Giáo án Vật lí Lớp 6 - Tiết 25, Bài 21: Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt - Trần Phước Vàng

Tuần 25;Tiết 25	 	 
 Ngày dạy:
Bài 21 MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
I – MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
- Nhận biết được sự co dãn vì nhiệt khi bị ngăn cản có thể gây ra một lực rất lớn 
- Mô tả được cấu tạo và hoạt động của băng kép
- Giải thích được một số ứng dụng đơn giản về sự nở vì nhiệt 
2. Về kĩ năng:
- Phân tích hiện tượng để rút ra nguyên tắc hoạt động của băng kép
- Rèn kĩ năng quan sát, so sánh 
3. Về thái độ: Trung thực ; biết hợp tác nhóm; cẩn thận ; nghiêm túc 
II – CHUẨN BỊ: 
Mỗi nhóm HS: Một băng kép ; giá đỡ ; 1đèn cồn
 Giáo viên : - Tranh vẽ phóng to hình 21.2; 21.3; 21.5; 21.6 + Bảng phụ 
 - Bộ TN hình 21.1 ; cồn ; bông ; chậu nước ; khăn lau khô
III – CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định lớp (1’)
2. Kiểm tra bài cũ (3’)
?: Em hãy cho biết sự nở vì nhiệt cùa chất khí xảy ra như thế nào ? So sánh sự nở vì nhiệt của các chất ?
3. Bài mới
TG
NỘI DUNG 
HĐ CỦA GV 
HĐ CỦA HS
1’
Bài 21 	
MỘT SỐ ỨNG DỤNG 
CỦA SỰ NỞ VÌ NHIỆT
* HĐ1:Tạo tình huống học tập
Sự nở vì nhiệt của các chất có nhiều ứng dụng trong cuộc sống và kĩ thuật. Bài học này giới thiệu với các em một số ứng dụng thường gặp của sự nở vì nhiệt của chất rắn. 
- Nghe
- Ghi bài 
12’
5’
5’
2’
I- Lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt
1. Quan sát thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
C1: Thanh thép nở dài ra
C2: + Chốt ngang bị gãy. 
+ Khi dãn nở vì nhiệt nếu bị ngăn cản thanh thép có thể gây ra lực rất lớn
C3: Khi co lại vì nhiệt nếu bị ngăn cản, thanh thép có thể gây ra một lực rất lớn .
3. Rút ra kết luận.
C4:
- Khi thanh thép nở ra vì nhiệt nó gây ra lực rất lớn
- Khi thanh thép co lại vì nhiệt nó cũng gây ra lực rất lớn. 
* HĐ2: Quan sát lực xuất hiện trong sự co dãn vì nhiệt
-Mô tả TN (nếu có ĐK làm TN biểu diễn )
- Tiến hành TN, y/c hs quan sát hiện tượng xảy ra ?
- Yêu cầu hs đọc các C ? 
?Hiện tượng gì xảy ra với thanh thép khi nó nóng lên?
?Hiện tượng xảy ra với chốt ngang chứng tỏ điều gì ?
- Mô tả TN hình 21.1b
? Theo em hiện tượng gì sẽ xảy ra khi tảm 1khăn lạnh lên thamnh thép ?
- Làm TN kiểm chứng ( nếu có ĐK )
? Từ 2 TN này em có nhận xét gì về sự nở vì nhiệt của chất rắn khi bị vật ngăn cản?
- Từ kết quả TN trên em hãy điền từ vào C4? 
- Treo bảng phụ
- Gọi hs khác nhận xét và nhắc lại ?
- nghe , quan sát
- Quan sát: Chốt ngang bị gãy 
- Đọc các C 
C1: Thanh thép dài ra ( nở ra)
C2: Khi dãn nở vì nhiệt nếu bị ngăn cản thanh thép có thể gây ra lực rất lớn 
-Nghe
Thanh thép co lại
+ chốt ngang cũng bị gãy
- Quan sát
C3:
Khi co lại vì nhiệt nếu bị ngăn cản, thanh thép có thể gây ra một lực rất lớn 
C4: (1) nở ra
(2) lực
(3) vì nhiệt
(4) lực
 Nhận xét và nhắc lại 
5’
4. Vận dụng 
C5: Có để một khe hở. Khi trời nóng đường ray sẽ dài ra, nếu không để khe hở, sự nở vì nhiệt của đường ray sẽ bị ngăn cản, gây ra một lực rất lớn làm cong đường ray
C6: Không giống nhau. Để tạo điều kiện cho cầu dài ra khi nóng lên mà không bị ngăn cản
* HĐ3: Vận dụng 
- VD: Tôn lợp nhà người ta thường đóng đinh 1 đầu( nếu đóng đinh cả 2đầu thì khi nhiệt độ tăng sẽ nghe thấy tiếng lách tách trên nóc nhà) và làm dợn sóng . . .
