Sáng kiến kinh nghiệm Tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường vào trong các tiết sinh hoạt
Ở Việt Nam, các biểu hiện và hậu quả của sự biến đổi khí hậu Trái Đất đã bộc lộ ngày càng rõ như: thời tiết bất thường, bão lũ và khô hạn thường xuyên hơn, chế độ thời tiết gió mùa bị xáo động. Hiện tượng ngập úng vùng đồng bằng Sông Cửu Long, đồng bằng Sông Hồng, các tỉnh miền trung mở rộng vào mùa mưa lũ, các dòng sông tăng cường xâm thực ngang gây sụt lở lớn vác vùng dân cư tập trung ở hai bên bờ trên nhiều khu vực từ Bắc đến Nam. Về mùa khô hiện tượng phổ biến là nước triều tác động sâu về phía trung du, hiện tượng nhiễm mặn ngày càng tiến sâu vào đất liền, hiện tượng ấp thấp, hiện tượng thời tiết cực đoan trong lịch sử ngành khí tượng của năm 2018 là vào cuối tháng 12 đầu năm 2019 đã có áp thấp và bão xẩy ra, nhất là trong năm 2017 này từ đầu năm đến giờ chúng ta thấy hiện tượng mưa bão, lũ lụt thường xuyên, nhất là việc ô nhiễm môi trường biển ở các tỉnh miền trung do công ty Formosa gây ra vào năm 2016.
1. MỞ BÀI 1.1. Lý do chọn đề tài - Ở Việt Nam, các biểu hiện và hậu quả của sự biến đổi khí hậu Trái Đất đã bộc lộ ngày càng rõ như: thời tiết bất thường, bão lũ và khô hạn thường xuyên hơn, chế độ thời tiết gió mùa bị xáo động. Hiện tượng ngập úng vùng đồng bằng Sông Cửu Long, đồng bằng Sông Hồng, các tỉnh miền trung mở rộng vào mùa mưa lũ, các dòng sông tăng cường xâm thực ngang gây sụt lở lớn vác vùng dân cư tập trung ở hai bên bờ trên nhiều khu vực từ Bắc đến Nam. Về mùa khô hiện tượng phổ biến là nước triều tác động sâu về phía trung du, hiện tượng nhiễm mặn ngày càng tiến sâu vào đất liền, hiện tượng ấp thấp, hiện tượng thời tiết cực đoan trong lịch sử ngành khí tượng của năm 2018 là vào cuối tháng 12 đầu năm 2019 đã có áp thấp và bão xẩy ra, nhất là trong năm 2017 này từ đầu năm đến giờ chúng ta thấy hiện tượng mưa bão, lũ lụt thường xuyên, nhất là việc ô nhiễm môi trường biển ở các tỉnh miền trung do công ty Formosa gây ra vào năm 2016. - Là một giáo viên được phân công tác chủ nhiệm lớp 8C của trường Trung học cơ sở Phan Đình Phùng nằm trên địa bàn xã Tâm Thắng có tới 2.930 hộ dân với hơn 13.825 nhân khẩu, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 30% với những phong tục tập quán sinh sống, sản xuất còn hạn chế, cộng thêm khu công nghiệp Tâm Thắng có hệ thống xử lý nước thải chưa đảm bảo nên trong quá trình hoạt động, các cơ sở sản xuất của khu công nghiệp này đã xả nước thải trực tiếp xuống dòng sông gây nên sự ô nhiễm nguồn nước. Do nước thải xả xuống dòng sông, vào tháng 4 các năm 2010, 2011 và 2012 là thời điểm khô hạn nhất của Tây Nguyên, dòng sông SêRê Pốc cạn nhất, nguồn nước bị ô nhiễm nặng, cá chết trắng trôi dạt trên đoạn sông dài từ 5km đến 10km thuộc địa bàn các xã Tâm Thắng, Nam Dong, Ea Pô (Cư Jút - Đắk Nông) và Hòa Phú (TP.Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk), cùng với tiếng ồn, khói bụi phát ra từ các nhà máy, trên một vài con đường ở thôn, buôn trong xã thường xuyên có những chỗ người dân tập trung đổ rác thải sinh hoạt thành đống gây mùi hôi làm ô nhiễm môi trường. - Từ những tình hình môi trường thực tế ở địa phương nơi công tác nên tôi có sáng kiến “Tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường vào trong các tiết sinh hoạt” để đánh giá ý thức bảo vệ môi trường của học sinh lớp 8C, trường Trung học cơ sở Phan Đình Phùng từ đó đề ra các giải pháp nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh của nhà trường và áp dụng rộng rãi giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh trên địa bàn xã Tâm Thắng. 