Giáo án Tin học Lớp 7 - Bài 5: Thao tác với bảng tính - Đặng Thị Kim Thoa

Họ và tên GV soạn: Đặng Thị Kim Thoa
Bài soạn: Bài 5: Thao tác với bảng tính
Khối: 7
Ngày dạy: 
BÀI 5: THAO TÁC VỚI BẢNG TÍNH
Môn học/hoạt động giáo dục: Tin học, Lớp 7
Thời gian thực hiện: 02 tiết
I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- HS thực hiện được các thao tác với bảng tính 
- HS biết cách điều chỉnh độ rộng cột và độ cao hàng.
- Biết chèn thêm hoặc xoá cột và hàng. 
2. Năng lực: Giúp hs có năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực làm việc với chương trình bảng tính.
3. Phẩm chất:
II. TÀI LIỆU VÀ PHƯƠNG TIỆN:
1. Giáo viên: Phòng máy vi tính, (Projector), bài tập minh hoạ, phiếu học tập.
2. Học sinh: SGK, đồ dùng học tập, các kiến thức đã học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Biết được chương trình bảng tính có thể thao tác chính sửa.
b. Nội dung: Tìm hiểu phần khởi động.
e . Sản phẩm: Có hứng thú tìm hiểu bài học.
d. d Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV và HS
Nội dung 
? Khi mở một trang tính mới em thấy độ rộng các cột, độ cao các hàng như thế nào ?
- Hs khác nhận xét câu trả lời của bạn
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
- Hs nghiên cứu SGK để tìm hiểu câu trả lời.
- Hs suy nghĩ để tìm ra phương án trả lời.
- Hs trả lời: Khi mở một trang tính mới em thấy các cột có độ rộng và các hàng có độ cao bằng nhau.
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
2.1. Hoạt động : Điều chỉnh độ rộng cột và độ cao hàng 
a. Mục tiêu: HS thực hiện được các thao tác điều chỉnh độ rộng của cột độ cao của hàng.
b. Nội dung: Điều chỉnh độ rộng của cột và độ cao của hàng.
c . Sản phẩm: HS biết cách điều chỉnh độ rộng cột và độ cao hàng, chèn thêm cột và hàng.
d Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung 
GV Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS quan sát h32 SGK phóng to ? Nhìn vào bảng tính em cho biết ô nào chứa nhiều kí tự, cột nào hẹp, cột nào rộng, làm thế nào để điều chỉnh cho hợp lí?
HS Thực hiện nhiệm vụ học tập.
- Hs quan sát và suy nghĩ.
HS Báo cáo kết quả và thảo luận
- Hs trả lời sau khi suy nghĩ
- Hs khác nhận xét câu trả lời của bạn
GV Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV: để hiển thị hết nội dung các ô ta phải tăng độ rộng các cột hoặc để trình bày hợp lí cần giảm độ rộng các cột.
GV Chuyển giao nhiệm vụ học tập
? Để thay đổi độ rộng của các cột ta làm thế nào?
HS Thực hiện nhiệm vụ học tập.
HS tự nghiên cứu SGK và trả lời.
HS Báo cáo kết quả và thảo luận
- Hs trả lời sau khi suy nghĩ
- Hs khác nhận xét câu trả lời của bạn
GV Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét" làm mẫu thực hiện các thao tác điều chỉnh độ rộng cột" yêu cầu một HS lên bảng thực hiện lại các thao tác" HS lớp thao tác trên máy.
GV quan sát, nhận xét" chốt lại kiến thức
- HS chú ý nghe, ghi bài
GV Chuyển giao nhiệm vụ học tập
? Để thay đổi độ cao của các hàng ta làm thế nào?
HS Thực hiện nhiệm vụ học tập.
HS suy nghĩ và trả lời.
HS Báo cáo kết quả và thảo luận
- Hs trả lời sau khi suy nghĩ
- Hs khác nhận xét câu trả lời của bạn
- GV nhận xét" yêu cầu một HS lên bảng thực hiện" HS lớp thao tác trên máy. 
GV Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV quan sát, nhận xét" chốt lại kiến thức
- HS chú ý nghe, ghi bài
GV làm mẫu HD HS cách điều chỉnh độ rộng cột, độ cao hàng bằng cách nháy đúp chuột vào vạch phân cách cột hoặc hàng" yêu cầu HS thao tác trên máy.
HS thực hiện các thao tác trên máy.
GV đưa ra lưu ý (SGK-37)
1. Điều chỉnh độ rộng cột và độ cao hàng
* Để điều chỉnh độ rộng cột ta thực hiện các bước sau:
1. Đưa con trỏ chuột vào vạch ngăn cách hai cột (khi trỏ chuột chuyển thành mũi tên hai chiều thì nhấn giữ chuột) .