-Gọi hs đọc C5?
- Treo tranh vẽ h 21.2 và mô tả. Em có nhận xét gì ?
? Tại sao người ta phải làm như vậy ?
? Nếu không có khe hở thì hiện tượng gì sẽ xảy ra ?
? Khi đó dường ray sẽ như thế nào ?
- Treo tranh h 21.3, mô tả
? Hai gối đỡ của hai đầu có giống nhau không?
? Tại sao một gối đỡ phải đặt trên các con lăn ?
? Em hãy tìm thêm VD về ứng dụng của sự nở vì nhiệt của chất rắn trong đời sống?
- Nghe và liên hệ
- Đọc C5
- nghe, quan sát 
 Có để một khe hở 
Khi trời nóng đường ray sẽ dài ra,
 nếu không để khe hở, sự nở vì nhiệt của đường ray sẽ bị ngăn cản, gây ra một lực rất lớn làm cong đường ray.
- C6: Quan sát, lắng nghe 
 Không giống nhau
Để tạo điều kiện cho cầu dài ra khi nóng lên mà không bị ngăn cản
 Tuỳ khả năng hs
14’
8’
6’
 II – Băng kép
1. Quan sát thí nghiệm
2. Trả lời câu hỏi
C7: Khác nhau
C8: Cong về phía thanh thép. Vì thép dãn nở vì nhiệt ít hơn đồng nên thanh thép ngắn hơn và nằm phía trong vòng cung
C9: Có. Vì đồng co lại vì nhiệt nhiều hơn thép nên nó ngắn hơn nên nằm ở trong vòng cung
* HĐ4: Nghiên cứu băng kép
- Giới thiệu cấu tạo của băng kép
- Giới thiệu dụng cụ TN, HD cách tiến hành TN
- Phát dụng cụ TN
- Quan sát, nhắc nhở các nhóm khi làm TN
- Y/c các nóm trả lời các C ?
? Đồng và thép nở vì nhiệt như nhau hay khác nhau ?
?Khi bị hơ nóng, băng kép luôn luôn cong về phía thanh nào? 
? Tại sao băng kép lại luôn cong về phía thanh thép ?
- Băng kép đang thẳng.
 ? Nếu làm cho nó lạnh đi thì nó có bị cong lại không ?
?Nó sẽ cong về phía thanh nào? ( đồng hay thép? )
? Tại sao lại cong về phía thanh đồng ?
- Nghe
- Nghe, quan sát
- Nhận dụng cụ và tiến hành TN theo nhóm, nghiêm túc
- Đọc các C
C7: khác nhau
C8: 
Cong về phía thanh thép 
Vì thép dãn nở vì nhiệt ít hơn đồng nên thanh thép ngắn hơn và nằm phía trong vòng cung
C9: 
 Có
 Cong về phía thanh đồng
Vì đồng co lại vì nhiệt nhiều hơn thép nên nó ngắn hơn nên nằm ở trong vòng cung
5’
3. Vận dụng
C10: Vì khi đủ nóng thì băng kép bị cong về phía thanh đồng, làm ngắt mạch điện. Thanh đồng nằm ở phía dưới
* HĐ5: Vận dụng
 - Giới thiệu một số thiệt bị tự động đóng ngắy mạch điện có sử dụng băng kép như: bàn ủi, . . .
- Treo tranh hình 21.5, mô tả 
? Tại sao bàn ủi này lại có thể tự động tắt khi đã đủ nóng ?
? Thanh đồng của băng kép trong thiết bị này nằm ở phía trên hay dưới ?
- Nghe, có thể lấy ví dụ
- Quan sát, nghe
Vì khi đủ nóng thì băng kép bị cong về phía thanh đồng, làm ngắt mạch điện
 thanh đồng nằm ở phía dưới 
4 Củng cố (3’)
? Gọi hs đọc ghi nhớ SGK? 
? Gọi hs đọc “ Có thể em chưa biết “
5. Dặn dò ( 1’)
- Về nhà học bài + Làm bài tập trong SBT
- Chuẩn bị bài tiếp theo 
-Đánh giá tiết học
IV – RÚT KINH NGHIỆM