1.2. Mục đích nghiên cứu - Tìm ra giải pháp phù hợp để áp dụng vào tiết sinh hoạt lớp. - Hình thành cho học sinh có ý thức, Kĩ năng, thái độ đúng đắn trong việc bảo vệ môi trường ở nơi các em đang sinh sống và học tập. - Học sinh tham gia tích cực hơn các hoạt động của lớp, của trường về công tác bảo vệ môi trường, mỗi học sinh trở thành một tuyên truyền viên về công tác bảo vệ môi trường. 1.3. Đối tượng nghiên cứu - Học sinh lớp 8C của Trường trung học cơ sở Phan Đình Phùng, xã Tâm Thắng trong năm học 2019 - 2020. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp đọc tài liệu Phương pháp quan sát Phương pháp trò chuyện, trao đổi Phương pháp phân tích sản phẩm Phương pháp so sánh đối chiếu 1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Nội dung kiến thức bảo vệ môi trường vào tiết sinh hoạt lớp. - Thời gian nghiên cứu bắt đầu từ 30/08/2019 đến 31/05/2020. 2. NỘI DUNG 2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề 2.1.1. Khái niệm môi trường - Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên. (Theo Ðiều 1, Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam) - Thành phần của môi trường tự nhiên gồm: + Các yếu tố vô cơ: đất, nước không khí + Các yếu tố hữu cơ: sinh vật (bao gồm cả con người) + Các yếu tố vật lý: nhiệt độ, ánh sáng - Môi trường con người (còn gọi là môi trường địa lý): “Môi trường con người bao gồm toàn bộ các hệ thống tự nhiên và các hệ thống do con người tạo ra, trong đó con người sống và bằng lao động của mình, khai thác các nguồn tài nguyên tự nhiên và nhân tạo nhằm thoả mãn những nhu cầu của con người.” (UNESCO 1981) 2.1.3. Cơ sở lý luận - Dựa vào khái niệm về môi trường nêu trên tôi đưa ra một số lý luận sau: - Sự phát triển nhanh chóng về Kinh tế - xã hội trong những năm qua đã nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường thế giới, chỉ số kinh tế không ngừng nâng cao. Tuy nhiên sự phát triển kinh tế chưa đảm bảo cân bằng với việc bảo vệ môi trường, những hiểm họa suy thoái môi trường ngày càng đe dọa cuộc sống của con người, như trong năm 2017 chúng ta thấy có tới 16 cơn bão, trong đó có cơn bão số 12 đổ bộ vào tỉnh Khánh Hoà, Phú Yên, Bình Định vào tháng 11 năm 2017 cũng làm cho một số xã của huyện Krông Nô bị thiệt hại nặng về hoa màu, nhà cửa, hiện tượng lũ lụt ở khắp các tỉnh trong cả nước, nhất là ở các tỉnh miền Trung, năm 2018 hiện tượng mưa bão, lũ lụt xẩy ra bất thường. Chính vì vậy bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn không của riêng ai, mà là nhiệm vụ của tất cả mọi người, của mỗi quốc gia, việc tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường đối với tất cả các môn học, cũng như vào tiết sinh hoạt lớp là việc làm cần thiết giúp học sinh có ý thức bảo vệ môi trường sống xung quanh, biết yêu thiên nhiên, có những việc làm cụ thể để bảo vệ môi trường. 2.2. Thực trạng của vấn đề - Thực trạng của Trường Trung học cơ sở Phan Đình Phùng. Trường nằm trong khu vực đông dân cư, là nơi thường xuyên tập trung đông người. Trong năm học 2019 - 2020 nhà trường có biên chế 25 lớp với số lượng học sinh 925 em, học sinh dân tộc tại chỗ 386 em chiếm tỉ lệ 41,7%. 2.2.1. Thuận lợi - Với nhiều cố gắng của thầy, trò trong năm học qua thì vào ngày 24/02/2017 Uỷ ban nhân tỉnh Đắk Nông ra quyết định số 301/QĐ-UBND công nhận Trường Trung học cơ sở Phan Đình Phùng, huyện Cư Jút đạt chuẩn quốc gia. - Dưới sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của chi bộ, ban giám hiệu nhà trường nên giáo viên và học sinh luôn giữ được khuôn viên nhà trường xanh, sạch, đẹp. - Ban lao động của nhà trường lên lịch phân công cụ thể cho từng lớp, giám sát, nghiệm thu kết quả buổi lao động của học sinh các lớp. 2.2.2. Hạn chế: Bên cạnh những thuận lợi trên thì vẫn còn những hạn chế là: - Ý thức bảo vệ môi trường của một bộ phận nhân dân trong khu vực học sinh sinh sống còn hạn chế. - Học sinh chưa có ý thức bảo vệ môi trường, nhất là với phong tục tập quán sinh sống của học sinh dân tộc tại chỗ còn hạn chế. - Đồ dùng học tập có liên quan đến vấn đề giáo dục kiến thức bảo vệ môi trường hầu như không có, tài liệu kiến thức Giáo dục bảo vệ môi trường để cho giáo viên và học sinh tìm hiểu không có nên việc tích hợp kiến thức Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh cũng chỉ sơ lược, mang tính chất thông báo. - Hiện tượng bán quà ăn vặt ở ngay trước cổng trường còn nhiều. - Phạm vi áp dụng của sáng kiến giới hạn trong phạm vi nhỏ. 2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 2.3.1. Phương hướng chung - Để tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường vào tiết sinh hoạt lớp có hiệu quả là một việc không hề đơn giản. Phải đưa những kiến thức bảo vệ môi trường từ cuộc sống thực tế vào bài giảng nhằm Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh. Bên cạnh đó phải thường xuyên tìm tư liệu về bảo vệ môi trường như tranh ảnh, câu truyện về ý thức bảo vệ môi trường, video, tình hình môi trường cụ thể ở trường học, cũng như địa phương học sinh cư trú, xác định được mục tiêu khi lồng ghép, kiến thức phải dễ hiểu, hiện tượng mà giáo viên giới thiệu phải nằm trong tầm hiểu biết của học sinh, tránh trường hợp nội dung tích hợp trở thành kiến thức trừu tượng, khó hình dung, rất dễ gây ra sự nhàm chán cho học sinh. - Bằng phương pháp giảng dạy đưa những kiến thức bảo vệ môi trường đơn giản, cụ thể gắn liền với cuộc sống ở địa phương của các em, kết hợp nhắc nhở của giáo viên, các đoàn thể của nhà trường sẽ là một trong những yếu tố góp phần cho sự thành công của tiết sinh hoạt lớp có tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường. - Cần tổ chức những buổi ngoại khóa cho học sinh có điều kiện tìm hiểu về vấn đề môi trường ở địa phương, để từ đó các em có biện pháp và hành động cụ thể bảo vệ môi trường; Thường xuyên liên hệ với môi trường ở trường học, ở gia đình, ở địa phương và bản thân người giáo viên phải là một tấm guơng trong vấn đề bảo vệ môi trường. 2.3.2. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề như sau - Để cụ thể vấn đề nghiên cứu ở trên, qua tìm hiểu tài liệu và một số đề tài có liên quan, tôi có xây dựng hệ thống câu hỏi, câu trả lời thể hiện như sau: 2.3.5. Nội dung bài khảo sát kiến thức bảo vệ môi Bài khảo sát kiến thức bảo vệ môi trường dành cho học sinh lớp 8C vào tiết sinh hoạt lớp ở tuần thứ 2 đầu năm học 2019 – 2020 (ngày 14/09/2019) Câu 1: Những biểu hiện nào sau đây thể hiện tình yêu thiên nhiên? A. Thường xuyên chăm sóc cây cối trong vườn A. Không quan tâm đến những vụ cháy rừng C. Không thích đi tham quan danh lam thắng cảnh D. Bẻ cành, hái hoa trong công viên Câu 2: Những biểu hiện nào sau đây là sống hoà hợp, thân thiện với thiên nhiên? A. Săn bắn động vật hoang dã, quý hiếm B. Không dẵm đạp lên thảm cỏ trong vườn hoa C. Xả nước thải chưa xử lí vào sồng, hồ D. Vứt rác thải bừa bãi ra nơi công cộng Câu 3: Em thể hiện tình yêu thiên nhiên bằng những việc làm nào dưới đây? A. Dẵm đạp lên vườn hoa trong sân trường B. Không tham gia tưới cây cùng các bạn C. Thường xuyên chặt cây trong vườn nhà D. Chăm sóc cây xanh trong vườn trường Câu 4: Em phải làm gì để giữ gìn môi trường xanh, sạch, đẹp? A. Không tham gia lao động dọn vệ sinh cùng các bạn B. Hứng thú cùng các bạn lao động dọn vệ sinh trường, lớp C. Không quan tâm đến môi trường xung quanh D. Đổ rác xuống kênh mương gần nhà Câu 5: Em hãy chọn việc làm nào nhằm bảo vệ thiên nhiên, sống hoà hợp với thiên nhiên. A. Vận động mọi người cùng bảo vệ thiên nhiên B. Không tham gia phong trào “Trồng cây gây rừng” C. Xả nước thải độc hại sau sản xuất xuống sông D. Làm ngơ khi thấy người vất rác thải ra nơi công cộng Câu 6: Các dạng tài nguyên thiên nhiên chủ yếu gồm: A. Đất, nước, dầu mỏ B. Đất, nước, sinh vật, rừng C. Đất, nước, khoáng sản, năng lượng, sinh vật, rừng D. Đất, nước, than đá, sinh vật, rừng Câu 7: Tài nguyên nào sau đây thuộc tài nguyên không tái sinh: A. Tài nguyên rừng B. Tài nguyên đất C. Tài nguyên khoáng sản D. Tài nguyên sinh vật Câu 8: Tài nguyên nào sau đây thuộc tài nguyên tái sinh: A. Khí đốt và tài nguyên sinh vật B. Tài nguyên sinh vật và tài nguyên đất C. Dầu mỏ và tài nguyên nước D. Bức xạ mặt trời và tài nguyên sinh vật Câu 9: Tài nguyên dưới đây có giá trị vô tận là: A. Dầu mỏ, than đá và khí đốt B. Tài nguyên khoáng sản và tài nguyên sinh vật C. Năng lượng mặt trời D. Cây rừng và thú rừng Câu 10: Nguồn năng lượng vĩnh cửu là: A. Năng lượng khí đốt B. Năng lượng từ dầu mỏ C. Năng lượng nhiệt từ mặt trời D. Năng lượng từ than củi Câu 11: Những biện pháp bảo vệ nguồn tài nguyên đất là: A. Trồng cây gây rừng để chống xói mòn B. Tăng cao độ phì cho đất C. Bảo vệ động vật hoang dã D. Chống xói mòn, chống nhiễm mặn, nâng cao độ phì cho đất Câu 12: Để bảo vệ rừng và tài nguyên rừng, biện pháp cần làm là: A. Không khai thác sử dụng nguồn lợi từ rừng nữa B. Tăng cường khai thác nhiều hơn nguồn thú rừng C. Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên và các vườn quốc gia D. Chặt phá các khu rừng già để trồng lại rừng mới Câu 13: Ngoài việc cung cấp gỗ quý, rừng còn có tác dụng gì cho môi trường sống của con người? A. Cung cấp động vật quý hiếm B. Thải khí CO2, giúp cây trồng khác quang hợp C. Điều hòa khí hậu, chống xói mòn, ngăn chặn lũ lụt D. Là nơi trú ẩn của nhiều loài động vật Câu 14: Để bảo vệ thiên nhiên hoang dã, cần ngăn chặn hoạt động nào dưới đây? A. Trồng cây gây rừng để tạo môi trường sống cho động vật hoang dã. B. Săn bắn thú hoang dã, quý hiếm C. Xây dựng các khu bảo tồn, các vườn quốc gia D. Bảo vệ rừng già, rừng đầu nguồn Câu 15: Đối với những vùng đất trống, đồi núi trọc thì biện pháp chủ yếu và cần thiết nhất là: A. Trồng cây gây rừng B. Tiến hành chăn thả gia súc C. Cày xới để làm nương, rẫy để sản xuất lương thực D. Làm nhà ở Câu 16: Những hành động nào sau đây làm suy thoái môi trường: A. Trồng cây trên đồi trọc B. Săn bắt động vật quý hiếm C. Không chặt phá rừng bừa bãi D. Săn bắt động vật quý hiếm - phun thuốc trừ sâu Câu 17: Vai trò của việc trồng cây gây rừng trên vùng đất trọc, đất trống là: A. Hạn chế xói mòn, lũ lụt, cải tạo khí hậu B. Cho ta nhiều gỗ C. Phủ xanh vùng đất trống D. Bảo vệ các loài động vật Câu 18: Em hãy cho biết công việc của chúng ta đã làm để bảo vệ nguồn tài nguyên sinh vật: A. Xây dựng các khu rừng quốc gia, bảo vệ sinh vật có tên trong sách đỏ B. Chặt phá rừng làm củi, lấy gỗ C. Sử dụng đúng mức thuốc trừ sâu và hóa chất D. Khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên. Câu 19: Để vừa khai thác nguồn tài nguyên biển, vừa bảo vệ môi trường biển và phục hồi tài nguyên biển, cần phải: A. Khai thác hợp lí kết hợp cải tạo, phục hồi và nuôi bổ sung. B. Đánh bắt hải sản bằng chất nổ C. Tăng cường đánh bắt ở ven bờ D. Dùng hóa chất hoặc xung điện để đánh bắt hải sản Câu 20: Vai trò của hệ sinh thái biển đối với đời sống con người? A. Các loài động - thực vật biển là nguồn thức ăn của con người B. Biển giúp con người vận chuyển hàng hóa C. Biển cho con người muối ăn D. Biển cung cấp thức ăn, phát triển kinh tế, giao lưu vận chuyển, điều hòa nhiệt độ trên trái đất Câu 21: Có cần phải bảo vệ hệ sinh thái biển không? Tại sao? A. Hiện nay chưa cần quan tâm đến sự ô nhiễm của biển vì biển vô cùng rộng lớn, hoạt động con người không ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển B. Cần vì: Biển đang bị ô nhiễm do các hoạt động giao thông trên biển C. Cần vì: Nhiều vùng biển bị ô nhiễm do hoạt động của con người. D. Không cần vì: Hàng năm trên thế giới đã có ngày "làm sạch bãi biển" Câu 22: Hệ sinh thái vùng rừng ngập mặn ven biển nước ta có ý nghĩa gì? A. Góp phần điều hòa không khí, chắn sóng B. Cho một khối lượng gỗ đáng kể C. Là bãi đẻ và nơi sinh sống nhiều loài hải sản D. Là nơi cư trú của nhiều loài động vật, thực vật góp phần điều hòa khí hậu, chắn sóng, nơi tổ chức du lịch sinh thái, nuôi các loài hải sản quý, cho ta một lượng gỗ lớn. Câu 23: Luật Bảo vệ môi trường quy định việc bảo vệ môi trường nhằm A. Bảo vệ sự đa dạng các hệ sinh thái B. Bảo vệ sức khỏe của nhân dân, phục vụ sự phát triển lâu bền của đất nước và góp phần bảo vệ môi trường trong khu vực toàn cầu C. Bảo vệ môi trường không khí D. Bảo vệ các tài nguyên thiên nhiên Câu 24: Trách nhiệm của cá nhân khi gây ra sự cố môi trường là A. Phải nộp phạt cho chính quyền sở tại hoặc tổ chức quản lí môi trường của địa phương. B. Phải thay đổi công nghệ sản xuất không gây ô nhiễm môi trường C. Phải có trách nhiệm bồi thường, khắc phục hậu quả về mặt môi trường D. Phải di dời cơ sở sản xuất ra khỏi nơi có dân cư Câu 25: Chúng ta cần phải làm gì để thực hiện Luật Bảo vệ môi trường: A. Thành lập đội cảnh sát môi trường B. Mỗi người dân phải tìm hiểu luật và tự giác thực hiện C. Xây dựng môi trường "Xanh, sạch, đẹp" D. Quy hoạch và sử dụng kế hoạch có hiệu quả đất đai Câu 26: Em có thái độ như nào khi thấy một người vứt rác bừa bãi? A. Không quan tâm tới B. Bỏ đi một nơi khác C. Thấy vui khi có người vứt rác bừa bãi D. Động viên, nhắc nhở người đó không được vứt rác bừa bãi Câu 27: Em chọn những thái độ nào dưới đây thể hiện sự bảo vệ rừng A. Rất lo lắng vì hiện tượng rừng bị khai thác bừa bãi B. Chẳng cần lo gì khi thấy hiện tượng rừng bị khai thác bừa bãi C. Cây chặt càng nhiều thì cây lại mọc nhiều D. Khai thác rừng cho đủ nhu cầu của con người Câu 28: Em sẽ làm gì khi đi tham quan dã ngoại cùng gia đình? A. Vứt rác bừa bãi trong khi đi tham quan D. Thu dọn mấy tờ giấy và thức ăn còn lại bỏ gọn vào thùng rác C. Ném hết mấy tờ giấy và thức ăn còn lại xuống hồ nước gần đó D. Không nhắc nhở, phê bình những người xả rác bừa bãi Câu 29: Mỗi khi nhà trường tổ chức đi tham quan phong cảnh trong và ngoài tỉnh, em nhiệt tình tham gia vì lý do nào? A. Không đi vì tham gia thì mệt lắm B. Không giúp ích gì cho cuộc sống của mình C. Đi và tận hưởng niềm vui của một ngày sống gắn bó với cảnh đẹp của thiên nhiên hùng vĩ D. Vận động thêm một số bạn không đi tham quan Câu 30: Những hành vi và việc làm nào dưới đây thể hiện sự không yêu thiên nhiên? A. Thích sưu tầm tranh, ảnh về cảnh đẹp thiên nhiên B. Vận động bạn bè cùng bảo vệ môi trường C. Khó chịu khi thấy có người vất rác bừa bãi D. Vứt rác thải, xả nước thải chưa qua xử lý xuống sông, hồ - Phần khảo sát kiến thức đến đây là hết, chúc các em chăm ngoan, học giỏi. ************************************************ Bài khảo sát kiến thức bảo vệ môi trường dành cho học sinh sau khi tổ chức các tiết sinh hoạt lớp có tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường (31/01/2020) Câu 1: Hậu quả dẫn đến từ việc con người chặt phá rừng bừa bãi và gây cháy rừng là: A. Đất bị xói mòn và thoái hoá do thiếu rễ cây giữ đất B. Thiếu rễ cây giữ nước, nước ngầm bị tụt sâu hơn và đất bị khô cằn C. Thú rừng giảm do thiếu môi trường sống và nơi sinh sản D. Cả A, B và C đều đúng Câu 2: Rừng có ý nghĩa gì đối với tự nhiên và con người? A. Cung cấp gỗ, củi đốt, nguồn thực phẩm thú rừng cho người B. Điều hoà khí hậu và góp phần cân bằng sinh thái C. Giữ nước ngầm do thiếu môi trường sống và nơi sinh sản D. Cả A, B, C đều đúng Câu 3: Để góp phần vào việc bảo vệ tốt môi trường, một trong những điều cần thiết phải làm là: A. Tăng cường chặt, đốn cây rừng và săn bắt thú rừng B. Tận dụng khai thác tối đa tài nguyên khoáng sản C. Hạn chế sự gia tăng dân số quá nhanh D. Sử dụng càng nhiều thuốc trừ sâu trên đồng ruộng Câu 4: Tác nhân chủ yếu gây ra ô nhiễm môi trường là: A. Do các loài sinh vật trong quần xã sinh vật tạo ra B. Các điều kiện bất thường của ngoại cảnh, lũ lụt, thiên tai C. Tác động của con người D. Sự thay đổi của khí hậu Câu 5: Nguyên nhân chủ yếu làm mất cân bằng sinh thái là do: A. Hoạt động của con người B. Hoạt động của sinh vật C. Hoạt động của núi lửa D. Cả A và B Câu 6: Viết tắt của Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam là gì? A. AFEO B. VACNE C. MONRE D. HEPA Câu 7: Năng lượng mặt trời thuộc dạng tài nguyên nào: Tài nguyên vĩnh viễn Tài nguyên có thể phục hồi Tài nguyên không thể phục hồi Tài nguyên hữu hạn Câu 8: Năng lượng gió thuộc dạng tài nguyên nào: Tài nguyên vĩnh viễn Tài nguyên có thể phục hồi Tài nguyên không thể phục hồi Tài nguyên hữu hạn Câu 9: Nước ngọt thuộc dạng tài nguyên nào: Tài nguyên vĩnh viễn Tài nguyên có thể phục hồi Tài nguyên không thể phục hồi Tài nguyên vô hạn Câu 10: Các kiểu rừng nào là phổ biến ở Việt Nam: Rừng là rộng thường xanh ở nhiệt đới Rừng thưa cây họ dầu Rừng ngập mặn Rừng tre nứa Câu 11: Rừng nhằm hạn chế thiên tai lũ lụt, gió bão, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ đất, chống xói mòn, góp phần bảo vệ môi trường: Rừng đặc dụng Rừng phòng hộ Rừng sản xuất Khu dự trữ sinh quyển Câu 12: Vai trò cơ bản của trồng rừng: Bảo vệ nguồn nước Bảo vệ đất Chống xói mòn Khai thác gỗ Câu 13: Vai trò chính của rừng phòng hộ là: Bảo vệ môi trường Khai thác gỗ Du lịch Bảo tồn Câu 14: Nguyên nhân gây suy giảm diện tích rừng là: Chiến tranh Khai thác quá mức Ô nhiễm môi trường Cháy rừng Câu 15: Hậu quả của sự mất rừng là: Ô nhiễm môi trường Sự giảm đa dạng sinh học Khủng hoảng hệ sinh thái Lũ lụt và hạn hán gia tăng Câu 16: Nguyên nhân gây mất đất rừng ở Việt Nam: Đốt rừng làm rẫy Du canh du cư Ô nhiễm môi trường Xói lở đất Câu 17: Vai trò quan trọng nhất của rừng là: Bảo vệ đất Cung cấp vật liệu Điều hòa khí hậu Bảo vệ đa dạng sinh học Câu 18: Luật bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam ưu tiên: Trồng rừng và phủ xanh đất trống đồi trọc Hạn chế khai hoang đất rừng, di dân tự do Xây dựng vườn quốc gia và khu bảo tồn Đóng cửa rừng tự nhiên Câu 19: Làm thế nào để tăng độ che phủ của rừng: Trồng cây gây rừng Phát triển khu bảo tồn Giao đất giao rừng cho người dân Chống ô nhiễm môi trường Câu 20: Vai trò của nước là: Điều hòa khí hậu trên hành tinh Duy trì sự sống cho Trái Đất Cung cấp nước cho sinh hoạt, nông nghiệp, công nghiệp, giao thông Ba câu A, B và C đều đúng Câu 21: Thành phần nước trong cơ thể người chiếm tỷ lệ khối lượng là: 60% B. 70% C. 80% D. 90% Câu 22: Để bảo vệ tài nguyên nước, chúng ta cần: Giữ gìn và phát triển thảm thực vật Sử dụng hợp lý, tránh lãng phí tài nguyên nước Bảo vệ môi trường các thủy vực Ba câu A, B và C đều đúng Câu 23: Thế nào là nước bị ô nhiễm Là nước chứa nồng độ các chất ô nhiễm vượt quá mức an toàn cho phép Là nước chứa nhiều vi trùng và các tác nhân gây bệnh khác Là nước chứa nhiều váng bọt Là nước rất đục Câu 24: Khói, tro bụi của núi lửa là nguồn ô nhiễm nào? Tự nhiên Nhân tạo Cả A và B đều đúng Cả A và B đều sai Câu 25: Biến đổi khí hậu gây ra những hậu quả Làm tăng mực nước biển Ảnh hưởng đến nông nghiệp Làm gia tăng các cơn bão A, B, C đều đúng Câu 26: Tác động tiêu cực của con người đến hệ thực vật là: Trồng cây gây rừng Canh tác trồng trọt Lai tạo các giống cây mới Khai thác cạn kiệt các loài quý hiếm Câu 27: Chất thải nào sau đây không phải là chất thải nguy hại: Các loại bông băng, gạc nẹp dùng trong khám bệnh, điều trị, phẫu thuật Pin, ắc quy thải Thủy tinh, chai lọ thải Chất thải có chứa dầu Câu 28: Phí bảo vệ môi trường thu được không dùng để: Đầu tư phòng ngừa ô nhiễm Xử lý nước thải đạt hiệu quả chuẩn môi trường Đầu tư mới, nạo vét cống rãnh và nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước ở các đô thị Khắc phục các điểm nóng về ô nhiễm môi trường Câu 29: Ở nhà em thường làm gì để bảo vệ môi trường xung quanh nhà? Thường xuyên quét dọn sạch sẽ từ trong nhà đến ngoài sân Thường xuyên lau chùi đồ dùng trong nhà Thường xuyên sắp xếp gọn gàng đồ dùng học tập Tất cả các phương án trên Câu 30: Là học sinh, em cần làm gì để chống ô nhiễm tiếng ồn nơi lớp, trường học? Bước nhẹ nhàng khi lên cầu thang Không nói chuyện to trong giờ học Không nô đùa, mất trật tự trong giờ học Tất cả các phương án trên đều đúng Bài khảo sát kiến thức đến đây là hết, cảm ơn các em đã tham gia hoàn thành. 2.3.6. Hướng dẫn chấm bài khảo sát ngày 31/08/2018 Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Đáp án A B D B A C C B C C D C C B A D A A A D C C B C B D A B C D - Kết quả lần khảo sát lần đầu vào ngày 31/08/2018 của học sinh lớp 6A, 6B, 7A, 7B. Điểm Lớp 1 2 3 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8,5 9 9,5 10 Tổng số bài 6A 7 6 6 3 5 3 2 1 34 6B 6 7 8 6 2 2 2 1 34 7A 2 6 3 7 3 3 1 1 2 28 7B 2 7 6 4 5 2 2 2 1 31 Tổng số điểm 13 17 27 19 18 13 9 5 3 3 127 2.3.7. Hướng dẫn chấm bài khảo sát ngày 26/1/2019 Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Đáp án D D C C A B A D B C B D A B C B C A B D B D A A D D C B D D - Kết quả lần khảo sát sau các tiết học có tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường vào ngày 26/1/2019 của học sinh lớp 6A, 6B, 7A, 7B. Điểm Lớp 1 2 3 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7 7,5 8 8,5 9 9,5 10 Tổng số bài 6A 4 5 7 2 5 2 5 3 1 34 6B 6 4 8 3 4 3 2 1 3 34 7A 3 2 4 5 4 2 3 2 3 28 7B 2 4 5 2 7 3 5 1 2 31 Tổng số điểm 15 15 24 12 20 10 15 7 9 127 2. 4. Kết quả đạt được - Từ hai kết quả thu được trước và sau khi có tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường vào giảng dạy đã có thay đổi, học sinh trả lời đúng câu hỏi nhiều hơn, tỉ lệ bài đạt điểm cao nhiều hơn kết hợp với việc quan sát học sinh trong hoạt động vệ sinh trường lớp. Tôi nhận thấy học sinh đã có ý thức bảo vệ môi trường, để rác đúng nơi quy định hơn trước, tự giác lao động dọn vệ sinh trường, lớp, trồng, chăm sóc cây xanh trong phòng học. 2.4.1. Kết quả đạt được về chủ đề bảo vệ môi trường của học sinh 2.4.2. Kết quả đạt được của giáo viên và học sinh. 