Bài giảng môn Ngữ văn 6 - Bài 22: Nhân hóa

 	→ Thà rằng ăn bát cơm rau 	 	Còn hơn cá thịt nói nhau nặng lời.	 (Ca dao) Tiếng suối trong như tiếng hát xa. 	 (Hồ Chí Minh)	Chỉ ra phép so sánh trong các câu sau và cho biết nó thuộc kiểu so sánh nào? Bác giun đào đất suốt ngàyHôm qua chết dưới bóng cây sau nhà	 ( Trần Đăng Khoa)3Tiết 91– Tiếng Việt :	NHÂN HÓAi. Nhân hoá là gì? 1.xét ví dụ sgk/ 56:-“ ông” dùng từ gọi người để gọi sự vật ->c¸ch gäi nh­ vËy lµm cho trêi trë nªn gÇn gòi víi ng­êi.-“ mặc áo giáp, ra trận, múa gươm, hành quân ”: Từ chỉ hoạt động của người để chỉ hoạt động của cây mía và đàn kiến.Xét ví dụ sgk/ 56:“Ông trời Mặc áo giáp đenRa trậnMuôn nghìn cây mía Múa gươmKiến Hành quânĐầy đường ”.(Trần Đăng Khoa)? Tìm phÐp nh©n hãa trong khæ th¬ trªn?? Em thÊy trong vÝ dô bÇu trêi ®­îc gäi b»ng gì?? Tõ “«ng” th­êng ®­îc dïng ®Ó gäi ng­êi hay gäi vËt?Cách gọi này có tác dụng ra sao?? C¸c ho¹t ®éng “mÆc ¸o gi¸p, ra trËn, móa g­¬m, hµnh qu©n” lµ c¸c ho¹t ®éng cña con ng­êi hay vËt?=>Nhân hóa“NHÂN HOÁ là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật, ... bằng những từ ngữ vốn được dùng để gọi, tả con người”.Vậy nhân hoá là gì?Cưng của chị, thương này!. Hai cầu thủ tí hon. Mình cùng một đội nè!!Chị em mình cùng ăn kem.Nhanh lên! Em không đủ sức nữa đâu anh.?So sánh cách diễn đạt ở 2 ví dụ sau và cho biết cách nào hay hơn? Vì sao? (TL nhóm: 2p) Ví dụ I.1 Ví dụ I.21. Ông trời/ Mặc áo giáp đen/ Ra trận2. Muôn nghìn cây mía/ Múa gươm3. Kiến/ Hành quân/ Đầy đường 1. Bầu trời đầy mây đen.2. Muôn nghìn cây mía ngả nghiêng, lá bay phấp phới.3. Kiến bò đầy đường.Cho biết cách diễn đạt nào hay hơn, sống động hơn? Vì sao? Ví dụ I.1 Ví dụ I.21. Ông trời/ Mặc áo giáp đen/ Ra trận2. Muôn nghìn cây mía/ Múa gươm3. Kiến/ Hành quân/ Đầy đường 1. Bầu trời đầy mây đen.2. Muôn nghìn cây mía ngả nghiêng, lá bay phấp phới.3. Kiến bò đầy đường.Sự vật, sự việc hiện lên sống động, gần gũi với con người. Miêu tả, tường thuật một cách khách quan. Tiết 91– Tiếng Việt :	NHÂN HÓALàm cho thế giới loài vật, cây cối, đồ vật Trở nên gần gũi với con người;- Biểu thị được suy nghĩ, tình cảm của con người.? Em h·y cho biÕt t¸c dông cña phÐp nh©n ho¸?Tiết 91– Tiếng Việt :	10NHÂN HÓAi. Nhân hoá là gì? 1.xét ví dụ sgk/ 56:2. Ghi nhớ: sgkt57Tiết 91– Tiếng Việt :	NHÂN HÓAi. Nhân hoá là gì? II.Các kiểu nhân hóa1.xét ví dụ sgk/ 57:a. “lão miệng, bác tai, cô mắt, cậu chân, cậu tay” => Dùng từ ngữ vốn gọi người để gọi sự vật. a. “Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả”.(Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng)? Em h·y tìm c¸c sù vËt ®­îc nh©n ho¸ trong c©u văn ®· cho?? C¸c tõ :l·o, b¸c, c«, cËu.. th­êng ®­îc dïng ®Ó gäi ai? Cßn ë vÝ dô a ®Ó gäi điều gì?Tiết 91– Tiếng Việt :	NHÂN HÓAI.Nhân hoá là gì? II.Các kiểu nhân hóa1.xét ví dụ sgk/ 57:b. “tre: chống lại, xung phong, giữ ” => Dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.b. “Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”. (Thép Mới)? Em h·y tìm c¸c sù vËt ®­îc nh©n ho¸ trong c©u văn ®· cho?? C¸c tõ :chèng,xung phong, giữ th­êng ®Ó chØ hµnh ®éng cña ai? Cßn ë vÝ dô nµy dïng ®Ó chØ c¸i gì?Tiết 91– Tiếng Việt :	NHÂN HÓAi. TÌM HIỂU BÀINhân hoá là gì? Các kiểu nhân hóa1.xét ví dụ sgk/ 57:c. “ trâu ơi” => Trò chuyện xưng hô với vật như đối với người. c. “Trâu ơi ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta”. (Ca dao) ? Em h·y tìm c¸c sù vËt ®­îc nh©n ho¸ trong c©u văn ®· cho?? C¸c tõ ¬i, hìi, nhØ nhÐ th­êng dïng ®Ó x­ng h« víi ai? ë vd c tõ ¬i ®Ó x­ng h« víi con gì?Tiết 91– Tiếng Việt :	NHÂN HÓAi. Nhân hoá là gì? II.Các kiểu nhân hóa1.xét ví dụ sgk/ 57:a. “lão miệng, bác tai, cô mắt, cậu chân, cậu tay” => Dùng từ ngữ vốn gọi người để gọi sự vật. b. “tre: chống lại, xung phong, giữ ” => Dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.c. “ trâu ơi” Trò chuyện xưng hô với vật như đối với người.2.Ghi nhớ 2/sgk/58Vậy có mấy kiểu nhân hóa? Các kiểu nhân hóa1. Dùng những vốn từ gọi, tả người để gọi, tả vật2. Dùng những vốn từ chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.3. Trò chuyện xưng hô với vật như người15 NHÂN HÓAKhái niệmDùng những từ ngữ vốn tả, hoặc gọi người để tả hoặc gọi vật.Tác dụng- gần gũi với con người;- biểu thị được những suy nghĩ, tình cảm của con người.Các kiểu nhân hóa1. Dùng những vốn từ gọi, tả người để gọi, tả vật2. Dùng những vốn từ chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.3. Trò chuyện xưng hô với vật như người16Tiết 91– Tiếng Việt :	NHÂN HÓAi. Nhân hoá là gì? II.Các kiểu nhân hóaIII. LUYỆN TẬP Coù con chim vaønh khuyeân nhoû. Daùng troâng thaät ngoan ngoaõn quaù. Goïi daï baûo vaâng. Leã pheùp ngoan nhaát nhaø. Chim gaëp baùc chaøo maøo, “chaøo baùc!”. Chim gaëp coâ sôn ca , “ chaøo coâ!”. Chim gaëp anh chích choeø, “ chaøo anh!”. Chim gaëp chò saùo naâu, “chaøo chò!”. (Con chim vaønh khuyeân – Hoaøng Vaân)Coù con chim vaønh khuyeân nhoû. Daùng troâng thaät ngoan ngoaõn quaù. Goïi daï baûo vaâng. Leã pheùp ngoan nhaát nhaø. Chim gaëp baùc chaøo maøo, “chaøo baùc!”. Chim gaëp coâ sôn ca , “ chaøo coâ!”. Chim gaëp anh chích choeø, “ chaøo anh!”. Chim gaëp chò saùo naâu, “chaøo chò!”. (Con chim vaønh khuyeân – Hoaøng Vaân)TỪ NHÂN HÓAKIỂU NHÂN HÓABác, cô, anh, chịDùng từ ngữ vốn gọi người để gọi vậtNgoan ngoãn, dạ, vâng, lễ phép, chào, ngoanDùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vậtGọi, bảoTrò chuyện, xưng hô với vật như với ngườiĐÁP ÁN:III. LUYỆN TẬPBài tập 1- sgk/ 58Phép nhân hóa và tác dụng của phép nhân hóa.Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn. (Phong Thu)21III. LUYỆN TẬPBài tập 1- sgk/ 58Chỉ ra và nêu tác dụng của phép nhân hóa trong đoạn văn?+ “bến cảng đông vui”+ “tàu mẹ, tàu con”+ “xe anh, xe em tíu tít”+ “tất cả đều bận rộn”Làm cho quang cảnh bến cảng sống động, nhộn nhịp hơn.III. LUYỆN TẬPBài 2: Hãy so sánh cách diễn đạt dưới đây?