2. Kéo thả sang phải để mở rộng hay sang trái để thu hẹp độ rộng của các cột.
* Để thay đổi độ cao của các hàng em cũng thực hiện các bước sau:
1. Đưa con trỏ chuột vào vạch ngăn cách hai hàng (đến khi trỏ chuột chuyển thành mũi tên hai chiều thì nhấn giữ chuột).
2. Kéo thả chuột để thay đổi độ cao của hàng
Lưu ý: Nháy đúp chuột vào vạch phân cách cột hoặc hàng sẽ điều chỉnh độ rộng cột, độ cao hàng vừa khít với dữ liệu có trong cột và hàng đó.
2.2 Hoạt động 2: Chèn thêm hoặc xóa cột và hàng 
a. Mục tiêu: HS thực hiện được các thao tác chèn thêm hoặc xóa cột và hàng.
b. Nội dung: Chèn thêm hoặc xóa cột và hàng. 
c . Sản phẩm: HS biết cách Chèn thêm hoặc xóa cột và hàng. 
d Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung 
GV: Trong quá trình lập trang tính ta thường phải chèn thêm các cột hay các hàng vào vùng đã được nhập dữ liệu hoặc xoá bớt các cột hay các hàng không cần thiết.
? Muốn chèn thêm cột ta làm thế nào?
HS tự nghiên cứu SGK và trả lời.
GV nhận xét" làm mẫu, HD HS thực hiện các thao tác chèn thêm cột" yêu cầu một HS lên bảng thực hiện" HS lớp thao tác trên máy.
GV quan sát, nhận xét" chốt lại kiến thức.
- HS chú ý nghe, ghi bài
? Nếu muốn chèn thêm hai hoặc nhiều cột thì sao?
HS trả lời theo ý hiểu.
GV làm mẫu HD HS các thao tác chèn thêm nhiều cột" GV yêu cầu HS thực hiện lại các thao tác GV vừa trình bày. 
HS thao tác trên máy" GV quan sát, nhận xét.
? Muốn chèn thêm hàng vào trang tính ta ltn?
HS tự nghiên cứu SGK và trả lời.
GV nhận xét, chốt kiến thức
- HS chú ý nghe, ghi bài
? Nếu muốn chèn thêm hai hoặc nhiều hàng ta ltn?
GV đưa ra lưu ý" yêu cầu một HS lên bảng thực hiện" HS lớp thao tác trên máy.
GV quan sát, nhận xét.
? Muốn xoá thực sự cột hoặc hàng ta ltn?
HS tự nghiên cứu SGK và trả lời.
GV làm mẫu HD HS thực hiện các thao tác xoá cột, hàng" yêu cầu một HS lên bảng thực hiện" HS lớp thao tác trên máy" GV quan sát, nhận xét" chốt lại kiến thức.
HS nghe và quan sát GV làm mẫu" thực hiện các thao tác trên máy. 
GV gọi một HS khá lên thực hiện lại các thao tác với bảng tính vừa học.
HS lên bảng thực hiện. GV quan sát, nhận xét.
a, Chèn thêm cột hoặc hàng :
Muốn chèn thêm cột hoặc hàng ta làm thế nào ?
* Các thao tác chèn thêm cột :
1. Nháy chọn một cột.
2. Mở bảng chọn Insert" Chọn Columns. Một cột trống sẽ được chèn vào bên trái cột được chọn.
* Các thao tác chèn thêm hàng :
1. Nháy chọn một hàng.
2. Mở bảng chọn Insert" Chọn Rows. Một hàng trống sẽ được chèn bên trên hàng được chọn.
Lưu ý : Nếu chọn nhiều cột hay nhiều hàng, số cột hoặc số hàng mới được chèn thêm sẽ đúng bằng số cột hay số hàng ta đã chọn.
b, Xoá cột hoặc hàng :
- Nếu ta chọn các cột cần xoá và nhấn phím Delete thì chỉ chỉ dữ liệu trong các ô trên cột đó bị xoá, còn bản thân cột thì không.
- Để xoá thực sự các cột hoặc các hàng ta thực hiện các bước sau :
1. Chọn các cột cần xoá. 
2. Mở bảng chọn Edit" Delete
2.3 Hoạt động 1: Sao chép và di chuyển dữ liệu
a. Mục tiêu: HS thực hiện được các thao tác sao chép và di chuyển dữ liệu.
b. Nội dung: Sao chép và di chuyển dữ liệu 
c. Sản phẩm: Biết sao chép và di chuyển dữ liệu
 d Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung 
GV: Trong soạn thảo văn bản Word muốn sao chép một phần văn bản ta ltn?
HS trả lời...
GV Chuyển giao nhiệm vụ học tập
? Muốn sao chép nội dung ô tính ta làm thế nào?
HS Thực hiện nhiệm vụ học tập
HS tự nghiên cứu SGK và trả lời.
HS Báo cáo kết quả và thảo luận
- Hs nghiên cứu SGK để trả lời câu hỏi
- Hs khác nhận xét câu trả lời
GV Đánh giá kết quả và thảo luận.
GV nhận xét" sử dụng bảng tính đã chuẩn bị trước, HD HS thực hiện các thao tác sao chép dữ liệu" gọi một HS lên bảng thực hiện" HS lớp thực hiện các thao tác trên máy.
- HS chú ý nghe và quan sát GV làm mẫu" lên thực hiện lại các thao tác.
GV quan sát, nhận xét và chốt lại kiến thức.
HS nghe và ghi bài.
GV lưu ý: Khi sao chép cần chú ý tránh sao đè lên dữ liệu đã có :
+ Khi chọn một ô đích, nội dung của các ô trong khối được sao chép vào các ô bên dưới và bên phải ô được chọn, bắt đầu từ ô đó.
+ Nếu ta sao nội dung của một ô và chọn một khối làm đích nội dung đó sẽ được sao chép vào mọi ô trong khối đích.
GV Chuyển giao nhiệm vụ học tập
? Muốn di chuyển nội dung ô tính ta làm thế nào?
HS Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS nghiên cứu SGK để tìm câu trả lời
HS Báo cáo kết quả và thảo luận
- Hs trả lời câu hỏi
- Hs khác nhận xét câu trả lời
GV Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét" HD HS thực hiện các thao tác di chuyển nội dung ô tính" gọi một HS lên bảng thực hiện" HS lớp thực hiện các thao tác trên máy.
- HS chú ý nghe và quan sát GV làm mẫu" thực hiện lại các thao tác.
GV quan sát, nhận xét và chốt lại kiến thức.
HS nghe và ghi bài.
* GV lưu ý: Khi nháy lệnh Copy hoặc Cut thì phần khối dữ liệu vừa đánh dấu sẽ xuất hiện đường biên chuyển động quanh khối. Sau khi sao chép xong đường biên chuyển động vẫn còn để có thể sao chép tiếp sang ô khác. Nếu không muốn sao chép khối dữ liệu này nữa thì nhấn phím ESC để huỷ hiệu ứng này đi.
a. Sao chép nội dung ô tính:
Muốn sao chép dữ liệu ta thực hiện các bước sau:
1. Chọn ô hoặc các ô có thông tin muốn sao chép.
2. Nháy nút Copy trên thanh công cụ .
3. Chọn ô muốn đưa thông tin được sao chép vào.
4. Nháy nút Paste trên thanh công cụ.
b, Di chuyển nội dung ô tính : sẽ sao chép nội dung ô tính vào ô khác và xoá nội dung ở ô ban đầu.
Ví dụ: Dữ liệu ở cột C trong h.1a đã được di chuyển sang cột F trong h.1b 
Muốn di chuyển nội dung ô tính, ta thực hiện các thao tác sau :
1. Chọn ô hoặc các ô có thông tin muốn di chuyển.
2. Nháy nút Cut trên thanh công cụ .
3. Chọn ô em muốn đưa thông tin được sao chép vào.
4. Nháy nút Paste trên thanh công cụ.
Hình 1a
Hình 1b
2.4 Hoạt động 2: Sao chép và di chuyển công thức 
a. Mục tiêu: HS thực hiện được các thao tác sao chép và di chuyển nội dung các ô có công thức.
b. Nội dung: Sao chép và di chuyển công thức. 
c. Sản phẩm: Biết sao chép và di chuyển công thức.
 d Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung 
GV: Ngoài sao chép dữ liệu em còn có thể sao chép công thức.
GV đưa ra bài tập đã chuẩn bị trước HD HS cách sao chép nội dung các ô có công thức" yêu cầu HS cho biết sự thay đổi địa chỉ khi sao chép công thức sang ô tính mới.
HS nghe và quan sát" HĐ nhóm, trao đổi, thảo luận" nêu nhận xét...
GV giải thích rõ khái niệm về địa chỉ tương đối.
GV HD: Ta có thể copy công thức, chương trình sẽ tự động điều chỉnh các địa chỉ thích hợp.
GV đưa ra Ví dụ: Chọn ô D3 (ở hình 2a) và nháy vào nút Copy 
Sau đó chọn các ô từ D4 đến D7 và nháy vào nút Paste chương trình sẽ tự điều chỉnh các địa chỉ trong công thức ở mỗi ô được sao chép. Tại ô D4 ta sẽ thấy công thức =B4+C4 như hình 2b.
HS chú ý nghe, quan sát và ghi nhớ.
GV chốt kiến thức:
HS nghe và ghi bài
GV lưu ý HS :
HS chú ý nghe và ghi nhớ.
GV đưa ra Ví dụ: Chọn ô D3 (ở hình 2a) và nháy vào nút Cut sau đó chọn ô D4 và nháy vào nút Paste 
GV yêu cầu HS thực hiện các thao tác trên máy" đưa ra nhận xét
? Khi di chuyển nội dung các ô có công thức các địa chỉ trong công thức sẽ như thế nào?
HS hoạt động nhóm thực hiện các thao tác theo yêu cầu của GV" nêu nhận xét.
GV đưa ra nhận xét: các địa chỉ trong công thức không bị điều chỉnh, công thức được sao chép y nguyên như hình 2c.
HS chú ý nghe và ghi bài.
GV lưu ý HS:
HS nghe và ghi nhớ
GV làm mẫu HD HS cách đánh số thứ tự tự động:
HS nghe và quan sát" thực hiện lại các thao tác trên máy.
3. Sao chép và di chuyển công thức 
a, Sao chép nội dung các ô có công thức :
Hình 2a
Hình 2b
Kết luận : Khi sao chép một ô có nội dung là công thức chứa địa chỉ, các địa chỉ được điều chỉnh để giữ nguyên quan hệ tương đối về vị trí so với ô đích.
Lưu ý: Khi chèn thêm hay xoá hàng hoặc cột làm thay đổi địa chỉ của các ô trong công thức, các địa chỉ này sẽ được điều chỉnh thích hợp để công thức vẫn đúng.
b, Di chuyển nội dung các ô có công thức : 
Hình 2c
Khi di chuyển nội dung các ô có chứa địa chỉ bằng các nút lệnh Cut và Paste , các địa chỉ trong công thức không bị điều chỉnh, công thức được sao chép y nguyên.
GV lưu ý : Khi thực hiện các thao tác trên trang tính, nếu thực hiện nhầm em dùng nút lệnh Undo trên thanh công cụ để khôi phục lại trạng thái trước.
* Đánh số thứ tự tự động:
- Nhập số 1 vào ô A5, nhập số 2 vào ô A6
- Chọn ô A5, nhấn và kéo chuột đến ô A6 để chọn khối A5:A6 và thả chuột
- Đưa trỏ chuột vào góc phải dưới ô A6, đến khi trỏ chuột chuyển thành dấu +
- Nhấn chuột và kéo đến ô A16. Số thứ tự được điền tự động cho các ô tiếp theo từ ô A7 đến A16.
HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Ôn lại kiến thức đã học. 
b. Nội dung: chèn thêm, xóa hàng, sao chép dữ liệu. 
c. Sản phẩm: HS hoàn thành bài tập trên máy theo yêu cầu.
d Tổ chức thực hiện:
* GV chuyển giao nhiệm vụ: 
- GV chiếu nội bảng “kết quả khám sức khỏe tổng quan cho HS lớp 7A” lên màn chiếu” 
- Yêu cầu HS khởi động phần mềm Excel và thực hiện theo yêu cầu sau:
+ Nhập hai dòng đầu tiên của bảng tính;
+ Nhập đầy đủ dữ liệu cho hai cột STT và Họ tên;
+ Nhập dữ liệu cho bạn đầu tiên (khối C3:E3);
+ Sao chép dữ liệu trong khối C3:E3 xuống bốn khối C4:E4, C5:E5, C6:E6, C7:E7);
+ Sửa lại dữ liệu tại các ô C5, C7, D5 và D6 như trong bảng.
+ Xóa hàng 4 Nguyễn Mạnh Dũng;
- Chèn thêm 1 hàng sau hàng số 5 và nhập dữ liệu cho hai hàng này là: Nguyễn Hồng Hạnh, chỉ số BMI thừa cân mức độ 1, thị lực cận 2, Tim mạch bình thường. 
+ Đánh lại số thứ tự cột STT sau khi chèn hàng mới.
+ Ghi bảng với tên tệp “kham suc khoe.xlsx” và thoát khỏi Excel.
* HS thực hiện nhiệm vụ: thực hành trên máy tính theo nhóm.
* HS báo cáo kết quả: Kết quả thực hành trên máy của các nhóm.
* GV nhận xét các nhóm.
HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Ôn lại kiến thức đã học. 
b. Nội dung: Thực hiện các thao tác chèn thêm, xóa hàng, sao chép dữ liệu. 
c. Sản phẩm: HS hoàn thành bài tập 1 sgk – T50.
d Tổ chức thực hiện:
* GV chuyển giao nhiệm vụ: yêu cầu học sinh khởi động phần mềm Excel và làm bài tập 1 sgk T50.
* HS thực hiện nhiệm vụ: thực hành trên máy tính theo nhóm.
* HS báo cáo kết quả: kết quả thực hiện trên máy của các nhóm.
* GV nhận xét các nhóm.