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận - Trong quá trình dạy học, các buổi hoạt động ngoại khoá kết hợp với kết quả thu được từ bài khảo sát trên. Tôi nhận thấy, việc học sinh được tiếp cận với những vấn đề kiến thức bảo vệ môi trường hết sức gần gũi trong cuộc sống đã làm cho các em học tập sôi nổi, chủ động và tích cực hơn. Các em rất hứng thú trong việc tìm hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, đồng thời đưa ra các biện pháp bảo vệ môi trường và một điều quan trọng là các em đã biết quan tâm đến môi trường của trường, lớp, môi trường xung quanh nhà ở nhiều hơn, có ý thức tham gia bảo vệ môi trường tốt hơn bằng những việc làm cụ thể như biết thu gom rác bỏ đúng nơi quy định, thực hiện nội quy của trường, biết chăm sóc, bảo vệ cây xanh..., chắc chắn cùng với sự thường xuyên giáo dục ý thức bảo vệ môi trường thì các em sẽ thấy được tầm quan trọng của môi trường và biết tham gia bảo vệ môi trường. Do đó tôi mạnh dạn đưa ra biện pháp trên, rất mong được sự góp ý, giúp đỡ của các đồng nghiệp để sáng kiến này được nhân rộng ra các trường THCS trong toàn huyện. 3.2. Kiến nghị 3.2.1. Kiến nghị với lãnh đạo trường Trung học cơ sở Phan Đình Phùng - Ban lao động nhà trường lên lịch phân công lao động dọn dẹp vệ sinh trường, lớp cụ thể, giám sát đầy đủ các buổi lao động của các lớp để nhận xét đánh giá kịp thời. - Đăng ký với hợp tác xã vệ sinh môi trường để mua thêm thùng rác di động. - Trong phòng học có những bình hoa, giỏ hoa, Liên đội có những công trình măng non về vườn hoa, cây xanh. - Chỉ đạo giáo viên bộ môn tích hợp nội dung kiến thức bảo vệ môi trường vào bài học một cách phù hợp. Tổng phụ trách đội tuyên truyền về chủ đề bảo vệ môi trường vào các buổi chào cờ. - Chỉ đạo công đoàn nhà trường thường xuyên tổ chức cho công đoàn viên trồng cây, chăm sóc bồn cây trong khuôn viên nhà trường để làm gương. - Đưa việc lao động, vệ sinh lớp học là một trong những điều kiện để đánh giá xếp loại thi đua của lớp học. 3.2.2. Kiến nghị với lãnh đạo địa phương xã Tâm Thắng - Chỉ đạo công tác điều tra, thống kê các địa bàn dân cư, những thôn, buôn, hộ dân sinh sống ở khu vực dễ bị ảnh hưởng trực tiếp của môi trường xung quanh để xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động nhân dân giữ gìn vệ sinh môi trường sống. - Thường xuyên tổ chức tuyên truyền ý thức bảo vệ môi trường tới tất cả người dân trong xã. - Vận động, tuyên truyền các ban, ngành, đoàn thể, nhà máy, các cơ sở sản xuất trên địa bàn xã và nhân dân có ý thức và bảo vệ môi trường. Không chặt phá rừng bừa bãi và có kế hoạch xây dựng nơi đổ rác, nước thải sinh hoạt cho đảm bảo công tác vệ sinh môi trường nhất là các chất thải vô cơ khó tiêu. - Vận động các nhà dân đăng ký với hợp tác xã vệ sinh môi trường để thu gom rác thải. - Tham mưu với lãnh đạo cấp trên thường xuyên kiểm tra, giám sát sự xả thải của các nhà máy trong khu công nghiệp. 3.3.3. Kiến nghị với các cấp lãnh đạo cấp trên - Coi hoạt động vệ sinh môi trường là một trong những điều kiện để đánh giá xếp loại thi đua của các nhà trường trong năm học. - Hiện nay nhà trường đã có đủ phòng học chức năng nhưng bên trong chưa có trang thiết bị, đồ dùng thí nghiệm nên đề nghị các cấp lãnh đạo cấp thêm cho trường những trang thiết bị, đồ dùng thí nghiệm cần thiết. Tâm Thắng, ngày 31 tháng 1 năm 2019 Người thực hiện PHẠM VĂN TOÀN TÀI LIỆU THAM KHẢO Sách giáo khoa Vật lý 6 của Nhà xuất bản Giáo dục. Sách bài tập Vật lý 6 của Nhà xuất bản Giáo dục. Sách giáo viên Vật lý 6 của Nhà xuất bản Giáo dục. Sách giáo khoa Vật lý 7 của Nhà xuất bản Giáo dục. Sách bài tập Vật lý 7 của Nhà xuất bản Giáo dục. Sách giaó viên Vật lý 7 của Nhà xuất bản Giáo dục. Tài liệu Giáo dục bảo vệ môi trường thông qua một số môn học cấp trung học cơ sở do Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành. Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, Kĩ năng môn Vật lý lớp 6, Vật lý lớp 7 của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Tài liệu trên Internet
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_tich_hop_kien_thuc_bao_ve_moi_truong_v.docx