§o¹n1§o¹n 2BÕn c¶ng lóc nµo còng ®«ng vui. Tµu mÑ, tµu con ®Ëu ®Çy mÆt nước. Xe anh, xe em tÝu tÝt nhËn hµng vÒ vµ chë hµng ra. TÊt c¶ ®Òu bËn rén.BÕn c¶ng lóc nµo còng rÊt nhiÒu tµu xe. Tµu lín, tµu bÐ ®Ëu ®Çy mÆt n­ước. Xe to, xe nhá nhËn hµng vÒ vµ chë hµng ra. TÊt c¶ ®Òu ho¹t ®éng liªn tôc.22§o¹n a§o¹n bBÕn c¶ng lóc nµo còng ®«ng vui. Tµu mÑ, tµu con ®Ëu ®Çy mÆt nước. Xe anh, xe em tÝu tÝt nhËn hµng vÒ vµ chë hµng ra. TÊt c¶ ®Òu bËn rén.BÕn c¶ng lóc nµo còng rÊt nhiÒu tµu xe. Tµu lín, tµu bÐ ®Ëu ®Çy mÆt n­ớc. Xe to, xe nhá nhËn hµng vÒ vµ chë hµng ra. TÊt c¶ ®Òu ho¹t ®éng liªn tôc.Miªu t¶ sèng ®éng, người ®äc dÔ h×nh dung c¶nh nhén nhÞp, bËn rén qua ®ã ta thÊy được cảnh vật trở nên gần gũi với đời sống con người .Miêu tả một cách bình thường qua quan s¸t, ghi chÐp, tường thuËt mét c¸ch kh¸ch quan cña người ngoµi cuéc.? Và nêu tác dụng của nó?C¸ch 2 Trong hä hµng nhµ chæi th× c« bÐ Chæi R¬m vµo lo¹i xinh x¾n nhÊt. C« cã chiÕc v¸y vµng ãng, kh«ng ai ®Ñp b»ng. Áo cña c« còng b»ng r¬m thãc nÕp vµng t­ơi, ®ược tÕt s¨n l¹i, cuèn tõng vßng quanh ng­ười, tr«ng cø như­ ¸o len vËy. (Vò Duy Th«ng)Trong c¸c lo¹i chæi, chæi r¬m vào lo¹i ®Ñp nhÊt. Chæi ®­ợc tÕt b»ng r¬m nÕp vµng. Tay chæi ®ược tÕt s¨n l¹i thµnh sîi vµ quÊn quanh thµnh cuén.III. LUYỆN TẬPBài 3C¸ch 1 Sö dông phÐp nh©n ho¸ cho ta thÊy râ t×nh c¶m cña người viÕt ®èi víi chiÕc chæi r¬m -> Nªn dïng trong văn biểu cảm.Cung cÊp cho ng­ời đọc, nghe nh÷ng th«ng tin vÒ chæi r¬m - > Nªn chän c¸ch viÕt này cho v¨n b¶n thuyÕt minhHai cách viết có gì khác nhau? Nên chọn cách viết mào cho văn biểu cảm và chọn cách nào cho văn bản thuyết minh?24TRÒ CHƠI Ô CHỮ Đ O À N G I Ỏ I 234567134567Câu 2: Từ chuyên đi kèm và bổ sung ý nghĩa cho động từ và tính từ?Câu 5: Một thể loại tập làm văn được học ở lớp 6?Câu 1: Tác giả của văn bản Sông nước Cà Mau?Câu 3: Một quy tắc mà cậu bé Phrăng không thể đọc được khi thầy Ha-men kiểm tra?Câu 4: Thủ đô nước Đức là?Câu 6: Tên một văn bản của tác giả Duy Khán trong chương trình Ngữ văn- học kì II, lớp 6?Câu 7: Tên một loại vật liệu xây dựng có trùng 1 tiếng với một thứ kim loại quý?P H Ó T Ừ P H  N T Ừ B É C L I NT Ả C Ả N H L A O X A OC Á T V À N G *NHÂN HOÁ25T×m tõ t­îng thanh trong c¸c tõ sau:M¶nh mai, th¸nh thãt, máng manh.X¸c ®Þnh chñ ng÷ cña c©u sau:D­íi bãng tre cña ngµn x­a thÊp tho¸ng m¸i chïa cæ kÝnh.Tõ nµo sau ®©y kh«ng ph¶i lµ tõ l¸y:Rùc rì, mªnh m«ng, xanh ng¾tThÕ lµ mïa xu©n mong ­íc ®· ®Õn.ChØ râ phã tõ trong c©u v¨n trªn?L¸ trong v­ên vÉy chµo ng­êi b¹n nhá.X¸c ®Þnh phÐp tu tõ cã trong c©u v¨n trªn?Da b¹n Êy mÞn nh­ nhungC©u v¨n cã sö dông phÐp tu tõ nµo?th¸nh thãtm¸i chïa cæ kÝnhxanh ng¾tPhã tõ : ®·Nh©n ho¸So s¸nhQuan sát bức tranh, em hãy viết ba đến năm câu có sử dụng phép nhân hóa.28 HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:Làm bài tập: 4, (SGK trang 59)+ Phiếu học tậpHọc ghi nhớ 1+2 Sgk/57, 58.Chuẩn bị bài mới: “Phương pháp tả người”Đọc toàn bộ nội dung;Trả lời câu hỏi có trong bài;4. Kiểm tra bài cũ: “phương pháp tả cảnh”