau, nếu không tách mỏng thì các lớp tế bào sẽ chồng lên nhau khó quan sát.
2, Cần chú ý đậy nhẹ nhàng, tránh để bọt khí xuất hiện sẽ khó quan sát và nhận diện tế bào.
GV : Nhận xét 
III. QUAN SÁT HÌNH DẠNG TẾ BÀO BIỂU BÌ DA ẾCH
- GV : Nêu rõ mục tiêu , nội dung và sản phẩm cần đạt 
- GV tập trung hướng dẫn HS làm tiêu bản biểu bì da ếch sao cho dễ quan sát và chiếu các bước lên màn hình
Bước 1: Dùng panh vớt vài mẩu da ếch trong bình nhốt ếch cho vào đĩa kính đồng hồ.( Chú ý quan sát thấy những "gợn" nhỏ, mỏng. Trong đó có lớp biểu bì da ếch bị bong ra và vớt lấy )
Bước 2: Nhỏ một giọt xanh methylene vào đĩa kính đồng hồ đã có sẵn mẩu da ếch, để khoảng một đến hai phút.
 Bước 3: Nhỏ 1 giọt nước cất lên lam kính.
 Bước 4: Dùng panh vớt mẩu da ếch đã nhuộm trải đều lên lam kính, đậy lamen. Dùng giấy thấm thấm nước tràn ra ngoài tiêu bản
 -HS: Các nhóm thực hiện theo các bước hướng dẫn, đồng thời GV hỗ trợ HS thêm các kĩ thuật giữa các bước như: Cách lấy tế bào biểu bì da ếch , cách quan sát tiêu bản, cách điều chỉnh kính, vị trí đặt của mắt,... 
GV: gọi đại diện 1 nhóm báo cáo kết quả quan sát, nhóm khác nhận xét bổ sung
GV chiếu hình ảnh tiêu bản tế bào biểu bì da ếch nhận xét biểu dương nhóm hoạt động tốt khích lệ các nhóm còn lại.
IV. BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HÀNH
- GV : Yêu cầu HS các nhóm hoàn thành bản tường trình , cá nhân tự vẽ hình vào vở và ghi chú rõ .
-GV: Thu bản tường trình qua phiếu học tập của các nhóm và chiếu lên màn hình chấm chữa cho điểm
 HOẠT ĐỘNG 3: MỞ RỘNG – HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- GV yêu cầu HS các câu hỏi sau:
? Sau khi làm thí nghiệm quan sát tế bào biểu bì vảy hành và biểu bì da ếch, em hãỵ chia sẻ với các bạn về kinh nghiệm lấy mẫu làm tiêu bản để quan sát rõ hình ảnh tế bào thực vật, tế bào động vật.
- HS : trả lời , HS khác nhận xét bổ sung
-GV nhận xét và ỵêu cầu các thành viên có kết quả thực hành quan sát tốt chia sẻ kinh nghiệm với các bạn khác về kĩ thuật thực hiện ở các bước.
- GV : yêu cầu HS các nhóm thu dọn cọ rửa dụng cụ , vệ sinh phòng thực hành 
- HS về nhà hoàn thiện nốt bản tường trình ( nếu chưa xong)
- Chuẩn bị bài mới: Ôn lại toàn bộ kiến thức đã học giờ sau ôn tập 
Đáp án
BÁO CÁO: KẾT QUAN QUAN SÁT TÊ BÀO SINH VẬT
Tiết:	Thứ	ngòy	tháng.... năm....
Nhóm:	Lớp:	
Mục tiêu
Nội dung
Kết quả
- Vẽ và chú thích được tế bào trứng cá. 
Giải thích được tại sao khi tách trứng cá chép cấn nhẹ tay.
- Quan sát tế bào trứng cá chép bằng mắt thường.
I.Quan sát tế bào trứng cá
(HS vẽ, chú thích tế bào trứng cá)
- Mô tả hình dang ngoài, màu sắc:	
- Giải thích: Khi tách trứng cá chép cẩn nhẹ tay vì nếu mạnh tay sẽ làm vỡ màng trứng, khó quan sát.
- Vẽ và chú thích được tế bào biểu bì vảy hành. Giải thích được tại sao khi tách tế bào biểu bì vảy hành, phải lấy một lớp thật mỏng.
- Quan sát tế bào biểu bì vảy hành bằng kính lúp cắm tay.
II. Quan sát tế bào vảy hành
(HS vẽ, chú thích tế bào biểu bì vảy hành)
-Mô tả hình dang, màu sắc:	
-Giải thích: Khi tách tế bào biểu bì vảy hành, phải lấy một lớp thật mỏng vì biểu bì vảy hành gổm nhiều lớp tế bào xếp sít nhau, nếu không tách mỏng thì các lớp tế bào sẽ chổng lên nhau khó quan sát.
- Vẽ và chú thích được tê bào biểu bì da ếch.
- Quan sát tế bào biểu bì da ếch bằng kính hiển vi.
III. Quan sát tế bào da ếch
(HS vẽ, chú thích tế bào biểu bì da ếch)
- Mô tả hình dang, màu sắc: